MIEJSKI OŚRODEK POMOCY SPOŁECZNEJ W KATOWICACH Sprawodanie realiacji Programu Centrum Aktywności Lokalnej w Nikisowcu w r. (Program pryjęty uchwałą Nr.: XXV/516/08 dnia -04-25) Katowice 2009
Sprawodanie Program Centrum Aktywności Lokalnej w Nikisowcu 2 (PCAL ) ostał uruchomiony 01 cerwca r. Głównym celem Programu było podniesienie poiomu aktywności mieskańców dielnicy ora instytucji lokalnych na rec samodielnego rowiąywania ważnych problemów społecnych, w scególności problemów dotykających osoby korystające pomocy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecnej, agrożone marginaliacją i wykluceniem społecnym. Program realiowany był w ramach projektu Damy radę program aktywiacji awodowej i społecnej w Katowicach, był współfinansowany pre Unię Europejską środków Europejskiego Fundusu Społecnego. Program będie kontynuowany w kolejnych latach realiacji projektu. Do współpracy w udało się aangażować Parafię św. Anny, która nieodpłatnie użycyła pomiescenie biurowe i sale Domu Katechetycnego na diałalność PCAL. Korystając e środków unijnych Program wyposażono w niebędne meble ora spręt biurowy i komputerowy. W Programie atrudniono 2 etatowych pracowników koordynatora ora pracownika socjalnego ora grono specjalistów realiujących ałożenia programowe. Na umowę lecenie atrudniono m.in. prawnika, pedagoga, doradcę awodowego, psychologa, superwiora a także trenerów prowadących treningi umiejętności i kompetencji społecnych. W Programie ałożono realiowanie kilku ważnych celów scegółowych. 1. Zrealiowano lokalną mapę asobów i potreb. Mapa to opracowanie awierające scegółową analię sytuacji społecnej, lokalnych problemów i możliwości ich rowiąania. Jest podstawą wselkich diałań w środowisku lokalnym, stanowi diagnoę sytuacji społecnej i punkt wyjścia do pracy e społecnością. W celu prygotowania mapy uyskano sereg danych statystycnych instytucji tj. Urąd Miasta, Policja, administracje mieskaniowe i in. Preprowadono badania ankietowe wśród mieskańców Nikisowca, w
Sprawodanie 3 których badano m.in. jakie są główne problemy społecności, jaki jest poiom aktywności mieskańców w akresie samodielnego radenia sobie trudnościami. Preprowadono również sereg wywiadów swobodnych i romów osobami funkcyjnymi. Sporądono (wspólnie lokalnymi liderami) analię SWOT służącą identyfikacji kategorii silnych i słabych stron ora sans i agrożeń. Głównym celem analiy SWOT jest jednej strony ustalenie sytuacji bieżącej, w jakiej najduje się społecność a drugiej prognoa strategii postępowania służącej rowojowi społecności. Mapa powoliła na określenie najważniejsych punktu widenia społecności Nikisowca problemów. Są to: Jednoceśnie prawie wsyscy ankietowani odpowiedieli twierdąco na pytanie o włącenie się w konkretne diałania służące rowiąaniu problemów lokalnych. Miało to swoje odwierciedlenie m.in. podcas realiacji Jarmarku na Nikisu (opis w dalsej cęści sprawodania).
