Raport Roczny 2013 CCI 2007CB163PO011 PROGRAM OPERACYJNY WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ POLSKA (WOJEWÓDZTWO LUBUSKIE) BRANDENBURGIA 2007 2013 W RAMACH EUROPEJSKIEJ WSPÓŁPRACY TERYTORIALNEJ Unia Europejska Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Warszawa, czerwiec 2014r.
1. Informacje wstępne 4 2. Przegląd realizacji PO EWT PL-BB. 5 2. 1. Realizacja i analiza postępów. 5 2.1.1 Informacje na temat postępów rzeczowych programu operacyjnego. 5 2.1.2 Informacje finansowe PO EWT PL- BB. 7 2.1.3 Informacja na temat podziału wykorzystania funduszy wg kategorii interwencji (bez Pomocy Technicznej). 8 2.1.4 Pomoc w podziale na grupy docelowe (bez Pomocy Technicznej). 10 2.1.5 Pomoc ponownie wypłacona lub wykorzystana (bez Pomocy Technicznej). 10 2.1.6 Analiza jakościowa (bez Pomocy Technicznej). 11 2.1.6.1 System realizacji Programu 11 2.1.6.2 Postęp finansowy i rzeczowy Programu (priorytety 1-3). 11 2.1.6.3 Rekomendacje KE i IZ. 17 2.1.6.4 Instrumenty inżynierii finansowej. 17 2.1.6.5 Realizacja założeń SL/EU 2020. 17 2.1.6.6 Strategia UE dla RMB. 18 2.2. Informacja na temat zgodności z przepisami wspólnotowymi. 18 2.2.1. Zasada równości szans. 19 2.2.2 Zasada partnerstwa. 19 2.3 Opis napotkanych problemów w trakcie realizacji Programu oraz podjętych w związku z tym działań zaradczych. 20 2.4 Zmiany w kontekście realizacji PO EWT PL-BB (w stosownych wypadkach). 21 2.5 Zasadnicze modyfikacje w rozumieniu art. 57 rozporządzenia nr 1083/2006 (w stosownych wypadkach). 22 2.6 Komplementarność pomocy z innymi instrumentami wsparcia. 22 2.7 Kontrole krzyżowe w zakresie odpowiedzialności IZ. 23 2.8 Monitorowanie i ocena. 23 2.9 Krajowa rezerwa wykonania pomocy. 26 3. Realizacja w podziale na Priorytety. Postęp wdrażania wg Priorytetów (bez Pomocy Technicznej). 27 3.1 Priorytet 1. 27 3.1.1 Osiągniecie celów i analiza postępów 27 3.1.2 Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi. 32 3.1.3 Przykłady projektów wybranych do dofinansowania. 33 3.2 Priorytet 2. 33 3.2.1 Postęp w realizacji celów Priorytetu wraz z analizą postępów. 33 3.2.2 Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi 37 3.2.3 Przykłady projektów wybranych do dofinansowania 37 3.3 Priorytet 3 37 3.3.1 Postęp w realizacji celów Priorytetu wraz z analizą postępów 37 3.3.2 Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi 42 2
3.3.3 Przykłady projektów wybranych do dofinansowania 43 4. Pomoc Techniczna 43 5. Informacja i promocja. 45 5.1 Imprezy informacyjno-promocyjne. 45 5.1.1 Konsultacje w związku z naborem/ konsultacja dla BW i Partnerów projektu 45 5.1.2 Szkolenia dla beneficjentów. 45 5.1.3. Imprezy promocyjne. 46 5.1.4 Spotkania/imprezy/konferencje instytucji zaangażowanych/z udziałem instytucji zaangażowanych we wdrażanie Programu. 48 5.1.5 Informowanie o wdrażaniu Programu w gremiach regionalnych. 48 5.2 Współpraca z mediami. 48 5.3 Materiały informacyjno-promocyjne 49 5.5. Strona internetowa Programu. 51 5.1.2. Fanpage na facebooku. 53 Wykaz skrótów 54 Wykaz tabel 55 Wykaz wykresów 55 Wykaz załączników 56 Załącznik 1. 57 Załącznik 2. 59 Załącznik 3. 61 Załącznik 4. 62 Załącznik K. 68 Załącznik O. 69 3
1. Informacje wstępne Cel: Europejska Współpraca Terytorialna PROGRAM OPERACYJNY WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ POLSKA (WOJEWÓDZTWO LUBUSKIE) BRANDENBURGIA 2007 2013 w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej Kwalifikowany obszar: po polskiej stronie: Podregion Gorzowski (PL 431 w skład którego wchodzą powiaty: gorzowski, międzyrzecki, słubicki, strzelecko drezdenecki, sulęciński i miasto na prawach powiatu Gorzów Wielkopolski), Podregion Zielonogórski (PL 432 - w skład którego wchodzą powiaty: krośnieński, nowosolski, świebodziński, zielonogórski, żagański, żarski, wschowski i miasto na prawach powiatu Zielona Góra), po niemieckiej stronie: Powiat Märkisch-Oderland (DE 413), Powiat Oder-Spree (DE 415), Miasto na prawach powiatu Frankfurt nad Odrą (DE 411), Powiat Spree-Neiße (DE 429), Miasto na prawach powiatu Cottbus (DE 422). ROCZNE Z REALIZACJI SPRAWOZDANIE Okres programowania: 1 stycznia 2007-31 grudnia 2013 Numer programu (nr CCI): CCI 2007CB163PO011 Nazwa programu: Program Operacyjny Współpracy Transgranicznej Polska (Województwo Lubuskie) Brandenburgia 2007-2013 w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej Rok sprawozdawczy: 1 stycznia 2013 31 grudnia 2013 Data zatwierdzenia rocznego sprawozdania przez Komitet Monitorujący: w procedurze obiegowej w dniach.. r. 4
2. Przegląd realizacji PO EWT PL-BB. Program Operacyjny Współpracy Transgranicznej Niniejszy dokument stanowi podsumowanie działań realizowanych w ramach PO EWT PL-BB w 2013 r. W bieżącym okresie sprawozdawczym rozdysponowano prawie 100% środków EFRR alokacji. Raport za 2013 r. został sporządzony na podstawie rozporządzenia Komisji (WE) nr 1828/2006 z 8 grudnia 2006 r. oraz rozporządzenia zmieniającego Komisji (WE) nr 846/2009 z 1 września 2009 r., z uwzględnieniem rozporządzenia Parlamentu i Rady (WE) nr 1080/2006 z 5 lipca 2006 r. i rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z 11 lipca 2006 r. W celu zachowania przejrzystości prezentowanych informacji wszystkie kwoty prezentowane w rozdziałach dotyczących postępów rzeczowych i finansowych zostały przedstawione w zaokrągleniu w mln EUR. Wszystkie podawane kwoty są kwotami rzeczywistymi, tzn. uwzględniają oszczędności generowane przez projekty/końcowe rozliczenie projektu lub/i warunki finansowe nałożone na nie przez KM. 2. 1. Realizacja i analiza postępów. 2.1.1 Informacje na temat postępów rzeczowych programu operacyjnego. W okresie sprawozdawczym zakończono realizację 25 projektów, w tym dla 16 projektów poprzez ostateczne rozliczenie finansowe (otrzymanie ostatniej końcowej refundacji), a 9 projektów zostało zakończonych rzeczowo. Ponad połowa zakończonych (finansowo i rzeczowo) projektów dotyczyła działań infrastrukturalnych, tylko cztery odnosiły się do celów Priorytetu 2, a osiem wpisywało się w założenia Priorytetu 3. Należy przy tym zaznaczyć, iż spośród ośmiu projektów zakończonych z Priorytetu 3, cztery to tzw. Projekty parasolowe wdrażane przez polskie i niemieckie biura Euroregionów Pro Europa Viadrina oraz Sprewa Nysa Bóbr. A zatem tylko pozostałe cztery zakończone projekty były związane z działaniami dotyczącymi poprawy kształcenia i sytuacji zatrudniania na obszarze pogranicza polsko niemieckiego. W Tabeli numer 1 postęp realizacji poszczególnych wskaźników został przedstawiony w odniesieniu do projektów zakończonych finansowo. Partnerzy wybierali najczęściej kombinację 3 możliwych typów współpracy, choć należy zaznaczyć, iż różnica pomiędzy liczbą projektów spełniających trzy i cztery kryteria współpracy transgranicznej w okresie sprawozdawczym jest nieznaczna jeden projekt. Na tym etapie wdrażania Programu jednakże nie można wskazywać, jaki trend przeważył, gdyż zakończona została realizacja zaledwie 35% projektów zatwierdzonych do dofinansowania. Tabela 1. Postęp fizyczny PO EWT PL-BB w 2013 r. 1 Kod wskaźnika Wskaźniki Jednostka Rok 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Ogółem Wskaźniki produktu n.d. Wskaźnik 1: Liczba projektów, które spełniają dwa spośród następujących kryteriów: wspólne przygotowanie, wspólna realizacja, wspólny personel, wspólne finansowanie w zatwierdzonym dokumencie programowym nie określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na poziomie poszczególnych okresów sprawozdawczych Realizacja 0 0 0 0 1 3 1 5 docelowa bazowa Szacowana realizacja - - - - - - - 100 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4 0 3 4 1 12 n.d. Wskaźnik 2: Liczba projektów, w zatwierdzonym dokumencie programowym Realizacja 0 0 0 2 1 4 8 15 1 Jako wskaźnik Realizacji przyjęto projekty zakończone, dla których zatwierdzono Raport końcowy z postępu realizacji projektu. 5
n.d. które spełniają trzy spośród następujących kryteriów: wspólne przygotowanie, wspólna realizacja, wspólny personel, wspólne finansowanie Wskaźnik 3: Liczba projektów, które spełniają cztery spośród następujących kryteriów: wspólne przygotowanie, wspólna realizacja, wspólny personel, wspólne finansowanie nie określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na poziomie poszczególnych okresów sprawozdawczych w zatwierdzonym dokumencie programowym nie określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na poziomie poszczególnych okresów sprawozdawczych docelowa bazowa Szacowana realizacja - - - - - - - 50 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 13 4 11 11 3 42 Realizacja 0 0 0 0 0 3 7 10 docelowa bazowa Szacowana realizacja - - - - - - - 20 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 20 7 15 7 10 59 n.d. n.d. n.d. Wskaźnik 4: Udział projektów, które spełniają dwa spośród następujących kryteriów: wspólne przygotowanie, wspólna realizacja, wspólny personel, wspólne finansowanie Wskaźnik 5: Udział projektów, które spełniają trzy spośród następujących kryteriów: wspólne przygotowanie, wspólna realizacja, wspólny personel, wspólne finansowanie Wskaźnik 6: Udział projektów, które spełniają cztery spośród następujących kryteriów: wspólne przygotowanie, wspólna realizacja, wspólny personel, wspólne finansowanie w zatwierdzonym dokumencie programowym nie określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na poziomie poszczególnych okresów sprawozdawczych w zatwierdzonym dokumencie programowym nie określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na poziomie poszczególnych okresów sprawozdawczych w zatwierdzonym dokumencie programowym nie określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na poziomie poszczególnych okresów sprawozdawczych Realizacja 0% 0% 0% 0% 1% 2% 1% 4% docelowa bazowa Szacowana realizacja - - - - - - - 59% 0 0 0 0 0 0 0 0 0% 0% 4% 0% 3% 2% 1% 10% Realizacja 0% 0% 0% 1% 1% 2% 5% 9% docelowa bazowa Szacowana realizacja - - - - - - - 29% 0 0 0 0 0 0 0 0 0% 0% 8% 2% 6% 6% 2% 24% Realizacja 0% 0% 0% 0% 0% 2% 4% 6% docelowa bazowa Szacowana realizacja - - - - - - - 12% 0 0 0 0 0 0 0 0 0% 0% 12% 4% 9% 4% 6% 35% 6
2.1.2 Informacje finansowe PO EWT PL- BB. PO EWT PL-BB współfinansowany jest ze środków EFRR oraz ze środków krajowych. Łączny budżet w latach 2007-2013 wynosi 146,5 mln EUR, w tym 124,5 mln EUR stanowią środki z EFRR. W momencie rozpoczęcia Programu KE przekazała na rachunek programowy zaliczkę (w czterech transzach) w łącznej wysokości 11,2mln EUR. IC złożyła w 2013 r. w KE wnioski o płatność na łączną kwotę 37,4 mln EUR. W ujęciu kumulatywnym wartość wniosków przekazanych KE wynosiła na koniec 2013 r. 69,9 mln EUR (dane dla Priorytetów 1-4). Ostatnia płatność w okresie sprawozdawczym została przekazana przez KE w dniu 20.12.2013 r. KE przekazała w 2013 r. na rzecz PO EWT PL-BB płatności w łącznej kwocie 9,3 mln EUR (kwota nie obejmuje zaliczki). Kwota odsetek narosłych na rachunku programowym w 2013 r. wyniosła 15,39 EUR Decyzja KM w sprawie przeznaczenia tych odsetek zostanie podjęta w 2014 r. Tabela 2. Osie priorytetowe w podziale na źródło finansowania (w EUR) narastająco. Priorytet Całkowite finansowanie PO EWT PL-BB (UE i krajowe) Podstawa obliczenia wkładu (koszty publiczne całkowite) Unii lub Całkowita kwota poświadczonych wydatków kwalifikowalnych poniesionych przez beneficjentów 2 Odpowiadający wkład publiczny 2 Wskaźnik wykonania w % a b c d e=c/a jeżeli t lub e=d/a jeżeli p Priorytet 1 w tym wydatki związane z zakresem interwencji EFS 3 w tym wydatki związane z zakresem interwencji 81 773 530,00 48 234 948,07 48 234 948,07 58,98 EFRR 3 wydatki dla regionów nieotrzymujących wsparcia przejściowego wydatki dla regionów otrzymujących wsparcie przejściowe 4 Priorytet 2 w tym wydatki związane z zakresem interwencji EFS w tym wydatki związane z zakresem interwencji EFRR 14 294 161,00 4 631 381,95 4 631 381,95 32,40 2 Dane liczbowe w ujęciu kumulatywnym. 3 Pole to jest wypełniane jedynie w przypadku sprawozdania końcowego z realizacji, jeżeli program operacyjny jest współfinansowany z EFRR lub z EFS, w przypadku, gdy skorzystano z możliwości określonej w art. 34 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 1083/2006. 4 Pole to jest wypełniane jedynie w przypadku sprawozdania końcowego z realizacji, jeżeli program operacyjny obejmuje wsparcie dla regionów objętych i nieobjętych wsparciem przejściowym. Dla programów operacyjnych otrzymujących wkład z EFRR w ramach szczególnej alokacji dla regionów najbardziej oddalonych: podział wydatków pomiędzy koszty operacyjne a inwestycje w infrastrukturę. 7
wydatki dla regionów nieotrzymujących wsparcia przejściowego wydatki dla regionów otrzymujących wsparcie przejściowe Priorytet 3 w tym wydatki związane z zakresem interwencji EFS w tym wydatki związane z zakresem interwencji EFRR wydatki dla regionów nieotrzymujących wsparcia przejściowego wydatki dla regionów otrzymujących wsparcie przejściowe Priorytet 4 41 636 209,00 25 111 290,93 25 111 290,93 60,31 w tym wydatki związane z zakresem interwencji EFS w tym wydatki związane z zakresem interwencji EFRR wydatki dla regionów nieotrzymujących wsparcia przejściowego wydatki dla regionów otrzymujących wsparcie przejściowe 8 767 082,00 4 286 384,28 4 286 384,28 48,89 SUMA 146 470 982,00 82 264 005,23 82 264 005,23 56,16 2.1.3 Informacja na temat podziału wykorzystania funduszy wg kategorii interwencji (bez Pomocy Technicznej). Tabela 3. Podział kumulatywny przyznanego wkładu wspólnotowego wg kategorii w ramach Priorytetów 1-3 w roku 2013. Możliwe kombinacje kodów z klasyfikacji od 1 do 4 Kod Klasyfikacja 1 Kod Klasyfikacja 2 Kod Klasyfikacja 3 Kod Klasyfikacja 4 Priorytetowy obszar tematyczny Forma finansowania Obszar realizacji Rodzaj działalności gospodarczej (EUR) 58 1 8 17 324.890,75 51 1 8 21 590.240,85 5 1 8 22 602.567,03 Ogółem 1.517.698,63 Źródło: opracowanie własne WST. W okresie sprawozdawczym zatwierdzone przez Komitet Monitorujący zostały jedynie 4 projekty wcześniej wpisane na Listę projektów rezerwowych: dwa z Priorytetu 1 oraz dwa z Priorytetu 2. Przedsięwzięcia te dotyczą ochrony i zachowania dziedzictwa kulturowego (0,32 mln EUR), promowania bioróżnorodności i ochrony przyrody (0,59 mln EUR) oraz wspierania przedsiębiorczości na obszarze wsparcia (0,61 mln EUR). 8
Szczegółowe rodzaje działań zostały przedstawione w poniższej tabeli. Tabela 4. Podział kumulatywny przyznanego wkładu wspólnotowego wg kategorii w ramach Priorytetów 1-3 narastająco od początku wdrażania Programu. Możliwe kombinacje kodów z klasyfikacji od 1 do 4 Kod Klasyfikacja 1 Kod Klasyfikacja 2 Kod Klasyfikacja 3 Kod Klasyfikacja 4 Priorytetowy obszar tematyczny Forma finansowania Obszar realizacji Rodzaj działalności gospodarczej (EUR) 3 1 8 0 426.611,83 3 1 8 20 676.435,52 4 1 8 0 789.650,00 4 1 8 18 915.076,90 5 1 8 0 2.237.232,19 5 1 8 17 724.149,16 5 1 8 22 2.156.683,88 9 1 8 0 59.179,57 11 1 8 0 3.560.345,15 11 1 8 17 1.294.897,32 13 1 8 0 640.770,00 23 1 8 0 1.235.043,08 23 1 8 17 19.399.924,65 24 1 8 17 4.953.093,80 51 1 8 21 590.240,85 54 1 8 0 2.142.062,50 54 1 8 17 4.042.782,59 55 1 8 17 2.247.579,19 57 1 8 0 835.506,66 57 1 8 17 17.410.724,07 58 1 8 0 880.075,09 58 1 8 17 3.197.436,44 59 1 8 17 1.022.910,13 72 1 8 0 5.613.786,28 72 1 8 17 5.073.422,17 72 1 8 18 727.238,22 73 1 8 0 637.500,00 75 1 8 17 1.197.709,98 76 1 8 19 2.996.050,59 79 1 8 0 212.741,37 79 1 8 17 6.026.411,92 79 1 8 22 1.368.530,00 80 1 8 0 19.891.741,83 81 1 8 17 1.272.230,77 Źródło: opracowanie własne WST. Ogółem 116.455.773,70 Zatwierdzone do dofinansowania w 2013 r. projekty ze względu na ich liczbę i wielkość nie miały znaczącego wpływu na rozkład środków pomiędzy kategorie interwencji. 9
2.1.4 Pomoc w podziale na grupy docelowe (bez Pomocy Technicznej). W 2013 r. wsparcie z EFRR otrzymało 3 wnioskodawców (łączna kwota dofinansowania - 1,21 mln EUR). W przypadku projektu złożonego w ramach Priorytetu 2 dofinansowanie otrzymała instytucja otoczenia biznesu, która już zrealizowała jeden projekt w ramach Programu. Dwaj pozostali beneficjenci (jednostka samorządu terytorialnego oraz stowarzyszenie) otrzymali wsparcie po raz pierwszy. Wykres 1. Liczba Beneficjentów Wiodących projektów zatwierdzonych do dofinansowania z EFRR według kategorii instytucji (bez Pomocy Technicznej) od początku wdrażania PO EWT PL-BB. Źródło: opracowanie własne WST. 2.1.5 Pomoc ponownie wypłacona lub wykorzystana (bez Pomocy Technicznej). Tabela 5. Lista projektów, których BW zostali wezwani do zwrotu środków w ramach PO EWT PL-BB, w podziale na poszczególne kwoty (EUR). Numer umowy/decyzji Numer sprawy/decyzji o zwrocie Data decyzji Typ kwoty Nazwa partnera Podstawa certyfikacji Kwota do odzyskania W tym wkład UE WTBR.01.01.00-08-042/10-00 WTBR.IZ.MRRDW T-O0026/13/01 10.06.2013 r. środki do odzyskania Wielospecjalistyczny Szpital Wojewódzki w Gorzowie Wlkp. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością 448,00 380,80 380,80 WTBR.02.01.00-52-010/09-00 WTBR.IZ.MRRDW T-O0028/13/01 18.11.2013 r. środki do odzyskania InvestorCenter Ost Brandenburg 48,26 41,02 41,02 WTBR.03.01.00-52-007/09-00 WTBR.IZ.MRRDW T-O0023/13/01 22.03.2013 r. środki do odzyskania bbw Bildungszentrum Frankfurt (Oder) GmbH 2 729,06 1 843,48 1 843,48 WTBR.03.01.00-52-019/09-00 WTBR.IZ.MRRDW T-O0031/13/01 19.11.2013 r. środki do odzyskania Stiftung Stift Neuzelle 2 379,60 1 720,45 1 720,45 WTBR.03.02.00-54-001/08-00 WTBR.IZ.MRRDW T-O0022/13/01 17.04.2013 r. środki do odzyskania Euroregion Spree- Neisse-Bober e.v. 765,70 650,85 650,85 WTBR.IZ.MRRDW T-O0030/13/01 WTBR.IZ.MRRDW WTBR.03.02.00- T-O0027/13/01 08-005/09-00 WTBR.IZ.MRRDW T-O0027/13/02 WTBR.IZ.MRRDW T-O0027/13/03 Źródło: opracowanie własne WST. 04.10.2013 r. 12.07.2013 r. 12.07.2013 r 12.07.2013 r środki do odzyskania środki do odzyskania środki do odzyskania środki do odzyskania Stowarzyszenie Gmin RP Euroregion "Sprewa-Nysa-Bóbr" 0,02 0,02 0,02 36 277,12 30 835,56 30 835,56 17 563,72 14 929,16 14 929,16 17 106,05 14 540,14 14 540,14 10
