Absencja chorobowa w Polsce spotkanie prasowe Warszawa, 27 kwietnia 2017
Absencja chorobowa Według danych ZUS-u w 2014 r. Polacy spędzili na zwolnieniach z tytułu choroby własnej 212 milionów dni (przeciętnie każdy Polak spędził 5,5 dnia na zwolnieniu chorobowym). W 2015 r. było to nieco ponad 266 milionów (przeciętnie każdy Polak spędził tydzień na zwolnieniu chorobowym). Kwota obniżonych i cofniętych świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa w 2015 roku wyniosła 195 mln zł. Każdego miesiąca ZUS wydaje na zasiłki chorobowe ponad 900 mln zł (blisko 12 mld zł rocznie).
Conperio Indeks, czyli ogólnopolski indeks absencji chorobowej jest odpowiedzią na zapotrzebowanie przedsiębiorstw, które do tej pory nie miały właściwego punktu odniesienia dla swoich danych dotyczących absencji. Celem naszego badania jest pomoc firmom w analizie problemu pracowniczej absencji chorobowej oraz przedstawienie szczegółowych danych statystycznych dotyczących zwolnień chorobowych w Polsce.
Możliwe powiązania informacji o absencji: - wiek pracowników - płeć - staż pracy - wielkość firmy - lokalizacja firmy - rodzaj prowadzonej działalności Porównanie danych z Conperio Indeksu pozwala: ocenić długość trwania zwolnień lekarskich wyliczyć średnią absencji wskazać optymalny poziom absencji do którego powinno dążyć przedsiębiorstwo anonimowo porównać poziom absencji z wieloma polskimi podmiotami
Dane za pierwszy kwartał 2017 roku
Średnia długość trwania zwolnienia lekarskiego u wszystkich badanych podmiotów to w przybliżeniu 10,5 dnia. W firmach o ustabilizowanej sytuacji i wskaźniku absencji poniżej 5,5% średnia ta nie przekracza 9 dni w pierwszym kwartale 2017. Pozostałe podmioty notują średni czas trwania ZLA za pierwszy kwartał 2017 w przedziale od 11,4 do 12,5 dnia.
Skrajne wartości wskaźnika absencji chorobowej Wskaźnik absencji 2017 (%) Najwyższy Najniższy Styczeń 11,18% 4,62% Luty 10,78% 3,07% Marzec 9,82% 2,26% [dane w % = liczba opuszczonych godzin pracy / liczba wszystkich godzin pracy * przeciętna liczba pracowników czyli: średnia liczba utraconych roboczogodzin w przeliczeniu na rozporządzalną liczbę roboczogodzin w przeliczeniu na pracownika]
Wartość współczynnika absencji chorobowej w zależności od wielkości zatrudnienia (%) 2016 Firmy zatrudniające powyżej 500 pracowników Firmy zatrudniające poniżej 500 pracowników Wartość współczynnika absencji (%) bez względu na wielkość firmy Styczeń 4,75% 4,41% 4,59% Luty 5,55% 4,91% 5,39% Marzec 7.26% 4,09% 6,20% Średnia 5,58% 4,47% 5,39% 2017 Firmy zatrudniające powyżej 500 pracowników Firmy zatrudniające poniżej 500 pracowników Wartość współczynnika absencji (%) bez względu na wielkość firmy Styczeń 6,47% 6,03% 6,21% Luty 6,29% 8,15% 7,22% Marzec 5,99% 7.23% 5,91% Średnia 6,25% 7,14% 6,45% [dane w % = liczba opuszczonych godzin pracy / liczba wszystkich godzin pracy * przeciętna liczba pracowników czyli: średnia liczba utraconych roboczogodzin w przeliczeniu na rozporządzalną liczbę roboczogodzin w przeliczeniu na pracownika] Wielkości próby: 50 000 pracowników Zasięg terytorialny: Polska z wykluczeniem woj.: podlaskiego, lubelskiego. Głównie analizowane branże: automotive, przemysł ciężki, hutnictwo, przemysł lekki, produkcja spożywcza
Wielkość firmy jest znaczącym czynnikiem wpływającym na wartość absencji chorobowej. Im wyższa anonimowość w organizacji, tym wartość współczynnika jest z reguły wyższa. Firmy o krótszej ścieżce komunikacyjnej, czy też podmioty w których tworzą się więzi socjalne notują niższą absencję chorobową. Absencja w mniejszych firmach (poniżej 500 pracowników) przyjmuje z reguły niższe wartości niż w firmach zatrudniających powyżej 500 pracowników. W mniejszych podmiotach absencja podlega również mniejszym wahaniom jest zjawiskiem bardziej przewidywalnym. Najważniejszy wniosek im bardziej płaska struktura organizacyjna, tym wskaźnik absencji jest bardziej stabilny. Analiza danych z systemu weryfikacji często pozwala przypisać do poszczególnych wzrostów absencji widocznych w Conperio Indeks, bardzo konkretne zjawiska, które wpłynęły na chwilowy wzrost absencji (np. redukcje zatrudnienia, rekrutacje, lokalne epidemie, zmiana systemu pracy z dwuzmianowego na czterozmianowy, itd.).
