Uchwała Nr. Rady Powiatu Nowodworskiego. z dnia.. w sprawie: przyjęcia powiatowego programu dotyczącego rozwoju pieczy zastępczej

Transkrypt

1 Uchwała Nr Rady Powiatu Nowodworskiego z dnia. w sprawie: przyjęcia powiatowego programu dotyczącego rozwoju pieczy zastępczej Na podstawie art. 180 pkt.1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 149, poz. 887) oraz art.12 pkt.11 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym (tekst jednolity z 2001 roku Dz. U. nr 142, poz.1592 z późn. zm.) Rada Powiatu uchwala się, co następuje: 1 Przyjmuje się Powiatowy program rozwoju pieczy zastępczej w Powiecie Nowodworskim na lata stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. 2 Wykonanie uchwały powierza się Zarządowi Powiatu. 3 Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

2 UZASADNIENIE Niniejszy program opracowany został zgodnie z wymogami określonymi w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (art. 180 pkt. 1 opracowanie i realizacja trzyletnich powiatowych programów dotyczących rozwoju pieczy zastępczej zawierających m.in. coroczny limit rodzin zastępczych zawodowych). Opracowanie nastąpiło na podstawie danych będących w posiadaniu tutejszego Centrum oraz informacji uzyskanych z Ośrodków Pomocy Społecznej z terenu Powiatu Nowodworskiego.

3 Powiatowy program rozwoju pieczy zastępczej w Powiecie Nowodworskim na lata

4 Wstęp Od zarania dziejów istnieje taka komórka społeczeństwa jak rodzina. Jest to nieodzowny element naszego istnienia i rozwoju ludzkości. Spełnia ważną i odpowiedzialną funkcję, zaspokajając potrzeby swoich członków, przyczynia się do fizycznego, psychicznego i społecznego rozwoju dziecka, przekazuje wartości, normy, wzory zachowań, przygotowuje je do samodzielnego aktywnego życia. To, czego uczymy się w rodzinie, pozostaje na całe życie. Zatem o rodzinę trzeba dbać, aby zapewnić jej przetrwanie. W Polsce jest wiele rodzin, które potrzebują pomocy i wsparcia ze strony państwa i samorządów lokalnych w wypełnianiu przez rodziny funkcji opiekuńczo-wychowawczej. Organizacją pomocy zajmuje się polityka społeczna, która ma umożliwić osobom i rodzinom przezwyciężenie trudności życiowych, których sami nie są w stanie pokonać. Działania na rzecz rodziny powinny być zróżnicowane w zależności od natężenia problemów występujących w danym środowisku społecznym. Zadania powiatu z zakresu pieczy zastępczej wykonuje starosta za pośrednictwem powiatowego centrum pomocy rodzinie oraz organizatorów pieczy zastępczej. Podstawą opracowania Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej jest art. 180 pkt 1 ustawy z dnia 9 czerwca o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej ( Dz. U. z 2011 r. Nr 149, poz. 887) Zgodnie z ww. ustawą zadania związane z zapewnieniem dzieciom pieczy zastępczej należą do zadań własnych powiatu. Do głównych zadań w tym zakresie należą: organizowanie opieki i wychowania w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka oraz placówkach opiekuńczowychowawczych, przyznawanie świadczeń na pokrycie kosztów utrzymania umieszczonych w nich dzieci, przyznawanie wynagrodzeń rodzinom zastępczym zawodowych oraz prowadzącym rodzinny dom dziecka, przyznawanie rodzinom zastępczym zawodowym oraz prowadzącemu rodzinny dom dziecka świadczeń na utrzymanie lokalu mieszkalnego, na pokrycie kosztów związanych z remontem, udzielanie tym rodzinom dni wolnych od sprawowania opieki nad dzieckiem w związku z wypoczynkiem. Ponadto rodzinom zastępczym oraz prowadzącemu rodzinny dom dziecka można przyznać świadczenia na: dofinansowanie wypoczynku poza miejscem zamieszkania dziecka w wieku od 6. do 16 lat, pokrycie niezbędnych wydatków związanych z potrzebami przyjmowanego dziecka oraz wystąpieniem zdarzeń losowych. Do zadań własnych powiatu należy również przyznawanie pomocy na usamodzielnienie i zagospodarowanie oraz na kontynuowanie nauki osobom opuszczającym placówki opiekuńczo wychowawcze, rodziny zastępcze, młodzieżowe ośrodki wychowawcze, domy pomocy społecznej, schroniska dla nieletnich, zakłady poprawcze. Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej wyraźnie podzieliła kompetencje między samorząd gminny i powiatowy w zakresie pracy z rodziną biologiczną, co należy do zadań własnych gmin a organizacją przez powiat pieczy zastępczej. Aby lokalny system wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych przynosił pożądane efekty należy położyć szczególny nacisk na

