cyjanoakrylanem oraz poddanych

Z PRKTYKI Przenoszenie na folie daktyloskopijne œladów linii papilarnych ujawnionych cyjanoakrylanem oraz poddanych dzia³aniu barwników fluorescencyjnych Œlady linii papilarnych s¹ przewa - nie niewidoczne i dlatego do ich ujawnienia stosuje siê nastêpuj¹ce metody wizualizacji: metody optyczne, metody fizyczne, metody chemiczne, metody fizykochemiczne. Do metod fizykochemicznych wykorzystuje siê estry kwasu cyjanoakrylowego. Jest to najczêœciej stosowany sposób ujawniania œladów linii papilarnych w warunkach laboratoryjnych na powierzchniach niech³onnych. yjanoakrylowa metoda ujawniania œladów linii papilarnych zosta³a wynaleziona w 1978 r. w Oddziale Identyfikacji Kryminalnej Japoñskiej Policji Narodowej. Œlady linii papilarnych ujawnione za pomoc¹ estrów kwasu cyjanoakrylowego charakteryzuj¹ siê z regu³y bardzo du ¹ czytelnoœci¹. Zdarza siê jednak, e œlady ujawnione ww. metod¹ s¹ ma³o czytelne b¹dÿ w ogóle niewidoczne. W takich przypadkach niezbêdne jest zastosowanie œrodków kontrastuj¹cych, do których nale y zaliczyæ: barwniki fluorescencyjne, czerñ sudanow¹, SPR, fiolet krystaliczny, proszki daktyloskopijne. Œlady linii papilarnych ujawnione metod¹ cyjanoakrylow¹, a nastêpnie skontrastowane ww. œrodkami najczêœciej zabezpiecza siê fotograficznie. Zdarza siê jednak, e eksperci i technicy kryminalistyki ujawniaj¹ œlady linii papilarnych, których prawid³owe zarejestrowanie fotograficzne jest utrudnione b¹dÿ uniemo liwione specyficznym kszta³tem pod³o a lub niedostêpnym umiejscowieniem œladu (np. przedmioty owalne, wewnêtrzna strona kab³¹ka mechanizmu spustowego broni, jêzyk spustowy). Istnieje wtedy koniecznoœæ zastosowania metod, które umo liwi³yby uzyskanie pe³nego, prawid³owego obrazu œladu. Dlatego te w laboratorium kryminalistycznym KWP w Gdañsku podjêto próbê sprawdzenia, czy istnieje mo liwoœæ zabezpieczenia œladów linii papilarnych ujawnionych cyjanoakrylanem oraz poddanych dzia³aniu barwników fluorescencyjnych poprzez przeniesienie ich na folie daktyloskopijne. Gdyby przeniesienie œladów na folie by³o mo liwe, istniej¹ce problemy by³yby rozwi¹zywalne. Przebieg badañ adania przeprowadzono na trzech rodzajach pod³o y: szkle, tworzywie sztucznym i metalu (puszka po piwie). Wszystkie pod³o a by³y p³askie i g³adkie. Proces ujawniania œladów linii papilarnych przeprowadzono w komorze KSX 213 przy wilgotnoœci 80% i temperaturze parowania cyjanoakrylanu 120 o. Do ujawniania œladów wykorzystano foliê cyjanoakrylow¹ Hard Evidence firmy Loctite. Kontrastowania ujawnionych metod¹ cyjanoakrylow¹ œladów linii papilarnych dokonano, wykorzystuj¹c kolejno nastêpuj¹ce barwniki fluorescencyjne: rdrox, asic Yellow 40, safraninê. Œlady linii papilarnych ujawnione metod¹ cyjanoakrylow¹, jak równie skontrastowane ww. œrodkami ka dorazowo fotografowano i zabezpieczano na foliach daktyloskopijnych. W badaniach tych wykorzystano folie daktyloskopijne elatynowe firmy VD (bia³¹, czarn¹, przezroczyst¹). Kawa³ki folii przyklejano do ujawnionych