Wartość współczynnika absencji chorobowej w poszczególnych gałęziach przemysłu (%) 2016 Automotive Przemysł ciężki Hutnictwo Przemysł lekki Produkcja spożywcza 2017 Automotive Przemysł ciężki Hutnictwo Przemysł lekki Produkcja spożywcza Styczeń 3,25% 4,91% 3,84% 6,33% 3,02% Styczeń 5,23% 5,70% 4,14% 8,94% 7,64% Luty 5,50% 4,63% 4,40% 5,53% 4,63% Luty 5,01% 6,85% 5,01% 9,22% 8,88% Marzec 6,21% 5,66% 4,33% 6,98% 5,78% Marzec 6,21% 7,99% 4,26% 6,71% 5,22% [dane w % = liczba opuszczonych godzin pracy / liczba wszystkich godzin pracy * przeciętna liczba pracowników czyli: średnia liczba utraconych roboczogodzin w przeliczeniu na rozporządzalną liczbę roboczogodzin w przeliczeniu na pracownika] Wielkości próby: 50 000 pracowników Zasięg terytorialny: Polska z wykluczeniem woj.: podlaskiego, lubelskiego. Głównie analizowane branże: automotive, przemysł ciężki, hutnictwo, przemysł lekki, produkcja spożywcza
Specyfika działalności firmy ma znaczący wpływ na absencję chorobową Czynniki wewnętrzne wpływające na absencję: o rotacja pracowników, o szczególne warunki pracy (np. wysoka lub niska temperatura, wilgoć etc.), o poziom kwalifikacji, o tempo pracy - jej jednostajność oraz poziom automatyzacji, o sposób zarządzania. Czynniki zewnętrzne wpływające na wysokość absencji chorobowej: o oczekiwania finansowe, o spontaniczna rekrutacja, o lokalne uwarunkowania (np. stopa bezrobocia, oczekiwania finansowe pracowników czy trudność ze znalezieniem pracowników mimo braku wymagań dotyczących kwalifikacji).
Wartość współczynnika absencji chorobowej w zależności od wieku pracowników (%) (bez uwzględniania wielkości zatrudniania) 2016 Wiek 18-24 Wiek 25-40 Wiek 41-55 Wiek 55+ 2017 Wiek 18-24 Wiek 25-40 Wiek 41-55 Wiek 55+ Styczeń 7,6% 58,2% 23,4% 10,8% Styczeń 8,4% 40,7% 28,5% 22,4% Luty 11,7% 53,9% 23,0% 11,4% Luty 9,2% 49,8% 35,8% 20,5% Marzec 11,8% 56,7% 21,3% 10,2% Marzec 4,6% 51,2% 27,6% 16,6% [dane w % = liczba opuszczonych godzin pracy / liczba wszystkich godzin pracy * przeciętna liczba pracowników czyli: średnia liczba utraconych roboczogodzin w przeliczeniu na rozporządzalną liczbę roboczogodzin w przeliczeniu na pracownika] Wielkości próby: 50 000 pracowników Zasięg terytorialny: Polska z wykluczeniem woj.: podlaskiego, lubelskiego. Głównie analizowane branże: automotive, przemysł ciężki, hutnictwo, przemysł lekki, produkcja spożywcza
Analizując zakłady produkcyjne, których zatrudnienie w poszczególnych grupach wiekowych jest równomierne notujemy najwyższą absencję w przedziale 25-40 lat czyli w przypadku pracowników w szczycie formy produkcyjnej, w dużej przewadze mających już założone rodziny. Wśród pracowników z dłuższy stażem pracy istotna jest również dostrzegalnie niższa rotacja, związana z trzema czynnikami: wyższy etos pracy, przywiązanie do miejsca pracy, problem ze znalezieniem nowego stanowiska pracy, niższe zapotrzebowanie rynkowe na pracowników w wieku 50+ (pomimo niższej absencji chorobowej).
Średnia wysokość współczynnika absencji dla kobiet (%) Conperio Indeks Charakterystyka absencji chorobowej w ujęciu płci Średnia wysokość współczynnika absencji dla mężczyzn (%) 2016 opieka 2017 opieka 2016 opieka 2017 opieka Styczeń 5,26% 8,75% 8,94% 7,39% Luty 10,86% 9,70% 5,76% 3,51% Marzec 9,96% 5,00% 3,26% 3,85% * opieka - zwolnienia z tytułu opieki nad członkami rodziny [dane w % = liczba opuszczonych godzin pracy / liczba wszystkich godzin pracy * przeciętna liczba pracowników czyli: średnia liczba utraconych roboczogodzin w przeliczeniu na rozporządzalną liczbę roboczogodzin w przeliczeniu na pracownika] Średnia wysokość współczynnika absencji dla kobiet (%) 2016 wskazanie 2 2017 wskazanie 2 Średnia wysokość współczynnika absencji dla kobiet (%) 2016 wskazanie 1 2017 wskazanie 1 Średnia wysokość współczynnika absencji dla mężczyzn (%) 2016 wskazanie 1 2017 wskazanie 1 Styczeń 7,52% 11,41% 8,94% 11,27% Luty 13,57% 17,67% 16,61% 16,93% Marzec 16,37% 18,75% 16,29% 25,38% * wskazanie 1 chory musi leżeć Średnia wysokość współczynnika absencji dla mężczyzn (%) 2016 wskazanie 2 2017 wskazanie 2 Styczeń 87,22% 79,84% 82,13% 81,34% Luty 75,57% 72,63% 77,63% 79,55% Marzec 73,67% 76,25% 80,46% 70,77% * wskazanie 2 chory może chodzić
Kobiety częściej korzystają ze zwolnień z tytułu opieki nad członkami rodziny, nie tylko nad dziećmi - najwyższe wskaźniki utrzymują się w przedziale wiekowym między 25 a 36 rokiem życia. W 2017 roku znacznie więcej osób korzystało ze zwolnień ze wskazaniem 1 sezon grypowy. Mężczyźni rzadziej korzystają z opieki na dorosłych członków rodzin, ale częściej niż w poprzednich latach biorą ZLA na opiekę nad dzieckiem.
Działania naprawcze
Conperio Audyt Conperio Audyt to spersonalizowana usługa polegająca na pełnej analizie absencji chorobowej w firmie z uwzględnieniem czynników mikro i makroekonomicznych. Poprzez audyt dokonujemy oceny szczególnej sytuacji pracodawcy, biorąc pod uwagę różnego rodzaju czynniki, jak: średnia wieku pracowników, rotacja, specjalizacja produkcji etc. Conperio Audyt to kompleksowe badanie absencji wraz z wnioskami i propozycjami działań naprawczych. W jaki sposób przeprowadzany jest audyt? wywiad z działem HR obserwacja na terenie zakładu pracy panel z pracownikami opracowanie wyników ankiet ogólnej i panelu identyfikacja obszarów i przyczyn absencji chorobowej w oparciu o dane liczbowe oraz obserwacje mapa procesów absencji z uwzględnieniem działów i specyfiki zakładu wdrożenie tajemniczego pracownika analiza procesu rekrutacji i selekcji pracowników analiza kanałów komunikacji badanie typów osobowości i zaangażowania pracowników prezentacja wyników audytu - wniosków i rekomendacji
Conperio Kontrole Conperio Kontrole to najbardziej zaawansowana i kompletna usługa polegająca na analizie przeszłej i obecnej sytuacji absencyjnej w firmie. Podczas kontroli przeprowadzane są działania terenowe, które sprawdzają zasadność wykorzystywania przez pracowników zwolnień ZLA. Zespół wykwalifikowanych specjalistów przy zachowaniu najwyżej jakości standardów etycznych weryfikuje czy zwolnienie lekarskie jest wykorzystywane zgodnie z jego przeznaczeniem i nie są naruszane postanowienia zwolnienia lekarskiego. Na kontrolę pracownika składa się wizyta w jego miejscu zamieszkania, a także ankieta na temat miejsca pracy.
Conperio Kontrole Analiza wstępna: Proces kontroli zwolnień: Analiza danych absencyjnych z 12 miesięcy przed podjęciem kontroli Uwzględnienie wewnętrznych czynników liczbowych wpływających na poziom absencji (staż pracy, wiek pracownik, rotacja, płeć pracowników) Analiza danych makroekonomicznych Identyfikacja typów absencji (naturalna, szara, zawodowa) Przeprowadzenie ankiety wśród pracowników Prezentacja wyników statystycznych i przedstawienie planu działania w oparciu o wnioski Wdrożenie procesu kontroli zwolnień Szkolenie dla HR Komunikacja dla liderów/ brygadzistów Komunikacja dla pracowników Kontrole zwolnień Dyżur kontrolerów Conperio Prowadzenie wywiadów z pracownikami po ich powrocie z ZLA Sugestie pracowników z kontroli, wdrożenie procedury adresowania każdej pozyskanej sugestii do osoby decyzyjnej oraz monitoring rozwiązania spraw
Conperio Kontrole Wpływ systemu weryfikacji pracowników, na czas trwania zwolnień Zredukowanie zjawiska nadużywania zwolnień chorobowych Skrócenie średniego czasu trwania zwolnień lekarskich Kontrolowani pracownicy szybciej wracają do pracy, ich absencja chorobowa jest znacznie bardziej przewidywalna Skrócenie czasu rekonwalescencji po wypadkach w pracy
Conperio Kontrole Wizualizacja struktury absencji chorobowej 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% zawodowa szara naturalna 0% 1 2 3 4 5 6 Rodzaje absencji chorobowej: absencja naturalna powodowana faktyczną chorobą absencja szara powodowana brakiem świadomego zarządzania procesami absencji absencja zawodowa zjawisko generowane przez osoby niezainteresowane podejmowaniem czynności zawodowych, które pozostają maksymalnie długo na zwolnieniach chorobowych
Dziękujemy za uwagę Kontakt dla mediów: j.zakrzewski@partnersi.com.pl Strona internetowa: www.conperio.pl