RAPORT ROCZNY 2012 2.1.6 Analiza jakościowa (bez Pomocy Technicznej). 2.1.6.1 System realizacji Programu W okresie sprawozdawczym największy nacisk położony został na konieczność spełniania zobowiązania wynikającego z zasady n+2/n+3. W tym kontekście modyfikowane były dokumenty programowe oraz wprowadzono specjalną ścieżkę postępowania w odniesieniu do raportowania środków przez partnerów projektów (patrz rozdział 2.3). W celu zabezpieczenia finansowego wdrażania Programu w III kwartale 2013 r. ogłoszony został nabór na Listę projektów rezerwowych, a KM zatwierdzał do dofinansowania projekty z już istniejącej Listy projektów rezerwowych. W poniższych rozdziałach przedstawiono szczegółowy przebieg procesu wdrażania Programu w okresie sprawozdawczym. 2.1.6.2 Postęp finansowy i rzeczowy Programu (priorytety 1-3). I. Nabór W dniach 01.08.2013 r. - 30 września 2013 r. został przeprowadzony nabór projektów na Listę rezerwową w ramach priorytetów I, II, III Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Polska (Województwo Lubuskie) - Brandenburgia 2007-2013. W ramach ww. naboru wpłynęły do WST w sumie 23 projekty o łącznej wartości wnioskowanego dofinansowania z EFRR w wysokości 3,87 mln EUR. Podział złożonych projektów przedstawiają poniże wykresy: Wykres 2 i 3. Liczba oraz wartość (w mln EUR) projektów złożonych w ramach naboru w podziale na Priorytety. Źródło: opracowanie własne WST. Proces oceny formalnej z pozytywną rekomendacją zakończył się dla 15 projektów o łącznej wartości EFRR w wysokości 2,37 mln EUR. Spośród tych projektów 80% stanowiły projekty, których działania dotyczyły szeroko pojmowanej infrastruktury społecznej i komunikacyjnej, 13 % projektów dotyczyło działań związanych z wspieraniem rozwoju zasobów ludzkich, a 7% projektów miało na celu wsparcie gospodarki obszaru pogranicza. Szczegółowy podział złożonych na Priorytety przedstawiają poniższe wykresy: Wykres 4 i 5. Liczba oraz wartość (w mln EUR) projektów, które spełniły wymogi formalne w podziale na Priorytety. Źródło: opracowanie własne WST. 11
Ponad połowa projektów została złożona przez polskich beneficjentów wiodących. Zdecydowana większość projektów opiera swoje założenia na wspólnym przygotowaniu i wspólnej realizacji projektu (47%). Drugą znaczącą grupę stanowią projekty zakładające wszystkie cztery formy współpracy w tym wspólne finansowanie projektu (27%), partnerzy tylko dwóch projektów (trzecia grupa) wspólnie przygotowali projekt oraz będą go wspólnie realizować m.in poprzez wspólny personel. Jeden projekt (czwarta grupa) zakłada wspólne przygotowanie oraz wspólny personel. Mając na uwadze fakt, iż proces oceny merytorycznej nie zakończył się w 2013 r. ww. projekty zostaną poddane pod głosowanie KM w 2014 r. II. Decyzje KM W 2013 r. miało miejsce jedno posiedzenie KM, w dniu 5 marca 2013 r. w Euromieście Gubin-Guben po niemieckiej stronie obszaru wsparcia. Decyzją KM wsparcie ze środków EFRR otrzymał projekt Izby Rzemieślniczej w Cottbus pt.: Intensyfikacja transgranicznych powiązań gospodarczych rzemiosła przez działania zmierzające do zapewnienia fachowej siły roboczej. Jest to projekt z zakresu wspierania powiązań gospodarczych oraz współpracy sektorów gospodarki i nauki. Został on wybrany z Listy projektów rezerwowych Programu. Łączna kwota dofinansowania tego projektu z EFRR wynosi 0,31 mln EUR. W ramach przeprowadzonych postępowań obiegowych w 2013 r. KM przyjął uchwały o zatwierdzeniu trzech projektów z Listy projektów rezerwowych, tj. (patrz również rozdział 2.8): 1. Priorytet 1: a) projekt Gminy Słońsk pt. Modernizacja budynku Muzeum Martyrologii w Słońsku wraz z zagospodarowaniem terenu przy muzeum o wartości dofinansowania z EFRR w wysokości 0,32 mln EUR; b) projekt Stowarzyszenia Landschaftspflegeverband Mittlere Oder e.v. pt. "Polsko-Niemieckie Centrum Różnorodności Biologicznej w Euro Region Pro Europa Viadrina" o wartości dofinansowania z EFRR w wysokości 0,6 mln EUR; 2. Priorytet 2: projekt Izby Przemysłowo-Handlowej w Cottbus pt.: Biuro Koordynacji Gospodarczej Euroregionu Sprewa-Nysa-Bóbr o wartości dofinansowania z EFRR w wysokości 0,3 mln EUR. Dodatkowo w procedurze postępowania obiegowego KM przyjął uchwałę o odrzuceniu projektu złożonego przez Brandenburgische Technische Universität w Cottbus pt.: Współpraca UZ i BTU w zakresie zielonej energii zoptymalizowany pod względem zasobów budynek energooszczędny do przemysłowego trójwymiarowego wytwarzania produktów agrarnych >>FRAME<<, a który został wcześniej zatwierdzony podczas posiedzenia KM w dniach 18-19 października 2011 r. w Gubinie. Jedną z przyczyn decyzji KM był niemożność spełniania warunków nałożonych na projekt (ze strony partnerów projektu), co skutkowało odsuwaniem w czasie momentu podpisania umowy o dofinansowanie. Poniższy wykres prezentuje syntetyczne dane dotyczące ilości i wartości zatwierdzonych projektów. Wykres 6 i 7. Liczba oraz wartość (w mln EUR) projektów zatwierdzonych do dofinansowania w 2013 r. Źródło: opracowanie własne WST. Zgodnie z ustaleniami z XIII posiedzenia KM w drodze postępowania obiegowego KM podjął uchwałę o zwiększeniu dostępnymi środkami z Priorytetu 3 drugiej edycji Projektów parasolowych, wdrażanych przez polskie i niemieckie biura Euroregionów. Łączna wartość przekazanych środków EFRR wynosi 1,24 mln EUR (patrz rozdział 2.8). 12
Ponadto KM, zgodnie z zapisami Procedury wprowadzania zmian w projekcie, podjął 16 uchwał w sprawie wprowadzenia różnego rodzaju zmian w projektach, np. znaczącej zmiany wartości docelowej wskaźników produktu i rezultatu, zwiększenie dofinansowania z EFRR, wykorzystania oszczędności poprzetargowych, wprowadzenia do projektu nowego partnera, itp. (patrz rozdział 2.8). Od początku wdrażania PO EWT PL-BB do ostatniego dnia okresu objętego niniejszym raportem KM wybrał do dofinansowania w ramach Priorytetów 1-3 w sumie 88 wniosków na łączną kwotę 116,5 mln EUR. W porównaniu ze stanem na dzień 31.12.2012 r. wartość wykorzystania alokacji Programu wzrosła faktycznie (uwzględniając uaktualnienie danych) o 3,2 mln, osiągając prawie 100%. Na dzień 31.12.2013 r. na Liście projektów rezerwowych Priorytetu 1 znajdowały się jeszcze 2 projekty o wartości wnioskowanego dofinansowania z EFRR w wysokości 1,2 mln EUR. Projekty te oba złożone w ramach Priorytetu 1 będą mogły otrzymać wsparcie dopiero w momencie pojawiania się oszczędności w projektach realizowanych lub uwolnienia się środków, poprzez ostateczne finansowe rozliczenie projektów zakończonych. III. Kontraktowanie środków W 2013 r. w porównaniu z rokiem poprzednim podpisano mniejszą liczbę umów - 14, jak również zakontraktowano proporcjonalnie mniej środków niecałe 21 mln EUR EFRR. ta stanowi blisko 20% alokacji na wszystkie trzy Priorytety, co, może mieć wpływ na ostateczne finansowe rozliczenie Programu, w tym realizację zasady n+2/n+3. Poniższe wykresy prezentują szczegółowe informacje na temat umów podpisanych w okresie sprawozdawczym. 8 umów o dofinansowanie podpisanych na działania infrastrukturalne zagospodarowało 76% zakontraktowanej alokacji. Wykres 8 i 9. Liczba oraz wartość (w mln EUR) podpisanych umów o dofinansowanie w 2013 r. Źródło: opracowanie własne WST. Od początku wdrażania Programu podpisano 88 kontraktów o łącznej EFRR w wysokości 115,87 mln EUR. Umowa o najwyższej wartości przyznawała dofinansowanie w wysokości 5,6 mln EUR (Priorytet 1), natomiast beneficjent wiodący umowy opiewającej na najniższą wartość otrzymał wsparcie w wysokości 0,27 mln EUR (również Priorytet 1). We wszystkich Priorytetach rozpiętość przyznanego dofinansowania jest dość znaczna, ale jedynie wartość dofinansowania przyznana na działania z zakresu Priorytetu 2 nie przekroczyła 1 mln EUR (co ma swoje uzasadnienie w działaniach, które są w tym obszarze realizowane, np. szkolenia, konferencje, coaching, bazy danych, badania naukowe, itd.). Największym beneficjentem były jednostki samorządu terytorialnego (60%), a najmniejszym szkoły wyższe (5%). 13
Wykres 10. Liczba i wartość podpisanych umów o dofinansowanie od początku wdrażania Programu w podziale na Priorytety. Źródło: opracowanie własne WST. Poniższe wykresy przedstawiają natomiast dynamikę procesu podpisywania umów o dofinansowanie. Najwięcej umów zostało podpisanych na początku (2009 r.) oraz w połowie (2012 r.) wdrażania Programu. Liczba umów przekłada się na wielkość przyznanego wsparcia. Wykres 11 i 12. Liczba i wartość (mln EUR) podpisanych umów w podziale na lata 2009-2013. Źródło: opracowanie własne WST. Zaznaczyć tu należy, iż proces kontraktacji środków jest procesem dynamicznym w trakcie realizacji projektów podpisywane są aneksy do umów, które m.in. zmniejszają lub zwiększają wartość przyznanego dofinansowania, przedłużają czas realizacji projektu. W 2013 r. podpisanych zostało 29 aneksów, od początku wdrażania Programu 80, w tym 26% z nich miało wpływ na budżet realizowanego projektu. IV. Wdrażanie finansowe Programu. W okresie sprawozdawczym realizowanych było finansowo i rzeczowo 57 projektów, co stanowi 64% podpisanych kontraktów. 28 projektów dotyczyło działań związanych z infrastrukturą społeczną oraz transportową, partnerzy 14 działań realizowali inicjatywy dotyczące wsparcia gospodarki obszaru pogranicza, a 15 projektów wdrażało koncepcje tyczące się wsparcia procesu kształcenia młodzieży i dorosłych, ale też i benchmarkingu w opiece onkologicznej czy poszukiwania kulturowych korzeni ludności z obszaru pogranicza. W 2013 r. zakończona została ostatecznie realizacja 16 projektów. 9 projektów było wdrażanych w ramach Priorytetu 1 i dotyczyło trzech różnych obszarów tematycznych: modernizacji zabytku, budowy infrastruktury drogowej oraz ochrony przed katastrofami. Projekty zakończone (również 3) w Priorytecie 2 to przede wszystkim inicjatywy skupione na poprawie sytuacji gospodarczej obszaru wsparcia, wspierające przedsiębiorców tu zlokalizowanych. Działania zrealizowane natomiast w Priorytecie 3 koncentrowały się na wsparciu młodzieży i osób bezrobotnych w procesie kształcenia zawodowego, ale i na tworzeniu nowych programów w zakresie edukacji językowej. Od początku wdrażania zakończonych zostało 30 projektów, z czego 21 w Priorytecie 1, 4 w Priorytecie 2 i 5 w Priorytecie 3. Poniższy wykres przedstawia wartość zakończonych działań w podziale na Priorytety. Łączna ich wartość wynosiła 19,84 mln EUR, co oznacza, iż wydane zostało prawie 17% alokacji Programu. Procentowy udział wartości zakończonych projektów w poszczególnych Priorytetach odpowiada rozkładowi alokacji Programu, choć z teoretycznego punktu widzenia nie musi (projekty infrastrukturalne trwają dłużej niż tzw. miękkie ). Ta prawidłowość dotyczy wszystkich pozostałych procesów wdrażania Programu (kontraktacja, raportowanie). 14
Wykres 13. projektów zakończonych od początku wdrażania Programu w podziale na Priorytety. Źródło: opracowanie własne WST. W roku sprawozdawczym BW złożyli w WST 252 Raportów z postępu realizacji projektów (Raport) na łączną wartość refundacji z EFRR w wysokości 30,01 mln EUR; do IZ w celu refundacji przekazano prawie 33 mln EUR, natomiast IZ wypłaciła refundacje w wysokości 31,24 mln EUR. Należy jednak przy tym zaznaczyć, iż wśród wypłaconych środków w 2013 r. są również te wynikające z Raportów złożonych w roku poprzednim, a których proces weryfikacji trwał na przełomie obu lat sprawozdawczych (0,3 mln EUR). Wykres 14. Stan realizacji finansowej Programu w podziale na Priorytety w 2013 r. (mln EUR) * Raportowanie = wartość raportów z postępu realizacji projektu złożonych w WST. Źródło: opracowanie własne WST. W okresie sprawozdawczym zrefundowano 27% środków związanych umowami o dofinansowanie. Mając na uwadze, iż kontraktacja wynosi prawie 100% alokacji procent ten wynosi tyle samo również dla relacji alokacja refundacja. Refundacje dokonane w 2013 r. stanowiły 48% wszystkich dokonanych od początku realizacji Programu. To wskazuje, iż Program w okresie sprawozdawczym znajdował się w intensywnej fazie wdrażania. Spowodowały to przede wszystkim wysoka kontraktacja, jak również znacząca wielkość środków certyfikowanych w ramach Priorytetu 1. Duże działania inwestycyjne (modernizacja dróg, budynków, budowa ścieżek rowerowych, instalacja małej architektury, itd.) realizowane po obu stronach granicy zaczęły generować znaczące wydatki (kwartalnie 150 tys. EUR), co przekładało się na wielkość certyfikatów wystawianych przez kontrolerów I stopnia. Wkład działań z Priorytetów 2 i 3, poza wydatkami zgłaszanymi przez Projekty parasolowe oraz kilka projektów infrastrukturalnych z Priorytetu 3, był raczej niewielki (kwartalnie 100 tys. EUR). Od początku wdrażania Programu do WST wpłynęło 584 Raportów o wartości płatności z EFRR w wysokości 70,57 mln EUR z czego 91% (64,31 mln EUR) zostało wypłaconych. Zgodnie z rozkładem alokacji w Programie również w procesie raportowania i certyfikowania wydatków największy udział mają działania realizowane w ramach Priorytetu 1, następnie projekty dotyczące Priorytetu 3 i na końcu inicjatywy realizowane na potrzeby Priorytetu 2. 15
Poniższy wykres prezentuje syntetycznie finansowy udział poszczególnych Priorytetów we wdrażaniu Programu. Wykres 15. Stan realizacji finansowej Programu w podziale na Priorytety (mln EUR) lata 2009-2013. * Raportowanie = wartość raportów z postępu realizacji projektu złożonych w WST. Źródło: opracowanie własne WST. Założenia określone w ramach zobowiązań wynikających z zasady n+3 (Priorytety 1-4), które dla roku 2013 r. wynosiły kumulatywnie 69,44 mln EUR (środki EFRR) zostały spełnione. WST przekazał celem refundacji do IZ od początku wdrażania Programu 238 raportów w wysokości 33,97 mln EUR. IZ przekazała w 2013 r. do KE wnioski o płatność dla Priorytetów 1-3 w wysokości blisko 36 mln EUR (Priorytety 1-4: 37,44 mln EUR). Od początku Programu IZ przekazała wnioski o płatność dla Priorytetów 1-3 w wysokości 66,28 mln EUR (Priorytety 1-4: 69,92 mln EUR). Okres sprawozdawczy zamknął się zatem nadwyżką środków wysokości 0,48 mln EUR (różnica płatności zobowiązania dla Priorytetów 1-4). Nadwyżka ta zaliczona została już na poczet 2014 r., w którym wartość złożonych wniosków o płatność powinna wynieść narastająco 97,08 mln. Wykres 16. Stan realizacji finansowej Programu (środki EFRR) lata 2009-2013 (mln EUR). Źródło: opracowanie własne WST. Do zakończenia Programu powinny zostać przekazane refundacje do beneficjentów w wysokości 51,56 mln EUR. Kwota ta jest oczywiście obarczona błędem, ponieważ nie wszystkie wydatki są refundowane, gdyż pojawiają się tzw. koszty niekwalifikowalne, kary, itp. Ponadto częstym zjawiskiem (szczególnie po polskiej stronie) pojawiającym się w ramach finansowego realizowania projektu (przede wszystkim Priorytet 1, w mniejszym stopniu odpowiednio Priorytet 3 i 2) były tzw. oszczędności poprzetargowe. W wielu wypadkach BW wnioskowali o wykorzystanie ich na rozszerzenie działań w ramach projektu lub pokrycie tzw. robót dodatkowych/uzupełniających, koniecznych do poprawnej realizacji podstawowych założeń projektowych. Znaczna jednak część tych środków powróciła do budżetu Programu dając możliwość dofinansowania kolejnych projektów. Bieżące monitorowanie przez WST zarówno procesu realizacji rzeczowej jak i finansowej projektów pozwala na szybką identyfikację potencjalnych oszczędności, a tym samym na maksymalne wykorzystanie z korzyścią dla regionu środków EFRR. 16
V. Podsumowanie. Program Operacyjny Współpracy Transgranicznej Mając na uwadze, iż zasada n+3 dla 2013 r. została spełniona, a kwota z tego roku była największą konieczną do przekazania do KE, można zakładać, iż postęp Programu będzie zasadniczo przebiegał już zgodnie z planami finansowymi. Kwota przewidziana na 2014 r. jest o prawie 10 mln EUR niższa od zobowiązania na 2013 r. Znacząca ilość projektów będzie się w przyszłym roku kończyła, co pozwala ostrożnie zakładać, iż wraz za tym pojawią się duże płatności. 2.1.6.3 Rekomendacje KE i IZ. W lipcu 2012 r. KE poinformowała IZ, iż Raport Roczny z wdrażania PO EWT PL-BB w 2012 r. (RR2012) został uznany jako dopuszczalny, tzn. zawiera wszystkie elementy wymagane art. 67 Rozporządzania (KE) 1083/2006. W dniu 03.08.2013 r. KE po szczegółowej analizie zapisów RR2012 uznała, iż dokument ten może zostać oceniony jako zadawalający, tzn. dostarcza odpowiedniej wiedzy na temat kwestii wdrażania Programu oraz najważniejszych czynników wpływających na ten proces w okresie sprawozdawczym. W okresie sprawozdawczym były natomiast aktualizowane dokumenty programowe w celu ujednolicenia ich zapisów oraz w celu wyeliminowania pojawiających się problemów (patrz również rozdział 2.3 oraz 2.8). 2.1.6.4 Instrumenty inżynierii finansowej. W okresie sprawozdawczym instrumenty inżynierii finansowej nie uległy zmianie i są szczegółowo opisane w dokumencie PO EWT PL-BB. Artykuł 44 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z 11 lipca 2006 r. nie ma zastosowania w ramach Programu. Zgodnie z zasadami środki z EFRR przekazywane są na zasadzie refundacji poniesionych kosztów. 2.1.6.5 Realizacja założeń SL/EU 2020. SL Podstawą opracowania Programu były dokumenty strategiczne WE, w tym Strategia Lizbońska (SL). Analizując realizację SL poprzez PO EWT PL-BB należy jednak wziąć pod uwagę specyfikę celów Europejskiej Współpracy Terytorialnej. Z tego powodu realizacja SL w Programie nie jest tak wyraźnie widoczna, jak w przypadku celów: Konwergencja oraz Regionalna konkurencyjność i zatrudnienie. Strategiczne wytyczne koncentrują się wokół trzech priorytetów SL: zwiększanie atrakcyjności regionów i miast państw członkowskich, wspieranie innowacyjności, przedsiębiorczości oraz rozwoju gospodarki opartej na wiedzy, tworzenie większej liczby lepszych miejsc pracy. W 2013 r. PO EWT PL-BB przyczynił się do realizacji m.in. wytycznej nr 16 SL Rozbudowa, ulepszenie i powiązanie infrastruktury w całej Europie oraz dokończenie realizacji priorytetowych projektów transgranicznych, a w szczególności poprzez zakończony w okresie sprawozdawczym projekt pt.: Poprawa systemu komunikacyjnego w przygranicznej części Powiatu Krośnieńskiego. Poprawa dostępności obszarów położonych po obu stronach granicy jest, pomimo wielu przemian kulturalno-społeczno-ekonomicznych, nadal ważnym (jeśli nie głównym) elementem współpracy transgranicznej. Na trudną sytuacją składają się przede wszystkim uwarunkowania geograficzne (dwie rzeki stanowiące granicę) oraz historyczne (wiele mostów po/lub w czasie II wojny światowej zostało zniszczonych). Stąd też tak duża waga projektów infrastrukturalnych, dotyczących dróg prowadzących ku przejściom granicznym. Cel zintegrowanej wytycznej nr 11 Wspieranie zrównoważonego wykorzystania zasobów i wzmocnienie efektu synergii pomiędzy ochroną środowiska a wzrostem został wdrożony dzięki działaniom zrealizowanych w ramach projektu pt.: Stworzenie warunków dla stacjonowania wyposażenia i personelu w ramach regionalnej polskoniemieckiej jednostki operacyjno-uzupełniającej zgodnie ze wspólną koncepcją z dnia 24.10.2007. Obszar wsparcia jest też obszarem podwyższonego ryzyka ze względu na już wcześniej wspomniane dwie rzeki graniczne i związane z nimi możliwości wystąpienia powodzi. Katastrofy naturalne nie znają granic i dlatego tak ważna jest współpraca transgraniczna w tym zakresie. Projekt, którego realizacja została zakończona, a który był przypisany do Priorytetu 3, pt.: TRANSgraniczny MechaTRONIK nauka bez granic w regionie przygranicznym przyczynił się natomiast do wdrożenia celów wytycznych SL dotyczących zatrudnienia (nr 17-24). Działania skierowane do młodzieży z Polski i Niemiec miały skutkować poprawą sytuacji zatrudniania wśród młodzieży oraz stworzyć odpowiednie warunki 17