œladów, równomiernie dociskano, a po ok. 1 min odklejano. Fotogramy œladów wykonywano bezpoœrednio z folii bez koszulek. Przy szczególnie trudnych kszta³tach pod- ³o y do zabezpieczania œladów mo - na pos³ugiwaæ siê warstw¹ elatyny oddzielon¹ od pod³o a folii czarnej lub bia³ej. W oglêdzinach œladów linii papilarnych ujawnionych, skontrastowanych i przeniesionych na foliê daktyloskopijn¹ wykorzystano oœwietlacz kryminalistyczny typu Multikolor 10Xe. W zale noœci od zastosowanego barwnika do oglêdzin fluorescencyjnych u yto odpowiednich d³ugoœci œwiat³a wzbudzaj¹cego oraz filtrów oglêdzinowych: do œladów kontrastowanych rdroksem i asic Yellow 40 350 nm (œwiat³o UV) oraz bezbarwny filtr oglêdzinowy, do œladów kontrastowanych safranin¹ 505 nm oraz filtr oglêdzinowy pomarañczowy. Na podstawie wstêpnych badañ stwierdzono, e: istnieje mo liwoœæ przeniesienia œladów linii papilarnych ujawnionych cyjanoakrylanem oraz œladów kontrastowanych nastêpnie barwnikami flu- PROLEMY KRYMINLISTYKI 253/06 33

Z PRKTYKI orescencyjnymi na bia³e i czarne folie daktyloskopijne; na foliê przezroczyst¹ nie mo - na przenieœæ œladów linii papilarnych ujawnionych cyjanoakrylanem ani œladów kontrastowanych nastêpnie barwnikami fluorescencyjnymi (brak czytelnoœci). Z tego powodu folii tej nie wykorzystywano w dalszych badaniach; œlady linii papilarnych kontrastowane safranin¹ nie wykazuj¹ fluorescencji po przeniesieniu na czarn¹ foliê daktyloskopijn¹. Dlatego w dalszych badaniach do zabezpieczania tych œladów u ywano tylko folii bia³ej; œlady linii papilarnych ujawnione za pomoc¹ cyjanoakrylanu oraz kontrastowane rdroksem i asic Yellow 40 najlepiej zabezpieczaæ na czarn¹ foliê daktyloskopijn¹, gdy œlady takie dobrze kontrastuj¹ z kolorem folii. W dalszej kolejnoœci przyst¹piono do badañ szczegó- ³owych, w których porównywano czytelnoœæ œladów linii papilarnych ujawnionych za pomoc¹ estrów kwasu cyjanoakrylowego i kontrastowanych barwnikami fluorescencyjnymi z tymi samymi œladami przeniesionymi na foliê daktyloskopijn¹. adania te rozpoczêto od pozostawienia œladów linii papilarnych na przygotowanych próbkach pod³o y. Po up³ywie 72 h próbki umieszczono w komorze KSX 213 w celu wizualizacji pozostawionych na nich œladów linii papilarnych w parach kleju cyjanoakrylowego. Zakoñczywszy proces wizualizacji, wybrano po jednej próbce z ka dego rodzaju pod³o a i ujawnione na nich œlady sfotografowano (ryc. 1, 3, 5). Ujawnione œlady charakteryzowa³y siê bardzo dobr¹ czytelnoœci¹. Nastêpnie œlady te przeniesiono na czarn¹ foliê daktyloskopijn¹. Przeniesione œlady sfotografowano (ryc. 2, 4, 6). Porównuj¹c fotogramy, mo na dostrzec wyraÿnie, e czytelnoœæ sfotografowanych œladów z folii jest nieznacznie gorsza od œladów sfotografowanych bezpoœrednio z próbek. Rodzaj pod³o a danej próbki nie wp³yn¹³ na jakoœæ œladu przeniesionego na foliê daktyloskopijn¹. Zaobserwowano, e o jakoœci œladu przeniesionego na foliê decyduje gruboœæ warstwy kleju cyjanoakrylowego, która osadzi³a siê na ujawnianym œladzie