5 profilaktykę oraz pracę z rodziną biologiczną. Umieszczenie dziecka w systemie pieczy zastępczej ma być ostatecznością, po wykorzystaniu przez gminę wszystkich możliwych form wsparcia rodziny naturalnej. Program wpisuje się w założenia: Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Powiatu Nowodworskiego na lata , Powiatowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Powiecie Nowodworskim, Powiatowego Programu Pomocy Dziecku i Rodzinie w Powiecie Nowodworskim na lata Diagnoza Rodziny, w których dochodzi do interwencji opiekuńczych, szczególnie tych polegających na odseparowaniu dziecka od rodziny, to rodziny o złożonych problemach, wśród których najczęściej można wyróżnić problemy: ekonomiczne: brak pracy lub praca dorywcza, ubóstwo, złe warunki mieszkaniowe; społeczne: uzależnienia, przestępczość, izolacja społeczna, samotność; relacyjne: konflikty i kryzysy w rodzinie, wielość związków, brak oparcia w środowisku, brak pozytywnych wzorców lub negatywne wzory wyniesione z rodzin; indywidualne: zły stan zdrowia, choroby psychiczne, upośledzenie, niski poziom wykształcenia. 4. Założenia programowe 1. Zapewnienie dziecku pozbawionemu opieki i wychowania warunków do prawidłowego rozwoju najlepiej w rodzinie naturalnej, a gdy nie jest to możliwe w pieczy zastępczej. Piecza zastępcza jest okresowa, a jej celem jest wsparcie rodziny dysfunkcyjnej do czasu wyeliminowania problemu.

6 2. Wsparcie i pomoc rodzinom przeżywającym trudności lub kryzys z terenu powiatu nowodworskiego 3. Określenie przez powiat corocznego limitu rodzin zastępczych zawodowych. 4. Partycypacja gmin w kosztach utrzymania dzieci w pieczy zastępczej. 5. Wsparcie psychologiczne, pedagogiczne i prawne dla rodzin zastępczych. 5. Charakterystyka i analiza rodzin zastępczych w powiecie. Rodzaje rodzin zastępczych ( na podstawie obowiązujących do dnia r. przepisów ustawy o pomocy społecznej): spokrewnione z dzieckiem opiekę nad dzieckiem przejmują dalsi członkowie rodziny np. dziadkowie, rodzeństwo, wujostwo, itp. niespokrewnione z dzieckiem opiekę sprawują osoby prawnie obce dla dziecka. W takiej rodzinie może być umieszczonych w tym samym czasie troje dzieci. zawodowe niespokrewnione z dzieckiem: o wielodzietne w takiej rodzinie umieszcza się w tym samym czasie nie mniej niż troje i nie więcej niż sześcioro dzieci. W przypadku konieczności umieszczenia w rodzinie licznego rodzeństwa liczba dzieci w takiej rodzinie zastępczej może się zwiększyć. o specjalistyczne tutaj umieszcza się dzieci niedostosowane społecznie albo dzieci z różnymi dysfunkcjami, problemami zdrowotnymi wymagającymi szczególnej opieki i pielęgnacji. W rodzinie tej może wychowywać się w tym samym czasie nie więcej niż troje dzieci. o charakterze pogotowia rodzinnego w takiej rodzinie umieszcza się nie więcej niż troje dzieci na pobyt okresowy do czasu unormowania sytuacji życiowej dziecka, nie dłużej niż na 12 miesięcy. W szczególnie uzasadnionych przypadkach pobyt dziecka może być przedłużony, jednak nie więcej niż o kolejne 3 miesiące.

