INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE PRACOWNIK POMOCNICZY OBSŁUGI HOTELOWEJ kod 911205 Zakres tematyczny informacji 1) Zadania zawodowe oraz profil kompetencyjny zawodu 2) Sytuacja zawodu na rynku pracy 3) Prognozy na rynku pracy barometr zawodów 4) Kształcenie i doskonalenie w zawodzie 5) Informacje dodatkowa 6) Możliwości i warunki zatrudnienia w zawodzie w krajach Unii Europejskiej, ANEKS Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Bydgoszczy, Aktualizacja: Bydgoszcz, czerwiec 2017 r.
1. ZADANIA ZAWODOWE ORAZ PROFIL KOMPETENCYJNY Pracownik pomocniczy obsługi hotelowej (kod 911205) to jeden z 2455 zawodów ujętych w klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (Dz. U. z 2014 r., poz. 1145 z późn. zm.) obowiązującej od 1 stycznia 2015 r. W poprzedniej wersji klasyfikacji obowiązującej w okresie od 1 lipca 2010 r. do 31 grudnia 2014 r. (Dz.U. 2010 Nr 82, poz. 537) zawód ten miał taką samą nazwę i kod. Zawód przewidziany jest do kształcenia w systemie szkolnym wyłącznie dla osób niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu lekkim. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie pracownik pomocniczy obsługi hotelowej powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) wykonywania prac związanych z przygotowaniem jednostki mieszkalnej do przyjęcia gości; 2) wykonywania prac pomocniczych w części gastronomicznej obiektu świadczącego usługi hotelarskie; 3) wykonywania prac pomocniczych związanych z obsługą gości; 4) wykonywania prac porządkowych na terenie obiektu świadczącego usługi hotelarskie; 5) wykonywania prac pomocniczych związanych z utrzymaniem w należytym stanie terenów zieleni i urządzeń rekreacyjnych znajdujących się w otoczeniu obiektu. 1 PROFIL KOMPETENCYJNY 2 dla grupy Pomoce domowe i sprzątaczki (grupa duża 3 91) Przykładowe zawody dla grupy Pomoce domowe i sprzątaczki: pomoc domowa, sprzątaczka domowa, łazienkowa, pokojowa, pracownik pomocniczy obsługi hotelowej, palacz pieców zwykłych, pomoc laboratoryjna, sprzątaczka biurowa, salowa, sprzątacz pojazdów, itp. Kompetencje to cechy/dyspozycje osoby, w zakresie wiedzy, umiejętności i postaw, pozwalające realizować zadania zawodowe na wymaganym poziomie/efekty. Kompetencje są obserwowalne i mierzalne dzięki temu, że przejawiają się w zachowaniu. Podlegają procesowi uczenia się, są dynamiczne, zmienne w czasie, rozwijają się w ramach zdobywanego doświadczenia. Pozwalają określić, w jakich zadaniach, na jakim stanowisku, przyszły pracownik będzie mógł efektywnie wykorzystać swój potencjał. Tempo ich rozwoju zależy od zmiennych zewnętrznych (otoczenia) oraz względnie trwałych dyspozycji (osobowość, inteligencja). 4 Są uniwersalne (transferowalne), wykorzystywane w różnych zadaniach i różnych obszarach funkcjonowania. Dla grupy Kierowcy i operatorzy pojazdów określono 4 kompetencje, tj.: 1 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 marca 2017 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. 2017, poz. 860) 2 NBK Narzędzie do badania kompetencji. Podręcznik dla doradców zawodowych Warszawa 2014 r. 3 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania, DZ.U. z 2014 r. poz.1145 4 Jurek P., Analiza wybranych metod oceny kompetencji zawodowych, artykuł w książce pod red. A. Witkowski, T. Listwan, Kompetencje a sukces zarządzania organizacją, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2008