umożliwiające podniesienie liczby osób podejmujących pracę po raz pierwszy (Wytyczna nr 18 Promowanie podejścia do pracy zgodnego z cyklem życia człowieka). EU2020 W momencie przyjmowania Strategii EU 2020 Program był już wdrażany od 2 lat. W związku z tym bezpośrednio w zapisach dokumentu programowego nie ma odniesienia do EU 2020. Pomimo tego działania jakie są realizowane w ramach PO EWT PL-BB wpływają na realizację celów jakie postawiła sobie KE. Strategia EU 2020 opiera się na 3 priorytetach: rozwój inteligentny rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji; rozwój zrównoważony wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej; rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu wspieranie gospodarki charakteryzującej się wysokim poziomem zatrudnienia i zapewniającej spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną. UE, w ramach tej nowej strategii na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającemu włączeniu społecznemu, wytyczyła pięć głównych celów, które mają zostać osiągnięte do 2020 roku: 1. zwiększyć stopę zatrudnienia osób w wieku 20-64 lat z obecnych 69% do co najmniej 75%; 2. osiągnąć poziom inwestycji w działalność badawczo-rozwojową równy 3% PKB, przede wszystkim poprzez poprawę warunków inwestowania w B+R przez sektor prywatny i opracowanie nowego wskaźnika umożliwiającego śledzenie procesów innowacji; 3. ograniczyć emisję dwutlenku węgla o co najmniej 20% w porównaniu z poziomem z 1990 r. lub, jeśli pozwolą na to warunki, o 30%; zwiększyć udział odnawialnych źródeł energii w naszym całkowitym zużyciu energii do 20% oraz zwiększyć efektywność wykorzystania energii o 20%; 4. ograniczyć liczbę osób przedwcześnie kończących naukę szkolną do 10% z obecnych 15% oraz zwiększyć odsetek osób w wieku 30-34 lat posiadających wyższe wykształcenie z 31% do co najmniej 40%; 5. ograniczyć liczbę Europejczyków żyjących poniżej krajowej granicy ubóstwa o 25%, poprzez wydobycie z ubóstwa 20 mln osób. W wyniku analizy projektów zatwierdzonych do dofinansowania w 2013 r. można uznać, iż pośrednio wsparto realizację pierwszego i drugiego priorytetu EU2020 środkami EFRR w wysokości 1,51 mln EUR (Priorytet 1-1 projekt oraz Priorytet 2-2 projekty). Wsparte projekty mają na celu m.in. poprawę funkcjonowania osób i organizacji zaangażowanych w działania na rzecz środowiska, transfer wiedzy o lokalnych rynkach pracy i innych ważnych informacjach branżowych oraz wzmocnienie powiązań gospodarczych poprzez współpracę transgraniczną. 2.1.6.6 Strategia UE dla RMB. W 2012 r. w ramach Programu nie podejmowano żadnych bezpośrednich działań w kontekście wdrożenia Strategii UE dla RMB. W okresie sprawozdawczym KM zatwierdził do dofinansowania 4 projekty, z których w opinii WST wszystkie wpisują się w założenia Strategii UE dla RMB. Jeden projekt wpisuje się w filar pierwszy - RMB jako Obszar zrównoważony ekologicznie, dwa projekty w drugi filar RMB jako Obszar Dobrobytu, a jeden w filar trzeci RMB jako Obszar Dostępny i Atrakcyjny. Szczegółowe informacje na temat wszystkich 4 projektów znajdują się w Załączniku nr 2. 2.2. Informacja na temat zgodności z przepisami wspólnotowymi. W okresie sprawozdawczym nie wystąpiły żadne problemy związane z przestrzeganiem poszczególnych polityk wspólnotowych. Zgodność Programu z prawem wspólnotowym w zakresie realizacji celów horyzontalnych UE przedstawiono szczegółowo w dokumencie programowym (rozdział 6 Strategia Programu ). W 2013 roku nie wystąpiły również żadne zmiany czy problemy związane ze zgodnością Programu z prawem wspólnotowym w zakresie przestrzegania zasady partnerstwa. 18
2.2.1. Zasada równości szans. Program Operacyjny Współpracy Transgranicznej Zgodnie z zapisami dokumentów aplikacyjnych potencjalni beneficjenci Programu muszą obowiązkowo wskazać we wniosku aplikacyjnym, w jakim stopniu będą gwarantować poszanowanie zasady równości szans. Poniższa tabela przedstawia wykazane przez partnerów projektów parametry równości szans i integracji społecznej, w odniesieniu do projektów zatwierdzonych do dofinansowania przez KM. Tabela 6. Parametry równości szans w projektach zatwierdzonych do dofinansowania w 2013 r. Priorytet I. Wspieranie infrastruktury oraz poprawa stanu środowiska Liczba ogółem projektów - 2 Równość szans jest głównym Projekt ma pozytywny wpływ na Liczba tematem projektu równość szans projektów 2 Priorytet II. Wspieranie powiązań gospodarczych oraz współpracy sektorów gospodarki i nauki Liczba ogółem projektów - 2 Liczba projektów Równość szans jest głównym tematem projektu Projekt ma pozytywny wpływ na równość szans Projekt ma neutralny wpływ na równość szans Projekt ma neutralny wpływ na równość szans 2 Priorytet III. Wspieranie dalszego rozwoju zasobów ludzkich i transgranicznej kooperacji Liczba ogółem projektów - 0 Równość szans jest głównym Projekt ma pozytywny wpływ na Liczba tematem projektu równość szans projektów 0 0 0 Źródło: opracowanie własne WST. Projekt ma neutralny wpływ na równość szans Co ciekawe to partnerzy dwóch projektów tzw. infrastrukturalnych wskazują na pozytywny wpływ projektu na równość szans, a beneficjenci projektów z Priorytetu 2 pomimo zasadniczo lepszej możliwości realizacji tej zasady wskazują jedynie na wpływ neutralny. Zapewne jest to podyktowane w przypadku tych pierwszych koniecznością dostosowania infrastruktury do potrzeb osób niepełnosprawnych. Żaden natomiast z projektów wybranych do dofinansowania z Priorytetu 2 nie wskazywał na określone grupy docelowe (np. niepełnosprawni, bezrobotni czy kobiety). Tabela 7. Parametry równości szans w projektach zatwierdzonych do dofinansowania od początku wdrażania Programu. Priorytet I. Wspieranie infrastruktury oraz poprawa stanu środowiska Liczba ogółem projektów - 50 Równość szans jest głównym Projekt ma pozytywny wpływ na Projekt ma neutralny wpływ na Liczba tematem projektu równość szans równość szans projektów 1 35 14 Priorytet II. Wspieranie powiązań gospodarczych oraz współpracy sektorów gospodarki i nauki Liczba ogółem projektów - 18 Równość szans jest głównym Projekt ma pozytywny wpływ na Liczba tematem projektu równość szans projektów 0 12 6 Priorytet III. Wspieranie dalszego rozwoju zasobów ludzkich i transgranicznej kooperacji Liczba ogółem projektów - 20 Projekt ma neutralny wpływ na równość szans Równość szans jest głównym Projekt ma pozytywny wpływ na Liczba tematem projektu równość szans projektów 2 10 8 Źródło: opracowanie własne WST. Projekt ma neutralny wpływ na równość szans Powyższa tabela wskazuje, iż większość projektów realizowanych w PO EWT PL-BB charakteryzuje się pozytywnym oddziaływaniem na zasadę równości szans. Zdecydowana większość partnerów projektów wybranych do wsparcia w ramach EFRR wspiera w swoich projektach działania, które mogą zapobiegać dyskryminacji ze względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, religię, niepełnosprawność, wiek, itd. W ramach procesu raportowania z postępu realizacji projektu monitorowane jest m.in. przez WST przestrzeganie przez beneficjentów wskazanych w aplikacjach założeń w tym zakresie. 2.2.2 Zasada partnerstwa. W Programie zasada partnerstwa jest przestrzegana na każdym etapie jego realizacji. Program ten jako program współpracy transgranicznej oddziałuje na tworzenie trwałych struktur współpracy, poprzez zachęcanie do 19
partnerstwa instytucji i organizacji zaangażowanych w programowanie, wdrażanie programu i realizację wspólnych projektów oraz partnerstwa grup docelowych w realizowanych projektach. Spośród 15 projektów, które przeszły proces oceny formalnej w 2013 r., partnerzy 5 wskazywali, iż projekt będzie wspólnie finansowany. Na cztery zatwierdzone do dofinansowania projekty aż 3 opierały swoją współpracę również na wspólnym finansowaniu działań w projekcie. Ta forma jest najtrudniejszym typem współpracy transgranicznej, ale z drugiej strony najsilniej wiąże partnerstwo w projekcie budując wzajemne zaufanie. 2.3 Opis napotkanych problemów w trakcie realizacji Programu oraz podjętych w związku z tym działań zaradczych. W okresie sprawozdawczym podczas realizacji Programu nie napotkano znaczących problemów związanych z jego wdrażaniem, wymagających interwencji czy przeprowadzenia znaczących działań zaradczych. I. Zmiany dokumentów programowych: A. dokonano aktualizacji Procedury wprowadzania zmian w projekcie (Procedura). Dla usprawnienia procesu wprowadzania zmian do projektów opisanych w niniejszym dokumencie IZ delegowała uprawnienia związane z podejmowaniem decyzji dotyczących modyfikacji projektów do WST. Ponadto doprecyzowano niektóre zapisy dotyczące terminów oraz wprowadzono szereg usprawnień (np. uznanie przesyłania korekt dokumentów drogą elektroniczną za terminowe). B. dokonano ponownej aktualizacji Procedury, wprowadzając zapis dotyczący możliwości zwiększenia dofinansowania projektu. C. zaktualizowano Wytyczne w zakresie Kontroli pierwszego stopnia w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Polska (Województwo Lubuskie) Brandenburgia. D. wprowadzono nową wersję Podręcznika Beneficjenta Wiodącego. Aktualizacja tego dokumentu podyktowana była faktem, iż poprzednia wersja została przygotowana w 2009 r. W okresie czterech lata zaszły w procesie decyzyjnym, wdrożeniowym, jak i instytucjonalnym znaczące zmiany, które wymagały zmiany Podręcznika, tak aby Partnerzy projektów mogli opierać się w trakcie realizacji projektu o najaktualniejsze wskazania. E. weszło w życie Rozporządzenie polskiego Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 08.03.2013 r. w sprawie udzielania pomocy publicznej w ramach programów EWT na lata 2007-2013. Określa ono szczegółowe przeznaczenie, warunki i tryb udzielania pomocy publicznej w ramach programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej 2007-2013 w odniesieniu do polskich partnerów projektów. II. Wykorzystanie środków. Na spotkaniu grupy roboczej przedstawicieli KM w dniu 02.07.2013 r. w Słubicach uzgodniono, iż zostanie przeprowadzony nabór projektów na Listę rezerwową w ramach Priorytetów 1-3 Programu. Ponadto ustalono, iż: 1. W przypadku Priorytetu 1: a) W przypadku pojawienia się wolnych środków w Programie w pierwszej kolejności będą kontraktowane projekty znajdujące się na Liście projektów rezerwowych. b) Procedury obiegowe KM dotyczące zatwierdzenia projektów z Listy projektów rezerwowej będą uruchamiane automatycznie w momencie faktycznego pojawiania się wystarczającej puli wolnych środków. c) Dopiero po zatwierdzeniu projektów z Listy rezerwowej będą akceptowane zmiany polegające na rozszerzeniu zakresów rzeczowych, a tym samym na zwiększaniu poziomu dofinansowania w obecnie realizowanych projektach. Zmiany muszą spełniać warunki ramowe planowanego naboru na projekty. 2. W przypadku Priorytetu 2: a) W pierwszej kolejności będą rozpatrywane Wnioski o zmianę w projekcie dotyczące zwiększania zakresów rzeczowych już realizowanych projektów oraz poziomu dofinansowania. W trakcie formalnej oceny ww. Wniosków WST będzie zwracał szczególną uwagę, czy wnioskowane rozszerzenia wpływają na realizację wskaźników priorytetu 2 PO, szczególnie tych, których wartości nie osiągnęły 100%. 3. W przypadku Priorytetu 3: 20
a) Ze względu na słaby stopień osiągnięcia wskaźników w PO w tym priorytecie w pierwszej kolejności będą rozpatrywane Wnioski o zmianę w projektach dotyczące zwiększania zakresów rzeczowych projektów i poziomu dofinansowania oraz które będą spełniały warunki ramowe naboru. W trakcie formalnej oceny ww. Wniosków WST będzie zwracał szczególną uwagę, czy wnioskowane rozszerzenia wpływają na realizację wskaźników priorytetu 3 PO, szczególnie tych, których wartości nie osiągnęły 100%. III. W okresie 01.08-30.09.2013 r. przeprowadzono zamknięty nabór projektów na Listę rezerwową w ramach Priorytetów 1-3 Programu. Działanie to miało na celu zapewnienie bieżącej kontraktacji pojawiających się wolnych środków EFRR (np. w wyniku oszczędności poprzetargowych). Na potrzeby ww. naboru w dniach 09.- 13.09.2013 r. WST przeprowadził konsultacje dla potencjalnych wnioskodawców. Poświadczenie wydatków realizacja zasady n+3. W IV kwartale 2013 r. od dnia 27.11. do 16.12.2013 r. włącznie obowiązywała specjalna ścieżka postępowania w kontekście sprawozdawczości z postępu realizacji projektów, tak aby umożliwić IZ poświadczenie kwoty wymaganej do zrealizowania celu finansowego na 2013 r. W celu przyspieszenia procesu poświadczenia przez IZ wydatków Partnerzy składali w skróconym czasie bezpośrednio do WST cząstkowe raporty z postępu realizacji projektu (bez korekt, w języku narodowym i z pominięciem BW), a Kontroler I stopnia przesyłał za pośrednictwem kuriera bezpośrednio do WST oryginał certyfikatu. Ponadto dokument ten drogą elektroniczną był również przekazywany do Partnera Projektu i WST. W wynik przeprowadzonej przez IZ na początku 2013 r. analizy wykazał, iż w ramach Programu w wyniku nie realizacji zasady n+2/n+3 może dość do utraty środków. Celem, który miał zostać osiągnięty w 2013 r., było przekazanie do KE Wniosków o płatność w wysokości ok. 37 mln EUR. Zgodnie z szacunkami IZ możliwe było, iż na koniec roku nie zostanie osiągnięta wartość w wysokości 3,5 mln EUR (EFRR). IZ jako jeden z powodów ewentualnej utraty środków wskazała powolne tempo certyfikacji po stronie niemieckiej w latach 2009-2012, w ramach których scertyfikowano łącznie tylko ok. 19,3 mln EUR. Dlatego też IZ zobligowała IK oraz ILB do przyspieszenia tempa certyfikacji w 2013 r. IK również niezależnie od wskazań IZ - podjęła już do 01.01.2013 szereg działań mających na celu skrócenie i uproszczenie procesu certyfikacji przez niemieckiego Kontrolera I stopnia. Przede wszystkim ze względu na dotychczasowy nakład administracyjny i czasowy zmniejszona została wielkość próby dla pojedynczych kontrolerów I stopnia. Redukcje dotyczyły również próby losowej wydatków projektowych, intensywności badania dokumentów poświadczających zapłatę, nakładu kontroli w ramach kontroli na miejscu, redukcji ilości dokumentów kontroli jak również ograniczenia opóźnień czasowych w certyfikacji wynikających z brakujących dokumentów oraz/lub z kwestii do wyjaśnienia. IK przygotowała w związku z tym odpowiednią propozycję zmiany Wspólnych wytycznych kontroli I stopnia, którą przedłożyła IZ. Ponadto w celu przyspieszenia niemiecki Kontroler I stopnia zatrudnił od 01.01.2013 r., za zgodą IK, dwóch dodatkowych kontrolerów. Dodatkowo po stronie brandenburskiej od września 2013 r. wprowadzono działania przyspieszające ocenę fachowo-budowlaną, tj. podobnie jak w przypadku procesu certyfikacji, redukcję wielkości próby, okrojenie dokumentacji wskazującej wyniki oceny, zniesienie dublowania się działań kontroler I stopnia i kontroler ds. fachowo-budowlanych oraz skoncentrowaniu badania budowalnego na rozliczeniu końcowym. Działania te przyczyniły się znacząco do poprawy wdrażania finansowego Programu. Po stronie niemieckiej w 2013 r. scertyfikowano wydatki w wysokości ok. 20,85 mln EUR EFRR, co w dużym stopniu przyczyniło się do realizacji zasady n+2/n+3. W opinii LUW polskiego Kontrolera I stopnia rok 2013 r. był okresem największego obciążenia pracą zarówno związaną z weryfikacją Raportów, jak i z weryfikacją przedłożonych przez BW postępowań o udzielenie zamówienia publicznego (46 postępowań). Spowodowało to m.in. przesunięcie, za zgodą IZ, na 2014 r. części kontroli mikroprojektów. Zastosowanym przez LUW środkiem zaradczym w przedmiotowej sprawie było również wsparcie eksperckie z zewnątrz (ustawa: Prawo zamówień publicznych). Niemiecki Kontroler I stopnia ILB - jako znaczące utrudnienie w pracy w 2013 r. wskazał składanie niekompletnych i błędnych dokumentów sprawozdawczych przez BW, tj. niezgodnych z Instrukcją wypełniania Raportu z postępu realizacji projektu. Środkami zaradczymi było prowadzenie konsultacji dla Partnerów projektu, rozmowy na temat konkretnych błędów, wskazywanie uzasadnienia dla niekwalifikowalności wydatków, przekazanie do wszystkich brandenburskich gmin i powiatów informacji na temat konieczności zachowania przepisów prawa zamówień publicznych. 2.4 Zmiany w kontekście realizacji PO EWT PL-BB (w stosownych wypadkach). W stosunku do poprzedniego roku nie zaobserwowano istotnych zmian w zakresie uwarunkowań zewnętrznych, mających wpływ na realizację Programu lub powodujących zmniejszenie zainteresowania Programem wśród potencjalnych beneficjentów. 21