Sprawodanie 4 2. Stworono odpowiednie warunki organiacyjne do powstania lokalnego centrum aktywności społecnej. W dielnicy, w której od wielu lat brakuje domu kultury lub innej tego typu placówki istnieje wielka potreba funkcjonowania lokalnego centrum aktywności. Centrum aktywności lokalnej utworone w ramach Programu spełniło ocekiwania społecności. Nawet obawy wiąane umiejscowieniem siediby PCAL na terenie parafialnym nie potwierdiły się. Dom Katechetycny stał się miejscem licnych spotkań społecności, spotkań Policją, miejscem realiacji treningów umiejętności społecnych i miejscem konsultacji cy porad obywatelskich. Stał się także siedibą Punktu Informacji Obywatelskiej (PIO). 3. Zwięksono dostępność mieskańców do informacji na temat ich praw i obowiąków ora sposobów rowiąywania ważnych problemów życiowych. Od 10 cerwca r. ropocął diałalność Punkt Informacji Obywatelskiej (PIO), w ramach którego udielano informacji o prawach i uprawnieniach służących prywróceniu samodielności życiowej mieskańców Nikisowca i dielnic ościennych. Dyżury pełnił prawnik i pracownik socjalny. W PIO możliwe było także skorystanie poradnictwa specjalistycnego, usługi takie świadcyli psycholog, pedagog i doradca awodowy. Z usług PIO skorystało średnio 26 osób miesięcnie. Osoby korystające usług PIO miały możliwość korystania prasy codiennej. W ramach PIO prowadono także na terenie dielnicy tablicę ogłoseń, którą dięki uprejmości właściciela umiescono w witrynie popularnego sklepu. Na tablicy umiescano ważne informacje o diałaniach PCAL, jak i o wydareniach lokalnych, skoleniach. Tablica była udostępniona także mieskańcom, który a pośrednictwem pracowników PCAL mogli umiescać na tablicy istotne punktu widenia dielnicy informacje.
Sprawodanie 4. Zwięksono gotowość mieskańców dielnicy do 5 podejmowania aktywności w akresie rowiąywania samodielnie problemów lokalnych. Znakomitym prykładem aktywności mieskańców jest Jarmark na Nikisu. Jest to inicjatywa mieskańców wiąanych PCAL. Jarmark odbył się 07 grudnia r. Głównym celem Jarmarku jest integracja społecności Nikisowca, promocja dielnicy ora włącenie się społecności w rowiąania najważniejsego lokalnego problemu, jakim dla mieskańców jest niskie pocucie bepieceństwa. Jarmark pokaał, że społecność Nikisowca potrafi jednocyć się dla wspólnego dobra, potrafi współpracować arówno władami miasta (które udieliły wielkiego wsparcia organiatorom) jak i organiacjami lokalnymi i predsiębiorcami. Jarmark jest modelowym prykładem nieformalnego partnerstwa lokalnego, w którym wspólnie mieskańcami diałają arówno jednostki samorądowe (m.in. PCAL, Radni, Policja, Straż Miejska, Skoły), poarądowe (lokalne stowarysenia, Parafia), jak i predstawiciele binesu (firmy, predsiębiorstwa lokalne wspierające organiację Jarmarku). Istotą powodenia tej koalicji było prede wsystkim celne określenie wspólnego dla wsystkich problemu, ustalenie koryści, jakie Jarmark pryniesie wsystkim jego udiałowcom, w tym prede wsystkim samej społecności ora aktywna, scalająca wsystko diałalność realiatorów PCAL. Ważnym efektem tej koalicji jest prejście od wyłącnej rosceniowości w akresie deklarowania potreb społecności lokalnej do współdiałania różnymi podmiotami, w tym prede wsystkim samorądowymi w celu realiacji potreb lokalnych. Jarmarkowi towarysyły imprey towarysące takie jak: plener fotograficny FOTO-DEJ 3.0, wystawa malarstwa Grupy Janowskiej, pokay multimedialne, koncerty, kiermas staroci, prejady brycką. Dla dieci prygotowano namiot abawowy. Mieskańcy prygotowujący Jarmark preentowali stroje ludowe i górnice. Prygotowano ciasta, pierniki, żur, wodionkę, domowy smalec, kiełbaski, pamiątki, wyroby rękodieła. Wielką