Kompetencja 1 Elastyczność: dostosowywanie działania do zmieniających się okoliczności. Nadawanie konstruktywnych znaczeń różnorodnym sytuacjom zawodowym, pomimo niejednoznaczności napływających informacji, oraz efektywne działania, nawet w sytuacji nieprzewidzianych trudności. Łączenie informacji z różnych źródeł, dostrzeganie połączeń między danymi z dziedzin niezbędnych do dobrej pracy. Umiejętność znalezienia związków pomiędzy uprzednio niepowiązanymi pojęciami oraz tworzenie ogólnych planów działania pomimo braku kompletnych informacji. Kompetencja 2 Orientacja na klienta: profesjonalne występowanie w bezpośrednim kontakcie z klientem poprzez budowanie własnego, pozytywnego wizerunku, trafne definiowanie potrzeb, udzielanie niezbędnego wsparcia oraz radzenie sobie z obiekcjami i zastrzeżeniami zgłaszanymi przez klienta. Kompetencja 3 Sumienność w dążeniu do rezultatów: rozumiana jako wysoka efektywność realizacji zadań w ściśle określonym terminie z należytą starannością, uwzględniającą własne kompetencje i możliwości. Determinacja w działaniu i osiąganie zakładanych rezultatów przez utrzymanie odpowiedniego tempa oraz jakości pracy, nawet w obliczu trudności. Kompetencja 4 Sprawność motoryczna: wykonywanie złożonych ruchów dokładnie, szybko i w zmiennych warunkach, w celu realizacji zadań. Na sprawność motoryczną wpływają: zdolności kondycyjne (siła, szybkość, moc, wytrzymałość, gibkość) oraz koordynacyjna (dostosowanie ruchu, różnicowanie ruchu, zdolności utrzymywania równowagi, szybkiej reakcji, orientacji, sprzężenia ruchów, rytmizacji). Zestaw kompetencji może się różnić od podanych wyżej kompetencji, w zależności od wymagań pracodawcy w konkretnym zawodzie i na konkretnym stanowisku. Zróżnicowane będzie również natężenie każdej z kompetencji. 2. SYTUACJA NA RYNKU PRACY
W analizowanym okresie zauważamy tendencję rosnącą osób bezrobotnych i wolnych miejsc pracy i aktywizacji zawodowej zgłoszonych w urzędach pracy w województwie kujawsko-pomorskim. W 2016 roku było 48 bezrobotnych, co stanowi wzrost o 343%, w porównaniu z 2012 r. W tym samym roku pozyskano 35 ofert pracy, o 29 więcej niż w 2012 r. Zauważyć należy jednak, że w ostatnich czterech latach analizowanego okresu znaczną większość stanowiły oferty subsydiowane (2016 74%, 2015 77%, 2014 84%; 2013 71%). Najwięcej osób z tym zawodem będących w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia szkoły zarejestrowało się w 2014 roku (7 osób). W całym analizowanym okresie liczba tych osób jest na zbliżonym poziomie. W latach 2012-2014 zawód ten został sklasyfikowany jako zawód nadwyżkowy 5, tzn. taki, na który na rynku pracy istnieje mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Od 2015 roku Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zmieniło metodologię prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. 6 Według 5 Podziału na zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe dokonuje się na podstawie wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) wyrażonego jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w badanym okresie, w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekracza wartość 1,1; zawody zrównoważone to te, dla których wartość wskaźnika mieści się w przedziale od 0,9 do 1,1; natomiast zawody nadwyżkowe to te, w których przypadku wskaźnik wynosi poniżej 0,9. 6 Wskaźnik dostępności ofert pracy: iloraz średniomiesięcznej liczby bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie i średniomiesięcznej liczby wolnych miejsc pracy dostępnych w PUP i Internecie w danej grupie zawodów, w badanym okresie. Wskaźnik długotrwałego bezrobocia: iloraz liczby długotrwale bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu.
