INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE

Transkrypt

1 INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE OGRODNIK kod Zakres tematyczny informacji 1) Zadania zawodowe oraz profil kompetencyjny 2) Sytuacja zawodu na rynku pracy 3) Prognozy dla rynku pracy-barometr Zawodów 4) Kształcenie i doskonalenie w zawodzie 5) Informacje dodatkowe 6) Możliwości i warunki zatrudnienia w zawodzie w krajach Unii Europejskiej ANEKS STATYSTYCZNY Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Bydgoszczy, Aktualizacja: Bydgoszcz, wrzesień 2018 r. 1

2 1) Zadania zawodowe oraz profil kompetencyjny Zawód ogrodnik (kod ) z to jeden z 2455 zawodów ujętych w obowiązującej od 1 stycznia 2015 r. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy(tekst jedn. Dz. U. z 2018, poz. 227). W poprzedniej wersji klasyfikacji zawód ten miał tą samą nazwę oraz kod. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie ogrodnik powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych 1 : 1) wykonywania prac związanych z zakładaniem i pielęgnacją upraw sadowniczych, warzywnych, roślin przyprawowych, roślin ozdobnych oraz grzybów jadalnych; 2) wykonywania prac związanych ze zbiorem, przechowywaniem i sprzedażą plonów ogrodniczych; 3) prowadzenia i obsługi ciągnika rolniczego z przyczepą (przyczepami). PROFIL KOMPETENCYJNY 2 dla grupy Rolnicy produkcji towarowej (grupa duża 3 61) Przykładowe zawody dla grupy rolni produkcji towarowej: ogrodnik, rolnik, sadownik, producent i zbieracz ziół, hodowca bydła, hodowca koni, hodowca drobiu, juhas, hodowca jedwabników, baca itp. Kompetencje to cechy/dyspozycje osoby, w zakresie wiedzy, umiejętności i postaw, pozwalające realizować zadania zawodowe na wymaganym poziomie/efekty. Kompetencje są obserwowalne i mierzalne dzięki temu, że przejawiają się w zachowaniu. Podlegają procesowi uczenia się, są dynamiczne, zmienne w czasie, rozwijają się w ramach zdobywanego doświadczenia. Pozwalają określić, w jakich zadaniach, na jakim stanowisku, przyszły pracownik będzie mógł efektywnie wykorzystać swój potencjał. Tempo ich rozwoju zależy od zmiennych zewnętrznych (otoczenia) oraz względnie trwałych dyspozycji (osobowość, inteligencja). 4 Są uniwersalne (transferowalne), wykorzystywane w różnych zadaniach i różnych obszarach funkcjonowania. Dla grupy Rolnicy produkcji towarowej określono 4 kompetencje, tj.: Kompetencja 1 Sumienność w dążeniu do rezultatów: rozumiana jako wysoka efektywność realizacji zadań w ściśle określonym terminie z należytą starannością, uwzględniającą własne kompetencje i możliwości. Determinacja w działaniu i osiąganie zakładanych rezultatów przez utrzymanie odpowiedniego tempa oraz jakości pracy, nawet w obliczu trudności. Kompetencja 2 Elastyczność: dostosowywanie działania do zmieniających się okoliczności. Nadawanie konstruktywnych znaczeń różnorodnym sytuacjom zawodowym, pomimo niejednoznaczności napływających informacji, oraz efektywne działania, nawet w sytuacji nieprzewidzianych trudności. Łączenie informacji z różnych źródeł, dostrzeganie połączeń między danymi z dziedzin niezbędnych do dobrej pracy. Umiejętność znalezienia związków pomiędzy uprzednio niepowiązanymi pojęciami oraz tworzenie ogólnych planów działania pomimo braku kompletnych informacji. Kompetencja 3 Sprawność motoryczna: Wykonywanie złożonych ruchów dokładnie, szybko i w zmiennych warunkach, w celu realizacji zadań. Na sprawność motoryczną wpływają: zdolności kondycyjne (siła, szybkość, moc, wytrzymałość, gibkość) oraz koordynacyjna (dostosowanie ruchu, 1 Źródło: - podstawa programowa kształcenia w zawodzie ogrodnik 2 NBK Narzędzie do badania kompetencji. Podręcznik dla doradców zawodowych Warszawa 2014r Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 marca 2017 r. w sprawie podstawy programowej dla zawodu ogrodnik 4 Jurek P., Analiza wybranych metod oceny kompetencji zawodowych, artykuł w książce pod red. A. Witkowski, T. Listwan, Kompetencje a sukces zarządzania organizacją, Wydawnictwo Difin, Warszawa