W ramach przeprowadzonego w 2013 r. naboru do WST wpłynęły 23 projekty. Przy założeniu, iż obowiązkowo uczestniczyli w nich tylko 2 partnerzy, dofinansowaniem z Programu zainteresowanych było min. 46 instytucji. W porównaniu do roku 2012 w okresie sprawozdawczym nie nastąpiły również zmiany wskaźników społeczno ekonomicznych, charakteryzujących obszar Programu. Szczegółowa analiza społeczno-gospodarcza obszaru objętego Programem znajduje się w dokumencie PO EWT PL-BB. 2.5 Zasadnicze modyfikacje w rozumieniu art. 57 rozporządzenia nr 1083/2006 (w stosownych wypadkach). W ramach PO EWT PL-BB nie odnotowano modyfikacji w kwestii trwałości operacji w rozumieniu art. 57 rozporządzenia (WE) nr 1083/2006. 2.6 Komplementarność pomocy z innymi instrumentami wsparcia. PO EWT PL BB wykazuje komplementarność w zakresie problematycznym z następującymi programami, wdrażanymi po stronie polskiej i niemieckiej w ramach celu 3 Europejska Współpraca Terytorialna: - Programem Współpracy Transgranicznej Polska Saksonia 2007 2013 obszarem pokrywającym się jest podregion zielonogórski; - Programem Morza Bałtyckiego 2007 2013, który obejmuje całe terytorium Polski oraz Kraju Związkowego Brandenburgia; - Programem Operacyjnego Europy Środkowej obejmującego całe terytorium Polski oraz Kraju Związkowego Brandenburgia; - Programem Współpracy Międzyregionalnej INTERREG IVC, obejmującego całe terytorium Polski i Kraju Związkowego Brandenburgia. Program jest komplementarny w zakresie problematycznym także w stosunku do innych programów operacyjnych wdrażanych w ramach Celu Konwergencja w Polsce: - Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko; - Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka,; - Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki; - Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007 2013 (;. oraz w Niemczech: - Programu Operacyjnego Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Kraju Związkowego Brandenburgia 2007 2013; - Programu Operacyjnego Europejski Fundusz Społeczny Kraju Związkowego Brandenburgia 2007 2013. Każda operacja wybrana dla PO EWT PL BB musi wykazywać oddziaływanie transgraniczne, co stanowi linię demarkacyjną pomiędzy finansowaniem z ERRR w Programie, a innymi programami finansowanymi ze środków UE (zgodnie z art. 34 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z 11 lipca 2006 r.). Ministerstwo Rozwoju Regionalnego (od dnia 27 listopada 2013 r. Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju) jako IZ Programu oraz Ministerstwo Gospodarki i Spraw Europejskich Kraju Związkowego Brandenburgia działające jako IK zapewniają, iż nie będzie dochodzić do nakładania się wsparcia dla projektów w ramach poszczególnych programów operacyjnych po stronie polskiej i brandenburskiej. Jednocześnie uczestnictwo regionalnych przedstawicieli w pracach KM jest gwarancją, iż wybrane projekty są komplementarne w zakresie problemowym do projektów realizowanych w programach regionalnych, przez co zostanie osiągnięty efekt synergii. Podczas spotkań i szkoleń organizowanych przez WST dla potencjalnych beneficjentów ubiegających się o dofinansowanie projektów z Programu informowano o korzyściach płynących z komplementarności realizowanych projektów, w szczególności przez tzw. miasta bliźniacze: Gubin Guben, Słubice Frankfurt nad Odrą. Ocena projektów przez polskich i niemieckich ekspertów, jak również decyzje o wsparciu wniosków podjęte przez KM gwarantują, iż uniknie się ryzyka podwójnego finansowania. Ponadto w celu wykluczenia ryzyka podwójnego finansowania IZ wprowadziła odpowiednie procedury weryfikacji wydatków zgłoszonych w Programie (więcej o kontrolach krzyżowych w rozdziale 2.7). 22
Nadal mają zastosowanie przykłady projektów, jakie zostały wskazane w raporcie za poprzedni okres sprawozdawczy. W 2013 r. nie nastąpiła znacząca zmiana w kontekście komplementarności Programu z innymi instrumentami. W kontekście projektów zatwierdzonych do dofinansowania w 2013 r. problematyka komplementarności prezentuje się następująco: Priorytet 1: Gmina Słońsk jako beneficjent zatwierdzonego w 2013 r. projektu pt. Modernizacja budynku Muzeum Martyrologii w Słońsku wraz z zagospodarowaniem terenu przy muzeum wskazała na komplementarność ww. projektu z projektami zrealizowanych w ramach specjalnego przedakcesyjnego Programu na Rzecz Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich SAPARD oraz Programu Phare celem tych projektów była poprawa atrakcyjności turystycznej terenów Gminy Słońsk. Stowarzyszenie Landschaftspflegeverband Mittlere Oder e. V. komplementarność swojego projektu odnosi do turystycznego projektu zrealizowanego w ramach Programu Interreg IIIA Polska (Województwo Lubuskie) - Brandenburgia pt. Szlaki Przyrodniczo-Kulturowe na Ziemi Lubuskiej. Priorytet 2: Dwa projekty zatwierdzone do dofinansowania w ramach Priorytetu 2 są natomiast kontynuacją projektów już zrealizowanych w ramach Programy (komplementarność wewnątrz programowa) tj. projektów pt. Biuro Koordynacyjne Niemiecko - Polskiej Sieci Wspierającej Gospodarkę oraz Intensyfikacja transgranicznych powiązań gospodarczych rzemiosła przez specyficzną dla firm obsługę ekspertami i uruchomienie sieci wzajemnych kontaktów uczestników. Celem wszystkich czterech projektów jest/była poprawa struktur gospodarczych oraz niwelowanie trudności i barier przy transgranicznej kooperacji w regionie przygranicznym. 2.7 Kontrole krzyżowe w zakresie odpowiedzialności IZ. Obowiązek prowadzenia kontroli krzyżowych programu wynika z Wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego (obecnie Ministra Infrastruktury i Rozwoju) w zakresie procesu kontroli w ramach obowiązków Instytucji Zarządzającej Programem Operacyjnym. Kontrole krzyżowe Programu prowadzone są w odniesieniu do beneficjentów realizujących więcej niż jeden projekt lub są partnerem w więcej niż w jednym projekcie realizowanym w programach EWT. Kontrole krzyżowe programów EWT prowadzą pracownicy WF DWT. Wykonując kontrole krzyżowe, IZ ściśle współpracuje z poszczególnymi kontrolerami I-go stopnia oraz WST w celu wyjaśnienia wszelkich zaistniałych podejrzeń w zakresie występowania podwójnego finansowania wydatków. W pierwszym tygodniu każdego miesiąca pracownik WF DWT, wyznaczony przez naczelnika WF DWT, dokonuje losowania próby do kontroli łącznie ze wszystkich programów EWT. Weryfikacje krzyżowe wydatków poniesionych w ramach programu przeprowadzone są z wykorzystaniem danych zarejestrowanych w Krajowym Systemie Informatycznym SIMIK 07-13. W sytuacji wystąpienia uzasadnionego podejrzenia, iż mogło dojść do podwójnego finansowania wydatków, w toku kontroli krzyżowej, badając poświadczone kopie dokumentów finansowo-księgowych przez beneficjenta do rozliczenia wyjaśnia się, czy miało miejsce podwójne finansowanie. W przypadku wykrycia kilkukrotnego finansowania tego samego wydatku, IZ ma obowiązek zawiadamiać niezwłocznie o tym fakcie IC. IZ stosuje procedury postępowania przewidziane w sytuacji wykrycia nieprawidłowości w realizacji projektu. Dokumentacja z prowadzonych kontroli krzyżowych niezbędna do zapewnienia właściwej ścieżki audytu podlega archiwizacji. Ponadto informacje o przeprowadzonych kontrolach krzyżowych rejestrowane są w KSI SIMIK 07-13. Dokumentacja związana z kontrolą krzyżową programów EWT przechowywana jest w IZ. W 2013 r. zrealizowanych było 5 kontroli krzyżowych horyzontalnych z projektami Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013 (PROW 2007-2013) oraz projektami Programu Operacyjnego Zrównoważony Rozwój Sektora Rybołówstwa i Nadbrzeżnych Obszarów Rybackich 2007-2013 (PO RYBY 2007-2013). Zidentyfikowano 3 beneficjentów/partnerów realizujących równolegle projekty w ramach PROW 2007-2013, 1 beneficjenta/partnera realizującego równolegle projekty w ramach PO RYBY 2007-2013 oraz 1 realizującego równolegle projekty w ramach PROW 2007-2013 i PO RYBY 2007-2013. W wyniku kontroli nie stwierdzono, by mogło dojść do próby uzyskania podwójnego dofinansowania wydatków. Celem powyższych kontroli było wyeliminowanie ryzyka podwójnego finansowania tych samych wydatków wykazywanych przez beneficjentów na podstawie składanych wniosków o płatność. 2.8 Monitorowanie i ocena. Zgodnie z art. 63 ust. 1 rozporządzenia ogólnego, Program monitorowany jest przez wspólny polsko niemiecki KM. 23
W okresie sprawozdawczym odbyło się w Guben w dniu 05.03.2013 r. jedno XIII posiedzenie KM. Podczas posiedzenia zostały podjęte następujące uchwały/ustalenia dotyczące wdrażania Programu: w sprawie 2 projektów omawianych podczas posiedzenia oba projekty zostały zatwierdzone do dofinansowania z EFRR; w sprawie ścieżki postępowania przekazania wolnych środków Priorytetu 3 na realizację Funduszu Projektów Małych i Projektów Sieciowych, wdrażanych przez polskie i niemieckie biura Euroregionów Pro Europa Viadrina oraz Sprewa Nysa Bóbr; w sprawie ścieżki ewentualnej modyfikacji Wspólnych Wytycznych FMP i PS. W okresie sprawozdawczym członkowie KM podjęli także 30 uchwał w drodze następujących procedur postępowania obiegowego, w dniach: 1. 24 styczeń 13 luty 2013 r. odrzucono projekt złożony przez Brandenburski Uniwersytet Techniczny w Cottbus, nr WTBR.02.03.00-54-007/10, pt.: Współpraca UZ i BTU w zakresie zielonej energii zoptymalizowany pod względem zasobów budynek energooszczędny do przemysłowego trójwymiarowego wytwarzania produktów agrarnych >>FRAME<< ; 2. 29 stycznia 11 lutego 2013 r. zatwierdzono warunkowo do dofinansowania z EFRR projekt Gminy Słońsk pt.: Modernizacja budynku Muzeum Martyrologii w Słońsku wraz z zagospodarowaniem terenu przy muzeum, nr WTBR.01.01.00-08-055/10; 3. 1 14 lutego 2013 r. zatwierdzono warunkowo do dofinansowania z EFRR projekt Izby Przemysłowo- Handlowej w Cottbus pt.: Biuro Koordynacji Gospodarczej Euroregionu Sprewa-Nysa-Bóbr, nr WTBR.02.01.00-54-014/11; 4. 5 18 luty 2013 r. zatwierdzono warunkowo Plan działań informacyjno-promocyjnych na 2013 r.; 5. 19 25 lutego 2013 r. zatwierdzono zmiany w projekcie Samodzielnego Publicznego Szpitala Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp., pt.: Medycyna interwencyjna - równe szanse we wspólnej Europie małych ojczyzn", nr WTBR.01.01.00-08-042/10; 6. 4 10 kwietnia 2013 r. zatwierdzono zmiany w projekcie Powiatu Odra-Sprewa pt.: Transgraniczne połączenie mostowe między powiatem Odra-Sprewa (Republika Federalna Niemiec) i powiatem krośnieńskim (Rzeczpospolita Polska)", nr WTBR.01.01.00-52-033/10; 7. 22 maja 6 czerwca 2013 r. zatwierdzono zmiany w projekcie Miasta Frankfurt nad Odrą pt.: Odra dla turystów 2014 rozwój turystyki wodnej na transgranicznym obszarze Doliny Środkowej Odry II etap zaawansowania we Frankfurcie nad Odrą, nr WTBR.01.01.00-52-060/10; 8. 27 maja 3 czerwca 2013 r. zatwierdzono projekt sieciowy Wyższej Szkoły Łużyckiej pt. Zinstytucjonowane przestrzenie życiowe starszych mieszkańców w rejonie pogranicza Sprewa-Nysa-Bóbr (NWP 06/2012); 9. 29 maja 12 czerwca 2013 r. zatwierdzono zmiany w projekcie Gminy-Miasta Nowa Sól pt.: Odra dla turystów 2014 rozwój turystyki wodnej na transgranicznym obszarze Doliny Środkowej Odry etap II, nr WTBR.01.01.00-08-008/09; 10. 31 maja 13 czerwca 2013 r. zatwierdzono zmiany w projekcie Stowarzyszenia Mittlere Oder e.v. pt. Fundusz Małych Projektów i Projektów Sieciowych oraz ich realizacja w Euroregionie Pro Europa Viadrina, nr WTBR.03.02.00-52-009/11 oraz w projekcie Euroregionu Spree-Neiße-Bober e.v. pt.: Fundusz małych projektów Small Project Fund i projektów sieciowych oraz ich realizacja w Euroregionie Spree-Neiße-Bober nr WTBR.03.02.00-54-008/11; 11. 4 10 czerwca 2013 r. zatwierdzono zmiany w Planie Działań Informacyjno-Promocyjnych Wspólnego Sekretariatu Technicznego na rok 2013 (PiP 2013); 12. 12 18 czerwca 2013 r. zatwierdzono warunkowo Raport roczny z wdrażania PO EWT PL-BB w 2012 r.; 13. 19 czerwca 02 lipca 2013 r. zatwierdzono wykorzystanie oszczędności poprzetargowych w wysokości 124.909,39 EUR w projekcie Powiatu Märkisch-Oderland pt.: Połączenie miasta powiatowego i uzdrowiskowego oraz polskiego obszaru wiejskiego do tranzytowych i ponadregionalnych połączeń komunikacyjnych, nr WTBR.01.01.00-52-052/10; 24
14. 26 czerwca 09 lipca 2013 r. zatwierdzono zmiany w projekcie Gminy Witnica pt.: Bezpieczne pogranicze budowa Regionalnego Centrum Ratownictwa w Witnicy, nr WTBR.01.02.00-08-002/09; 15. 26 czerwca 9 lipca 2013 r. zatwierdzono zmiany w projekcie Stowarzyszenie Gmin Polskich Euroregionu Pro Europa Viadrina pt.: Fundusz Małych Projektów i Projekty Sieciowe w Euroregionie Pro Europa Viadrina 2012-2015, nr WTBR.03.02.00-08-010/11 oraz w projekcie Stowarzyszenia Gmin RP Euroregion Sprewa-Nysa-Bóbr pt.: Realizacja Funduszu Małych Projektów i Projektów Sieciowych w Euroregionie >>Sprewa-Nysa-Bóbr<<, nr WTBR.03.02.00-08-007/11; 16. 01 12 lipca 2013 r. zatwierdzono warunkowo zmiany w Podręczniku Beneficjenta Wiodącego; 17. 29 lipiec 9 sierpień 2013 r. zatwierdzono projekt sieciowy Stowarzyszenia Zamek w Trebnitz pt. Polsko-Niemiecka Sieć kontaktów w ramach Europejskiego Centrum Partycypacji Transgranicznej (NWP-004/13); 18. 01 07 sierpnia 2013 r. zatwierdzono zmiany w projekcie Gminy Gubin pt.: Transgraniczne Centrum Marketingu w obszarze rozwoju gospodarczego i promocji turystyki Euromiasta Gubin-Guben, nr WTBR.02.02.00-08-003/10; 19. 28 sierpnia 11 września 2013 r. zatwierdzono zmiany w projekcie Miasta Forst (Lausitz) pt.: Rewitalizacja śródmiejskiego otoczenia Nysy Łużyckiej w obszarze Kegeldamm / >>Lange Brücke<< w Forst (Lausitz), nr WTBR.01.01.00-54-018/09; 20. 12 19 września 2013 r. zatwierdzono zmiany w projekcie Powiatu Odra-Sprewa pt.: Transgraniczne połączenie mostowe między powiatem Odra-Sprewa (Republika Federalna Niemiec) i powiatem krośnieńskim (Rzeczpospolita Polska)", nr WTBR.01.01.00-52-033/10; 21. 2 16 października 2013 r. zatwierdzono zmiany w projekcie Miasta Słubice pt.: Edukacja bez granic stworzenie polsko-niemieckiego systemu edukacji przedszkolnej wraz z infrastrukturą, nr WTBR.03.01.00-08-020/10; 22. 3 17 października 2013 r. zatwierdzono zmiany w projekcie Powiatu Gorzowskiego pt.: Polskoniemiecki projekt wspólnotowy Tęcza (Regenbogen) zmierzający do pielęgnowania kultury polskiej i niemieckiej, obyczajów i współistnienia narodów w obszarach przygranicznych Niemiec i Polski, nr WTBR 01.01.00-08-043/10; 23. 3 17 października 2013 r. zatwierdzono zmiany w projekcie Miasta Forst (Lausitz) pt.: Ekologiczny rozwój tamy- i wyspy Reisigwehrinsel w Forst (Lausitz) (dalszy rozwój obszaru Nysy i terenu rekreacji i spędzania czasu wolnego przy Nysie), nr WTBR.01.01.00-54-023/09 24. 3 17 października 2013 r. zatwierdzono zmiany w projekcie IHK-Projektgesellschaft mbh we Frankfurcie nad Odrą pt.: Eurojob-Viadrina Poprawa perspektyw zawodowych i edukacyjnych oraz mobilności w Euroregionie Pro Europa Viadrina, nr WTBR.03.01.00-52-009/09; 25. 4 17 października 2013 r. zatwierdzono zmiany w projekcie Miasta Friedland pt.: Osieciowanie infrastruktury turystycznej po wschodniej stronie jeziora Schwieloch i poszerzenie oferty turystycznej, nr WTBR.01.01.00-52-050/10; 26. 18 października 4 listopada 2013 r. zatwierdzono wniosek o dofinansowanie Ministerstwa Gospodarki i Spraw Europejskich Kraju Związkowego Brandenburgia Instytucji Koordynującej, numer WTBR.04.01.00-54-011/13 oraz zmianę budżetu Pomocy Technicznej w celu dopasowania podziału środków do rzeczywistych potrzeb IK; 27. 18 29 listopada 2013 r. zatwierdzono projekt sieciowy Powiatu Märkisch-Oderland Platforma online archiwum transgranicznej współpracy Euroregionu PRO EUROPA VIADRINA" (NWP-005/13); 28. 27 listopada 11 grudnia 2013 r. zatwierdzono zmiany w projekcie Izby Przemysłowo-Handlowej w Cottbus pt.: Biuro Koordynacji Gospodarczej Euroregionu Sprewa-Nysa-Bóbr nr WTBR.02.01.00-54- 014/11; 29. 12 grudnia 27 grudnia 2013 r. zatwierdzono zmiany w projekcie Business and Innovation Centre GmbH we Frankfurcie nad Odrą pt.: viadukt innovativ 2 Współpraca transgraniczna oraz stworzenie sieci MŚP i nauki nr WTBR.02.01.00-52-015/11; 30. 13 20 grudnia 2013 r. zatwierdzono projekt Stowarzyszenia Landschaftspflegeverband Mittlere Oder e. V. pt.: Polsko-Niemieckie Centrum Różnorodności Biologicznej w Euro Region Pro Europa Viadrina, nr WTBR.01.01.00-52-057/10. 25
Ponadto w 2013 r. procedura obiegowa przeprowadzona w dniach 22 kwietnia 7 maja 2013 r., a dotycząca projektu sieciowego Wyższej Szkoły Łużyckiej pt. Zinstytucjonowane przestrzenie życiowe starszych mieszkańców w rejonie pogranicza Sprewa-Nysa-Bóbr (NWP 06/2012) ze względu na znaczące merytoryczne wątpliwości i uwagi odnośnie do ww. projektu została anulowana. W dniu 02.07.2013 r. w Słubicach odbyło się spotkanie Grupy Roboczej KM, w trakcie której podjęto kwestie związane z zabezpieczeniem finansowego wdrażania Programu, tj. przeznaczeniem oszczędności wpływających do Programu oraz naborem na listę projektów rezerwowych (patrz rozdział 2.3). W okresie sprawozdawczym Kontrolerzy I stopnia przeprowadzili weryfikację 380 Cząstkowych raportów z postępu realizacji projektu/projektu parasolowego. Ponadto Kontrolerzy I stopnia przeprowadzili łącznie 33 kontrole (w tym kontrole w trakcie realizacji projektu, kontrole na zakończenie realizacji projektu, kontrole projektów na miejscu w siedzibie beneficjenta w ramach FMP i PS, wizyty monitorujące, kontrole sposobu przeprowadzania kontroli przez Euroregiony). W celu poprawnego wdrażania Programu WST bieżąco monitorował postęp finansowy projektów (prośby o aktualne Harmonogramy rzeczowo finansowe, informacje o planowanych dużych wydatkach). Kontrolerzy I stopnia systematycznie przesyłali do WST informacje na temat stanu certyfikacji raportów u nich złożonych. Ponadto wprowadzono pod koniec roku sprawozdawczego specjalną procedurę (patrz rozdziała 2.3) w celu poświadczenia kwoty wymaganej do zrealizowania celu finansowego na 2013 r. Wszystkie instytucje zaangażowane we wdrażanie Programu współpracowały ściśle w zakresie przepływu informacji na temat certyfikacji wydatków, co pozwoliło na wypełnienie zobowiązań wynikających z zasady n+2/n+3. W okresie sprawozdawczym nie była przeprowadzana ewaluacja Programu. 2.9 Krajowa rezerwa wykonania pomocy. Nie dotyczy programów operacyjnych realizowanych w ramach celu 3. 26