linii papilarnych. Zgodnie z za³o on¹ kolejnoœci¹ postêpowania na ujawnione cyjanoakrylanem œlady rozpylono rdrox. Skontrastowane w ten sposób œlady sfotografowano (ryc. 7, 9, 11), a nastêpnie przeniesiono na czarn¹ foliê daktyloskopijn¹. Przeniesione œlady sfotografowano (ryc. 8, 10, 12). Na przedstawionych fotogramach obserwuje siê nieznaczne pogorszenie Ryc. 1, 3, 5. Œlady linii papilarnych ujawnione cyjanoakrylanem (1 tworzywo sztuczne, 3 metal, 5 szk³o) Fig. 1, 3, 5. Fingermarks developed with cyanoacrylate (1 plastic, 3 metal, 5 glass) Ryc. 2, 4, 6. Œlady linii papilarnych ujawnione cyjanoakrylanem po przeniesieniu na folie daktyloskopijne (2 tworzywo sztuczne, 4 metal, 6 szk³o) Fig. 2, 4, 6. Fingermarks developed with cyanoacrylate lifted on foils (2 plastic, 4 metal, 6 glass) 34 PROLEMY KRYMINLISTYKI 253/06

Z PRKTYKI Ryc. 7, 9, 11. Œlady linii papilarnych ujawnione cyjanoakrylanem i kontrastowane rdroksem (7 tworzywo sztuczne, 9 metal, 11 szk³o) Fig. 7, 9, 11. Fingermarks developed with cyanoacrylate and enhanced with rdrox (7 plastic, 9 metal, 11 glass) Ryc. 8, 10, 12. Œlady linii papilarnych ujawnione cyjanoakrylanem i kontrastowane rdroksem po przeniesieniu na folie daktyloskopijne (8 tworzywo sztuczne, 10 metal, 12 szk³o) Fig. 8, 10, 12. Fingermarks developed with cyanoacrylate, enhanced with rdrox and lifted on foils (8 plastic, 10 metal, 12 glass) Ryc. 13, 15, 17. Œlady linii papilarnych ujawnione cyjanoakrylanem i kontrastowane asic Yellow 40 (13 tworzywo sztuczne, 15 metal, 17 szk³o) Fig. 13, 15, 17. Fingermarks developed with cyanoacrylate and enhanced with asic Yellow (13 plastic, 15 metal, 17 glass) czytelnoœci œladów przeniesionych na folie. Najwiêksz¹ utratê czytelnoœci mo - na zaobserwowaæ w przypadku œladu ujawnionego na tworzywie sztucznym. by przejœæ do kolejnego etapu badañ, sp³ukano metanolem naniesiony wczeœniej na próbki rdrox, po czym na te same œlady rozpylono asic Yellow 40 (ryc. 13, 15, 17). Zabarwione œlady przeniesiono na czarn¹ foliê daktyloskopijn¹ (ryc. 14, 16, 18). Jak widaæ na wykonanych fotogramach, œlady przeniesione na foliê zarówno z metalu, jak i ze szk³a, podobnie jak w poprzednich przypadkach, wykazuj¹ nieznacznie gorsz¹ czytelnoœæ. Natomiast czytelnoœæ œladu linii papilarnych ujawnionego na próbce z tworzywa sztucznego i przeniesionego na foliê daktyloskopijn¹ jest praktycznie taka sama. Po zakoñczeniu doœwiadczeñ z wykorzystaniem asic Yellow 40 sp³ukano próbki PROLEMY KRYMINLISTYKI 253/06 35

Z PRKTYKI Ryc. 14, 16, 18. Œlady linii papilarnych ujawnione cyjanoakrylanem i kontrastowane asic Yellow 40 po przeniesieniu na folie daktyloskopijne (14 tworzywo sztuczne, 16 metal, 18 szk³o) Fig. 14, 16, 18. Fingermarks developed with cyanoacrylate and contrasted with asic Yellow 40 and lifted on foils (14 plastic, 16 metal, 18 glass) metanolem, a na œlady rozpylono safraninê (ryc. 19, 21, 23). Skontrastowane safranin¹ œlady przeniesiono na bia³¹ foliê daktyloskopijn¹ (ryc. 20, 22, 24). Jak widaæ na przedstawionych