Sprawozdanie z realizacji zadań gminy z zakresu wspierania rodziny za 2014 rok oraz przedstawienie potrzeb związanych z ich realizacją

Sprawozdanie z realizacji zadań gminy z zakresu wspierania rodziny za 2014 rok oraz przedstawienie potrzeb związanych z ich realizacją

Priorytetowym celem działań realizowanych przez Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie jest umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Jedną z przyczyn korzystania z pomocy Ośrodka jest bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych. Dysfunkcja ta występowała najczęściej z innymi niekorzystnymi zjawiskami tj. niepełną strukturą rodziny, wielodzietnością, uzależnieniami, przemocą. W 2014 roku ze świadczeń pomocy społecznej skorzystało ogółem 2 230 rodzin, w tym: a) 349 rodzin niepełnych (15,65% ogółu rodzin z dziećmi), b) 182 rodziny wielodzietnych z trojgiem i więcej dzieci (8,16% ogółu rodzin z dziećmi), c) 522 rodziny z powodu bezradności w sprawach opiekuńczo wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego (23,41% ogółu rodzin objętych pomocą), d) 89 rodzin z powodu alkoholizmu (3,99% ogółu rodzin objętych pomocą), e) 54 rodziny z powodu przemocy (2,42% ogółu rodzin objętych pomocą). Zgodnie z ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, jeżeli z analizy sytuacji rodziny wynika konieczność przydzielenia rodzinie asystenta rodziny, pracownik socjalny występuje do kierownika ośrodka pomocy społecznej z wnioskiem o jego przydzielenie. W 2014 roku Miejski Ośrodek Pomocy w Rodzinie zatrudniał 5 asystentów rodziny. Wojewoda w ramach Programu asystent rodziny i koordynator rodzinnej pieczy zastępczej na rok 2014 przyznał środki finansowe w formie dotacji celowej na dofinansowanie kosztów zatrudnienia 3 asystentów. Pozostałych 2 asystentów finansowanych było ze środków własnych. W związku z trudnościami w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczych, w okresie sprawozdawczym, wsparciem asystenta rodziny objęto 90 rodzin, w których wychowywało się 211 dzieci. Wspieranie rodziny było prowadzone za jej zgodą i przy aktywnym jej udziale. Praca z rodziną realizowana była zgodnie z opracowanym planem pracy z rodziną. Plan ten został opracowany we współpracy z członkami rodziny oraz w konsultacji z ich realizacją 2/11

z pracownikiem socjalnym. Plan pracy z rodziną odpowiadał na problemy rodzin wyszczególnione przez pracowników socjalnych w wywiadzie środowiskowym. Odnosił się on zarówno do stwierdzonych deficytów, jak też potrzeb i mocnych stron rodziny. Celem głównym każdego planu pracy z rodziną była poprawa funkcjonowania rodziny w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczych. Powyższe plany zawierały również cele szczegółowe dostosowane do potrzeb danej rodziny. W okresie sprawozdawczym asystenci rodziny współpracowali z placówkami opiekuńczo wychowawczymi tj. Chełmskim Centrum Pomocy Dziecku i Rodzinie w Chełmie oraz Domem Małych Dzieci w Chełmie oraz placówkami w Siedliszczu i Krasnymstawie. Współpraca ta miała na celu przygotowanie i realizację planów pomocy dzieciom przebywającym w instytucjonalnej pieczy zastępczej. Asystenci rodzin uczestniczyli również w posiedzeniach zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dzieci umieszczonych w rodzinnej i instytucjonalnej pieczy zastępczej, a także przygotowywali opinie na temat sytuacji rodziny pod kątem możliwości powrotu dzieci pod opiekę rodziców. Dwa razy do roku (w czerwcu i grudniu) dokonywana była okresowa ocena rodzin objętych asystenturą. W ocenie brali udział: Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Chełmie, pracownicy Zespołu do Spraw Pieczy Zastępczej i Działu Pomocy Środowiskowej. Podczas dokonywania oceny omawiana była sytuacja rodzin tj. funkcjonowanie rodzin i zrealizowane zadania zawarte w planie pracy z rodziną oraz napotykane trudności i propozycje ich rozwiązywania. Rodzinom mającym trudności w wypełnianiu swoich funkcji Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Chełmie udzielił pomocy w formie: 1) poradnictwa specjalistycznego, 2) interwencji kryzysowej, 3) objęcia dziecka działaniami wychowawczymi, opiekuńczymi i edukacyjnymi. Szczególną troską otoczone zostały rodziny z grup ryzyka m.in. zagrożone wystąpieniem przemocy, zaniedbań lub społecznej izolacji, a także rodziny wielodzietne i niepełne. Klienci, jak też pracownicy socjalni, najczęściej zwracali się do specjalistów z następującymi problemami: dydaktycznymi i opiekuńczo wychowawczymi dzieci, z ich realizacją 3/11

konfliktami domowymi, uzależnień, przemocy, zaniedbań w zakresie wypełniania funkcji rodzinnych, związanymi ze sprawami rozwodowymi, mieszkaniowymi (zaległości w opłatach, zagrożenia eksmisją, sprawy meldunkowe), zdrowotnymi (choroby przewlekłe, głównie zaburzenia psychiczne). Specjaliści Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Chełmie ogółem udzielili rodzinom 720 porad, w tym: psycholog 114 porad, prawnik 187 porad, pedagog 191 porad, terapeuta 228 porad. Zakres pomocy udzielanej rodzinie i dziecku obejmował: 1) bezpośrednie kontakty z dziećmi i rodziną, głównie w środowisku domowym, 2) spotkania mediacyjne w zakresie korekty postaw i zachowań oraz poprawy relacji w rodzinie, 3) wzmocnienie roli i funkcji opiekuńczo wychowawczych, 4) rozwijanie umiejętności opiekuńczo wychowawczych, 5) pomoc doraźną tj.: a) pisanie podań, pism, próśb, b) pomoc w załatwieniu spraw urzędowych, 6) pomoc długofalową tj.: a) stworzenie warunków do rozwoju zainteresowań, b) organizowanie alternatywnych form spędzania czasu wolnego, c) zapewnienie stałej pomocy w rozwiązywaniu trudności wychowawczych, d) udzielanie porad w sprawach życiowych, związanych z prowadzeniem gospodarstwa domowego, zarządzaniem budżetem domowym, pielęgnacją i zdrowotnymi potrzebami dziecka, e) udzielanie porad w sprawach związanych z przemocą, uzależnieniami, radzeniem sobie z ich realizacją 4/11

w trudnych sytuacjach życiowych, f) wsparcie w postaci wolontariatu m.in. pomoc w odrabianiu lekcji. W ramach realizowanego przez Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Chełmie Projektu Systemowego Razem wśród ludzi 2014, rodziny objęte pomocą Ośrodka, w tym również wsparciem asystenta rodziny, wzięły udział w Programie Aktywności Lokalnej. Uczestniczki projektu ukończyły trzy kursy: Kucharz małej gastronomii, Prowadzenie gospodarstwa domowego z treningiem ekonomicznym oraz Kurs obsługi komputera. Podczas odbywania zajęć dzieci uczestniczek miały zapewnioną opiekę oraz zorganizowane zajęcia pedagogiczno psychologiczne i wyżywienie. Uczestniczki Programu objęte były również pomocą specjalistyczną w formie indywidualnego poradnictwa psychologicznego i doradztwa zawodowego. W ramach Programu Aktywności Lokalnej zorganizowano spotkanie integracyjne dla uczestników Programu wraz z członkami najbliższej rodziny w Ośrodku Rekreacyjno - Wypoczynkowym Ranczo Budrysa w Strupinie Dużym oraz wycieczkę do Parku Edukacji i Rozrywki Farma Iluzji we wsi Mościska. Podczas spotkań integracyjnych uczestniczki Programu wzięły udział w warsztatach psychologicznych, a dla ich dzieci i osób z otoczenia pracownicy Zespołu do Spraw Pieczy Zastępczej w MOPR w Chełmie przygotowali, oprócz poczęstunku, wiele ciekawych atrakcji tj. kulig letni, tor pontonowy, niemożliwy trójkąt, lewitujący kran, tunel zapomnienia, wiklinowy labirynt, grobowiec Faraona, magiczny domek, labirynt luster, pola dmuchańców. Rodziny uczestniczące w wycieczce i spotkaniu integracyjnym doświadczyły, jak można w ciekawy i atrakcyjny sposób spędzić czas wolny. Ponadto Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Chełmie w okresie sprawozdawczym brał udział w projekcie "By pomóc rodzinie" realizowanym w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu PL 14 "Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie i przemocy ze względu na płeć", współfinansowanego ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2009-2014. Projekt skierowany jest do mieszkańców Chełma, osób zagrożonych i doznających przemocy oraz osób stosujących przemoc w rodzinie. W siedzibie Zespołu do Spraw Pieczy Zastępczej dwa razy w miesiącu odbywały się spotkania grup wsparcia dla osób wobec których stosowana jest przemoc w rodzinie. Podczas spotkań prowadzone były warsztaty pedagogiczne lub psychologiczne oraz grupa samopomocowa. z ich realizacją 5/11

Na podstawie Zarządzenia Nr 285/11 Prezydenta Miasta Chełm z dnia 12 października 2011 roku Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Chełmie realizuje zadania organizatora rodzinnej pieczy zastępczej na terenie miasta Chełm. Do zadań z zakresu pieczy zastępczej należy m.in. zapewnienie dzieciom pieczy zastępczej w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka oraz placówkach opiekuńczo wychowawczych. W okresie sprawozdawczym rodzinną pieczę zastępczą sprawowały ogółem 72 rodziny, w tym: 48 rodzin zastępczych spokrewnionych, 22 rodziny zastępcze niezawodowe, 1 rodzina zastępcza zawodowa, 1 rodzina zastępcza zawodowa specjalistyczna. Rodzinna piecza zastępcza zapewniała opiekę 87 dzieciom, w tym: 57 dzieciom w rodzinach zastępczych spokrewnionych, 24 dzieciom w rodzinach zastępczych niezawodowych, 3 dzieci w rodzinie zastępczej zawodowej, 3 dzieci w rodzinie zastępczej zawodowej specjalistycznej. W rodzinach zastępczych wychowywanych jest 12 dzieci, które ze względu na stan zdrowia mają orzeczony stopień niepełnosprawności. Pracownicy Zespołu do Spraw Pieczy Zastępczej przeprowadzali wywiady środowiskowe i wydali 11 opinii i ocen na temat predyspozycji kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, w tym 8 opinii na prośbę sądu i 3 opinie z wniosku rodzin kandydatów na zawodowe rodziny zastępcze. W okresie sprawozdawczym w rodzinnej pieczy zastępczej umieszczono 11 dzieci, w tym 7 dzieci w rodzinie zastępczej spokrewnionej i 4 dzieci w rodzinie zastępczej niezawodowej. Wszystkie rodziny zastępcze otrzymywały świadczenia na pokrycie kosztów utrzymania dziecka w rodzinie zastępczej. Ogólny koszt udzielonej pomocy pieniężnej dla rodzin zastępczych wyniósł 820 720,88 zł, w tym: z ich realizacją 6/11

a) świadczenie na pokrycie kosztów utrzymania dzieci w rodzinach zastępczych spokrewnionych 417 027,30 zł, b) świadczenie na pokrycie kosztów utrzymania dzieci w rodzinach zastępczych niezawodowych 215 204,09 zł, c) świadczenie na pokrycie kosztów utrzymania dzieci w rodzinie zastępczej zawodowej 56 100,00 zł, d) wynagrodzenie dla osób pełniących funkcję rodziny zastępczej zawodowej wraz z pochodnymi 47 194,93 zł, e) zwrot świadczeń na pokrycie kosztów utrzymania dzieci pochodzących z miasta Chełm, a umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej w innych powiatach na podstawie porozumień zawartych pomiędzy powiatami 76 171,96 zł, f) szkolenie rodzin zastępczych 9 022,60 zł. Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Chełmie w ramach Resortowego Programu Wspierania Rozwoju Rodzinnej Pieczy Zastępczej na rok 2014 otrzymał dotację celową udzieloną z budżetu Wojewody Lubelskiego w wysokości 3 150,00 zł na dofinansowanie realizacji zadań wynikających z ustawy z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej dotyczących wsparcia rodzin zastępczych spokrewnionych i niezawodowych powstałych przed 2014r. Z okazji Dnia Rodzicielstwa Zastępczego w siedzibie Centrum Integracji Społecznej w Chełmie odbyła się uroczystość, podczas której podziękowania za trud i pracę w opiece nad powierzonym dzieckiem oraz serdeczne życzenia przekazały rodzinom zastępczym Pani Agata Fisz - Prezydent Miasta Chełm i Pani Lucyna Kozaczuk - Dyrektor MOPR w Chełmie. Rodziny zastępcze wzięły udział w warsztatach psychologicznych pn: Pomocna zachęta i pochwała podnoszących kompetencje wychowawcze rodziców zastępczych. Ponadto wszystkie rodziny zastępcze z terenu miasta Chełm otrzymały podziękowania i życzenia od Dyrektora MOPR w Chełmie, przekazane za pośrednictwem lokalnych mediów. Zgodnie z art. 43 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej organizator rodzinnej pieczy zastępczej kieruje kandydata do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka na szkolenie. z ich realizacją 7/11

W 2014 roku skierowano 9 rodzin na szkolenie dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, w tym: 6 rodzin - kandydaci do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej i 3 rodziny kandydaci do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej. Szkolenie zostało przeprowadzone przez Organizatora Pieczy Zastępczej i Wspierania Rodziny w Zamościu dla 7 rodzin, a osoby uczestniczące w szkoleniu otrzymały stosowne opinie i świadectwo ukończenia szkolenia. Termin szkolenia dla 2 rodzin zastępczych (zawodowej i niezawodowej) został wyznaczony na styczeń 2015 roku. Na podstawie art. 128 i 129 ww. ustawy Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Chełmie jako organizator rodzinnej pieczy zastępczej w okresie sprawozdawczym dokonał dwukrotnie oceny sytuacji dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej oraz rodziny zastępczej (do dnia 30 czerwca 2014 roku i do dnia 31 grudnia 2014 roku). Ocena miała na celu ustalenie aktualnej sytuacji rodzinnej dziecka, analizę stosowanych metod pracy z dzieckiem i rodziną oraz ocenę zasadności dalszego pobytu dziecka w pieczy zastępczej. W celu dokonania oceny został powołany zespół w skład którego weszli przedstawiciele: Sądu Rejonowego w Chełmie, Wydział Rodzinny i Nieletnich, Ośrodka Adopcyjnego Filia w Chełmie, asystenci rodziny, pracownicy Zespołu do Spraw Pieczy Zastępczej, rodzice biologiczni dzieci. Protokoły z posiedzeń zespołu do spraw oceny dziecka i rodziny zastępczej zostały przekazane do Sądu Rejonowego w Chełmie. Jednocześnie do Ośrodka Adopcyjnego Filia w Chełmie przekazano informacje o dzieciach z uregulowaną sytuacją prawną w celu poszukiwania kandydatów na rodziców adopcyjnych. Zgodnie z art. 46 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej prowadzono rejestr danych o osobach pełniących funkcje rodziny zastępczej zawodowej i rodziny zastępczej niezawodowej. Dane zawarte w w/w rejestrze były przekazane do Sądu Rejonowego w Chełmie, Wydział Rodzinny i Nieletnich. W celu pozyskania kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej na stronie internetowej MOPR w Chełmie pod hasłem Mamo, Tato szukam was! opublikowany jest list otwarty do potencjalnych kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej z ich realizacją 8/11

promujący ideę rodzicielstwa zastępczego. Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Chełmie jest organizatorem wsparcia osobom usamodzielnianym opuszczającym rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka oraz placówki opiekuńczo wychowawcze i regionalne placówki opiekuńczo terapeutyczne przez wspieranie procesu usamodzielnienia. Usamodzielnieni wychowankowie rodzin zastępczych i placówek opiekuńczo wychowawczych w roku 2014 otrzymali następujące formy pomocy: a) pomoc pieniężna na usamodzielnienie 13 176,00 zł (w tym dla wychowanków placówek 6 588,00 zł), b) pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki 274 399,02 zł (w tym dla wychowanków placówek 113 855,75 zł), c) pomoc na zagospodarowanie w formie rzeczowej 20 823,00 zł (w tym dla wychowanków placówek - 9 441,00 zł). Ogółem pomoc dla usamodzielnionych wychowanków rodzin zastępczych i placówek opiekuńczo wychowawczych w 2014 roku wyniosła 308 398,02 zł. Środki przekazane na dofinansowanie realizacji projektu unijnego Razem wśród ludzi stanowiące wkład własny - 5 929,20 zł. Ponadto osobom opuszczającym, po osiągnięciu pełnoletności, rodzinę zastępczą lub placówkę opiekuńczo wychowawczą udziela się pomocy w uzyskaniu: 1. odpowiednich warunków mieszkaniowych, 2. zatrudnienia. Proces usamodzielnienia pełnoletniego wychowanka przebiegał według indywidualnego programu usamodzielnienia opracowanego przez wychowanka i opiekuna usamodzielnienia. Ogółem, w okresie sprawozdawczym, w procesie usamodzielnienia uczestniczyło 53 pełnoletnich wychowanków, w tym: z rodzin zastępczych 30 wychowanków, z placówek opiekuńczo - wychowawczych 23 wychowanków. W ramach projektu Systemowego Razem wśród ludzi współfinansowanego ze środków EFS, 1 wychowanek placówki opiekuńczo - wychowawczej i 1 wychowanek rodziny zastępczej otrzymali pomoc na zagospodarowanie w formie rzeczowej. Ponadto z ich realizacją 9/11