3. Realizacja w podziale na Priorytety. Postęp wdrażania wg Priorytetów (bez Pomocy Technicznej). 3.1 Priorytet 1. 3.1.1 Osiągniecie celów i analiza postępów Informacja na temat rzeczowych i finansowych postępów realizacji Priorytetu 1 W okresie sprawozdawczym poprzez ostateczne rozliczenie finansowe zakończono realizację 9 projektów w Priorytecie 1. Opis szczegółowy 3 z tych projektów znajduje się w dalszej części niniejszego rozdziału. Analizując poniższe dane dotyczące postępu realizacji projektu oraz mając na względzie, iż w ramach tego priorytetu zakończono realizację prawie 50% projektów, można stwierdzić, iż Priorytet 1 spełnił oczekiwania założeń programowych w kontekście ustalonych wskaźników i ich wartości docelowych. Tabela 8. Postęp fizyczny Priorytetu 1 Kod wskaźnika Wskaźniki Jednostka Rok 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Ogółem Wskaźniki produktu nd. Wskaźnik 1: Liczba wspólnych projektów w zatwierdzonym dokumencie programowym nie określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na poziomie poszczególnych okresów sprawozdawczych Realizacja 0 0 0 2 2 8 9 21 docelowa bazowa Szacowana realizacja - - - - - - - 50 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 10 11 8 12 8 49 nd. Wskaźnik 2: Liczba partnerów w zatwierdzonym dokumencie programowym nie określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na poziomie poszczególnych okresów sprawozdawczych Realizacja 0 0 0 0 4 26 23 53 docelowa bazowa Szacowana realizacja - - - - - - - 100 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 27 30 27 48 22 154 nd. Wskaźnik 3: Liczba projektów dotyczących rozbudowy i poprawy infrastruktury w zatwierdzonym dokumencie programowym nie określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na poziomie poszczególnych okresów sprawozdawczych Realizacja 0 0 0 0 2 10 9 21 docelowa bazowa Szacowana realizacja - - - - - - - 15 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 22 7 12 12 8 61 nd. Wskaźnik 4: Liczba w zatwierdzonym dokumencie programowym Realizacja 0 0 0 0 2 10 9 21 27
projektów służących wspólnemu wykorzystaniu infrastruktury nie określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na poziomie poszczególnych okresów sprawozdawczych docelowa bazowa Szacowana realizacja - - - - - - - 15 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 22 7 2 12 8 51 nd. Wskaźnik 5: Liczba projektów wspierających i poprawiających wspólną ochronę środowiska oraz zarządzanie środowiskiem naturalnym w zatwierdzonym dokumencie programowym nie określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na poziomie poszczególnych okresów sprawozdawczych Realizacja 0 0 0 0 0 1 2 3 docelowa bazowa Szacowana realizacja - - - - - - - 10 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 0 2 2 0 6 nd. Wskaźnik 6: Liczba projektów które dotyczą regionalnego rozwoju i planowania w zatwierdzonym dokumencie programowym nie określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na poziomie poszczególnych okresów sprawozdawczych Realizacja 0 0 0 0 1 10 9 20 docelowa bazowa Szacowana realizacja - - - - - - - 10 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 20 7 0 12 8 47 nd. Wskaźnik 7: Liczba projektów które wspierają rozwój międzygminny w zatwierdzonym dokumencie programowym nie określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na poziomie poszczególnych okresów sprawozdawczych Realizacja 0 0 0 0 2 10 9 21 docelowa bazowa Szacowana realizacja - - - - - - - 10 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 20 7 2 12 8 49 Analiza jakościowa. W okresie sprawozdawczym dwoma głównymi działaniami wpływającymi na realizację Priorytetu 1 było przeprowadzenie naboru na Listę projektów rezerwowych oraz zapewnienie odpowiedniego wydatkowania środków przez Partnerów projektów w celu uniknięcia negatywnych konsekwencji zasady automatycznego anulowania zobowiązań w ramach Programu (wynikającej z art. 93 Rozporządzenia ogólnego 1083/2006). W ramach przeprowadzonego naboru do WST wpłynęło 18 projektów, których celem była poprawa infrastruktury zlokalizowanej na obszarze wsparcia. Z pośród tych projektów 15 spełniło kryteria oceny formalnej i zostało skierowane do oceny merytorycznej, która nie została zakończona w 2013 r. W ramach Priorytetu 1 KM zatwierdził do dofinansowania dwa projekty: 28
1. Gminy Słońsk pt.: Modernizacja budynku Muzeum Martyrologii w Słońsku wraz z zagospodarowaniem terenu przy muzeum o wartości dofinansowania z EFRR w wysokości 0,32 mln EUR; 2. Stowarzyszenia Landschaftspflegeverband Mittlere Oder e.v. pt.: "Polsko-Niemieckie Centrum Różnorodności Biologicznej w Euro Region Pro Europa Viadrina" o wartości dofinansowania z EFRR w wysokości 0,6 mln EUR. Projekty te zostały opisane bardziej szczegółowo w dalszej części niniejszego rozdziału. W okresie sprawozdawczym podpisano 8 umów o dofinansowanie, a ich wartość wyniosła 23% wszystkich środków EFRR zatwierdzonych w latach 2009-2013. Zrefundowanych zostało 116 Raportów z postępu realizacji projektów, co stanowiło 47% EFRR wszystkich zrefundowanych wydatków w latach 2009-2013 r. Płatności, jakie zostały poniesione i zrefundowane w ramach Priorytetu 1 w 2013 r., były podstawą umożliwiającą realizację zasady n+2/n+3 na ten rok. W okresie sprawozdawczym IZ przekazała do KE wnioski o płatność dotyczące działań realizowanych w ramach Priorytetu 1 na kwotę w wysokości 21,43 mln EUR, a od początku wdrażania Programu wartość ta wynosi 41 mln EUR. Poniższy wykres przedstawia zbiorczą informację dotyczącą postępów wdrażaniu działań związanych z poprawą infrastruktury i stanu środowiska. Wykres 17. Stan wdrażania Priorytetu 1 środki EFRR w mln EUR. Źródło: opracowanie własne WST. Podsumowując finansowy stan realizacji tego priorytetu można stwierdzić, iż jedynym zagrożeniem w wydatkowaniu środków są zdarzenia losowe w trakcie realizacji projektu (np. powódź, wichura, znalezienie niewypału, pożar, itp.) niezależne od instytucji wdrażających Program. Środki zostały rozdysponowane, a na dzień 31 grudnia 2013 r. na Liście projektów rezerwowych znajdowały się jeszcze 2 projekty, których wartość EFRR wynosiła 1,19 mln EUR. Analizując projekty złożone w naborze w 2013 r. pod kątem instytucji je składających można wywnioskować, iż trend przewaga jednostek samorządu terytorialnego (jst), jaki dotychczas dominował w Priorytecie 1, jest nadal aktualny. Ilość projektów złożonych przez jst w tym naborze prawie 80% jest porównywalna z wielkością umów podpisanych w Priorytecie 1 87%. Priorytet 1 cieszył się zawsze największym zainteresowaniem wśród jst zapewne dlatego, iż pomagał sfinansować duże działania inwestycyjne, które bez wsparcia znacząco obciążyłyby ich budżet. Stowarzyszenia, fundacje były BW jedynie 4 projektów, które otrzymały dofinansowanie w ramach Priorytetu 1, a ich wielkość całkowita (z wyjątkiem jednego) nie przekraczała 1 mln EUR, przy średniej wartość projektu wynoszącej prawie 2 mln EUR. Wszystkie projekty zakończone finansowo w okresie sprawozdawczym były projektami jednostronnie finansowanymi, co również wskazuje na pewien trend w Priorytecie 1 jedynie 37% BW wskazywało, iż w ich projektach będzie wspólne finansowanie. Takie podejście do współpracy transgranicznej wcale nie oznacza, iż efekty tych projektów nie są transgraniczne, a wręcz przeciwnie. Kwestią, która przeważała, było przede wszystkim przejrzystość i sprawność rozliczania takich projektów oraz kwestii własności (np. projekt dotyczący mostu na Odrze, który w pierwszej kolejności był projektem obustronnie finansowanym, stał się w drodze roboczych uzgodnień, właśnie ze względu na sprawne rozliczanie, projektem jednostronnie finansowanym. Polski partner projektu przekazuje jednakże środki BW na potrzeby pokrycia wkładu własnego, co jednak nie jest widoczne w montażu finansowym projektu tworzonym na potrzeby Programu). Duże znaczenie mają tu również uwarunkowania prawne. 29
Również projekty zatwierdzone do realizacji w 2013 r. na tle dotychczas realizowanych projektów odpowiadają obu ww. trendom jeden złożony przez jst oraz jeden jednostronnie finansowany. Pierwszy z nich Modernizacja budynku Muzeum Martyrologii w Słońsku wraz z zagospodarowaniem terenu przy muzeum ma duże znaczenie dla obszaru wsparcia ze względu na jego wartość historyczną. Poświęcony jest on modernizacji budynku Muzeum Martyrologii ofiar obozu koncentracyjnego KZ Sonnenburg (dawna nazwa Słońska), w którym reżim hitlerowski w latach 1933-1945 więził opozycyjną elitę intelektualną niemal całej Europy, w tym również Niemców. Miejsca te są często odwiedzane przez turystów, a także oficjalne delegacje wielu krajów Europy. Znaczenie tego projektu dla współpracy polsko niemieckiej jest więc ogromne. W ramach projektu zmodernizowany zostanie budynek samego muzeum, pomnik upamiętniający pomordowanych oraz teren zielony wokół tych dwóch elementów. Podczas trwania tego projektu odbywać się będą też różnego rodzaju spotkania i konferencje dotyczące historii obszaru pogranicza. Umowa o dofinansowanie tego projektu została podpisana jeszcze w 2013 r. i w związku z tym projekt ten już w okresie sprawozdawczym znalazł się w fazie realizacji. Drugi z projektów zatwierdzonych do dofinansowania w 2013 r. Polsko-Niemieckie Centrum Różnorodności Biologicznej w Euro Region Pro Europa Viadrina" dotyczy ochrony wspólnego bogactwa jakim jest środowisko naturalne. Wśród działań jakie będą w jego ramach podejmowane są m.in. zabezpieczenie zimowej ostoi nietoperzy w dawnym browarze we Frankfurcie nad Odrą obszarze Natura 2000 o znaczeniu ponadregionalnym, stworzenie letniej ostoi nietoperzy w Muzeum Bociana Białego w Kłopocie czy organizowanie dni informacji poświęcone przyrodzie i krajobrazowi po obu stronach Odry. Projekt ten otrzymał pozytywną decyzję KM w grudniu 2013 r., tak więc w okresie sprawozdawczym nie podpisano jeszcze umowy o dofinansowanie ani nie rozpoczęła się jego realizacja. W okresie sprawozdawczym zakończono realizację (rzeczowo i finansowo) 13 projektów na łączną wartość EFRR 9,11 mln EUR, w tym 9 projektów o łącznej wartości EFRR 6,89 mln EUR zostało zakończonych finansowo. Wśród projektów zakończonych finansowo był projekt Miasta Kostrzyn nad Odrą pt. Rewitalizacja Twierdzy Kostrzyn etap II, a dotyczący jednego z ciekawszych zabytków z obszaru wsparcia, leżącego dosłownie na granicy polsko niemieckiej: Twierdzy Kostrzyn. Obiekty objęte projektem to z jednej strony duży i zwarty zespół XVI i XVII-wiecznych bastionowych umocnień twierdzy Kostrzyn (bastiony Filip i Brandenburgia oraz Brama Chyżańska wraz z wiążącymi je kurtynami, fosa z umieszczonym w niej rawelinem August Wilhelm) z drugiej zaś jej najlepiej zachowane i obecnie otoczone opieką dzieło zewnętrzne powstałe w końcu XIX w. - fort Gorgast. Po II wojnie światowej zniszczona twierdza znalazła się po polskiej stronie. Po zakończeniu projektu jego efektami zarządza specjalnie w tym celu powołane Muzeum Twierdzy Kostrzyn (http://www.muzeum.kostrzyn.pl). 30
Jednym z ciekawszych projektów jest też wspólna inicjatywa Gminy Schenkendöbern, Gminy Gubin, Powiatu Sprewa-Nysa, Powiatu Krośnieńskiego oraz Komendy Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej Zielona Góra pt.: Stworzenie warunków dla stacjonowania wyposażenia i personelu w ramach regionalnej polsko-niemieckiej jednostki operacyjno-uzupełniającej zgodnie ze wspólną koncepcją z dnia 24.10.2007 mająca na celu wspólne utworzenie i utrzymanie jednostek uzupełniających w celu zapewnienia kompleksowej, transgranicznej ochrony środowiska oraz ochrony przed pożarami i katastrofami. Utworzona polsko-niemiecka placówka straży pożarnej w Groß Gastrose o powierzchni 1.455 m 2 (w tym budynek główny, łącznik, hala pojazdów, miejsca postoju pojazdów przed halą pojazdów, strefa techniczna, przebieralnia, strefa socjalna, magazyn rezerw) służy nie tylko strażakom, ale i ich rodzinom podczas polsko niemieckich spotkań. Jest to dobry przykład, iż wybudowana infrastruktura może być żywa i służyć społeczności lokalnej na wiele sposobów. Na zdjęciu obok wspólne polsko-niemieckie warsztaty tworzenia prezentów bożonarodzeniowych. Bezpośrednim zaś efektem projektu jest wspólny polsko-niemiecki plan współpracy na 5 lat dotyczący m.in. wykorzystania budynku. Trzecim z przykładowych projektów, których realizacja finansowa dobiegła końca w 2013 r., była przebudowa drogi numer 1139F w miejscowości Bieżyce na długości 1,43 km, oraz budowa ścieżki rowerowej, która wpisuje się w koncepcję Głównych Szlaków Rowerowych w Euroregionie Sprewa Nysa Bóbr w ramach projektu Powiatu Krośnieńskiego pt.: Poprawa systemu komunikacyjnego w przygranicznej części Powiatu Krośnieńskiego. Przebudowany odcinek drogi stanowi ciąg komunikacyjny od drogi krajowej nr 32 granica państwa z mostem granicznym w Gubinku w kierunku Krosna Odrzańskiego i Zielonej Góry, do drogi wojewódzkiej nr 138 będącą ciągiem komunikacyjnym od granicy państwa (most graniczny w Gubinie) w kierunku Gorzowa Wlkp. Głównym celem projektu była poprawa transgranicznej dostępności komunikacyjnej oraz poprawa możliwości rozwojowych turystyki. Ponadto celem projektu było przygotowanie infrastruktury transportowej dla planowanego, nowego połączenia drogowego - budowę mostu granicznego na rzece Nysie Łużyckiej, łączącego miejscowości Coschen i Żytowań (działanie to jest realizowane w ramach projektu Powiatu Oder-Spree pt. Transgraniczne połączenie mostowe pomiędzy powiatem Odra-Sprewa >>Republika Federalna Niemiec<< i powiatem krośnieńskim >>Rzeczpospolita Polska<< ). Spośród projektów zakończonych rzeczowo jednym z ciekawszych jest projekt Powiatu Märkisch-Oderland pt.: Transgraniczny turystyczny system oznakowania i informacji wzdłuż linii kolejowej Hoppegarten-Drezdenko. Celem tej wspólnej inicjatywy było stworzenie wspólnego transgranicznego, jednolitego turystycznego systemu oznakowania i informacji w bezpośrednim otoczeniu dworców kolejowych. System oznakowania i informacji składa się z różnych słupów i tablic informacyjnych, prezentujących w formie tekstów, zdjęć i map historię Kolei Wschodniej (linia kolejowa Hoppegarten 31
- Drezdenko), oraz istniejące w pobliżu atrakcje i szczególne cechy krajobrazowe danej gminy i regionu (najważniejsze cele turystyczne w pobliżu danego dworca). W okresie sprawozdawczym realizowanych było nadal 28 wspólnych polsko niemieckich inicjatyw, w tym 24 bezpośrednio dotyczyło poprawy infrastruktury drogowej i społecznej, 1 dotyczyła współpracy w zakresie bezpieczeństwa i ochrony przed katastrofami oraz 3 wspierały działania miast bliźniaczych. Ich łączna wartość EFRR wynosząca prawie 52 mln EUR stanowiła w 2013 r. nadal 75% alokacji Priorytetu 1 (oczywiście część tych środków została wypłacona w ramach bieżących refundacji wydatków). W kontekście wpływu realizowanych inwestycji na polityki horyzontalne UE nie nastąpiła znacząca zmiana. Z zebranych danych wynika, iż zdecydowana większość projektów realizowanych w ramach wszystkich trzech działań Priorytetu 1 ma pozytywny wpływ na zagadnienia polityk horyzontalnych, w tym: równości szans, środowiska naturalnego i zatrudnienia. W przypadku pozytywnego wpływu na równość szans BW w pierwszej kolejności wskazują na bezwarunkową dostępność nowo powstającej lub modernizowanej infrastruktury. Szczegółowe informacje odnośnie do realizacji polityki równości szans na poziomie Programu zostały zaprezentowane w rozdziale 2.2.1. Zasada równości szans. Pozytywny wpływ działań infrastrukturalnych na środowisko naturalne przedstawiany jest przede wszystkim jako ograniczenie do minimum ingerencji w środowisko naturalne, zastosowanie nowoczesnych technik przyjaznych środowisku i działania kompensacyjne. Prawie wszyscy BW wskazują też na pozytywny wpływ projektów na zatrudnienie, co przy inwestycjach ma polegać nie tylko na zachowaniu lub tymczasowym zwiększeniu liczby miejsc pracy (wykonawcy inwestycji), ale także na powstawaniu nowych miejsc pracy (obsługa infrastruktury). Tabela 9. Projekty realizowane w ramach Priorytetu 1 pod względem ich wpływu na polityki horyzontalne UE. Polityka Równość szans Środowisko Zatrudnienie Działanie głównie pozytyw. neutralny głównie pozytyw. neutralny głównie pozytyw. neutralny 1.1 1 30 8 1 33 5 0 36 4 1.2 0 1 3 0 1 3 0 2 2 1.3 0 3 3 0 3 3 0 6 0 Razem 1 34 14 1 37 11 0 43 6 Źródło: opracowanie własne WST. W ujęciu kumulatywnym lata 2008-2013 wdrażanie Priorytetu 1, w podziale na 3 dostępne w jego ramach działania, prezentuje Tabela nr 10: Tabela 10. Zestawienie najważniejszych danych, dotyczących wdrażania Priorytetu 1 w okresie 2008-2013 w mln EUR. Działanie Liczba dofinansowanych (zatwierdzonych) projektów dofinansowanych projektów EFRR Realizacja alokacji priorytetu w % zrefundowanych raportów EFRR Realizacja alokacji priorytetu w % 1.1 40 56,59, - 31,36-1.2 4 6,18-5,78-1.3 6 6,99-3,82 - Razem 48 69,76 100,37% 40,96 59% Źródło: opracowanie własne WST. W poprzednim okresie sprawozdawczym stwierdzono, iż w ramach działania 1.1. Budowa i poprawa infrastruktury będą generowane największe wydatki. Założenie to spełniło się, gdyż działanie to wygenerowało aż prawie 77% wszystkich wydatków Priorytetu 1. Pozostałe dwa działania plasują się w przedziale od 10% do 15%. 3.1.2 Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi. Wdrażanie Priorytetu 1 w 2013 r. nie wiązało się z żadnymi znaczącymi problemami lub sytuacjami, które zakłócałyby sprawną realizację projektów. Zakontraktowano prawie 100% dostępnej alokacji, a wydatki prawie 41mln EUR poniesione przez BW pozwoliły spełnić zasadę n+2/n+3. 32