fotogramach, œlady przeniesione na foliê wykazuj¹ znaczn¹ utratê czytelnoœci. Ponadto na œladach przeniesionych na foliê daktyloskopijn¹ wystêpuj¹ plamy, które dodatkowo obni aj¹ jakoœæ tych œladów. Z tych wzglêdów nie nale y stosowaæ safraniny do kontrastowania œladów linii papilarnych, które zaplanowano przenieœæ na folie daktyloskopijne. Wnioski z badañ Ryc. 19, 21, 23. Œlady linii papilarnych ujawnione cyjanoakrylanem i kontrastowane safranin¹ (19 tworzywo sztuczne, 21 metal, 23 szk³o) Fig. 19, 21, 23. Fingermarks developed with cyanoacrylate and enhanced with saphranine (19 plastic, 21 metal, 23 glass) Ryc. 20, 22, 24. Œlady linii papilarnych ujawnione cyjanoakrylanem i kontrastowane safranin¹ (20 tworzywo sztuczne, 22 metal, 24 szk³o) po przeniesieniu na folie daktyloskopijne Fig. 20, 22, 24. Fingermarks developed with cyanoacrylate and enhanced with saphranine and lifted on foils (20 plastic, 22 metal, 24 glass) 1. Istnieje mo liwoœæ przeniesienia na folie daktyloskopijne œladów linii papilarnych ujawnionych cyjanoakrylanem oraz œladów kontrastowanych nastêpnie barwnikami fluorescencyjnymi. 2. Do przenoszenia œladów ujawnionych cyjanoakrylanem kontrastowanych rdroksem i asic Yellow 40 nale y wykorzystywaæ foliê czarn¹, gdy œlady takie bardzo dobrze kontrastuj¹ z kolorem folii. 36 PROLEMY KRYMINLISTYKI 253/06

Z PRKTYKI 3. Nie nale y stosowaæ safraniny do kontrastowania œladów, które planuje siê przenieœæ na folie daktyloskopijne (pomimo mo liwoœci przeniesienia tych œladów na foliê bia³¹ nastêpuje znaczna utrata ich czytelnoœci). 4. Œlady linii papilarnych ujawnione cyjanoakrylanem oraz œlady kontrastowane nastêpnie barwnikami fluorescencyjnymi przeniesione na foliê przezroczyst¹ s¹ nieczytelne. 5. Niewielka utrata czytelnoœci œladów przeniesionych na folie daktyloskopijne (z wyj¹tkiem œladów kontrastowanych safranin¹) zachêca do stosowania opisanej metody w przypadku gdy kszta³t przedmiotu, na którym ujawniono œlady linii papilarnych, lub umiejscowienie œladów utrudnia b¹dÿ uniemo liwia prawid³owe wykonanie fotogramów. 6. Decyduj¹cy wp³yw na czytelnoœæ œladów linii papilarnych ujawnionych cyjanoakrylanem oraz œladów kontrastowanych nastêpnie barwnikami fluorescencyjnymi i przeniesionych na foliê daktyloskopijn¹ ma iloœæ cyjanoakrylanu osadzonego na ujawnionym œladzie. ILIOGRFI 1. aniuk K.: Folia cyjanoakrylowa nowy œrodek do ujawniania œladów linii papilarnych, Problemy Kryminalistyki 1988, nr 179, s. 24 31. 2. Moszczyñski J.: Daktyloskopia, Wydawnictwo LK KGP, Warszawa 1997. 3. Moszczyñski J.: Wykorzystanie metod fluorescencyjnych w daktyloskopii, Problemy Kryminalistyki 1996, nr 211, s. 37 48. 