7 Od 1 stycznia 2012 roku, zgodnie z art. 39 ust.1 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej formami rodzinnej pieczy zastępczej są: 1. rodzina zastępcza: spokrewniona ( małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim, będący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka); niezawodowa (małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim, niebędący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka) zawodowa, w tym zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego i zawodowa specjalistyczna. 2. rodzinny dom dziecka. 3. rodziny pomocowe ( sprawują opiekę nad dzieckiem w przypadku czasowego niesprawowania opieki nad dzieckiem przez rodzinę zastępczą). Liczba rodzin zastępczych w latach

8 W rodzinach zastępczych umieszczane są dzieci całkowicie lub częściowo pozbawione opieki rodzicielskiej oraz dzieci niedostosowane społecznie. Obowiązek opieki nad dzieckiem i jego wychowania rodzina zastępcza podejmuje z dniem umieszczenia dziecka w tej rodzinie w wykonaniu

9 orzeczenia sądu lub na podstawie umowy cywilno prawnej zawartej między rodziną zastępczą i Starostą. Dzieci, które są pozbawione opieki rodzinnej wymagają pomocy instytucji, których zadaniem jest zorganizowanie im zastępczych form opieki. W zależności od sytuacji dziecka jest to opieka dzienna lub całodobowa. Zastępcze rodzinne formy opieki nad dziećmi są najlepszym rozwiązaniem w przypadku, gdy małoletni nie ma możliwości pobytu w naturalnej rodzinie. Rodzina zastępcza powinna w sposób właściwy zabezpieczyć potrzeby emocjonalne dziecka takie jak: potrzeba miłości, bezpieczeństwa akceptacji przynależności. Realizacja tych potrzeb w placówce jest utrudniona z uwagi na ilość dzieci. Wychowanie w warunkach rodzinnych znacznie szybciej pozwala na przywrócenie u dziecka potrzeby bezpieczeństwa oraz kształtuje samodzielność, odpowiedzialność. Jest domem gdzie dziecko czuje ciepło rodzinne i miłość rodziców zastępczych. Wpływa korzystnie na start w dorosłym życiu. Do najczęstszych powodów objęcia dziecka opieką zastępczą należą: brak opieki ze strony rodziców biologicznych, zaniedbanie, niewydolność wychowawcza, niezaradność życiowa, ubóstwo, alkoholizm, sieroctwo, choroba psychiczna lub fizyczna rodzica biologicznego, pobyt w zakładzie karnym, przedwczesne rodzicielstwo, przemoc, molestowanie seksualne. Współcześnie, rodzina zastępcza to rodzina spokrewniona lub obca, przyjmująca czasowo, na mocy postanowienia sądowego, zadania opieki i wychowania dziecka, pozbawionego częściowo lub całkowicie opieki rodzicielskiej. Większość rodzin to rodziny zastępcze spokrewnione. Wynika to z silnej tradycji i poczucia odpowiedzialności rodzinnej. Zachętą dla członków dalszej rodziny są też świadczenia finansowe, które są wyższe od świadczeń rodzinnych, jakie otrzymują rodzice wychowujący dzieci. Liczba wychowanków przebywających w placówkach opiekuńczo- wychowawczych w okresie

10 Umieszczenie dziecka w placówce powinno nastąpić po wyczerpaniu wszelkich możliwości pracy z rodziną oraz w sytuacji niemożności znalezienia dla dziecka rodziny zastępczej. Pełnoletni wychowankowie kontynuujący naukę w okresie Cele programu Cel strategiczny Celem strategicznym programu jest stworzenie efektywnego systemu rozwoju pieczy zastępczej na terenie Powiatu Nowodworskiego w zakresie zapewnienia właściwej opieki i warunków do wychowywania oraz kontynuowania nauki, a także pomoc w usamodzielnieniu się dzieciom pozbawionym całkowicie lub częściowo opieki rodziców. Cele główne: 1. zapewnienie dostępności do specjalistycznych form pomocy dla rodzin wymagających wsparcia w pełnieniu funkcji opiekuńczo-wychowawczych, 2. upowszechnianie znaczenia i roli rodzinnych form opieki zastępczej, 3. zapewnienie warunków do życia i rozwoju dzieciom pozbawionym opieki rodziców biologicznych, 3. wspieranie i wzmacnianie więzi z rodziną biologiczną dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych i placówkach opiekuńczo wychowawczych, 4. wspieranie procesu usamodzielniania wychowanków rodzin zastępczych oraz placówek opiekuńczo wychowawczych w celu przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu

11 Cele szczegółowe: zapewnienie dostępności do specjalistycznych form pomocy dla rodzin wymagających wsparcia w pełnieniu funkcji opiekuńczo-wychowawczych: Diagnozowanie problemu rodziny Organizowanie grup wsparcia, punktów informacyjnych dla rodzin z problemami opiekuńczowychowawczymi z uwzględnieniem gmin Udzielanie pomocy i wsparcia, prowadzenie działalności profilaktycznej i doradczej Wprowadzenie asystenta rodziny Zwiększenie dostępności i skuteczności programów profilaktycznych dla dzieci Rozwój placówek wsparcia dziennego, świetlic, klubów w szczególności na terenie gmin Cele szczegółowe: upowszechnianie znaczenia i roli rodzinnych form opieki zastępczej: Organizowanie akcji informacyjnych. Wydanie i dystrybucja materiałów informacyjnych (ulotek, plakatów, broszur) Opracowanie i wydanie powiatowego informatora przybliżającego ideę rodzicielstwa zastępczego. Cele szczegółowe: zapewnienie warunków do życia i rozwoju dzieciom pozbawionym opieki rodziców biologicznych: Tworzenie różnorakich form opieki zastępczej w szczególności zawodowych, specjalistycznych rodzin zastępczych oraz rodzinnych domów dziecka Organizowanie szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej oraz do prowadzenia rodzinnych domów dziecka Organizowanie szkoleń specjalistycznych podnoszących kwalifikacje istniejących rodzin zastępczych Udostępnienie osobom i rodzinom bezpłatnego poradnictwa specjalistycznego (psycholog, prawnik, pedagog, terapeuta) Przyznawanie świadczeń pieniężnych dla rodzin zastępczych Prowadzenie cyklicznych spotkań grup wsparcia dla rodzin zastępczych i osób prowadzących rodzinne domy dziecka, rodzin zastępczych zawodowych, których celem będzie wymiana doświadczeń, omawianie bieżących problemów Umożliwienie udziału w projektach realizowanych przez Centrum lub inne jednostki

12 Cele szczegółowe: wspieranie i wzmacnianie więzi z rodziną biologiczną dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych i placówkach opiekuńczo wychowawczych: Praca socjalna z rodzinami biologicznymi w oparciu o wcześniejszą diagnozę Wsparcie asystenta rodziny Nadzór kuratora sądowego Wsparcie specjalistyczne (psychologiczne, pedagogiczne, prawne) Współpraca z koordynatorem pieczy zastępczej Cele szczegółowe: wspieranie procesu usamodzielniania wychowanków rodzin zastępczych oraz placówek opiekuńczo wychowawczych w celu przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu: Przyznawanie pomocy pieniężnej na usamodzielnianie i kontynuowanie nauki oraz pomocy rzeczowej zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa Działania na rzecz pozyskiwania mieszkań przez usamodzielnianych wychowanków Praca socjalna i wsparcie psychologiczne wychowanków mające na celu wyrównywanie szans i zapobieganie zjawisku wykluczenia społecznego oraz podejmowaniu przez młodzież ryzykownych zachowań (np. uzależnienia, przemoc, itp.) Umożliwienie udziału w projektach z ukierunkowaniem na kursy zawodowe, podnoszenie kwalifikacji

13 6. Coroczne limity rodzin zastępczych zawodowych Lp Rodziny zastępcze zawodowe w tym: - specjalistyczne - pełniące funkcję pogotowia rodzinnego Razem. 7. Realizacja Programu Program będzie realizowany w systemie ciągłym. Z uwagi na specyfikę pieczy zastępczej realizacja zadań zawartych w programie nie może odbywać się okresowo. Inicjatywy podejmowane będą adekwatnie do potrzeb i zgłaszanych problemów. 8. Monitorowanie Monitoring programu będzie polegał na zbieraniu danych dotyczących zrealizowanych zadań w ramach programu od podmiotów zaangażowanych w realizację, przez koordynatora programu: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nowym Dworze Gdańskim, w celu ocenienia czy program osiąga założone cele. Przedmiotem ewaluacji będzie skuteczność podejmowanych działań głównie w oparciu o analizę założonych wskaźników.

14 Dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie będzie co roku przedkładał sprawozdanie merytoryczne i finansowe Radzie Powiatu Nowodworskiego łącznie ze sprawozdaniem z działalności Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie.