Opis taksacyjny drzewostanu materiały z urządzania lasu (2017)
Adres leśny: kod RDLP, kod nadleśnictwa, numer obrębu leśnego, numer leśnictwa, numer oddziału leśnego, oznaczenie wyłączenia taksacyjnego i ewentualny numer wydzielenia Siedlisko: LMŚW - typ siedliskowy lasu (TSL) Ś wariant świeży (W wariant wilgotny) Stan siedliska: naturalny (N1), zbliżony do naturalnego (N2), zniekształcony (Z1), silnie zniekształcony (Z2), przekształcony (Z3), zdegradowany (D1), silnie zdegradowany (D2), zdewastowany (D3) - Teren: NIZ PAG, STOK, NE makro- i mezorzeźba: nizinny równy, nizinny falisty, nizinny pagórkowaty, nizinny wzgórzowy, wyżynny równy, wyżynny falisty, wyżynny pagórkowaty, wyżynny wzgórzowy, górski góry niskie, górski góry średnie, górski góry wysokie; położenie: płaskie, dolina rzeki, zagłębienie, zagłębienie bez odpływu, kotlina, stok, stok dolny, stok środkowy, stok górny, podnóże stoku, spłaszczenie, wierzchowina, grzbiet; Pozostałe elementy opisane są w zeszycie --------------------------------------------------------------------------------- Gleba: RDw PSM (Gleba rdzawa, piasek słabogliniasty z wkładkami, przewarstwieniami lub gniazdami utworów zwięźlejszych) Pozostałe typy gleb omawiane były w dziale gleboznawstwo (hodowla lasu) ----------------------------------------------------------------------------------------------- Zespół roślinny: T-C (Tilio-Carpinetum) (zespoły roślinne wykraczają poza podstawę programową ----------------------------------------------------------------------------------------------- Siedlisko przyrodnicze: 9170 - Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio- Carpinetum, Tilio-Carpinetum) Typ pokrywy: ZAZ (zazieleniona) Pozostałe rodzaje pokryw gleby opisane są w zeszycie --------------------------------------------------------------------------------- Runo: ZAW.SPE (zawilec sp.) Rodzaje runa omawiane były w dziale typologia (hodowla lasu) ----------------------------------------------------------------------------------------------- Adres administracyjny:... kod: województwa, powiatu, gminy i obrębu ewidencyjnego. Nr dz. ewid. : 4/1 Pow. ewid. : 2,4151(m 2 ) 4/2 Pow. ewid.: 2,4909(m 2 ) OD GNIA (11) pow. 1,81 DB 5l. (11 gniazd o pow. 1,81 ha) Płaty roślinności KON.MAJ (konwalia majowa) ----------------------------------------------------------------------------------------------- 1
Powierzchnia: 4,91 (ha) --------------------------------------------------------------------------------------------- TD: GB SO DB Typy drzewostanów opisane są w zeszycie ---------------------------------------------------------------------------------------------- Zgodność z TD: CZ ZG (zgodny, częściowo zgodny, niezgodny) ---------------------------------------------------------------------------------------------- Proc. i gł. przycz. uszk. drzewost.: 10%, ZWIERZ Rodzaje uszkodzeń: 1) owady OWADY, 2) grzyby GRZYBY, 3) zwierzyna ZWIERZ, 4) pożary POŻAR, 5) imisje przemysłowe IMISJE, 6) czynniki klimatyczne KLIMAT, 7) zakłócenia stosunków wodnych WODNE, 8) erozja EROZJA, 9) inne antropogeniczne ANTROP, 10) inne bez określenia INNE. -------------------------------------------------------------------------------------- Cecha drzewostanu: DRZ SZT 1) drzewostany z odnowienia (zalesienia) sztucznego, 2) drzewostany z odnowienia (zalesienia) naturalnego z nasion, 3) drzewostany obcego pochodzenia, 4) uprawy po rębni złożonej, 5) młodniki po rębni złożonej, 6) drzewostany przedplonowe, 7) drzewostany wyżywicowane, 8) drzewostany odroślowe, 9) drzewostany z zalesień porolnych, 10) drzewostany z zalesień na gruntach zrekultywowanych, 11) drzewostany doświadczalne, 12) projektowane rezerwaty, 13) otuliny rezerwatów, 14) otuliny parków narodowych, 15) otuliny wyłączonych drzewostanów nasiennych, 16) otuliny plantacji nasiennych, 17) otuliny ośrodków wypoczynkowych, 18) otuliny szkółek wielkoobszarowych i szkółek zespolonych. -------------------------------------------------------------------------------------------- Kod LMP: ZR NAS (źródło nasion) --------------------------------------------------------------------------------------------- Budowa pionowa: KO 1. Struktura (budowa) pionowa a. d-stany jednopiętrowe - występuje jedna warstwa drzew wykazująca niewielkie zróżnicowanie wysokości, a ewentualnie istniejąca dolna warstwa jest słabo wykształcona i nie osiąga 1/3 wysokości d-stanu głównego. 2
b. d-stany dwupiętrowe - występują dwie wyraźne warstwy drzew różnej wysokości, przy czym wysokość piętra dolnego stanowi co najmniej 1/3 wysokości piętra górnego i nie wchodzi w korony tego piętra. Jednocześnie miąższość piętra dolnego powinna wynosić nie mniej niż 15% miąższości piętra górnego. c. d-stany wielopiętrowe - można wyróżnić w nich więcej niż dwie warstwy drzew różnej wysokości, ale wykazujące wyraźne zwarcie poziome (a nie pionowe, które jest typowe dla struktury przerębowej). d. d-stany w klasie odnowienia (KO) - Są to d-stany zagospodarowane rębnią o długim okresie odnowienia oraz takie, w których istniejące odnowienie pokrywa co najmniej 30% powierzchni, a stan d-stanu uzasadnia potrzebę odnowienia lub przebudowy. e. d-stany w klasie do odnowienia (KDO) - d-stan, w którym rozpoczęto proces odnowienia z zastosowaniem rębni złożonych, lecz nie spełniający kryteriów klasy odnowienia, tzn. wymagający uprzedniego odnowienia jako bezwzględnego warunku kontynuacji cięć rębniami złożonymi. f. d-stany o strukturze przerębowej (PB) - charakteryzują się tym, że w ich budowie biorą udział grupy i kępy drzew różnego wieku i wysokości, przenikające się nawzajem; wynikiem takiej budowy jest zwarcie pionowe (a nie poziome, jak w układzie piętrowym). Inwentaryzowany d-stan zalicza się na podstawie szacunku wzrokowego ---------------------------------------------------------------------------------------------- Nr jedn. kontrolnej: 4/1 ----------------------------------------------------------------------------------------------- Rodzaj powierzchni: D-STAN (wg rodzajów gruntów) ----------------------------------------------------------------------------------------------- Funkcja lasu: OCHR (3 podstawowe (główne) grupy lasów: rezerwatowe, ochronne oraz gospodarcze Kategoria ochronności: USZK 1) glebochronne OCH GLEB, 2) wodochronne OCH WOD, 3) trwale uszkodzone na skutek działalności przemysłu OCH USZK, 4) cenne fragmenty rodzimej przyrody OCH CENNE, 5) stałe powierzchnie badawcze i doświadczalne OCH BADAW, 6) nasienne OCH NAS, 7) ostoje zwierząt OCH OSTOJ, 8) w miastach i wokół miast OCH MIAST, 9) uzdrowiskowe OCH UZDR, 10) obronne OCH OBR. Gospodarstwo: O Rodzaje gospodarstw: 1) gospodarstwo specjalne (S), 1) rezerwaty przyrody wraz z otulinami; 2) projektowane rezerwaty przyrody; 3
3) lasy uzdrowiskowe; 4) lasy glebochronne na wydmach nadmorskich i klifach w pasie nadbrzeżnym, na wydmach śródlądowych oraz na stokach i zboczach o nachyleniu powyżej 45 o ; 5) lasy wodochronne w strefach ochronnych ujęć wody i źródeł wody, wyodrębnionych stosownymi decyzjami administracyjnymi; 6) wyłączone powierzchnie badawcze i doświadczalne; 7) drzewostany objęte prawnym zakazem pozyskiwania drewna ze względu na szczególne znaczenie dla ochrony przyrody; 8) wyłączone drzewostany nasienne oraz drzewostany zachowawcze; 9) lasy o szczególnym znaczeniu dla obronności i bezpieczeństwa państwa; 10) lasy znajdujące się na gruntach spornych (dotyczy sporadycznych przypadków obszaru znajdującego się w konturach granic stanowiących przedmiot sporu sądowego pomiędzy właścicielami gruntów; 11) pojedyncze pododdziały uznane za obszary o wyjątkowym znaczeniu ze względów kulturowych, religijnych lub ekologicznych (np. parki podworskie lub fragmenty cmentarzysk na gruntach zalesionych, unikatowe bory bagienne oraz lasy łęgowe). 2) gospodarstwo wielofunkcyjnych lasów ochronnych (O), obejmujące obszary uznanych lasów ochronnych z wiodącą funkcją ochronną (środowiskotwórczą), której realizacja nie wymaga ograniczenia lub zaniechania funkcji produkcyjnych; 3) gospodarstwo wielofunkcyjnych lasów gospodarczych (G). zrębowy sposób zagospodarowania (GZ) przerębowo-zrębowy sposób zagospodarowania (GPZ) przerębowy sposób zagospodarowania (GP) ---------------------------------------------------------------------------------------------- Wiek rębności gat. panującego: 100 Wiek dojrzałości rębnej drzewostanu: 120 Okres odn.,uprząt.,przebud.: 10 (lat) Grupa drzewostanu do przebud.: Warstwa: (d-stan, podrost, podsadzenia, podszyt, nalot) Nalot jest to najmłodsze i zarazem najniższe pokolenie drzew, złożone z gatunków drzewiastych i powstałe z samosiewu (<0,5m). Podrost jest to młode, podokapowe pokolenie drzew pochodzenia naturalnego lub sztucznego, określonej wysokości, które ze względu na skład i wartość hodowlaną ma szansę wejść do piętra górnego (0,5m do 1/3 wys. d-stanu). Podszyt jest to warstwa krzewów oraz te egzemplarze drzew, które ze względu na swoją wartość hodowlaną i formę występowania nie rokują nadziei na wejście do górnego piętra. Podszyt ma znaczenie glebochronne. Określane szacunkowo z dokładnością do 10%, 4
Gatunek: wymienione są gatunki występujące w poszczególnych warstwach. Skład gatunkowy - Bardzo ważną cechą d-stanu jest jego skład gatunkowy. Ukazuje on m.in. stopień wykorzystania zdolności produkcyjnych siedliska oraz stanowi podstawę do planowania zabiegów gospodarczych. a. jednogatunkowe (lite) b. wielogatunkowe (mieszane) Skład gatunkowy wyraża się procentowym udziałem poszczególnych gatunków drzew w d-stanie, przy czym procent ten najczęściej dotyczy miąższości, W d-stanach starszych określany jest na podstawie udziału miąższościowego, a w uprawach (do osiągnięcia zwarcia) - udziału ilościowego poszczególnych gatunków drzew. Skład gatunkowy określany jest oddzielnie dla każdego piętra na podstawie szacunku wzrokowego --------------------------------------------------------------------------------------------- Udział: udział procentowy poszczególnych gatunków (brak wpisanego udziału oznacza 100%) - Wiek: wiek gatunków występujących w poszczególnych warstwach Dokładność określania wieku d-stanu c. 1 2 lat w uprawach i młodnikach Ia klasy wieku, d. 2 4 lat w młodnikach Ib klasy wieku, e. 4 6 lat w drągowinach II klasy wieku, f. 6 10 lat w drzewostanach III i IV klasy wieku, g. 10 20 lat w drzewostanach starszych. równowiekowe - różnica wieku do 20 lat różnowiekowe - różnica wieku przekracza 20 lat Na jego podstawie-w połączeniu z innymi cechami - określa się produkcyjność i jakość siedliska, stosuje tablice zasobności do taksacji (określenie klasy bonitacji, zadrzewienia a czasem także zapasu, przyrostu i użytków trzebieżowych), ustala się rodzaj i intensywność zabiegów pielęgnacyjnych. Wiek d-stanu spełnia również pierwszoplanową rolę w zaprowadzeniu ładu czasowego (ustalenie wieku rębności, kolei rębu, etatu użytkowania, planu cięć itd.). ------------------------------------------------------------------------------------------------ Zmieszanie (forma zmieszania): Jest to sposób rozmieszczenia drzew w d-stanie. 1) jednostkowe jeżeli gatunki zmieszane są jednostkowo, bez grup i kęp (dotyczy głównie gatunków biocenotycznych); 2) grupowe jeżeli gatunki zmieszane są w formie grup po kilka lub kilkanaście sztuk (dotyczy głównie gatunków domieszkowych i biocenotycznych); 5
3) drobnokępowe jeżeli gatunki zmieszane są w formie drobnych kęp o powierzchni do 5 arów (dotyczy głównie gatunków domieszkowych); 4) kępowe jeżeli gatunki zmieszane są kępami o powierzchni od 6 do 10 arów; 5) wielkokępowe o powierzchni kęp przekraczającej 10 arów; 6) rzędowe jeżeli zmieszanie gatunków występuje na przemian rzędami (jednym lub dwoma); 7) pasowe jeżeli zmieszanie gatunków występuje na przemian pasami (pas obejmuje najczęściej 3 6 rzędów sadzonek) Zmieszanie określa się na podstawie szacunku wzrokowego. Zwarcie, zagęszczenie (stopień konkurowania koron drzew) a. zwarcie pełne (korony drzew stykają się brzegami lub częściowo zachodzą na siebie), b. zwarcie umiarkowane (między koronami występują wąskie przerwy, w tym przerwy, w które mieści się jedno drzewo), c. zwarcie przerywane (między koronami występują szerokie przerwy, w które łatwo mieści się jedno, a nawet dwa drzewa), d. zwarcie luźne (w drzewostanie brak konkurencji między drzewami). Skala 10-stopniowa w skali liczbowej (od 0,1 do 1,0); np. zwarcie 0,8 oznacza, że rzuty koron drzew zajmują 80%powierzchni wydzielania. Pierśnica (przeciętna pierśnica) Przeciętną pierśnicę określamy oddzielnie dla każdego piętra, od 5 cm wzwyż, w zaokrągleniu do pełnych centymetrów, na podstawie pomiarów 5 10 drzew wykonanych w miejscach reprezentatywnych dla danego drzewostanu. Wysokość (przeciętna wysokość) Przeciętną wysokość określamy oddzielnie dla każdego piętra, od 1 m wzwyż, w zaokrągleniu do pełnych metrów, na podstawie pomiarów 5 10 drzew (w zasadzie na tych samych drzewach, na których pomierzono pierśnicę). Bonitacja (bonitacja d-stanu, klasa bonitacji d-stanu) Wskaźnik określający potencjalne możliwości produkcyjne dla danego gatunku na określonej powierzchni. Ustalana jest na podstawie porównywania wysokości przeciętnej danego gatunku w danym wieku z wysokością tabelaryczną (tego samego gatunku i wieku) zawartą w Tablicach zasobności i przyrostu drzewostanów, Bonitację gatunków określa się z dokładnością do jednej klasy. Bonitacja szczegółowo omawiana będzie w klasie 3 6
Zadrzewienie (Czynnik zadrzewienia, wskaźnik zadrzewienia) Czynnik zadrzewienia służy przede wszystkim do oceny wykorzystania przez d-stan zdolności produkcyjnych, a więc do oceny produkcyjności d-stanu. To stosunek miąższości rzeczywistej d-stanu do miąższości tabelarycznej. Do określenia wskaźnika zadrzewienia stosuje się Tablice zasobności i przyrostu drzewostanów (tablice określają cechy taksacyjne d-stanu jednogatunkowego i jednowiekowego). Aby obliczyć wskaźnik zadrzewienia dla d-stanu wielogatunkowego należy określić ich miąższość poszczególnych gatunków. Przykład: d-stan: Brz Db So gatunek V rzecz V tab So 70 l, I bon. 185 m 3 : 388 m 3 = 0,48 Db 70 l, II bon. 85 m 3 : 332 m 3 = 0,25 Brz 70 l, I bon. 25 m 3 : 355 m 3 = 0,07 Razem (suma) 0,80 W przykładzie wskaźnik zadrzewienia wynosi 0,8. Końcówki liczby określającej wskaźnik zadrzewienia drzewostanu: 0,01 0,05, należy zaokrąglić w dół (np. 0,85 do 0,8), zaś 0,06 0,09 w górę (np. 0,96 do 1,0). Wskaźnik zadrzewienia podaje się od 0,1 wzwyż. Dla upraw i młodników niewykazujących miąższości grubizny wskaźnik zadrzewienia równy jest procentowi pokrycia powierzchni wyrażonemu w ułamku dziesiętnym (0,1 do 1,0) Wskaźnik zadrzewienia określa się dla grubizny. Ma zasadnicze znaczenie przy kwalifikowaniu drzewostanów do przebudowy W uprawach cechą odpowiadającą zadrzewieniu jest udatność. Halizny to powierzchnie pozbawione d-stanu dłużej niż 5 lat oraz uprawy i młodniki I klasy wieku o zadrzewieniu niższym niż 0,5 (z wyłączeniem upraw i młodników o zadrzewieniu 0,3 oraz 0,4 powstałych po cięciu uprzątającym rębnią IIIa), Płazowiny to powierzchnie porośnięte drzewami II klasy wieku o zadrzewieniu do 0,3 włącznie albo drzewami III i wyższych klas wieku o zadrzewieniu do 0,2 włącznie; Przykładowe zadanie: Oblicz wskaźnik zadrzewienia d-stanu: Zadanie 1. gat wiek bonitacja V rzecz [m 3 ] buk 105 II 421 Odp: Z = 0,9 (V tab = 471 m 3 ) 7
Zadanie 2. gat wiek bonitacja V rzecz [m 3 ] Odp.: Z = 0,43+0,49 = 0,92 0,9 buk 120 II 221 V tab (buk 120 lat) = 517 m 3 Z1 = 0,43 buk 70 II 159 V tab (buk 70 lat) = 325 m 3 Z2 = 0,49 Tablice zasobności i przyrostu drzewostanów M. Czuraj wyciąg) Jakość d-stanu a. uprawy otwarte (będzie na hodowli), b. uprawy podokapowe (będzie na hodowli) c. d-stany jakość hodowlana (symbol dwucyfrowy) jakość techniczna (symbol jednocyfrowy) 8
Tabela kryteriów oceny jakości hodowlanej drzewostanów Tabela wskaźników jakości technicznej drzew w drzewostanach Miąższość (zasobność) Zapas d-stanów jest podstawowym elementem taksacyjnym wykorzystywanym w organizacji gospodarstwa leśnego. Służy on między innymi do ustalenia rozmiaru pozyskania użytków drzewnych oraz opracowania szczegółowego planu cięć na najbliższy okres gospodarczy. Najdokładniej należy określać zapas d-stanów rębnych i przeszłorębnych Miąższość d-stanu na jednym hektarze to zasobność 9
Bieżący przyrost miąższości (roczny) Dla potrzeb urządzania lasu konieczna jest znajomość bieżącego przyrostu spodziewanego (bieżącego przyrostu w przód), który dokona się w okresie obowiązywania operatu urządzenia lasu. Bieżący przyrost miąższości obrazuje wielkość produkcji urządzanego obiektu. Szczegółowo przyrosty będą omawiane w klasie 3 Wskazania gospodarcze (wskazówki gospodarcze) Nr działki manip.: wpisuje się numer w przypadku przebudowy lub odnowienia d-stanu podzielonego na działki. Rodzaj czynności lub pilności zabiegu: wpisywane są wszystkie zabiegi, które będą wykonywane w trakcie obowiązywania PUL IIIAU rębnia IIIa cięcia uprzątające MA-FIT zabiegi agromelioracyjne (fitomelioracyjne) ODN-ZŁOŻ odnowienie złożone PIEL pielęgnacja odnowień CW czyszczenia wczesne Liczba cieć lub nawrotów: ilość nawrotów cięć Pow. w ha: powierzchnia na której wykonywane są poszczególne zabiegi. Pozysk. grub. (%): wpisywany jest % pozyskania grubizny w danym cięciu. 10