4. Rybczyñska-Królik M.: Zastosowanie kleju cyjanoakrylowego do ujawniania œladów linii papilarnych, Problemy Kryminalistyki 1987, nr 178, s. 419 426. Tomasz Malinowski zdj.: autor Zmiana cech indywidualnych narzêdzia w trakcie jego u ytkowania Impulsem do napisania niniejszego artyku³u by³y spostrze enia poczynione przez autora w ci¹gu wieloletniej praktyki w badaniach mechanoskopijnych oraz wyniki ekspertyz kryminalistycznych przeprowadzonych w Wydziale Mechanoskopii i alistyki entralnego Laboratorium Kryminalistycznego Komendy G³ównej Policji w Warszawie, a tak e fakt, e nie wszystkie jednostki Policji wykorzystuj¹ mo liwoœci wykrywcze, które stwarzaj¹ prowadzone zbiory kryminalistyczne. elem opracowania jest przedstawianie zagadnieñ zwi¹zanych z identyfikacj¹ mechanoskopijn¹ w sposób zrozumia³y, prosty i przystêpny dla m³odego pokolenia adeptów badañ mechanoskopijnych oraz organów œcigania i wymiaru sprawiedliwoœci, a jednoczeœnie udostêpnienie ciekawych wyników badañ pozosta³ym ekspertom mechanoskopii. W Wydziale Mechanoskopii i alistyki LK KGP w Warszawie prowadzony jest zbiór wk³adek z³amanych zabezpieczanych na miejscach zdarzeñ. W zbiorze rejestrowane s¹ œlady narzêdzi znajduj¹ce siê na powierzchniach zewnêtrznych wk³adek bêbenkowych montowanych w zamkach budowlanych wpuszczanych, które zosta³y zabezpieczone w trakcie przeprowadzanych oglêdzin miejsc kradzie y z w³amaniem do mieszkañ, sklepów, instytucji pañstwowych i prywatnych. Zabezpieczone przez techników kryminalistyki z³amane wk³adki zamków przesy³ane s¹ do Wydzia³u Mechanoskopii i alistyki LK KGP w Warszawie w celu zarejestrowania w zbiorze i porównania z wk³adkami ju znajduj¹cymi siê w zbiorze. Jednym z podstawowych zadañ badañ mechanoskopijnych jest identyfikacja narzêdzi na podstawie pozostawionych przez te narzêdzia œladów na miejscach przestêpstw. Zaletê badañ mechanoskopijnych stanowi fakt, e stosowane metody badawcze nie niszcz¹ œladów bêd¹cych przedmiotem ekspertyz kryminalistycznych i s¹ (w ka dej chwili) powtarzalne i odtwarzalne. Mo liwoœci identyfikacyjne uzale nione s¹ od iloœci, wyrazistoœci i charakteru odwzorowanych cech indywidualnych danego narzêdzia. Narzêdzia u ywane przez sprawców s¹ niejednokrotnie wykorzystywane do pope³nienia wielu przestêpstw. Ustalenie, czy sprawca pos³u y³ siê tym samym narzêdziem, a nastêpnie identyfikacja tego narzêdzia przebiegaj¹ zgodnie z okreœlon¹ procedur¹ badawcz¹. W pierwszej kolejnoœci przeprowadza siê identyfikacjê grupow¹ polegaj¹c¹ na wytypowaniu na podstawie œladu rodzaju u ytego narzêdzia oraz okreœla siê jego kszta³t, wymiar i rodzaj obróbki powierzchni roboczej. S¹ to cechy nabyte podczas procesu produkcyjnego. Po ustaleniu ewentualnej zgodnoœci cech produkcyjnych (grupowych), stwierdzonych na zabezpieczonym œladzie oraz wystêpuj¹cych na wytypowanym narzêdziu, dokonuje siê identyfikacji indywidualnej. W trakcie u ytkowania narzêdzie dodatkowo nabywa cech indywidualnych w postaci ubytków, zarysowañ i naddatków. Identyfikacja indywidualna polega na ustaleniu zgodnoœci nabytych cech pomiêdzy œladami zabezpieczonymi z ró nych miejsc zdarzeñ lub œladami dowodowymi a œladami PROLEMY KRYMINLISTYKI 253/06 37

Z PRKTYKI próbnymi wykonanymi zabezpieczonymi narzêdziami porównawczymi. Zgodnoœci te ustala siê przez porównanie kszta³tów, przebiegów i usytuowania nabytych cech indywidualnych. Zdarza siê jednak czêsto, e u ywane narzêdzie nabywa nowych cech indywidualnych, nie trac¹c przy tym czêœci starych cech. Poni ej przedstawiono przyk³ad zmian cech indywidualnych narzêdzia w trakcie jego u ytkowania. Opisane œlady zosta³y zabezpieczone w trakcie oglêdzin miejsc zdarzeñ na terenie kilku województw w okresie ok. 5 miesiêcy. Wszystkie przedstawione zdjêcia zosta³y wykonane w tym samym powiêkszeniu. 1 5 2 6 Ryc. 1. Œlad zabezpieczony 10 marca i ryc. 2 (15 marca) œlady maj¹ takie same cechy grupowe i indywidualne Fig. 1. Toolmark recovered on 10 th of March and Fig. 2 (15 th of March) marks have the same group and individual characteristics 7 3 8 4 Ryc. 3. Œlad z 20 kwietnia i ryc. 4 (21 kwietnia) w polu przedstawiono cechy, które nie uleg³y zmianom (pozosta³y takie same), natomiast w polu widaæ, e u yte narzêdzie wyszczerbi³o siê nieznacznie, czyli naby³o nowych cech. Fig. 3. Toolmark of 20 th of pril, and Fig. 4 (21 th of pril) box embraces characteristics that have remained unchanged (are the same), while in box it can be seen that the tool has been slightly jagged and developed new characteristics Ryc. 5. Œlad z 22 kwietnia, ryc. 6 (26 kwietnia), ryc. 7 i ryc. 8 (10 maja) w polu zaobserwowano pog³êbianie siê wyszczerbienia narzêdzia, powstaje równie zespó³ nowych cech pole. W polu cechy pozostaj¹ takie same; na œladach na ryc. 7 i ryc. 8 pochodz¹cych z tego samego dnia zespo³y cech s¹ identyczne. Fig. 5. Toolmark of 22 th of pril, Fig.6 (26 th of pril), Fig. 7 and Fig. 8 (10 th of May) in box deepening jagging of the tool can be observed, a set of new characteristics appears box. In box characteristics remain the same; on marks in Figs. 7 and 8 coming from the same day sets of characteristics are identical. 38 PROLEMY KRYMINLISTYKI 253/06

Z PRKTYKI 9 Ryc. 9. Œlad z 25 maja œlad narzêdzia nie w pe³ni odwzorowany, wyraÿnie jednak widaæ zespó³ tych samych cech w polu oraz zarysowuj¹c¹ siê now¹ cechê 1 zaznaczon¹ w polu. Fig. 9. Mark of 25 th of May toolmark is not fully impressed, however, set of the same characteristics in box and emerging new 1 characteristic marked in box are visible 1 10 11 1 1 2 Ryc. 10 i ryc. 11 œlady z 1 czerwca zespó³ cech w polu pozostaje niezmienny, zwiêksza siê ubytek w narzêdziu oznaczony jako zespó³ cech w polu. W polu coraz bardziej widoczna staje siê cecha 1 i widaæ now¹ cechê 2. Fig. 10 and Fig. 11 Toolmarks of 1 st of June set of features in box remains unchanged, the notch in the tool has grown bigger and is marked as set of characteristics in box. In box, 1 characteristic has become more distinct and new 2 can be seen. 12 13 1 1 2 2 14 15 1 1 2 2 16 1 2 1 17 2 Ryc. 12. (8 lipca), ryc. 13 (10 lipca), ryc. 14 (20 lipca), ryc. 15 i ryc. 16 (22 lipca) oraz ryc. 17 (26 lipca) zespó³ cech w polu pozostaje niezmienny. Zespó³ cech w polu jest równie niezmienny, jednak wyraÿniejszy w porównaniu z ryc. 10 i ryc. 11. echy 1 i 2 równie wszêdzie pozostaj¹ takie same, lecz staj¹ siê bardziej wyraÿne ni na ryc. 10 i ryc. 11. Fig. 12. (8 th of July), Fig. 13 (10 th of July), Fig. 14 (20 th of July), Figs 15 and 16 (22 th of July), and Fig. 17 (26 th of July) set of characteristics in box remains unchanged. Set of features in box also remains unchanged but is better legible as compared with Figs. 10 and 11. haracteristics 1 and 2 also remain the same in all marks however they become more distinct than in Figs. 10 and 11. PROLEMY KRYMINLISTYKI 253/06 39