wychowankowie w ramach projektu skorzystali z pomocy w formie doradztwa zawodowego, jako instrumentu aktywizacji zawodowej oraz z indywidualnego poradnictwa psychologicznego jako instrumentu aktywizacji społecznej. Tabela poniżej przedstawia liczbę pełnoletnich wychowanków objętych poszczególnymi formami pomocy, w związku z realizacją programu usamodzielnienia. Tabela nr 1. Formy pomocy Lp. Forma udzielonej pomocy Liczba usamodzielnionych wychowanków z rodzin zastępczych Liczba usamodzielnionych wychowanków z placówek opiekuńczo- wychowawczych 1. Jednorazowa pomoc pieniężna na usamodzielnienie 2. Pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki 3. Pomoc na zagospodarowanie w formie rzeczowej 1 1 30 23 3 4 4. Mieszkanie socjalne 0 0 5. Praca socjalna i poradnictwo 30 23 6. Mieszkania chronione 0 2 Źródło: opracowanie własne. Umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej następuje na podstawie orzeczenia sądu, a w przypadku pilnej konieczności na wniosek lub za zgodą rodziców dziecka. Możliwe jest umieszczenie dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej na podstawie umowy zawartej między rodziną zastępczą lub prowadzącym rodzinny dom dziecka a starostą właściwym ze względu na miejsce zamieszkania tej rodziny lub miejsce prowadzenia rodzinnego domu dziecka. Skierowanie dziecka pozbawionego częściowo lub całkowicie opieki rodzicielskiej do całodobowej placówki opiekuńczo - wychowawczej następowało po wyczerpaniu możliwości udzielania pomocy w rodzinie naturalnej lub umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej. W roku 2014 do placówek opiekuńczo wychowawczych funkcjonujących na terenie miasta Chełm skierowano 29 dzieci. Natomiast 4 dzieci, z powodu braku miejsc w chełmskich placówkach, umieszczono w placówkach opiekuńczo wychowawczych na terenie innych powiatów: w powiecie chełmskim 3 dzieci i powiecie puławskim 1 dziecko. z ich realizacją 10/11

Wnioski: Zgodnie z ustawą z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, jednostki realizujące zadania z zakresu pieczy zastępczej powinny w swojej codziennej pracy kłaść nacisk na utrzymanie dzieci w naturalnym środowisku oraz zapewnić sprawne funkcjonowanie systemu pieczy zastępczej w przypadkach niemożności sprawowania opieki i wychowywania dzieci przez ich rodziców naturalnych. Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Chełmie realizuje wszystkie powyższe zadania wykorzystując do tego zarówno środki własne, jak i wsparcie oferowane ze strony budżetu państwa, o czym świadczy fakt otrzymania w 2014 roku środków w ramach np. Programu asystent rodziny i koordynator rodzinnej pieczy zastępczej na rok 2014, czy Projektu Systemowego Razem wśród ludzi 2014. Z chwilą ogłoszenia przez Lubelski Urząd Wojewódzki w Lublinie w 2015 roku kolejnej edycji Programu asystent rodziny i koordynator rodzinnej pieczy zastępczej Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Chełmie wystąpi z wnioskiem o dofinansowanie kosztów zatrudnienia asystentów rodziny oraz koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej. Powyższe dofinansowanie pozwoli na dochowanie standardów przewidzianych w w/w ustawie, a dotyczących liczby rodzin (15) z którymi może w tym samym czasie prowadzić pracę jeden asystent oraz zapewnienia rodzinom zastępczym opieki koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej. Problemy zasygnalizowane w sprawozdaniu, dotyczące pieczy zastępczej dowodzą, że oprócz form pomocy oferowanych przez Ośrodek niezbędne jest również utworzenie na terenie miasta Chełm placówki wsparcia dziennego, której celem było by wsparcie rodziny i objęcie dzieci opieką i wychowaniem. Kierunek ten zgodny jest z działaniem zawartymi w Programie Wspierania Rodziny i Rozwoju Pieczy Zastępczej Miasta Chełm na lata 2014 2016. Prezydent Miasta /-/ Agata Fisz z ich realizacją 11/11