nowej metodologii zamiast wskaźnika intensywności nadwyżki/deficytu zawodów dokonuje się wyboru zawodów deficytowych i nadwyżkowych na podstawie trzech wskaźników: wskaźnika dostępności ofert pracy, wskaźnika długotrwałego bezrobocia oraz wskaźnika płynności bezrobotnych. Wprowadzona zmiana spowodowała, że sytuacja znacznej części zawodów pozostaje nieokreślona nie przynależy do żadnej z grup, ponieważ żaden ze wskaźników nie osiągnął wymaganego poziomu. W 2015 roku zawód pracownik pomocniczy obsługi hotelowej nie został sklasyfikowany do zawodów deficytowych, zrównoważonych lub nadwyżkowych, natomiast w 2016 r. określony został jako nadwyżkowy. 7 3. PROGNOZY RYNKU PRACY BAROMETR ZAWODÓW Z badania Barometr zawodów prognozującego zapotrzebowanie na pracowników w 2017 r. wynika, że w grupie zawodów Sprzątaczki i pokojowe na terenie województwa kujawsko-pomorskiego występuje równowaga popytu i podaży na rynku pracy. Taka sytuacja w województwie dotyczy również poszczególnych powiatów: sępoleńskiego, świeckiego, grudziądzkiego, miasta Grudziądza, brodnickiego, golubsko-dobrzyńskiego, lipnowskiego, aleksandrowskiego, radziejowskiego, inowrocławskiego, mogileńskiego, żnińskiego i nakielskiego. Duży deficyt osób poszukujących pracy występuje jedynie na obszarach powiatów: bydgoskiego i miasta Bydgoszczy. Nadwyżka poszukujących pracy prognozowana jest w powiatach: tucholskim, chełmińskim, wąbrzeskim, toruńskim, mieście Toruniu, rypińskim, włocławskim i mieście Włocławku. 8 Wykres 3. Prognoza na 2017 w Polsce. Relacja między dostępną siłą roboczą a zapotrzebowaniem na pracowników SPRZĄTACZKI I POKOJOWE. Wskaźnik płynności bezrobotnych: iloraz odpływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie i napływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie. 7 Źródła danych: Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy. 8 Źródło: www.barometrzawodów.pl
Wykres 4. Prognoza na 2017 w województwie kujawsko pomorskim. Relacja między dostępną siłą roboczą a zapotrzebowaniem na pracowników SPRZĄTACZKI I POKOJOWE. 4. KSZTAŁCENIE I DOSKONALENIE W ZAWODZIE Według Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 marca 2017 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz.U. z 2017 r. poz. 622) zawód pracownik pomocniczy obsługi hotelowej można uzyskać kształcąc się w trzyletniej branżowej szkole I stopnia (od roku szkolnego 2017/2018) oraz na kwalifikacyjnych kursach zawodowych w zakresie kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie. Według danych pochodzących z Systemu Informacji Oświatowej udostępnianych przez Centrum Informatyczne Edukacji na stronie https://sio.men.gov.pl/index.php/rspo w województwie kujawsko-pomorskim zawód pracownik pomocniczy obsługi hotelowej można zdobyć w 13 szkołach (stan na 07.06.2017 r). Jedenaście z nich to publiczne zawodowe szkoły specjalne. Dwie z nich to szkoły niepubliczne o uprawnieniach szkoły publicznej.
Z danych uzyskanych z Systemu Informacji Oświatowej wynika, że od roku szkolnego 2013/2014 występuje tendencja malejącą liczby uczniów i absolwentów zawodu pracownik pomocniczy obsługi hotelowej. Aktualna informacja o szkoleniach przydatnych dla zawodu pracownik pomocniczy obsługi hotelowej dostępna jest w Rejestrze Instytucji Szkoleniowych: http://ris.praca.gov.pl, przez wyszukiwarkę, w obszarze: Usługi hotelarskie turystyka i rekreacja. 5. INFORMACJE DODATKOWE POMOCNE ADRESY Ministerstwo Sportu i Turystyki: www.msport.gov.pl Polska Organizacja Turystyczna: www.pot.gov.pl Polska Izba Turystyki: http://www.pit.org.pl/ http://www.hotelarze.pl - portal branży hotelarskiej http://www.horecanet.pl - portal branży hotelarskiej http://www.hotelnews.pl/tag/hotelarz - portal branży hotelarskiej CZASOPISMA: Czasopismo Hotelarz: www.e-hotelarz.pl Miesięcznik Hotelarstwo: http://www.e-hotelarstwo.com Biznes i Turystyka: http://www.biznesiturystyka.com.pl/ Świat Hoteli: http://www.horecanet.pl/nasze-media/swiat-hoteli/04-05-2017.aspx Opracowała: Patrycja Nowak doradca zawodowy Akceptowała: Elżbieta Słowińska Kierownik CIiPKZ w Bydgoszczy WUP w Toruniu, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Bydgoszczy
6. MOZLIOWŚCI I WARUNKI ZATRUDNIENIA W ZAWODZIE W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ Dostęp do rynków pracy krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). W państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) swobodny przepływ pracowników jest prawem podstawowym pozwalającym obywatelom danego państwa EOG podjąć pracę w innym państwie należącym do EOG na tych samych warunkach jak obywatele wybranego państwa. Polacy, podejmujący legalną pracę w innym państwie EOG, mają takie same prawa i obowiązki jak pracownicy lokalni. Informacja dla osób poszukujących pracy w zawodzie pracownik pomocniczy obsługi hotelowej w krajach EOG: Osoba chcąca podjąć pracę jako pracownik pomocniczy obsługi hotelowej w jednym z krajów EOG, powinna sprawdzić czy zawód ten nie jest w tym kraju regulowany, co wiąże się z oficjalnym uznaniem kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Każdy kraj EOG decyduje o uregulowaniu zawodu, dlatego też może się zdarzyć, że dany zawód jest regulowany w jednym kraju, podczas gdy w innych nie będzie regulowany. Aby sprawdzić, czy zawód pracownik pomocniczy obsługi hotelowej jest regulowany należy skorzystać z wyszukiwarki na portalu Twoja Europa prowadzonym przez Komisję Europejską: http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/regprof/index.cfm?action=homepage Zawód pracownik pomocniczy obsługi hotelowej nie jest regulowany. W przypadku braku informacji o danym zawodzie w powyższej wyszukiwarce lub w razie potrzeby uzyskania dodatkowych informacji, należy zgłosić się do jednego z punktów informacyjnych utworzonych w tym celu w każdym z krajów EOG (tzw. contact points): http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/contact/national_contact_points_en.htm Zapotrzebowanie na osoby z zawodem pracownik pomocniczy obsługi hotelowej wg Europejskiego Portalu Mobilności Zawodowej http://eures.europa.eu Z danych dostępnych na portalu EURES wynika, że dla osób z tym zawodem zgłoszonych zostało 1741 ofert pracy z 16 krajów EOG. Najwięcej ofert pracy dla pracowników pomocniczych obsługi hotelowej znajduje się w Niemczech (1254 oferty), Republice Czeskiej (286 ofert), Austrii (58 ofert) i Holandii (37 ofert) - dane wg stanu na dzień 18.05.2017 r. Pracownik pomocniczy obsługi hotelowej może podejmować pracę w różnego rodzaju obiektach hotelowych (hotele, pensjonaty, motele, domy wycieczkowe, kempingi). Do głównych zadań pracownika pomocniczego należy: wykonywanie prac porządkowych w części noclegowej hotelu, wykonywanie prac pomocniczych związanych z przyjmowaniem gości hotelowych, pielęgnowanie roślin ozdobnych, przyległych terenów zieleni i urządzeń rekreacyjnych. Pracownik pomocniczy obsługi hotelowej współpracuje ze strukturami hotelu odpowiedzialnymi za obsługę gościa hotelowego oraz zajmującymi się utrzymaniem hotelu w czystości i dobrym stanie technicznym.
Należy pamiętać, że najczęściej pracodawcy oczekują od osób ubiegających się o pracę w zawodzie pracownik pomocniczy obsługi hotelowej minimum podstawowej znajomości języka kraju, w którym zamierzają podjąć pracę oraz takich cech jak: rzetelność, uczciwość, dokładność. Mile widziane będzie również udokumentowane doświadczenie zawodowe. Przykładowe stawki płacy w zawodzie pracownik pomocniczy obsługi hotelowej w wybranych krajach: Austria 1820 /mies. (brutto), Francja 9,62 /godz. (brutto). Opracowała: Beata Baranowska pośrednik pracy, WUP w Toruniu, Wydział Pośrednictwa Pracy OZ WUP w Bydgoszczy
ANEKS Tabela 1. BEZROBOTNI ORAZ WOLNE MIEJSCA PRACY I AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE PRACOWNIK POMOCNICZY OBSŁUGI HOTELOWEJ W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM W LATACH 2012-2016 Wyszczególnienie Bezrobotni zarejestrowani W OKRESIE OGÓŁEM Bezrobotni według stanu NA KONIEC OKRESU Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki W OKRESIE OGÓŁEM Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki NA KONIEC OKRESU Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej OGÓŁEM Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej NA KONIEC OKRESU Liczba kandydatów /1 ofertę pracy 9 2016 48 40 5 3 35 (26 subsyd.) 0 1 2015 39 32 3 2 22 (17 subsyd.) 1 2 2014 40 45 7 5 25 (21 subsyd.) 1 2 2013 35 35 6 5 17 (12 subsyd) 0 2 2012 14 17 2 3 6 0 2 Tabela 2. ABSOLWENCI I UCZNIOWIE KSZTAŁCĄCY SIĘ W ZAWODZIE PRACOWNIK POMOCNICZY OBSŁUGI HOTELOWEJ W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM Wyszczególnienie / rok szkolny Liczba absolwentów, stan na rok szkolny: Liczba uczniów, stan na rok szkolny: 2016/2017 13 102 2015/2016 19 105 2014/2015 32 116 2013/2014 37 131 2012/2013 32 129 9 Wartości liczbowe podane są w przybliżeniu