Z PRKTYKI 18 2 19 1 1 2 Ryc. 18 i ryc. 19 przedstawiaj¹ zestawienia cech wspólnych oraz ró nic (nabyte nowe cechy indywidualne narzêdzia) pomiêdzy œladami zabezpieczonymi na dwóch pierwszych miejscach zdarzeñ (10 i 15 marca) oraz œladem zabezpieczonym po ok. 5 miesi¹cach na ostatnim miejscu zdarzenia (26 lipca). Widoczna wyraÿna zgodnoœæ wspólnych cech indywidualnych w polu, w polu wyraÿne nowe cechy ca³kowicie inne ni pocz¹tkowe, w polu równie nowe cechy w szczególnoœci oznaczone 1 i 2. Fig. 18 and Fig. 19 present comparisons of similarities and differences (acquired new individual features of tool) between marks recovered at two first crime scenes (10 th and 15 th of March) as well as mark recovered after 5 months at the last crime scene (26 th of July). lear consistency in common individual characteristics in box is visible and in box new distinct characteristics are completely different than the original ones, there are also new characteristics appear in box, two of them marked as 1 and 2. Na koniec jeszcze jeden przyk³ad zmiany cech indywidualnych narzêdzia w trakcie jego u ytkowania w okresie zaledwie 3 dni w dosyæ odleg³ych miastach (ryc. 20). Podsumowuj¹c, mo na potwierdziæ tezê, e mimo nabywania przez narzêdzie w trakcie jego u ytkowania nowych cech indywidualnych, czêœæ jego starych cech pozostaje niezmienna, dziêki czemu mo liwa jest identyfikacja indywidualna tego narzêdzia. Niestety nie mo na okreœliæ czasokresu u ytkowania narzêdzia, po którym jego identyfikacja jest jeszcze mo liwa. Zale y to od tego, ile razy by³o ono u ywane, do jakich celów oraz z jakim materia³em (o jakiej twardoœci) narzêdzie mia³o kontakt. Je eli bêdzie to pod³o e o mniejszej twardoœci od materia³u, z którego jest wykonane narzêdzie, nabycie nowych cech bêdzie nastêpowa³o powoli lub nie wyst¹pi w ogóle. W przypadku dzia³ania narzêdzia na pod³o e o takiej samej lub wiêkszej twardoœci nabycie nowych cech mo e wystêpowaæ przy ka dorazowym jego u yciu, co w dalszej konsekwencji mo e prowadziæ do pe³nej zmiany cech indywidualnych, a co za tym idzie uniemo liwiæ jego identyfikacjê. Zdzis³aw Siarkiewicz zdj.: autor Œlad zabezpieczony w Swarzêdzu 10.03.2006 r. Ryc. 20 Œlad zabezpieczony w Ostro³êce 13.03.2006 r. Nabyte nowe cechy narzêdzia widoczne na œladzie zabezpieczonym w Ostro³êce Wszystkich zainteresowanych zakupem Problemów Kryminalistyki oraz innych naszych pozycji wydawniczych prosimy o kontakt z iurem Logistyki Policji KGP 00-276 Warszawa, ul. Domaniewska 36/38 tel. (0-22) 60-129-45, faks (0-22) 60-130-59 40 PROLEMY KRYMINLISTYKI 253/06