Zakres tematyczny informacji

Transkrypt

1 INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE ELEKTRYK kod Zakres tematyczny informacji 1) Zadania zawodowe oraz profil kompetencyjny zawodu 2) Sytuacja zawodu na rynku pracy 3) Prognozy na rynku pracy barometr zawodów 4) Kształcenie i doskonalenie w zawodzie 5) Informacje dodatkowa 6) Możliwości i warunki zatrudnienia w zawodzie w krajach Unii Europejskiej, ANEKS Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Bydgoszczy, Aktualizacja: Bydgoszcz, czerwiec 2017 r.

2 1. ZADANIA ZAWODOWE ORAZ PROFIL KOMPETENCYJNY Elektryk (kod ) to jeden z 2455 zawodów ujętych w obowiązującej od 1 stycznia 2015 r. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (Dz. U. 2014, poz. 1145, z późniejszymi zmianami). W poprzedniej wersji klasyfikacji obowiązującej w okresie od 1 lipca 2010 r. (Dz. U Nr 82, poz. 537) zawód ten miał taką samą nazwę i ten sam kod. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie elektryk powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) wykonywania i uruchamiania instalacji elektrycznych na podstawie dokumentacji technicznej; 2) montowania i uruchamiania maszyn i urządzeń elektrycznych na podstawie dokumentacji technicznej; 3) wykonywania konserwacji instalacji, maszyn i urządzeń elektrycznych. 1 PROFIL KOMPETENCYJNY 2 dla grupy Elektrycy i elektronicy (grupa duża 3 74) Przykładowe zawody dla grupy Elektrycy i elektronicy: elektryk, elektromechanik, monter elektronik, monter sieci i urządzeń telekomunikacyjnych, monter mechatronik, elektromechanik pojazdów samochodowych, serwisant sprzętu komputerowego, monter/konserwator urządzeń zabezpieczeń technicznych osób i mienia, automatyk sterowania ruchem kolejowym, itp. Kompetencje to cechy/dyspozycje osoby, w zakresie wiedzy, umiejętności i postaw, pozwalające realizować zadania zawodowe na wymaganym poziomie/efekty. Kompetencje są obserwowalne i mierzalne dzięki temu, że przejawiają się w zachowaniu. Podlegają procesowi uczenia się, są dynamiczne, zmienne w czasie, rozwijają się w ramach zdobywanego doświadczenia. Pozwalają określić, w jakich zadaniach, na jakim stanowisku, przyszły pracownik będzie mógł efektywnie wykorzystać swój potencjał. Tempo ich rozwoju zależy od zmiennych zewnętrznych (otoczenia) oraz względnie trwałych dyspozycji (osobowość, inteligencja). 4 Są uniwersalne (transferowalne), wykorzystywane w różnych zadaniach i różnych obszarach funkcjonowania. Dla grupy Elektrycy i elektronicy określono 4 kompetencje, tj.: Kompetencja 1 Gotowość do podnoszenia kwalifikacji: otwartość na wiedzę i na zadania umożliwiające jej zdobycie. Wykorzystywanie napotkanych problemów jako okazji do rozwoju. Chęć eksperymentowania i podejmowania nowych zadań. Staranna analiza sukcesów i porażek oraz traktowanie tych drugich jako cennej lekcji. Kompetencja 2 Sprawność motoryczna: wykonywanie złożonych ruchów dokładnie, szybko i w zmiennych warunkach, w celu realizacji zadań. Na sprawność motoryczną wpływają: zdolności kondycyjne (siła, szybkość, moc, wytrzymałość, gibkość) oraz 1 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 marca 2017 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. 2017, poz. 860) 2 NBK Narzędzie do badania kompetencji. Podręcznik dla doradców zawodowych Warszawa 2014r. 3 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania, DZ.U. z 2014r. poz Jurek P., Analiza wybranych metod oceny kompetencji zawodowych, artykuł w książce pod red. A. Witkowski, T. Listwan, Kompetencje a sukces zarządzania organizacją, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2008

3 koordynacyjna (dostosowanie ruchu, różnicowanie ruchu, zdolności utrzymywania równowagi, szybkiej reakcji, orientacji, sprzężenia ruchów, rytmizacji). Kompetencja 3 Podzielność uwagi: efektywne wykonywanie kilku czynności jednoczenie i zdolność do pracy w warunkach rozpraszających uwagę. Kompetencja 4 Sumienność w dążeniu do rezultatów: rozumiana jako wysoka efektywność realizacji zadań w ściśle określonym terminie z należytą starannością, uwzględniającą własne kompetencje i możliwości. Determinacja w działaniu i osiąganie zakładanych rezultatów przez utrzymanie odpowiedniego tempa oraz jakości pracy, nawet w obliczu trudności. Zestaw kompetencji może się różnić od podanych wyżej kompetencji, w zależności od wymagań pracodawcy w konkretnym zawodzie i na konkretnym stanowisku. Zróżnicowane będzie również natężenie każdej z kompetencji. 2. SYTUACJA NA RYNKU PRACY W latach obserwujemy przewagę liczby wolnych miejsc pracy i aktywizacji zawodowej nad liczbą bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy w województwie kujawsko-pomorskim. Od 2012 do 2015 roku systematycznie rośnie liczba ofert pracy. W 2016 roku zgłoszono 281 ofert pracy mniej niż w roku poprzednim. Liczba osób bezrobotnych w badanym okresie utrzymuje się na względnie równym poziomie.

4 Najwięcej osób z tym zawodem będących w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia szkoły zarejestrowało się w 2013 roku (87 osób). Od 2014 roku obserwujemy znacznie mniejsze liczby tych osób w rejestrach urzędów pracy. Z uwagi na większą liczbę zgłoszonych wolnych miejsc pracy lub aktywizacji zawodowej niż zarejestrowanych bezrobotnych w latach r. zawód ten został sklasyfikowany jako zawód deficytowy. 5 Od 2015 roku Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zmieniło metodologię prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. 6 Według nowej metodologii zamiast wskaźnika intensywności nadwyżki/deficytu zawodów dokonuje się wyboru zawodów deficytowych i nadwyżkowych na podstawie trzech wskaźników: wskaźnika dostępności ofert pracy, wskaźnika długotrwałego bezrobocia oraz wskaźnika płynności bezrobotnych. Wprowadzona zmiana spowodowała, że sytuacja znacznej części zawodów pozostaje nieokreślona nie przynależy do żadnej z grup, ponieważ żaden ze 5 Podziału na zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe dokonuje się na podstawie wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) wyrażonego, jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w badanym okresie, w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekracza wartość 1,1; zawody zrównoważone to te, dla których wartość wskaźnika mieści się w przedziale od 0,9 do 1,1; natomiast zawody nadwyżkowe to te, w których przypadku wskaźnik wynosi poniżej 0,9. 6 Wskaźnik dostępności ofert pracy: iloraz średniomiesięcznej liczby bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie i średniomiesięcznej liczby wolnych miejsc pracy dostępnych w PUP i Internecie w danej grupie zawodów, w badanym okresie. Wskaźnik długotrwałego bezrobocia: iloraz liczby długotrwale bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu. Wskaźnik płynności bezrobotnych: iloraz odpływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie i napływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie.

5 wskaźników nie osiągnął wymaganego poziomu. W 2015 i 2016 roku zawód elektryk został sklasyfikowany jako zawód deficytowy PROGNOZY RYNKU PRACY BAROMETR ZAWODÓW Z badania Barometr zawodów prognozującego zapotrzebowanie na pracowników w 2017 r. wynika, że w grupie zawodów Elektromechanicy i elektromonterzy na terenie województwa kujawsko-pomorskiego występuje duży deficyt poszukujących pracy. Taka sytuacja w województwie dotyczy również poszczególnych powiatów: brodnickiego, bydgoskiego oraz miasta Bydgoszczy. Deficyt prognozowany jest w powiatach: żnińskim, nakielskim, sępoleńskim, tucholskim, świeckim, grudziądzkim, mieście Grudziądz, toruńskim, mieście Toruń, golubskodobrzyńskim, lipnowskim, włocławskim, mieście Włocławek, radziejowskim oraz mogileńskim, Równowaga popytu i podaży występuje na obszarach powiatów: chełmińskiego, wąbrzeskiego, rypińskiego, aleksandrowskiego i inowrocławskiego. 8 Wykres 3. Prognoza na 2017 w Polsce. Relacja między dostępną siłą roboczą a zapotrzebowaniem na pracowników ELEKTROMECHANICY I ELEKTROMONTERZY. 7 Źródła danych: Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy. 8 Źródło:

6 Wykres 4. Prognoza na 2017 w województwie kujawsko pomorskim. Relacja między dostępną siłą roboczą a zapotrzebowaniem na pracowników ELEKTROMECHANICY I ELEKTROMONTERZY 4. KSZTAŁCENIE I DOSKONALENIE W ZAWODZIE Według Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 marca 2017 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz.U. z 2017 r. poz. 622) zawód elektryka można uzyskać kształcąc się w trzyletniej branżowej szkole I stopnia (od roku szkolnego 2017/2018) oraz na kwalifikacyjnych kursach zawodowych w zakresie kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie. Według danych pochodzących z Systemu Informacji Oświatowej udostępnianych przez Centrum Informatyczne Edukacji na stronie w województwie kujawsko-pomorskim zawód ten można zdobyć w 54 szkołach (stan na r.). Dwanaście z nich to szkoły niepubliczne o uprawnieniach szkoły publicznej. Czterdzieści dwie z nich to szkoły publiczne.

7 W zawiązku z relatywnie dużą ilością szkół kształcących elektryków w województwie kujawsko-pomorskim odnotowujemy również znaczną liczbę uczniów uczących się tego zawodu. Najwięcej, 444 uczniów, kształciło się w roku szkolnym 2013/2014. Od tego roku obserwujemy tendencję malejąca uczniów kształcących się w placówkach w województwie kujawsko-pomorskim. W 2016 roku, w porównaniu z pozostałymi latami, szkoły opuściła najmniejsza ilość absolwentów (52 osoby). Aktualna informacja o szkoleniach przydatnych dla zawodu elektryk dostępna jest w Rejestrze Instytucji Szkoleniowych: przez wyszukiwarkę, w obszarze: Technika i handel artykułami technicznymi, w tym: mechanika, metalurgia, energetyka, elektryka, elektronika, telekomunikacja, miernictwo, naprawa i konserwacja pojazdów; kod INFORMACJE DODATKOWE Stowarzyszenie Elektryków Polskich Zarząd Główny ul. Świętokrzyska 14, Warszawa tel , sep@sep.com.pl www: Oddział w Bydgoszczy ul. Rumińskiego 6 (siedziba NOT) pokój 106; Bydgoszcz tel./faks biuro@sep.bydgoszcz.pl www: Oddział w Toruniu ul. Piernikarska 6, Toruń

8 Tel./faks www: Oddział we Włocławku ul. Okrężna 2b, Włocławek tel www: Związek Zawodowy Inżynierów i Techników Okręg kujawsko pomorski WIKA Polska S.A. ul. Łęgska 29/35; Włocławek, tel ; faks: LITERATURA Boczkowski, Andrzej, 2008 r., Vademecum elektryka. Bezpieczeństwo użytkowania instalacji elektrycznych, Wydawnictwo Polce, Warszawa Goźlińska, Elżbieta, 2015 r., Maszyny elektryczne, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne S.A., Warszawa Grygiel, Joanna, Bielawski Artur, 2016 r., Konserwacja urządzeń i maszyn elektrycznych Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne S.A., Warszawa Kołodziejczyk, Sławomir, 2016 r., Instalacje elektryczne, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności WKŁ, Warszawa Lejdy, Brunon, 2016 r., Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Markiewicz, Henryk, 2008 r., Instalacje elektryczne, Wydawnictwo WNT, Warszawa CZASOPISMA FACHOWE Elektroinstalator - miesięcznik o charakterze informacyjno-praktycznym, skierowanym do specjalistów w branży elektrycznej i energetycznej. tj.: projektantów instalacji elektrycznych, wykonawców, handlowców - Elektro.info miesięcznik - Elektrosystemy miesięcznik branży elektrotechnicznej portal branży elektrycznej - serwis branży elektrycznej Opracowała: Patrycja Nowak doradca zawodowy Akceptowała: Elżbieta Słowińska Kierownik CIiPKZ w Bydgoszczy WUP w Toruniu, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Bydgoszczy

9 6. MOZLIOWŚCI I WARUNKI ZATRUDNIENIA W ZAWODZIE W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ Dostęp do rynków pracy krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). W państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) swobodny przepływ pracowników jest prawem podstawowym pozwalającym obywatelom danego państwa EOG podjąć pracę w innym państwie należącym do EOG na tych samych warunkach jak obywatele wybranego państwa. Polacy, podejmujący legalną pracę w innym państwie EOG, mają takie same prawa i obowiązki jak pracownicy lokalni. Informacja dla osób poszukujących pracy w zawodzie elektryk w krajach EOG: Osoba chcąca podjąć pracę jako elektryk w jednym z krajów EOG, powinna sprawdzić czy zawód ten nie jest w tym kraju regulowany, co wiąże się z oficjalnym uznaniem kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Każdy kraj EOG decyduje o uregulowaniu zawodu, dlatego też może się zdarzyć, że dany zawód jest regulowany w jednym kraju, podczas gdy w innych nie będzie regulowany. Aby sprawdzić, czy zawód elektryk jest regulowany należy skorzystać z wyszukiwarki na portalu Twoja Europa prowadzonym przez Komisję Europejską: Obecnie w krajach EOG zawód elektryk jest regulowany tylko w Węgrzech i na Cyprze. W przypadku braku informacji o danym zawodzie w powyższej wyszukiwarce lub w razie potrzeby uzyskania dodatkowych informacji, należy zgłosić się do jednego z punktów informacyjnych utworzonych w tym celu w każdym z krajów EOG (tzw. contact points): Zapotrzebowanie na osoby z zawodem elektryk wg Europejskiego Portalu Mobilności Zawodowej Z danych dostępnych na portalu EURES wynika, że dla osób z tym zawodem zgłoszonych zostało ofert pracy z 25 krajów EOG. Najwięcej ofert pracy dla elektryków znajduje się w Niemczech (14002 ofert), Belgii (2228 ofert), Holandii (1274 ofert), Francji (1870 ofert), Austrii (1043 ofert) oraz Republice Czech (471 ofert) - dane wg stanu na dzień r. Osoba na tym stanowisku musi posiadać minimum wykształcenie średnie techniczne (elektryczne) oraz mieć uprawnienia SEP dla grupy 1 do 20 kv, a także prawo jazdy kategorii B. Ważną kwestią jest też doświadczenie w konserwacji, naprawach instalacji elektrycznych i wiedzę na temat automatyki przemysłowej. Elektryk powinien cechować się: umiejętnością analitycznego myślenia i rozwiązywania problemów oraz umiejętnością pracy w zespole, a także być dyspozycyjny, spostrzegawczy, dokładny, odporny na warunki środowiska pracy. Należy pamiętać, że najczęściej pracodawcy oczekują od pracownika znajomości języka kraju, w którym zamierzają podjąć pracę oraz posiadania własnego samochodu. Przykładowe

10 stawki płacy w zawodzie elektryk w wybranych krajach: Niemcy /godz.(brutto), Francja /godz.(brutto), Austria 1795 /m-c(brutto). Opracował: Jacek Paśniewski pośrednik pracy, WUP w Toruniu, Wydział Pośrednictwa Pracy OZ WUP w Bydgoszczy

11 ANEKS Tabela 1. BEZROBOTNI ORAZ WOLNE MIEJSCA PRACY I AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE ELEKTRYK W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM W LATACH Wyszczególnienie Bezrobotni zarejestrowani W OKRESIE OGÓŁEM Bezrobotni według stanu NA KONIEC OKRESU Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki W OKRESIE OGÓŁEM Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki NA KONIEC OKRESU Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej OGÓŁEM Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej NA KONIEC OKRESU Tabela 2. ABSOLWENCI I UCZNIOWIE KSZTAŁCĄCY SIĘ W ZAWODZIE ELEKTRYK W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM Wyszczególnienie / rok szkolny Liczba absolwentów, stan na rok szkolny: Liczba uczniów, stan na rok szkolny: 2016/ / / / /

12