Sprawodanie 6 atrakcją arówno dla mieskańców jak i dla gości było wprowadenie w Nikisowcu w tym dniu tw. Balkana kiego, który na Jarmarku był obowiąującą walutą. Pieniąde pochodące wymiany balkanów, prowadonej pre Parafię św. Anny godnie wolą mieskańców stanowić będą wkład społecności Nikisowca w instalację w dielnicy monitoringu. Ubierano kwotę blisko 10 tysięcy łotych. Jednoceśnie mieskańcy prowadili biórkę podpisów pod wnioskiem o monitoring w dielnicy, podcas której ebrano ok. 700 podpisów. Ideę Jarmarku wspierały także media. Sporo artykułów arówno na etapie prygotowywania Jarmarku jak i po nim nalało się w Gaecie Wyborcej, Echu Miasta, Dienniku Zachodnim ora na stronach internetowych m.in. www.gaeta.pl, www.mmsilesia.pl i in. Wydaje się atem, że cel jakim było więksenie aktywności mieskańców ostał osiągnięty. Instytucje i firmy wspierające Jarmark na Nikisu Urąd Miasta w Ośrodek Hipoterapii Gaeta Wyborca Katowicach Padok MMSILESIA Parafia św. Anny Komisariat V Policji Browary Tyskie Stowarysenie Firma GM ING Bank Śląski Raem dla Zakład Piekarnico Wysukane.pl Nikisowca Cukiernicy Sp.J. M. I FOTOEDUKACJA B. Michalscy Stowarysenie Ad TV Silesia Vitam Dignam Arad SC. PW. Zakład SITG robioru mięsa i Skoła Podstawowa Nr Studio Fotograficne drobiu, hurtownia 53 Krystof Niesporek wędlin Gimnajum Nr 14 Akuna Napród Janów Sklep spożywcy L. Świetlica Klinowska, B. Giewon Środowiskowa pry Parafii św. Anny Predskole Miejskie Nr 62 Warstaty Terapii Zajęciowej Promyk
Sprawodanie 7 5. PCAL realiował predsięwięcia, które preciwdiałały utrwalaniu się beradności i pogłębianiu marginaliacji społecnej wśród
Sprawodanie 8 mieskańców dielnicy, w scególności korystających pomocy MOPS. W ramach Programu realiowano 4 spotkania o charaktere treningów umiejętności społecnych ora cykl spotkań w ramach treningu umiejętności społecnych dla osób berobotnych, korystających pomocy MOPS Katowice. Zrealiowano następujące treningi, które w sposób nacący podniosły kompetencje społecne ucestnicących mieskańców: W dn. 10 wreśnia odbyło się spotkanie o charaktere treningu umiejętności społecnych dla Seniorów dielnicy i Janów. Tematem spotkania było BEZPIECZEŃŚTWO OSÓB STARSZYCH. W spotkaniu ucestnicyło 27 Seniorek i Seniorów. Omówiono najważniejse punku widenia Seniorów agrożenia, jakich doświadcają oni w dielnicy. W trakcie ajęć mieskańcy podjęli dyskusję na temat rowiąania problemu bepieceństwa w dielnicy, ponali techniki radenia sobie w sytuacjach trudnych i niebepiecnych. Ucestnicy brali udiał w abawach ruchowych i integracyjnych ora otrymali pocęstunek. Otrymali także brosury programu Bepiecna Prystań ora informacje nt. sposobu kontaktowania się Policją w kwestiach bepieceństwa na Nikisowcu. W dn. 08 paźdiernika r. odbył się trening umiejętności społecnych dla mieskańców dotycący samoorganiowania się, tworenia stowaryseń,