3.1.3 Przykłady projektów wybranych do dofinansowania. Załącznik numer 1. 3.2 Priorytet 2. 3.2.1 Postęp w realizacji celów Priorytetu wraz z analizą postępów. Informacja na temat rzeczowych i finansowych postępów realizacji Priorytetu 2. W ramach Priorytetu 2 w okresie sprawozdawczym zakończone finansowo zostały 3 projekty, co stanowi 16% wszystkich podpisanych umów. Poziom realizacji wskaźników tego Priorytetu jest najniższy w całym Programie, niektóre mają nadal wartość zerową. Należy mieć jednak na względzie liczbę projektów zakończonych od początku wdrażania Programu 4 oraz potencjał, jaki niesie za sobą czternaście nadal realizowanych projektów. Tabela 11. Postęp fizyczny Priorytetu 2. Kod wskaźnika Wskaźniki Jednostka Rok 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Ogółem Wskaźniki produktu nd. Wskaźnik 1: Liczba wspólnych projektów w zatwierdzonym dokumencie programowym nie określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na poziomie poszczególnych okresów sprawozdawczych Realizacja 0 0 0 0 0 1 3 4 docelowa bazowa Szacowana realizacja - - - - - - - - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 6 4 1 3 5 19 nd. Wskaźnik 2: Liczba partnerów w zatwierdzonym dokumencie programowym nie określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na poziomie poszczególnych okresów sprawozdawczych Realizacja 0 0 0 0 0 3 6 9 docelowa bazowa Szacowana realizacja - - - - - - - - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 9 10 2 6 15 42 nd. Wskaźnik 3: Liczba projektów wspierających gospodarkę w zatwierdzonym dokumencie programowym nie określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na poziomie poszczególnych okresów sprawozdawczych Realizacja 0 0 0 0 0 1 1 2 docelowa bazowa Szacowana realizacja - - - - - - - - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 6 0 1 0 2 9 nd. Wskaźnik 4: Liczba przedsiębiorstw objętych wsparciem przy wprowadzaniu w zatwierdzonym dokumencie programowym nie określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na Realizacja 0 0 0 0 0 0 0 0 docelowa - - - - - - - - 33
produktów poziomie poszczególnych okresów sprawozdawczych bazowa 0 0 0 0 0 0 0 0 Szacowana realizacja 0 0 0 0 0 0 0 0 nd. Wskaźnik 5: Liczba projektów z zakresu marketingu lokalnego i regionalnego w zatwierdzonym dokumencie programowym nie określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na poziomie poszczególnych okresów sprawozdawczych Realizacja 0 0 0 0 0 0 0 0 docelowa bazowa Szacowana realizacja - - - - - - - - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 2 0 1 4 nd. Wskaźnik 6: Liczba instytucji, które uczestniczą w działaniach marketingowych w zatwierdzonym dokumencie programowym nie określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na poziomie poszczególnych okresów sprawozdawczych Realizacja 0 0 0 0 0 0 0 0 docelowa bazowa Szacowana realizacja - - - - - - - - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 nd. Wskaźnik 7: Liczba projektów wspierających transgraniczne sieci i kooperację w sektorze B+R w zatwierdzonym dokumencie programowym nie określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na poziomie poszczególnych okresów sprawozdawczych Realizacja 0 0 0 0 0 0 1 1 docelowa bazowa Szacowana realizacja - - - - - - - - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 3 2 1 7 Analiza jakościowa W trakcie trwającego w III kwartale 2013r. naboru na Listę projektów rezerwowych do WST wpłynęły 2 projekty dotyczące działań, które miałyby na celu realizację założeń Priorytetu 2. wnioskowanego dofinansowania z EFRR wynosiła 0,26 mln EUR, co stanowi prawie 7% wartości wszystkich projektów złożonych w tym naborze. Obaj BW ww. projektów to brandenburskie instytucje otoczenia biznesu, których statutowym celem jest promowanie ekonomicznych walorów obszaru wsparcia. Porównując te dane z informacjami dotyczącymi już realizowanych projektów można stwierdzić, iż Priorytet 2 również posiada dominujący trend, tj. inicjatorami znaczącej większości projektów 77% są instytucje zlokalizowane po brandenburskiej stronie. 71% (12/18) beneficjentów realizujących projekty w tym Priorytecie zlokalizowanych było na południu obszaru wsparcia. Instytucje z tego regionu dominują jako BW (4/5) w działaniu 2.2 związanym z regionalnym marketingiem oraz w działaniu 2.1 dotyczącym powiązań nauki i sektora MŚP (3/3). W działaniu 2.1 wspierającym przedsiębiorców regionu pogranicza rozkład ten był wyrównany. Kolejną znaczącą cechą charakteryzującą projekty składane w tym Priorytecie to współfinansowanie realizowanego projektu przez partnerów z obu stron granicy. Inicjatywy wdrażane w tym Priorytecie ze względu na swoją specyfikę definiują również średnią wartość projektu 0,60 mln EUR. Porównując z Priorytetem 1 średnią wartość projektu z tego Priorytetu stanowi zaledwie ¼ wartości projektów infrastrukturalnych. 34
W okresie sprawozdawczym do dofinansowania zatwierdzone zostały dwa projekty o łącznej wartości wnioskowanego dofinansowania w wysokości 0,61 mln EUR: 1. projekt Izby Rzemieślniczej w Cottbus pt.: Intensyfikacja transgranicznych powiązań gospodarczych rzemiosła przez działania zmierzające do zapewnienia fachowej siły roboczej ; 2. projekt Izby Przemysłowo-Handlowej w Cottbus pt.: Biuro Koordynacji Gospodarczej Euroregionu Sprewa-Nysa-Bóbr. Liderami obu projektów są instytucje z brandenburskiej części obszaru wsparcia a obszarem ich działania objęte są przede wszystkim południowe tereny Brandenburgii i województwa lubuskiego. Oba projekty są też kolejnymi etapami projektów zrealizowanych w ramach obecnego Programu, odpowiednio: 1. projektu Izby Rzemieślniczej w Cottbus pt.: Intensyfikacja transgranicznych powiązań gospodarczych rzemiosła przez specyficzną dla firm obsługę ekspertami i uruchomienie sieci wzajemnych kontaktów uczestników ; 2. projektu Izba Przemysłowo - Handlowa w Cottbus pt.: Biuro Koordynacyjne Niemiecko - Polskiej Sieci Wspierającej Gospodarkę Celem pierwszego z zatwierdzonych w 2013 r. projektów jest: zwiększenie atrakcyjności Euroregionu Sprewa- Nysa-Bóbr dla wykwalifikowanej kadry pracowniczej i młodzieży w wieku edukacyjnym oraz związanej z tym mobilności transgranicznej pracowników. Wśród działań mających przyczynić się do jego osiągnięcia są m.in. przeprowadzenie pięciu dopasowanych dla firm projektów coachingowych i stworzenie banku danych z informacjami o popycie i podaży na lokalnych rynkach pracy. Zorganizowane będą również imprezy informacyjne oraz warsztaty dla niemieckich przedsiębiorstw rzemieślniczych, osób poszukujących pracy oraz młodzieży z polskiej strony Euroregionu Sprewa-Nysa-Bóbr. Drugi projekt dotyczy zapewnienia kontynuacji działalności Biura Kooperacji Gospodarczej Euroregionu Sprewa-Nysa-Bóbr. W ramach jego działalności prowadzony jest coaching dla małych i średnich przedsiębiorstw. Biuro służy pomocą w nawiązywaniu nowych kontaktów gospodarczych za pomocą banków danych po stronie polskiej i niemieckiej oraz wspomaga rozwijanie i zacieśnianie istniejących już kontaktów transgranicznych, mających prowadzić do trwałych stosunków gospodarczych. Ponadto pracownicy tej instytucji udostępniają na terenie całego regionu informacje odnoszące się do aktualnej sytuacji prawnej na obu rynkach gospodarczych, jak również dotyczące zamówień publicznych. Dodatkowo KM w procedurze postępowania obiegowego anulował decyzję o przyznaniu dofinansowania w wysokości 1,23 mln EUR dla projektu złożonego przez Brandenburgische Technische Universität w Cottbus pt.: Współpraca UZ i BTU w zakresie zielonej energii zoptymalizowany pod względem zasobów budynek energooszczędny do przemysłowego trójwymiarowego wytwarzania produktów agrarnych >>FRAME<<. W okresie sprawozdawczym podpisano 5 umów o dofinansowanie projektu (w tym dla 2 projektów zatwierdzonych w 2013 r.). Większość z nich dotyczyła działań wspierających gospodarkę (3), natomiast BW 2 projektów postawili sobie za cel wsparcie regionalnego i lokalnego marketingu w aspekcie transgranicznym. podpisanych umów od początku wdrażania PO wyniosła 92% dostępnej alokacji, w stanie realizacji pozostawało nadal 14 projektów o wartości 81% dostępnych środków. W ramach Priorytetu 2 na dzień 31 grudnia 2013 r. pozostawały nadal wolne środki w wysokości 0,94 mln EUR. W okresie sprawozdawczym do WST wpłynęło 45 Raportów z postępu realizacji projektu na wartość EFRR w wysokości 2,15 mln EUR, zaś od 2009 r. było ich 118 (EFRR: 4,87 mln EUR). Od początku wdrażania Programu do końca 2013 r. wypłacono 33% zakontraktowanych środków (z czego 41% stanowiły środki zrefundowane w okresie sprawozdawczym). Tak niski poziom wydatkowania środków wynika przede wszystkim m.in. z niskiej średniej wartości projektów, długiego okresu ich trwania (np. zatwierdzony projekt Izby Przemysłowo - Handlowej w Cottbus trwać będzie 2 lata) oraz regularnego i stałego w wysokości wydatkowania środków. W okresie sprawozdawczym IZ przekazała do KE wnioski o płatność dotyczące działań realizowanych w ramach Priorytetu 2 na kwotę w wysokości 1,93 mln EUR, a od początku wdrażania Programu wartość ta wynosi 3,93 mln EUR. Poniży wykres prezentuje ramowe dane dotyczące wdrażania Priorytetu 2. 35
Wykres 18. Stan wdrażania Priorytetu 2 środki EFRR w mln EUR. Źródło: opracowanie własne WST. W okresie sprawozdawczym w Priorytecie 2 realizowanych było 14 projektów, a realizacja rzeczowa dobiegła końca tylko dla jednego projektu, tj. Investor Center Ostbrandenburg GmbH pt.: Wspólna sieć współpracy wspierająca osiedlanie nowych przedsiębiorstw oraz inwestycji w polsko - niemieckim regionie przygranicznym. Ponadto rozliczone zostały 3 projekty zakończone rzeczowo w 2012 r., w tym dwa wymienione powyżej. Ich łączna wartość dofinansowania z EFRR wynosiła 1,33 mln EUR. Wymieniony powyżej projekt Investor Center Ostbrandenburg GmbH dotyczył wspierania powiązań gospodarczych w polsko-niemieckim regionie przygranicznym, w szczególności poprzez nowe inwestycje i kooperacje pomiędzy lokalnymi polskimi i niemieckimi przedsiębiorstwami oraz nowymi firmami (patrz również http://www.icob.de/pl/projekte/ansiedlungsnetzwerk). Partnerzy projektu poprzez stworzenie odpowiednich struktur identyfikowali potencjalnych partnerów gospodarczych, informowali ich o specyfice regionu oraz wspierali ich działania. Stworzenie takiej sieci zrzeszającej / łączącej instytucje otoczenia biznesu, szkoły wyższe z przedsiębiorcami było konieczne, ponieważ w regionie przygranicznym nie istniała żadna instytucja zajmująca się wspieraniem rozwoju i promocji lokalizacji. W projekcie brali udział również eksperci branżowi. Poza działaniami na rzecz inwestorów, w ramach projektu badano również szanse i możliwości poprawy warunków inwestycyjnych w regionie pogranicza oraz specyficzne strategie aktywizacyjne, pomagające przyciągnąć inwestorów. Inicjatywa ta dotyczyła obszaru Euroregionu Pro Europa Viadrina. Jednym ze sposobów osiągnięcia tego celu było informowanie zainteresowanych firm nt. warunków inwestowania w regionie oraz ukazanie szczególnych atutów polsko-niemieckiego regionu przygranicznego. Ponadto zorganizowano 3 fachowe warsztaty, 3 spotkania partnerów sieci współpracy, 54 spotkania dla inwestorów oraz międzynarodowe konferencje dla inwestorów. Potencjał regionu gospodarczego polsko-niemieckiego pogranicza prezentowany był także na 6 targach i zasadniczo najważniejsza kwestia pozyskano oraz wsparto łącznie 28 przedsięwzięć inwestycyjnych i projektów kooperacyjnych. Podobnie jak w przypadku Priorytetu 1, ze względu na niewielką ilość zatwierdzonych projektów, wpływ inicjatyw realizowanych w ramach Priorytetu 2 na polityki horyzontalne UE nie uległ zmianie. Nadal projekty mają największy wpływ na rozwój zatrudniania, co zgadza się z m.in. powyżej zaprezentowaną treścią przykładowych działań. Tabela 12. Projekty realizowane w ramach Priorytetu 2 pod względem ich wpływu na polityki horyzontalne UE. Polityka Równość szans Środowisko Zatrudnienie Działanie głównie pozytyw. neutralny głównie pozytyw. neutralny głównie pozytyw. neutralny 2.1 0 4 5 0 4 5 2 6 1 2.2 0 5 0 0 2 3 1 4 0 2.3 0 4 0 1 2 1 0 4 0 Razem 0 13 5 1 8 9 3 14 1 Źródło: opracowanie własne WST. 36
W ujęciu kumulatywnym lata 2009-2013 wdrażanie Priorytetu 2, w podziale na 3 dostępne w jego ramach działania, prezentuje Tabela nr 13: Tabela 13. Zestawienie najważniejszych danych, dotyczących wdrażania Priorytetu 2 w okresie 2009-2013 (w mln EUR). Liczba dofinansowanych projektów zrefundowanych raportów Działanie dofinansowanych Realizacja alokacji Realizacja alokacji EFRR EFRR projektów priorytetu w % priorytetu w % 2.1 10 4,02-2,71-2.2 5 5,06-0,68-2.3 3* 2,13-0,33 - Razem 18 11,21 92% 3,72 31% * uwzględnia projekt odrzucony w 2013 r. przez KM. Źródło: opracowanie własne WST. Liczba projektów zatwierdzonych do dofinansowania przekłada się na wielkość wartości zrefundowanych raportów, co bardzo dobrze prezentuje powyższa tabela. Znaczące jest jednak, iż w okresie sprawozdawczym to działanie 2.2. Regionalny i lokalny marketing dominuje wartością dofinansowanych projektów. Znamienne znaczenie ma jednak w tym przypadku wsparcie w ramach tego działania największego projektu Priorytetu 2 pt.: Budowanie przyszłości na wspólnych fundamentach historii: Budowa Polsko-Niemieckiego Centrum Dom Bolfrasa we Frankfurcie nad Odrą oraz przygotowania dla budowy Wieży Kleista w Słubicach (etap I) jako latarnie transgranicznego, słubicko-frankfurckiego marketingu turystycznego, na którego dofinasowanie przeznaczono środki EFRR w wysokości 3,6 mln EUR. Najmniejszym powodzeniem cieszy się wśród BW działanie 2.3, skierowane na tworzenie sieci współpracy pomiędzy uczelniami a przedsiębiorcami. Jednym z powodów realizacji zaledwie 3 projektów w tej dziedzinie jest brak dużych ośrodków naukowo badawczych na terenie wsparcia po polskiej stronie. Należy jednak zaznaczyć, iż dwa spośród tych projektów zajmują się tak zwaną zieloną energią i jej zastosowaniem zarówno przez osoby prywatne, jak i przez firmy. Prężnie działają natomiast instytucji zajmujące się wsparciem przedsiębiorców (przykłady projektów opisane zostały powyżej), których zakres działalności pokrywa się z tematyką działania 2.1. Stanowiły one 40 % wszystkich projektów zatwierdzonych do dofinansowanie w ramach Priorytetu 2 oraz aż 80% projektów realizowanych w obszarze tematycznym działania 2.1. 3.2.2 Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi Wdrażanie Priorytetu 2 w 2013 r. nie wiązało się z żadnymi znaczącymi problemami lub sytuacjami, które zakłócałyby sprawną realizację projektów. 3.2.3 Przykłady projektów wybranych do dofinansowania Załącznik numer 1. 3.3 Priorytet 3 3.3.1 Postęp w realizacji celów Priorytetu wraz z analizą postępów Informacja na temat rzeczowych i finansowych postępów realizacji Priorytetu 3 Postęp Priorytetu 3 jest porównywalnie niski do stanu wdrażania Priorytetu 2, jednakże stopień realizacji poszczególnych wskaźników jest lepszy. Wszystkie wskaźniki, chociaż na różnym poziomie, są realizowane i przyczyniają się do osiągnięcia założeń Programu. Co ciekawe w zaledwie 5 projektach wzięło udział ponad 350 osób, co w kontekście jednego z głównych założeń w tym Priorytecie wspieracie zasobów ludzkich jest bardzo dobrą informacją. Tabela 14. Postęp fizyczny Priorytetu 3. Kod wskaźnika Wskaźniki Jednostka Rok 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Ogółem Wskaźniki produktu nd. Wskaźnik 1: Liczba wspólnych projektów w zatwierdzonym dokumencie programowym nie określono jednostek oraz wartości docelowej Realizacja 0 0 0 0 0 1 4 5 docelowa - - - - - - - 25 37
wskaźników na poziomie poszczególnych okresów sprawozdawczych bazowa Szacowana realizacja 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 1 6 7 1 20 nd. Wskaźnik 2: Liczba partnerów w zatwierdzonym dokumencie programowym nie określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na poziomie poszczególnych okresów sprawozdawczych Realizacja 0 0 0 0 0 2 10 12 docelowa bazowa Szacowana realizacja - - - - - - - 50 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 10 2 12 22 2 48 nd. Wskaźnik 3: Liczba projektów dotyczących podnoszenia kwalifikacji oraz zatrudnienia w zatwierdzonym dokumencie programowym nie określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na poziomie poszczególnych okresów sprawozdawczych Realizacja 0 0 0 0 0 1 2 3 docelowa bazowa Szacowana realizacja - - - - - - - 15 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 4 5 3 0 15 Realizacja 0** 0 0 0 0 186 brak podziału w raporcie końcowym 177 (brak podziału w raporcie końcowym) 200 młodociani 363 (brak podziału w raporcie końcowym) 200 młodociani nd. Wskaźnik 4:** Liczba osób, które wzięły udział we wspólnych przedsięwzięciach z zakresu kształcenia, w tym: mężczyźni, kobiety, uczniowie, młodociani w zatwierdzonym dokumencie programowym nie określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na poziomie poszczególnych okresów sprawozdawczych docelowa bazowa - - - - - - - 0 0 0 0 0 0 0 0 200 100 100 50 50 Szacowana realizacja 0** 0** 320** 302** 1761** 1677** 0** 4060 nd. Wskaźnik 5: Liczba przedsiębiorstw, instytucji, urzędów oraz innych podmiotów, którzy wzięli udział w projektach kooperacyjnych w zatwierdzonym dokumencie programowym nie określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na poziomie poszczególnych okresów sprawozdawczych Realizacja 0 0 0 0 0 0 0 0 docelowa bazowa Szacowana realizacja - - - - - - - 15 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 0 2 38