3 różnicowanie ruchu, zdolności utrzymywania równowagi, szybkiej reakcji, orientacji, sprzężenia ruchów, rytmizacji). Kompetencja 4 Podzielność uwagi: efektywne wykonywanie kilku czynności jednoczenie i zdolność do pracy w warunkach rozpraszających uwagę. Zestaw kompetencji może się różnić od podanych wyżej kompetencji, w zależności od wymagań pracodawcy w konkretnym zawodzie i na konkretnym stanowisku. Zróżnicowane będzie również natężenie każdej z kompetencji. Kto i w jaki sposób może wiedzę o naszych kompetencjach można wykorzystać? Odpowiedź jest prosta My Sami oraz pracodawca. Coraz więcej pracodawców wykorzystuje analizę kompetencyjną w procesie rekrutacji. W niektórych firmach dodatkowo jest ona wykorzystywana podczas: okresowej oceny pracowników - jako narzędzie do oceny efektywności pracy; ustalania indywidualnych planów rozwoju - dostarcza informacji, jakie właściwości predysponują do np. awansów. Jest również źródłem informacji odnośnie obecnych i przyszłych potrzeb szkoleniowych. Jeśli stwierdzimy, że nie posiadamy dostatecznej wiedzy i umiejętności, które są wymagane przez pracodawców warto zatem zastanowić się nad skorzystaniem z różnych form działań rozwojowych (szkolenia, wsparcie innych, literatura, uczestniczenie w coachingu, itp.). 2) Sytuacja zawodu na rynku pracy 5 W I pół r. w powiatowych urzędach pracy województwa kujawsko-pomorskiego zarejestrowano 90 bezrobotnych z zawodem ogrodnik. W tym czasie zgłoszono 48 ofert pracy dla tego zawodu. Na koniec tego okresu zarejestrowanych było 89 bezrobotnych. Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy wg zawodu ogrodnik w latach: Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w województwie kujawsko-pomorskim w poszczególnych latach dostępny jest na stronie: 3

4 W okresie najwięcej bezrobotnych w zawodzie ogrodnik zarejestrowało się w 2015 r. (244 osoby). W 2017 r. w porównaniu do 2015 r. odnotowano spadek rejestracji w zawodzie ogrodnik (o 24 os.). W 2017 r. pracodawcy zgłosili 132 oferty pracy dla tego zawodu ( o 29 ofert pracy mniej niż w 2015 i 2016 r.). Bezrobotni do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki wg zawodu ogrodnik w latach: Od 2015 r. ma miejsce spadek liczby rejestracji osób w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki w zawodzie ogrodnik. W 2017 r. nie odnotowano bezrobotnych będących w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki w tym zawodzie. Z uwagi na większą liczbę osób nowozarejestrowanych niż zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w latach zawód ogrodnik sklasyfikowano jako zawód nadwyżkowy 6. Od 2015 r. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (obecnie Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej) zmieniło metodologię prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Według niej zamiast wskaźnika intensywności nadwyżki/ deficytu, dokonuje się wyboru zawodów deficytowych i nadwyżkowych na podstawie trzech wskaźników: dostępności ofert pracy, długotrwałego bezrobocia oraz płynności bezrobotnych 7. Zmiana ta spowodowała, że sytuacja znacznej części zawodów pozostaje nieokreślona nie przynależą do żadnej z grup. Zawód ogrodnik w 2015, 2016, 2017 i w I pół r. nie został zakwalifikowany do grupy zawodów deficytowych, zrównoważonych lub nadwyżkowych. Dane statystyczne dotyczące zawodu ogrodnik umieszczono w aneksie. 6 Do 2015 r. podziału na zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe dokonywało się na podstawie wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) wyrażonego jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w badanym okresie, w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekracza wartość 1,1; zawody zrównoważone to te, dla których wartość wskaźnika mieści się w przedziale od 0,9 do 1,1; natomiast zawody nadwyżkowe to te, w których przypadku wskaźnik wynosi poniżej 0,9. 7 Wskaźnik dostępności ofert pracy : iloraz średniomiesięcznej liczby bezrobotnych danej grupie zawodów, w badanym okresie i średniomiesięcznej liczby wolnych miejsc pracy dostępnych w PUP i Internecie w danej grupie zawodów, w badanym okresie. Wskaźnik długotrwałego bezrobocia : iloraz liczby długotrwale bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu Wskaźnik płynności bezrobotnych : iloraz odpływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie i napływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie. 4

5 3) Prognozy dla rynku pracy-barometr Zawodów Z badania pt. Barometr zawodów 8, prognozującego zapotrzebowanie na zawody w województwie wynika, że zawód monter mechatronik, ujęty w grupie barometrowej pod nazwą Ogrodnicy i sadownicy, w 2018 r. został zaklasyfikowany w Regionie do zawodów zrównoważonych. W większości powiatów województwa kujawsko-pomorskiego zawód ten sklasyfikowany jest jako zrównoważony. W 2018 r. trudności ze znalezieniem zatrudnienia mogą mieć osoby z 7 powiatów: włocławskich (grodzkiego i ziemskiego), aleksandrowskiego, bydgoskich (grodzkiego i ziemskiego) mogileńskiego i sępoleńskiego. 4) Kształcenie i doskonalenie w zawodzie Podstawa prawna w kształceniu Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 marca 2017 r. 9 w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz.U poz. 622, z późn. zm.) określa, że zawód ogrodnik w roku szkolnym 2017/2018 można zdobyć w trzyletniej szkole branżowej I stopnia, oraz na kwalifikacyjnych kursach zawodowych w zakresie kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie. 8 Barometr zawodów jest prognozą zapotrzebowania na pracowników w 2017 r. Badanie zostało przeprowadzone na przełomie III i IV kwartału 2017 r. W przypadku wystąpienia nieprzewidzianych zdarzeń, sytuacja w niektórych zawodach może ulec zmianie Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 marca 2017 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego 5

6 Według danych na dzień 30 września 2017 r. w województwie kujawsko-pomorskim kształcenie w zawodzie ogrodnik można zdobyć w 7 placówkach publicznych dla dzieci i młodzieży, (źródło: dane z Systemu Informacji Oświatowej). Absolwenci i uczniowie wg zawodu ogrodnik w województwie kujawsko-pomnorskim w latach W analizowanym okresie odnotowano tendencję spadkową liczby uczniów oraz absolwentów kształcących się w zawodzie ogrodnik. W 2017 r. w porównaniu do 2013 r. miał miejsce: spadek o 60,7% liczby uczniów. W 2017 r. nie odnotowano absolwentów kończących naukę w zawodzie ogrodnik. Wykaz szkół kształcących w zawodzie ogrodnik przedstawiono w aneksie. 5) Informacje dodatkowe POMOCNE ADRESY strona Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Toruniu Wortal Publicznych Służb Zatrudnienia zawiera szereg informacji dotyczących różnego rodzaju zawodów, w tym także zawodów informatycznych. Można znaleźć opisy zawodów (w zakładce Publikacje znajduje się np. Przewodnik po Zawodach), informacje o ofertach pracy w urzędach pracy, standardy kwalifikacyjne i inne. Portal poświęcony zagadnieniom związanym z poszukiwaniem zatrudnienia, serwis prowadzony jest przez urzędy pracy województwa kujawsko-pomorskiego. STRONY INTERNETOWE: portal ogrodowy serwis o ogrodach Stowarzyszenie Naukowo-Techniczne Inżynierów i Techników Ogrodnictwa CZASOPISMA: czasopismo Mój piękny ogród 6

7 czasopismo Magnolia czasopismo Działkowiec Opracował: Adam Mickiewicz doradca zawodowy Akceptowała: Elżbieta Słowińska kierownik CIiPKZ w Bydgoszczy WUP w Toruniu, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Bydgoszczy. 6) Możliwości i warunki zatrudnienia w zawodzie w krajach Unii Europejskiej Ogrodnik 1. Dostęp do rynków pracy krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). W państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) swobodny przepływ pracowników jest prawem podstawowym pozwalającym obywatelom danego państwa EOG podjąć pracę w innym państwie należącym do EOG na tych samych warunkach jak obywatele wybranego państwa. Polacy, podejmujący legalną pracę w innym państwie EOG, mają takie same prawa i obowiązki jak pracownicy lokalni. 2. Informacja dla osób poszukujących pracy w zawodzie ogrodnik w krajach EOG: Osoba chcąca podjąć pracę jako ogrodnik w jednym z krajów EOG, powinna sprawdzić czy zawód ten nie jest w tym kraju regulowany, co wiąże się z oficjalnym uznaniem kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Każdy kraj EOG decyduje o uregulowaniu zawodu, dlatego też może się zdarzyć, że dany zawód jest regulowany w jednym kraju, podczas gdy w innych nie będzie regulowany. Aby sprawdzić, czy zawód ogrodnik jest regulowany należy skorzystać z wyszukiwarki na portalu Twoja Europa prowadzonym przez Komisję Europejską: Obecnie w trzech krajach EOG zawód ogrodnik jest regulowany, są to: Liechtenstein, Austria i Szwajcaria. W przypadku braku informacji o danym zawodzie w powyższej wyszukiwarce lub w razie potrzeby uzyskania dodatkowych informacji, należy zgłosić się do jednego z punktów informacyjnych utworzonych w tym celu w każdym z krajów EOG (tzw. contact points): 3. Zapotrzebowanie na osoby z zawodem ogrodnika wg Europejskiego Portalu Mobilności Zawodowej Z danych dostępnych na portalu EURES wynika, że dla osób z tym zawodem zgłoszonych zostało 7937 oferty pracy z 22 krajów EOG. Najwięcej ofert pracy dla ogrodników znajduje się w Niemczech (4535 ofert), Holandii (893 ofert), Francji (1344 ofert), Republice Czeskiej (164 ofert), Austrii (272 ofert) i Szwecji (178 oferty) - dane wg stanu na dzień r. Przed osobami zainteresowanymi pracą w charakterze ogrodnika terenów zielonych nie stawia się zwykle sztywnych, formalnych wymogów kwalifikacyjnych, których spełnienie skutkowałoby przyjęciem na to stanowisko. Zawodu ogrodnika można uczyć się w zasadniczej szkole zawodowej 7

8 o profilu ogrodniczym lub rolniczym, a także w ramach licznych kursów doskonalenia zawodowego. Równie chętnie przyjmowane są jednak także osoby posiadające jedynie podstawowe wykształcenie, a legitymujące się dużym zamiłowaniem do ogrodnictwa i zapałem do pracy. W tym przypadku podstawowe przeszkolenie i niezbędny staż gwarantuje już sam pracodawca, a przy ewentualnej rezygnacji osoba dotąd zatrudniona może liczyć na pisemną opinię, zwykle honorowaną przez następnych pracodawców. Należy pamiętać, że najczęściej pracodawcy oczekują od pracownika znajomości języka kraju, w którym zamierzają podjąć pracę oraz posiadania własnego samochodu. Ogrodnik znajdzie zatrudnienie w ogrodniczych przedsiębiorstwach produkcyjnych i usługowych zajmujących się uprawą warzyw, roślin sadowniczych i ozdobnych, ogrodnictwem ekologicznym, uprawą roślin zielarskich, szkółkarstwem i konserwacją terenów zieleni. Może również prowadzić indywidualne gospodarstwo ogrodnicze. Przykładowe stawki płacy w zawodzie ogrodnik w wybranych krajach: Francja /m-c (brutto), Luksemburg /godz. (brutto), Austria 1662 /m-c(brutto). Opracował: Jacek Paśniewski pośrednik pracy, WUP w Toruniu, Wydział Pośrednictwa Pracy OZ WUP w Bydgoszczy 8

9 SPIS TABEL Tabela 1. Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy w zawodzie ogrodnik w latach: , Tabela 2 Liczba absolwentów i uczniów kształcących się w zawodzie ogrodnik w województwie kujawsko-pomorskim w latach Tabela 3. Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej bezrobotnych wg powiatów w zawodzie ogrodnik w latach: , Szkoły w woj. kujawsko-pomorskim kształcące w zawodzie ogrodnik. 9

10 ANEKS Tabela 1. Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy w zawodzie ogrodnik w latach: lata Bezrobotni zarejestrowani w ciągu roku Bezrobotni według stanu na koniec roku Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki w ciągu roku ogółem Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki na koniec okresu Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej zgłoszone w ciągu roku Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej na koniec roku Tabela 2 Liczba absolwentów i uczniów kształcących się w zawodzie ogrodnik w województwie kujawsko-pomorskim w latach stan na 30 września Liczba uczniów Liczba absolwentów

11 Tabela 3. Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej bezrobotnych wg powiatów w zawodzie ogrodnik w latach: Powiaty Wolne miejsca pracy i aktywizacji zawodowej zgłoszone w 2016 r. ogółem w tym subsydiowane Wolne miejsca pracy i aktywizacji zawodowej zgłoszone w 2076 r. ogółem w tym subsydiowane Wzrost/ spadek wolnych miejsc pracy (-) w 2017 r. Województwo kujawskopomorskie Bydgoszcz powiat grodzki Bydgoszcz powiat ziemski Grudziądz powiat grodzki Grudziądz powiat ziemski Toruń powiat grodzki Toruń powiat ziemski Włocławek powiat grodzki Włocławek powiat ziemski Aleksandrów kujawski Brodnica Chełmno Golub - Dobrzyń Inowrocław Lipno Mogilno Nakło Radziejów Rypin Sępólno Świecie Tuchola Wąbrzeźno Żnin

12 Załącznik SZKOŁY W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM KSZTAŁCĄCE W ZAWODZIE OGRODNIK SZKOŁY ZAWODOWE (wg SIO, stan na w.5) l.p. Typ szkoły 1 Branżowa szkoła I stopnia 2 Zasadnicza szkoła zawodowa 3 Branżowa szkoła I stopnia 4 Zasadnicza szkoła zawodowa 5 Zasadnicza szkoła zawodowa 6 Zasadnicza szkoła zawodowa 7 Branżowa szkoła I stopnia Kategoria uczniów Publiczność Miejscowość Nazwa Ulica młodzież publiczna Bydgoszcz młodzież publiczna Bydgoszcz młodzież publiczna Włocławek młodzież publiczna Włocławek Nr domu Telefon Branżowa Szkoła I stopnia nr 6 Specjalna Grunwaldzka Branżowa Szkoła I stopnia nr 6 Specjalna Grunwaldzka Szkoła Branżowa I stopnia nr 8 w Zespole Szkół nr 3 Nowomiejska Szkoła Branżowa I stopnia nr 8 w Zespole Szkół nr 3 Nowomiejska młodzież publiczna Samostrzel Branżowa Szkoła I Stopnia młodzież publiczna młodzież publiczna Brodnica Sępólno Krajeńskie Branżowa Szkoła I stopnia Przemysłowa Branżowa Szkoła I stopnia w Brodnicy Mazurska