Sprawodanie 9 fundacji i innych tego typu organiacji. W treningu ucestnicyło aktywnie 12 mieskańców. Ucestnicy ponali asady tworenia organiacji poarądowych, ich specyfikę, mocne i słabe strony. W dn. 17 listopada r. gościnnie na terenie Warstatów Terapii Zajęciowej Promyk w Katowicach Janowie odbył się trening umiejętności społecnych dotycący uprawnień osób niepełnosprawnych. Organiacja treningu była efektem współpracy Programu lokalnymi instytucjami w tym m.in. WTZ cy Środowiskowym Domem Samopomocy. To na apotrebowanie tych instytucji osób wiąanych dielnicą, jak i pracą osobami niepełnosprawnymi organiowano warstat, w którym porusano następujące tematy: Aktywność awodowa osób niepełnosprawnych Osoba niepełnosprawna a rynek pracy Wsparcie dla osób niepełnosprawnych w posukiwaniu pracy Obowiąki pracodawcy atrudniającego osoby niepełnosprawne Uprawnienia pracujących osób niepełnosprawnych Różnice pomiędy oreceniem ZUS a MZOiN Podcas spotkania była możliwość arówno wysłuchania wykładu, jak i bardiej indywidualnego skorystania uprawnień skonsultowania pre osoby cy pretrenowania niepełnosprawne. W sposobu spotkaniu ucestnicyli także opiekunowie osób ora pedagody i naucyciele. W dniu 25.11.r. odbył się trening umiejętności społecnych na temat agrożeń płynących Internetu i mediów wobec dieci. Trening odbył się na
Sprawodanie 10 terenie Skoły Podstawowej Nr 53 i był efektem współpracy tą instytucją lokalną. Temat spotkania odpowiadał apotrebowaniu społecności lokalnej. W spotkaniu ucestnicyło 13 rodiców ora całe grono pedagogicne. Predstawiono rodaje agrożeń płynących mediów, sposoby radenia sobie w sytuacji wystąpienia agrożenia. Była także możliwość indywidualnych konsultacji. Od 28 listopada r. do 19.12.r. realiowano cykl treningów umiejętności społecnych dla osób posukujących pracy, korystających pomocy MOPS Katowice. Odbyły się 4 spotkania, w których ucestnicyło ok. 20 osób. Ucestników aponano agadnieniami dotycącymi problemów wiąanych długotrwałym berobociem, takimi jak: Stres, depresja - symptomy problemów i sposoby preciwdiałania tym jawiskom. Komunikacja społecna, rowiąywanie konfliktów w miejscu amieskania. Umiejętność porusania się po urędach i instytucjach. Społecność lokalna jako ważny element systemu wsparcia dla osoby berobotnej. 6. Jednym najważniejsych diałań PCAL było naleienie i edukacja lokalnych liderów i animatorów osób, które posiadały by gotowość i
Sprawodanie 11 dolności do organiowania społecności, animowania diałań integrujących mieskańców, także diałań o charaktere samopomocowym. W ramach PCAL realiowano cykl skoleń dla grupy mieskańców. W różnych skoleniach ucestnicyło łącnie 14 osób, w tym podopiecni MOPS ora realiatory PCAL. Ucestnicyli także pracownicy instytucji lokalnych ora funkcjonariuse Policji (dielnicowi). Z grupy skolącej się wyłoniono co najmniej 2 liderów, będących motorem późniejsych diałań integrujących społecność dielnicy. Skolenia lecono profesjonalnej organiacji ajmującej się wsparciem dla organiacji poarądowych i skoleniami, mającej doświadcenie w realiacji skoleń akresu animacji lokalnej. Cykl skoleń obejmował 3 kilkudniowe wyjady w łącnej ilości 54 godin skoleniowych. Skolenia dotycyły takich agadnień jak m.in.: aktywiowanie społecności lokalnej; komunikacja społecna; samopomoc w środowisku lokalnym. 