nd. Wskaźnik 6: Liczba osób, które wzięły udział we wspólnych inicjatywach na rzecz zatrudnienia w zatwierdzonym dokumencie programowym nie określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na poziomie poszczególnych okresów sprawozdawczych Realizacja 0 0 0 0 0 23 0 23 docelowa bazowa Szacowana realizacja - - - - - - - 150 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 120 272 523 68 0 983 nd. Wskaźnik 7: Liczba projektów wspierających kooperację i spotkania (w ramach Funduszu Małych Projektów oraz projektów sieciowych) w zatwierdzonym dokumencie programowym nie określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na poziomie poszczególnych okresów sprawozdawczych Realizacja 0 0 0 0 0 0 204 204 docelowa bazowa Szacowana realizacja - - - - - - - 400 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4 0 0 4 0 8 Realizacja 0** 0** 0** 0** 0** 343 brak podziału w raporcie końcowym 207 brak podziału w raportach końcowych (oraz 21.500 uczestników projektu FMP) 550 (oraz 21.500 uczestników projektu FMP) nd. Wskaźnik 8: Liczba osób zaangażowanych w projekty, w tym: kobiety, mężczyźni, dzieci, młodzież, osoby niepełnosprawne, w zatwierdzonym dokumencie programowym nie określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na poziomie poszczególnych okresów sprawozdawczych docelowa bazowa - - - - - - - 0 0 0 0 0 0 0 0 1000 500 500 100 100 20 Szacowana realizacja 0 0 7100** 0 3269** 2263** 0 12632 nd. Wskaźnik 9: Liczba projektów na rzecz przezwyciężania barier językowych w zatwierdzonym dokumencie programowym nie określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na poziomie poszczególnych okresów sprawozdawczych Realizacja 0 0 0 0 0 1 1 1 docelowa bazowa Szacowana realizacja - - - - - - - 5 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 5 5 3 0 15 nd. Wskaźnik 9: Liczba (inwestycyjnych) w zatwierdzonym dokumencie programowym nie Realizacja 0 0 0 2 0 0 0 2 39
projektów z zakresu kultury, spraw społecznych, rekreacji i sportu (bez FMP) określono jednostek oraz wartości docelowej wskaźników na poziomie poszczególnych okresów sprawozdawczych docelowa bazowa Szacowana realizacja - - - - - - - 10 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 21 7 4 3 0 35 Analiza jakościowa Na początku należy zaznaczyć, iż Priorytet 3 składa się z dwóch działań 3.1 Wspieranie projektów z zakresu kształcenia oraz zatrudnienia oraz 3.2 Współpraca i spotkania (Fundusz Małych Projektów (FMP) i projekty sieciowe), ale jedynie w ramach tego pierwszego istniała możliwość bezpośredniego wnioskowania o dofinansowanie przez instytucje z obszaru pogranicza. Działanie 3.2 poświęcone jest w całości realizacji projektów systemowych tak zwanych Projektów parasolowych, a instytucjami upoważnionymi do wnioskowania o środki w ramach tego działania są polskie i niemieckie biura dwóch Euroregionów: Pro Europa Viadrina i Sprewa-Nysa-Bóbr. W związku z tym w kontekście analizy wdrażania tego Priorytetu należy mieć na uwadze specyfikę tych dwóch działań. W okresie sprawozdawczym w ramach przeprowadzonego naboru na Listę projektów rezerwwowych (działanie 3.1) do siedziby WST wpłynęły 3 projekty o łącznej wartości wnioskowanego dofinansowania w wysokości 0,32 mln EUR. Beneficjentami Wiodącymi tych projektów było stowarzyszenie, organ administracji rządowej oraz instytucja otoczenia biznesu. Taki rozkład dobrze oddaje specyfikę instytucji realizujących działania w ramach Priorytetu 3. Największy udział w wydatkowaniu środków mają instytucje zajmujące się edukacją oraz doskonaleniem zawodowym. Następną grupą są stowarzyszenia i na samym końcu jednostki samorządu terytorialnego. Odwrotnie niż w Priorytecie 2 w tym Priorytecie jako BW dominują instytucje zlokalizowane na północy i stanowią one 75% instytucji realizujących transgraniczne inicjatywy (działanie 3.1). Podobnie jak w Priorytecie 2 w zdecydowanej większości projektów współpraca transgraniczna opiera się m.in. na jego wspólnym finansowaniu. Analogicznie również do Priorytetu 2 decyduje o tym specyfika realizowanych działań, np. szkolenia, wymiany uczniów, staże, itp. Tylko w przypadku 4 projektów głównym elementem działań projektowych było/jest stworzenie zaplecza infrastrukturalnego na potrzeby prowadzonych w dalszej kolejności działań związanych z edukacją lub kształceniem zawodowym. Zaznaczyć należy jednak, iż w większości tych projektów działania związane z zasobami ludzkimi prowadzone były równolegle do modernizacji infrastruktury. W okresie sprawozdawczym nie zatwierdzono do dofinansowania żadnego projektu, natomiast została podpisana jedna umowa o wartości EFRR 0,36 mln EUR. Beneficjentem tej umowy był Brandenburski Uniwersytet Techniczny w Cottbus, a celem realizowanego przez niego projektu jest: zbadanie i opracowanie wspólnego kulturowego dziedzictwa niemieckich i polskich Dolnych Łużyc (południowej części województwa lubuskiego). Wyniki zostaną publicznie przedstawione [ ] w postaci publikacji naukowych, przewodnika turystycznego o miejscowym krajobrazie kulturowym oraz w formie objazdowej wystawy, jak i kilku konferencji. W trakcie XIII posiedzenia KM ustalono, iż dostępne wolne środki w Priorytecie 3 w wysokości 1,27 mln EUR zasilą drugą edycję Projektów parasolowych, wdrażanych przez polskie i niemieckie biura Euroregionów. Wraz ze zmianą budżetu dla trzech projektów wprowadzone zostały adekwatne zmiany (zwiększenia) w zakresie wskaźników produktu, w jednym dodatkowo zmieniono wartości docelowe wskaźników rezultatów a w jednym ustalono, iż ewentualne zmiany będą nanoszone w trackie realizacji projektu. Zmiana ww. projektów została zatwierdzona przez KM w drodze procedury obiegowej (patrz rozdział 2.3). W 2013 r. trwała realizacja 15 projektów, dzięki czemu do WST wpłynęło w sumie 76 Raportów na łączną wartość wnioskowanej refundacji w wysokości 10,14 mln EUR. Kwotę tę można podzielić na dwie składowe działanie 3.1 i 3.2, gdyż w odróżnieniu do pozostałych Priorytetów, Priorytet 3, a dokładnie działanie 3.2 rządzi się innymi prawami niż pozostałe działania. Taki podział ma więc tu swoje uzasadnienie i pokazuje dokładniej dynamikę wydatkowania środków w ramach tego Priorytetu. Spośród tych 76 Raportów 43 złożone zostały przez beneficjentów działania 3.1 (6,30 mln EUR), a 33 Raporty przedłożone zostały przez biura Euroregionów (3,84 mln EUR). Od początku wdrażania Programu do WST wpłynęło 156 Raportów na łączną wartość dofinansowania w wysokości 22,45 mln EUR. W roku sprawozdawczym dokonano refundacji w wysokości 10,58 mln EUR (6,22 mln EUR+4,36 mln EUR), co stanowiło ponad połowę refundacji przekazanych od początku realizacji Programu. Poziom realizacji finansowej tego Priorytetu też jest wysoki, gdyż stosunek środków wypłaconych do wartości projektów realizowanych wynosi 60%. 40
i Program Operacyjny Współpracy Transgranicznej W okresie sprawozdawczym IZ przekazała do KE wnioski o płatność dotyczące działań realizowanych w ramach Priorytetu 1 na kwotę w wysokości 12,62 mln EUR, a od początku wdrażania Programu wartość ta wynosi 21,34 mln EUR. Szczegółowy postęp finansowy Priorytetu przedstawia poniższy wykres. Wykres 19. Stan wdrażania Priorytetu 3 środki EFRR w mln EUR. Źródło: opracowanie własne WST. W okresie sprawozdawczym zakończone finansowo zostały 4 projekty, w tym jeden Projekt parasolowy. Ich wartość stanowiła niewiele ponad 6% wartości wszystkich zakontraktowanych środków. Rzeczową realizację zakończyły zaś cztery projekty (z czego trzy to Projekty parasolowe), a ich wartość EFRR wynosiła 11,46 mln EUR. Jednym z ciekawszych projektów zrealizowanych w ramach tego Priorytetu, a którego zakończenie finansowe przypadło na okres sprawozdawczy jest projekt Deutsche Angestellten Akademie pt.: Opracowanie i próbna realizacja transgranicznego programu podniesienia kwalifikacji zawodowych u wychowawców przedszkolnych w celu wdrożenia w przedszkolach regionu edukacji językowej (dofinansowanie z EFRR: 0,09 mln EUR). W ramach tego projektu została m.in. opracowana koncepcja training on the job pt.: Dwujęzyczność w przedszkolu skierowana do nauczycielek przedszkolnych pracujących w przedszkolach dwujęzycznych, zawierająca przykłady zabaw z dziećmi w ramach animacji językowej, ewaluację, oraz zbiór przykładów zabaw dla dzieci na płycie CD. Wydano również monografię Język obcy w przedszkolu od edukacji językowej do interkulturowej. Ponadto w wymianie w 4 przedszkolach w Niemczech i 5 przedszkolach w Polsce wzięły udział po 4 nauczycielki z polskich i z niemieckich placówek. Innym, acz równie ciekawym projektem, jest nadal realizowany projekt Stowarzyszenia Das Ost- Brandenburgische Tumorzentrum Bad Saarow Utworzenie klinicznego rejestru raka w województwie lubuskim oraz wprowadzenie systemu benchmarkingu w opiece onkologicznej (dofinansowanie z EFRR: 1,3 mln EUR). Projekt ten dotyka tematyki ochrony zdrowia, co jest jednym z zagadnień Priorytetu 3. BW wspólnie z partnerem Szpitalem Wojewódzkim w Zielonej Górze w ramach intensywnej współpracy transgranicznej utworzyli w województwie lubuskim kliniczny rejestr raka. W takim rejestrze, jak wskazuje BW we wniosku, ujmowane są, w przeciwieństwie do rejestrów epidemiologicznych, wszystkie dane dotyczące diagnozy i leczenia w odniesieniu do osób i pozwalające na ich statystyczną oraz biometryczną ocenę. [ ] Odzwierciedlają one w ten sposób interdyscyplinarną n ponadsektorową współpracę wszystkich uczestniczących w leczeniu specjalistów i prowadzą w konsekwencji do 41
nowych możliwości zapewnienia zaopatrzenia pacjentów na wysokim jakościowo poziomie. Rejestr stworzony po polskiej stronie wzorowany jest na tym istniejącym w Brandenburgii, który jak podkreśla BW uznany jest za wzorcowy rejestr w Niemczech. Taka organizacja pracy obu partnerów umożliwi utworzenie porównywalnych zbiorów danych, co jest warunkiem koniecznym do dalszej poprawy opieki onkologicznej ludności na całym terenie obszaru wsparcia. Dodatkowo w ramach działań prowadzonych przez obu partnerów zestawiane będą anonimowe dane z obu regionów w celu, poprzez proces benchmarkingu, zdefiniowania optymalnych opcji leczenia i opieki. W celu maksymalnego ulepszenia prowadzonych działań powstał również dwujęzyczny program komputerowy oraz przygotowanych zostanie szereg publikacji dotyczących tej tematyki. Ponadto partnerzy projektu wspólnie promują zdrowy tryb życia w trakcie różny imprez, a informacje na temat przebiegu projektu są dostępne na dwóch stronach internetowych: www.cmchn.pl oraz www.plbb-qualitaetsregister.eu Poniżej przedstawiona została charakterystyka wpływu projektów realizowanych/zrealizowanych w Priorytecie 3 na wdrażanie polityk horyzontalnych. Mając na uwadze, iż w okresie sprawozdawczym nie zatwierdzono do dofinansowania żadnego projektu, dane te pozostają bez zmian. Tabela 15. Projekty realizowane w ramach Priorytetu 3 pod względem ich wpływu na polityki horyzontalne UE. Polityka Równość szans Środowisko Zatrudnienie Działanie głównie pozytyw. neutralny głównie pozytyw. neutralny głównie pozytyw. neutralny 3.1 2 10 0 0 9 3 5 6 1 3.2 0 0 8 0 0 8 0 2 6 Razem 2 10 8 0 9 11 5 8 7 Źródło: opracowanie własne WST. W ujęciu kumulatywnym lata 2009-2012 wdrażanie Priorytetu 3, w podziale na 2 dostępne w jego ramach działania, prezentuje się następująco: Tabela 16. Zestawienie najważniejszych danych, dotyczących wdrażania Priorytetu 3 w okresie 2009-2012 (mln EUR). Liczba dofinansowanych projektów zrefundowanych raportów Działanie dofinansowanych Realizacja alokacji EFRR projektów priorytetu w % EFRR 3.1 12 15,64-7,66-3.2 8 19,89-11,97 - Razem 20 35,53 100% 19,63 55% Źródło: opracowanie własne WST. Podział wykorzystania środków w ramach Priorytetu 3 pomiędzy działaniami jest dość równomierny i przekłada się on również na wartość zrefundowanych wydatków. Działanie 3.2 wraz z Projektami parasolowymi jest drugą składową, która umożliwiła realizację zobowiązania na 2013 r., gdyż pod względem wielkości kwoty certyfikowane w jego ramach ustępują jedynie Priorytetowi 1. 3.3.2 Opis istotnych problemów we wdrażaniu wraz z podjętymi środkami zaradczymi Rok 2013 nie przyniósł żadnych istotnych problemów ani sytuacji, które mogłyby zakłócić sprawne wdrażanie Priorytetu 3. Polskie biuro Euroregionu Pro Europa Viadrina" wskazało, podobnie jak w roku poprzednim, iż jednym z głównych problemów występujących podczas realizacji Funduszu Małych Projektów i Projektów Sieciowych był brak możliwości udzielenia zaliczek bezpośrednim beneficjentom Funduszu Małych Projektów i Projektów Sieciowych. 42
Zmiana zaś Wspólnych wytycznych kontroli I stopnia skutkowała w opinii polskiego biura Euroregionu Sprewa Nysa Bóbr koniecznością przedkładania do rozliczenia przez beneficjentów projektów małych dodatkowych dokumentów oraz wyjaśnień. Po stronie niemieckiej biuro Euroregionu Spree Neisse Bober jako znaczący problem wymieniło, szczególnie dla małych stowarzyszeń, skomplikowane i przewlekłe procedury wdrażania projektów małych. Pomimo regularnych szkoleń rozliczanie projektu sprawia beneficjentom nadal spore trudności. Pracownicy biura w celu poprawy sytuacji prowadzili indywidualne szkolenia i to działanie, biorąc pod uwagę specyfikę poszczególnych projektów, dało największe efekty. Kolejnym problemem przy wdrażaniu projektów FMPiPS było, podobnie jak wskazało to polskiego biuro Euroregionu Pro Europa Viadrina", brak przekazania zaliczki i konieczność prefinansowania projektów przez beneficjentów. Niektórzy z beneficjantów z obszaru Euroregionu Spree Neisse Bober nie wytrzymali obciążania i w 2013 r. nie składali już kolejnych projektów. Ponadto najbardziej popularne wśród uczestników projekty ze względu na ich kolejną edycję mogły być refundowane jedynie w formie degresywnej, co jest z punktu widzenia beneficjentów kłopotliwe finansowo oraz niezrozumiałe. 3.3.3 Przykłady projektów wybranych do dofinansowania Załącznik nr 1. 4. Pomoc Techniczna Na Priorytet Pomoc Techniczna na cały okres programowania przeznaczona została kwota wkładu z EFRR w wysokości 7,45 mln EUR, co stanowi prawie 6% wkładu z EFRR przydzielonego Programowi. W okresie sprawozdawczym KM zatwierdził w drodze procedury obiegowej przeprowadzonej w dniach 18 października 4 listopada 2013 r. wniosek Pomocy Technicznej IK. Tabela 17. Wnioski Pomocy Technicznej zatwierdzone w 2013 r. w mln EUR. Lp Wnioskodawca Nr wniosku Kwota EFRR (EUR) Współfinansowanie krajowe Łącznie (EUR) 1 Instytucja Koordynująca - Ministerstwo Gospodarki i Spraw Europejskich Kraju Związkowego Brandenburgia WTBR.04.01.00-05-011/12 519.996,00 91.764,00 611.760,00 Źródło: opracowanie własne WST. Ponadto w ramach ww. procedury KM zatwierdził zmiany budżetu PT, konieczne ze względu na dopasowanie dostępnych środków do aktualnych potrzeb IK. Czas realizacji ww. projektu został wydłużony do grudnia 2015 r. tak, aby możliwe było wykorzystanie jeszcze dostępnych środków PT PO PL-BB na potrzeby przygotowania nowego okresu programowania. W ten sposób oczekiwane ograniczone środki PT nowego okresu programowania na lata 2014-2020 mogłyby zostać zaoszczędzone i przeznaczone na inne cele. IK planuje pokryć ww. zapotrzebowanie środkami, które zostały niewykorzystane w ramach poprzedniego projektu PT. Działanie to pociągało za sobą konieczność zmiany ogólnego budżetu PT. Po stronie niemieckiej początkowo również wynagrodzenie dla niemieckiego Kontrolera I stopnia za przyjęcie roli Kontroler zgodnie z artykułem 16 Rozporządzenia KE 1080/2006 była przewidziana w pełnym wymiarze ze środków PT. W trakcie tworzenia wspólnego planu wszystkich koniecznych kosztów w ramach PT dla obu Programów (obecnej i przyszłej perspektywy) stało się jasne, iż aby pokryć wszystkie konieczne koszty środki UE Priorytetu 4 PT w wysokości 6% wspólnego budżetu będą niewystarczające, ze względu na określone przez KE skomplikowane procedury dotyczące wdrażania Programu. W celu pokrycia dodatkowego zapotrzebowania oraz aby zachować transparentność źródeł finansowania (środki KE i/lub środki krajowe) dla wydatków w ramach PT, IK postanowiła, iż finansowanie wydatków z kategorii kosztów kontroler I stopnia będzie się odbywało wyłącznie ze środków krajowych Kraju Związkowego Brandenburgia. Łącznie zatem na potrzeby przeprowadzania kontroli I stopnia w ramach Programu dotychczas na dodatkowe środki krajowe przyznano kwotę w wysokości 2.112.187.53 EUR, z czego w samym 2013 r. 853.326,91 EUR, tak aby pokryć wszystkie niezbędne wydatki na rzecz dotrzymania wymaganych przez KE procedur, a które wykraczają poza zwykłe przepisy krajowe. 43
W roku 2013 r. ze środków będących do dyspozycji instytucji wdrażających Program w Priorytecie 4 Pomoc Techniczna została wydatkowana kwota w wysokości 0,59 mln EUR (EFRR) i została poniesiona przez następujące instytucje: 1. Instytucja Zarządzająca 22 866,39 EUR; 2. Instytucja Koordynująca 352 090,10 EUR; 3. Lubuski Urząd Wojewódzki 15 031,67 EUR; 4. Centrum Projektów Europejskich (Wspólny Sekretariat Techniczny) 202 792,18 EUR. Od uruchomienia Programu na rzecz beneficjentów PT zrealizowano płatności w wysokości 3,49 mln EUR EFRR, co stanowi 2,8% realizacji zobowiązań Programu na lata 2007-2013. W samym roku 2013 wartość refundacji wyniosła 1,16 mln EUR EFRR. W okresie sprawozdawczym IZ przekazała do KE wnioski o płatność dotyczące działań realizowanych w ramach Priorytetu 4 na kwotę w wysokości 1,46 mln EUR, a od początku wdrażania Programu wartość ta wynosi 3,64 mln EUR. W okresie sprawozdawczym nie napotkano znaczących problemów w realizacji Priorytetu Pomoc Techniczna. 44