7. W okresie od 02.10.r. do 04.12.r. realiowano cykl 10 godinnych ajęć profilaktycno-edukacyjnych dla dieci pochodących rodin agrożonych wykluceniem społecnym i otocenia tych rodin odbiorcami ajęć byli ucniowie klasy Ic Skoły Podstawowej Nr 53 w Katowicach Nikisowcu. Średnia licba dieci ucestnicących w ajęciach wyniosła 19, narastająco w Programie ucestnicyło 24 dieci. W ramach ajęć dieci ponały podstawowe prawa i obowiąki dieci, a także sposoby na radenie sobie w trudnych sytuacjach, emocjami, jak sukać pomocy. Porusano tematy wiąane higieną osobistą, bepieceństwem. Dieci bardo poytywnie odebrały Program, chętnie
Sprawodanie 12 ucestnicyły w ajęciach. W casie ajęć prowadącym i dieciom towarysyła żywa maskotka Programu MOPSIK. 8. W okresie realiacji Programu organiowano 10 spotkań społecności lokalnej, dotycących prede wsystkim problemu bepieceństwa. Współorganiowano spotkania społecności Policją. Nawiąano współpracę wsystkimi lokalnymi instytucjami, którymi realiowano cęść ałożeń programowych. Były to prede wsystkim Skoła Podstawowa Nr 53, Warstaty Terapii Zajęciowej Promyk, stowarysenie Raem dla Nikisowca. W spotkaniach regularnie ucestnicyło kilkanaście osób. W spotkaniach dotycących organiacji Jarmarku na Nikisu ucestnicyło kilkadiesiąt osób, w tym radni, predstawiciele mediów, instytucji lokalnych. Także spotkanie Policją w sprawie bepieceństwa dielnicy ainteresowały sporą grupę mieskańców. 10. Prowadono także diałania promujące ideę organiowania się społecności, radenia sobie problemem marginaliacji. Opracowano plakat ora
Sprawodanie 13 ulotkę reklamującą PCAL. Pracownicy PCAL ucestnicyli w cyklu impre lokalnych, w tym m.in.: w wystawie wiąanej e 100 leciem Nikisowca na odpuście parafialnym na I Światowym Dniu Nikisowian w Konkursie Placów konkurs wiąany estetyką dielnicy w głównych obchodach 100-lecia dielnicy w wystawie fotografii profesjonalnej w Galerii Syb Wilson w spotkaniach Stowarysenia Raem dla Nikisowca Podjęto ścisłą współpracę mediami prede wsystkim portalem społecnościowym www.mmsilesia.pl ora lokalną stroną internetową www.nikisowiec.pl. Informacje o PCAL na bieżąco umiescane były na stronie internetowej Parafii św. Anny w Niksiowcu. Współprowadono także forum wiąane aktywnością lokalną i Nikisowcem, współpracowano moderatorami forum na stronie www.gaeta.pl. Koordynator PCAL wiął udiał w dniu 03.10.r. w debacie telewiyjnej na temat Nikisowca (Program OK-NO, TV Silesia). Wmianki o PCAL i PIO ora o prowadonych w ramach Programu inicjatywach lokalnych pojawiły się m.in.w:
Sprawodanie Echo Wiecorka 07.07., 09.09., 11.11. Gaeta Wyborca 29.07., 07.11., 02.12., 08.12., 11.12. Echo Miasta 23.10., 11.12. Dienni Zachodni - 28.07., 01.08. 14 W ramach promocji PCAL organiowano w Nikisowcu w dniu 07.11.r. wiytę studyjną dyrektorów i pracowników socjalnych Ośrodków Pomocy Społecnej Dąbrowy Górnicej, Sosnowca, Piekar Śląskich i Opola, ainteresowanych realiacją programów aktywności lokalnej. Prestawiono predsięwięcia PCAL ora realiowany w MOPS projekt systemowy. W spotkaniu udiał więło 21 osób. PODSUMOWANIE Udało się realiować więksość akładanych tw. twardych reultatów. Spośród akładanych efektów nie udało się ebrać i uruchomić grupy samopomocowej. Stało się tak pomimo serokiej akcji promocyjnej, organiowaniu spotkania, a także wielokrotnym konsultacjom różnymi instytucjami lokalnymi. Prawdopodobną prycyną takiej sytuacji jest utrwalona wśród mieskańców dielnicy niechęć do ujawniania się e swoimi problemami, ujawniania ich swoim sąsiadom. Także bardo krótki okres realiacji Programu, koniecność oswojenia się jego ałożeniami, ponania jego realiatorów mógł spowodować małe ainteresowanie samopomocą. Ta diedina decydowanie wymaga więcej casu. Zadania wiąane organiacją grup samopomocowych będą realiowane w następnym roku realiacji Programu. Nie organiowano także akładanego w Programie skolenia animacji lokalnej i metody CAL ora spotkania dla predstawicieli instytucji lokalnych. Także tutaj bardo krótki casookres realiacji Programu miał nacenie. Wystąpiło nagromadenie się dużej ilości diałań w krótkim okresie realiacji Programu, co uniemożliwiło realiowanie akładanego celu. Z drugiej strony różne predsięwięcia realiowane pre PCAL powodowały stały i systematycny kontakt
Sprawodanie 15 instytucjami i mieskańcami, który byli na bieżąco edukowani w akresie realiowanej w PCAL metody pracy (CAL). Aktywna grupa mieskańców ora predstawiciele instytucji lokalnych brali udiał w skoleniach akresu metody. Spowodowało to jednej strony nabycie pre te osoby wiedy o metodie a drugiej wspomniane nagromadenie się różnych diałań ogranicyło gotowość tych osób do jesce dodatkowego skolenia. Unano atem, że nie jest ono niebędne na tym etapie realiacji Programu. Zdecydowana więksość akładanych efektów ostała realiowana naddatkiem. Udane predsięwięcia to: 1. Opracowano lokalną mapę asobów i potreb. 2. Zorganiowano Punkt Informacji Obywatelskiej, służący wsparciem prawnym ora poradnictwem awodowym, psychologicnym, pedagogicnym i socjalnym. Z PIO skorystało średnio 26 osób miesięcnie (akładano minimum 20). Najwięksym ainteresowaniem ciesyły się usługi prawnika. Jedynie w cerwcu i grudniu licba osób korystających PIO była niżsa od prewidywanej, jednakże należy brać pod uwagę fakt, iż PIO ropocęło diałalność od połowy cerwca, także w grudniu formalnie Punkt diałał do połowy miesiąca. Łącnie w okresie od 10 cerwca do 15 grudnia udielono 210 informacji dla 185 osób. Poniżej predstawiamy dane dotycące ilości osób w PIO w poscególnych miesiącach: 3. Zorganiowano 10 spotkań e społecnością lokalną, tj. więcej od akładanych trech spotkań.
Sprawodanie 16 4. Zrealiowano partnerstwo lokalne jakim była organiacja Jarmarku na Nikisu. Instytucje i firmy wspierające Jarmark są także obecnie ainteresowane poprawą poiomu bepieceństwa dielnicy, co spryja dalsym diałaniom partnerskim. 5. Zrealiowano 8 spotkań edukacyjnych o charaktere treningów umiejętności społecnych, w których więło udiał łącnie około 130 osób (planowano minimum 3 spotkania). 6. Zrealiowano godnie ałożeniami cykl 10 spotkań edukacyjno profilaktycnych dla dieci klasy pierwsej Skoły Podstawowej Nr 53. 7. Zorganiowano cykl skoleniowy akresu animacji lokalnej dla mieskańców i predstawicieli instytucji lokalnych w łącnej ilości 54 godin skoleniowych. Ucestnicyło w skoleniach łącnie 14 osób, spośród których udało się wyłonić prynajmniej 3 liderów. Osoby te w sposób aktywny organiowały społecność Nikisowca podcas prygotowań i w trakcie Jarmarku na Nikisu. Program Centrum Aktywności Lokalnej w Nikisowcu będie kontynuowany w roku 2009 w ramach projektu systemowego realiowanego pre Miejski Ośrodek Pomocy Społecnej w Katowicach.