5. Informacja i promocja. 5.1 Imprezy informacyjno-promocyjne. Program Operacyjny Współpracy Transgranicznej W omawianym okresie sprawozdawczym działania informacyjno-promocyjne na płaszczyźnie Programu były realizowane zgodnie z Planem Informacji i Promocji na 2013 rok, zatwierdzonym przez KM (patrz również rozdział 2.8). Działania prowadzone z zakresie informacji i promocji są realizowane wspólnie przez WST i RPK. W tym celu w dniu 27 marca 2013 r. w siedzibie WST odbyło się spotkanie, podczas którego omówiono i dokonano podziału zadań pomiędzy RPK i WST na okres 2013 r. 5.1.1 Konsultacje w związku z naborem/ konsultacja dla BW i Partnerów projektu W związku z przeprowadzeniem w III kwartale 2013 r. naboru na Listę projektów rezerwowych w okresie od 09.09.2013 r. do dnia 13.09.2013 r. w siedzibie WST zorganizowano szkolenia konsultacje na potrzeby potencjalnych beneficjentów. Z możliwości uzyskania bezpośredniej porady skorzystało 12 instytucji. W siedzibie WST w każdym miesiącu odbywało się około 4 indywidualnych konsultacji z beneficjentami i partnerami projektu. Konsultacje te dotyczyły przede wszystkim Procedury wprowadzania zmian w projekcie oraz raportowania w ramach Programu. Konsultacje takie prowadzone były również telefonicznie oraz za pomocą poczty elektronicznej. 5.1.2 Szkolenia dla beneficjentów. Podobnie jak w latach poprzednich, w trakcie szkoleń przeprowadzonych w 2013 r. oraz podczas indywidualnych konsultacji odbywających się w siedzibie WST, zarówno BW, jak i PP wskazali na dalszą konieczność przeprowadzania szkoleń związanych z wdrażaniem Programu, a dokładnie z monitoringiem wskaźników w trakcie realizacji projektów oraz możliwościami wprowadzania zmian w dokumentach projektowych, jak i sprawozdawczością. Wychodząc naprzeciw potrzebom, WST zorganizował następujące dwa cykle szkoleń dla beneficjentów: Zielona Góra, dnia 16 kwietnia 2013 r. oraz Eisenhüttenstadt, dnia 17 kwietnia 2013 r. W dniu 16.04.2013 r. w Zielonej Górze oraz w dniu 17.04.2013 r. w Eisenhüttenstadt odbyły się szkolenia dotyczące raportowania oraz wprowadzania zmian w projektach w ramach Programu. Celem szkolenia było przekazanie beneficjentom oraz partnerom realizowanych w Programie projektów aktualnych wytycznych, związanych z zasadami raportowania oraz z Procedurą wprowadzania zmian w projektach. Ponadto w związku ze zbliżającym się końcem okresu programowania 2007-2013, szczególny nacisk WST położył na przedstawienie praktycznych porad w kontekście działań, jakie muszą realizować partnerzy, kończąc wdrażanie projektu. Dodatkowo po zakończonym szkoleniu, zgodnie ze wcześniejszym zgłoszeniem zapotrzebowania, przeprowadzone zostały indywidualne konsultacje. Gorzów Wlkp., dnia 9 lipca 2013 r. oraz Forst,dnia 11 lipca 2013 r. W dniu 9 lipca 2013 r. w Gorzowie Wlkp. oraz w dniu 11 lipca 2013 r. w Forst odbyły się szkolenia dotyczące wdrażania projektów, w tym monitoringu wskaźników produktów i rezultatów w ramach Programu. Celem szkoleń było przekazanie beneficjentom oraz partnerom projektów informacji nt. prawidłowego wypełniania raportów z postępu realizacji projektów i wniosków o zmianę. Ponadto zaprezentowane były informacje o sposobie monitorowania realizacji finansowej i rzeczowej wskaźników produktów i rezultatów w trakcie wdrażania projektów. WST przedstawił także aktualny stan wdrażania, w tym stan kontraktacji oraz wykorzystania alokacji w Programie. Ponadto wszystkie biura Euroregionów, zgodnie z zakresem zadań w okresie sprawozdawczym przeprowadzały warsztaty, szkolenia oraz spotkania informacyjne dla beneficjentów Funduszu Małych Projektów i Projektów Sieciowych. Spotkania te dotyczyły głównie składania wniosków, realizacji i rozliczania projektów wdrażanych w ramach FMP i PS. 45
5.1.3. Imprezy promocyjne. Program Operacyjny Współpracy Transgranicznej A) Konkurs pod nazwą Najlepsza strona internetowa projektu WST w dniach 24 stycznia 31 marca 2013 r. zorganizował konkurs pod nazwą: Najlepsza strona internetowa projektu realizowanego w ramach Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Do konkursu mogły być zgłaszane strony internetowe wszystkich partnerów projektu, które są realizowane w ramach Programu, w tym beneficjentów Małych Projektów i Projektów Sieciowych, realizowanych w ramach projektów parasolowych Euroregionów Pro Europa Viadrina i Sprewa - Nysa - Bóbr. Pod uwagę brane były zarówno osobne serwisy internetowe, jak i podstrony portali internetowych instytucji partnerów projektu. Kapituła konkursu w składzie: WST, IZ, IK, Euroregion Pro Europa Viadrina oraz Euroregion Sprewa - Nysa - Bóbr po dokonaniu oceny wszystkich nadesłanych zgłoszeń stron internetowych projektów realizowanych w ramach Programu przyznała pierwsze miejsce i tym samym nagrodę, którą był cyfrowy aparat fotograficzny IHK- Projektgesellschaft mbh Ostbrandenburg we Frankfurcie nad Odrą za prowadzenie strony internetowej www.euro-job.net w ramach projektu pod nazwą: EUROJOB-Viadrina - Poprawa perspektyw zawodowych i edukacyjnych oraz mobilności w Euroregionie Pro Europa Viadrina. B) Działania w ramach Europejskiego Dnia Współpracy. W ramach obchodów Europejskiego Dnia Współpracy Terytorialnej (EC-Day 2013) WST zorganizował przy współpracy z RPK quiz dotyczący wiedzy na temat Europejskiej Współpracy Terytorialnej. Konkurs skierowany był do uczniów klas 1 gimnazjów z województwa lubuskiego oraz uczniów klas 6 szkół podstawowych Kraju Związkowego Brandenburgia. Łącznie w imprezach zorganizowanych w Zielonej Górze, Frankfurcie nad Odrą - Booßen, Jänschwalde oraz w Guben wzięło udział prawie 200 uczniów z województwa lubuskiego i Brandenburgii. Nagrodami były: I miejsce aparat fotograficzny II miejsce odtwarzacz MP3 III miejsce multimedialny słowniczek polsko niemiecki. Jednym z zadań było m.in. stworzenie krótkiej historyjki zaczynającej się od liter PWT PL BB. 46
C) Konkurs fotograficzny "Lubusko-brandenburskie pogranicze w obiektywie" 1. Pierwsze miejsce: W dniach od 8 lipca do 28 sierpnia 2013 r. przeprowadzony został konkurs fotograficzny pn.: Lubusko-brandenburskie pograniczne w obiektywie. Aby wziąć udział w konkursie wystarczyło zrobić jedno zdjęcie projektu realizowanego/ zrealizowanego w ramach Programu. Zgłoszone prace fotograficzne miały prezentować efekty wdrażania projektów w ramach Programu. WST nie stawiał żadnych dodatkowych ograniczeń w interpretacji tematu, jak również pozostawił swobodę środków jego realizacji. Konkurs skierowany był do wszystkich amatorów fotografowania - zarówno dla osób rozpoczynających przygodę z fotografią, jak i bardziej zaawansowanych miłośników tej dziedziny. Zdjęcia były oceniane pod względem ich jakości estetycznej, oryginalności, kreatywności, wkładu pracy oraz przede wszystkim związków z Programem. Na zwycięzców I, II oraz III miejsca w konkursie czekały ciekawe nagrody: I miejsce tablet; II miejsce czytnik e-book; III miejsce cyfrowa ramka. Łukasz Zamojski - Parkur Jeździecki - WOSIR Drzonków 2. Drugie miejsce: Ireneusz Brzeziński - Ławeczka Telemanna w Żarach 3. Trzecie miejsce: Maria Rękas - Dolina Luizy w Zielonej Górze Przesłano ponad 30 zdjęć, a ich autorzy mieli od 6 do 80 lat. Nagrody laureatom konkursu zostały wręczone podczas wystawy inauguracyjnej prac fotograficznych, która odbyła się w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze w dniu 15 października 2013 r. Ponadto najlepsze prace fotograficznych wzięły udział w wędrownej przedstawiających projekty, które otrzymały wsparcie w ramach Programu. D) Wystawa wędrowna - wydarzenie roczne Programu W dniu 15 października 2013 r. w holu przed salą kolumnową Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze odbyła się wystawa inauguracyjna prac fotograficznych wyłonionych w konkursie pn.: Lubusko-brandenburskie pograniczne w obiektywie. Ekspozycja przedstawiała atrakcje turystyczne znajdujące się na terenie lubuskobrandenburskiego obszaru wsparcia, jak i wydarzenia sportowe, czy też kulturalne, które miały miejsce na pograniczu. Wystawa w Zielonej Górze wystawie prac fotograficznych, 47
zapoczątkowała cykl prezentujący w czterech miastach pogranicza (Zielona Góra, Cottbus, Gorzów Wlkp. i Seelow) nie tylko laureatów ww. konkursu, ale i zdjęcia wykonane przez beneficjentów Programu. 5.1.4 Spotkania/imprezy/konferencje instytucji zaangażowanych/z udziałem instytucji zaangażowanych we wdrażanie Programu. W celu uzyskania płynnego przepływu informacji oraz zagwarantowania sprawnego wdrażania Programu w dniu 2 lipca 2013 r. w Słubicach odbyło się spotkanie Grupy Roboczej KM (patrz również rozdział 2.8). W 2013 r. polski Kontroler I stopnia przeprowadził 4 cykle dwudniowych konsultacji dla BW realizujących projekty w ramach Programu. Wszystkie instytucje zaangażowane w realizację Programu (m.in. IZ, IK, WST, LUW, RPK) uczestniczyły regularnie w spotkaniach/konferencjach/warsztatach organizowanych przez inne podmioty, podczas których promowały Program oraz UE. W 2013 r. były to m.in. następujące przedsięwzięcia: wspólne posiedzenie Komisji Współpracy Zagranicznej i Promocji Województwa Sejmiku Województwa Lubuskiego z Komisją ds. Europejskich oraz Polityki Rozwoju Parlamentu Krajowego Brandenburgii w dniu 19 kwietnia 2013 r. w Sulechowie ; konferencja 20 lat Euroregionu Pro Europa Viadrina w dniu 20 września 2013 r. we Frankfurcie nad Odrą; konferencja 20 lat współpracy transgranicznej w Euroregionie "Sprewa-Nysa-Bóbr" w dniu 21 września 2013 r. w Forst (Lausitz); seminarium Razem w UE, w dniu 24 września 2013 r. w Zielonej Górze; konferencja Granice dzielą - granice łączą. Transgraniczna współpraca na europejskich pograniczach Szanse i granice, w dniu 10 października 2013 r. w Görlitz. konferencja Turystyka wodna w dniu 24 października 2013 r. w Forst (Lausitz); konferencja Odra turystyka wodna bez granic w dniu 14 listopada 2013 w Eisenhüttenstadt; konferencja Współpraca w ramach euroregionów perspektywa rozwoju czy stagnacji w dniu 15 listopada 2013 w Opolu. Ponadto przedstawiciele wszystkich instytucji zaangażowanych w realizację Programu w miarę możliwości uczestniczyli w imprezach organizowanych przez BW i PP, związanych np. z rozpoczęciem lub zakończeniem realizacji ich projektów. Dodatkowo RPK zlokalizowany we Frankfurcie nad Odrą w ramach dzielności punktu Europe Direct prezentował efekty Programu grupom m.in. z Południowej Ameryki, Kanady, Rosji, Ukrainy czy Litwy. 5.1.5 Informowanie o wdrażaniu Programu w gremiach regionalnych. Polskie i niemieckie biura Euroregionów zaangażowane w realizację Programu przekazywały na bieżąco informacje na temat jego wdrażania gremiom regionalnym oraz na spotkaniach euroregionalnych grup roboczych, komitetach jednostek samorządowych i posiedzeniach rad miejskich. Zaliczyć należy tu także comiesięczne spotkania z przedstawicielami samorządów w ramach samorządowej grupy roboczej oraz doroczne zebranie członków stowarzyszenia euroregionów. Realizując sprawdzoną zasadę bottom-up, RPK ulokowane w niemieckich biurach Euroregionów Pro Europa Viadrina i Sprewa-Nysa-Bóbr - wspierając zadania realizowane przez WST - wspomagały wdrażanie Programu po niemieckiej stronie obszaru wsparcia konkretnie na obszarze Euroregionów. Udział regionalnych partnerów społeczno-gospodarczych realizowany jest w euroregionalnych grupach roboczych. Oba RPK przeprowadziły w 2013 r. szereg warsztatów, czy tez spotkań roboczych z różnymi grupami docelowymi - potencjalnymi beneficjentami, które miały na celu poprawę wiedzy nt. wnioskowania i rozliczania środków finansowych w ramach FMP i PS. 5.2 Współpraca z mediami. WST w 2013 r. regularnie sporządzał notatki prasowe. Artykuły informowały opinię publiczną o najważniejszych programowych wydarzeniach, takich jak np. posiedzenia KM, czy też podpisywanie umów o dofinansowanie. 48
Źródło: opracowanie własne WST. Notatki WST opublikowane zostały m.in. przez instytucje zaangażowane w realizację Programu na ich stronach internetowych oraz w newsletterach elektronicznych: - Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, www.ewt.gov.pl, - Ministerstwo Gospodarki i Spraw Europejskich Kraju Związkowego Brandenburgii, www.mwe.brandenburg.de, - Euroregion Pro Europa Viadrina, www.euroregion-viadrina.pl, - Euroregion Sprewa-Nysa-Bóbr, www.euroregion-snb.eu, - Lubuski Urząd Wojewódzki, www.lubuskie.uw.gov.pl, - Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego, www.lubuskie.pl. Wszystkie notatki prasowe WST dostępne są na stronie internetowej Programu: www.plbb.eu, w zakładce notatki prasowe. RPK przekazywały także informacje prasowe do lokalnych i regionalnych mediów zgodnie ze swoim rozdzielnikiem prasowym. Informacje prasowe zostały przekazanie m.in. do dzienników regionalnych Gazeta Lubuska, Gazeta Wyborcza Lausitzer Rundschau i Märkische Oderzeitung oraz tygodników Wochenkurier, Märkischer Boten, Lausitz am Sonntag i Kurier Gubiński. Ponadto informacje nt. projektów FMP ukazały się również w 11 dziennikach urzędowych. Informacje na temat Programu oraz realizowanych projektów ukazały się także m. in. w następujących mediach prasowych działających na jego obszarze wsparcia: - Gazeta Lubuska, www.gazetalubuska.pl,, - Gazeta Wyborcza, www.gazeta.pl, - Lausitzer Rundschau, www.lr-online.de, Informacje na temat Programu oraz realizowanych projektów ukazały się także w telewizji oraz stacjach radiowych działających na obszarze jego wsparcia. Audycje radiowe na ww. tematy miały miejsce np. w Radio Zachód, rbb-hörfunk Antenne Brandenburg, Radio1 czy też w Radio Fritz. Z kolei audycje telewizyjne wyświetlane były m.in. w Telewizji Regionalnej TVP3 i Telewizji Regionalnej HTS,. 5.3 Materiały informacyjno-promocyjne W 2013 r. WST przygotował następujące materiały promocyjne: Tabela 18. Materiały informacyjno-promocyjne. Lp. Nazwa Liczba sztuk 1 Ołówki 500 2 Notesy 200 3 Teczki papierowe 300 4 Smycze 500 5 Breloki reklamowe 500 6 Cukierki krówki Milanówki 5.000 7 Aktówka/Teczka konferencyjna 150 8 Parasol automatyczny z drewnianą rączką 150 Źródło: opracowanie własne WST. 49
Wszystkie materiały zostały przygotowane zgodnie z obowiązującymi w Programie z zakresu informacji i promocji. wytycznymi Dostępne materiały informacyjne i promocyjne były przekazywane potencjalnym beneficjentom, BW, partnerom projektów, członkom KM, jednostkom administracyjnym oraz zainteresowanej opinii publicznej. Ponadto były one rozpowszechniane na spotkaniach, forach, imprezach i konferencjach, w których brał udział WST oraz inne instytucje zaangażowane w realizację Programu. Ponadto WST przygotował i zlecił wydruk ulotki podsumowującej stan wdrażania Programu oraz prezentującej przykładowe realizowane projekty. Ulotka została przekazana instytucjom zaangażowanym we wdrażanie Programu, w celu jej dalszego rozpowszechniania. 50
Materiał promocyjny przygotowany przez WST Umacnianiu pozytywnego społecznego wizerunku Programu i UE na lubuskobrandenburskim pograniczu służyło także rozsyłanie kartek z życzeniami z okazji świąt Wielkiej Nocy oraz Bożego Narodzenia. Wysyłanie życzeń świątecznych jest ważnym elementem kulturowym w krajach biorących udział w Programie, a także tradycyjną formą pamięci, okazania szacunku oraz podziękowania za współpracę. Kartki z życzeniami w 2013 r. zawierały logotyp Programu oraz emblemat UE. Materiał promocyjny przygotowany przez WST Materiały informacyjne i promocyjne przygotowywały i dystrybuowały także inne instytucje zaangażowane we wdrażanie Programu, m in. IZ, RPK, polskie i niemieckie biura Euroregionów. Wśród tych materiałów można wymienić m.in.: kalendarze, plakaty, plecaki uczniowskie, itd. Wszystkie materiały informacyjno-promocyjne zawierały logotyp Programu oraz emblemat Unii Europejskiej. 5.4 Bezpośrednie konsultacje. WST uczestniczył m. in. w następujących indywidualnych spotkaniach doradczych: spotkanie ws. projektów bliźniaczych Odra dla turystów" z przedstawicielami beneficjentów, Instytucji Koordynującej oraz niemieckiego biura Euroregionu Pro Europa Viadrina, Zielona Góra, 10 stycznia 2013 r.; spotkanie z przedstawicielami Urzędu Miasta Sulęcin ws. omówienia realizowanych projektów, Zielona Góra, 19 marca 2013 r.; spotkanie z przedstawicielami Urzędu Miasta Słubice ws. omówienia realizowanych projektów, Zielona Góra, 24 kwietnia 2013 r.; spotkanie z przedstawicielami partnerów projektu rozpoczynające budowę mostu między miejscowościami Coschen i Żytowań w ramach projektu pt.: Transgraniczne połączenie mostowe pomiędzy powiatem Odra-Sprewa i Powiatem Krośnieńskim, Coschen, 23 października 2013 r.; spotkanie z przedstawicielami partnerów projektu dotyczące modyfikacji w projekcie pt.: Młodzież polska i niemiecka tworzy nowoczesne oferty turystyczne dla wzmacniania gospodarki regionalnej w Euroregionie Sprewa-Nysa-Bóbr, Frankfurt nad Odrą, 21 listopada 2013 r.; spotkanie z przedstawicielami partnerów projektu dotyczące wdrażania projektu pn.: Stworzenie połączeń komunikacyjnych pomiędzy drogami federalnymi i krajowymi na podstawie uzgodnionego planu rozwoju infrastruktury drogowej powiatów Märkisch-Oderland, myśliborskiego i gorzowskiego. Element projektu: Rozbudowa dróg powiatowych K6411 oraz K6408, Seelow, 21 listopad 2013 r. Równolegle do WST bezpośrednie konsultacje dotyczące Programu prowadziły także RPK. Doradztwo RPK dotyczyło rozliczenia projektu, w tym kontraktowania i raportowania. Należy jednak zaznaczyć, iż konsultacje te miały formę nie tylko bezpośredniego kontaktu, ale i rozmów telefonicznych i elektronicznej korespondencji. Do grupy docelowej należy zaliczyć nie tylko partnerów projektu, ale wnioskodawców i pozostałych zainteresowanych. Polskie i niemieckie biura Euroregionów prowadziły doradztwo w związku z wdrażaniem FMP i PS. 5.5. Strona internetowa Programu. Strona internetowa Programu jest prowadzona jednocześnie w języku polskim i niemieckim oraz jest na bieżąco aktualizowana i modyfikowana. W 2013 r. na tej stronie ukazały się m. in. wiadomości dotyczące planowanego posiedzenia KM oraz jego wyników. Umieszczano również informacje na temat szkoleń przeprowadzanych przez instytucje zaangażowane we wdrażanie Programu, aktualizacji dokumentów programowych oraz wszelkich wydarzeń dotyczących działań programowych, np. konkursów fotograficznych. 51
Dobrze funkcjonowała opcja Strefa członkowska umożliwiająca logowanie się na stronie Programu zarejestrowanych użytkowników. Pobierali oni ze strony przede wszystkim materiały związane z posiedzeniami KM. Na stronie internetowej w 2013 r. zostały opublikowane 4 numery Newsletter PLBB. W każdym z numerów prezentowane były aktualne informacje związane z wdrażaniem Programu, przykłady realizowanych projektów, nowości z obszaru działania Euroregionów, przydatne informacje w odniesieniu do realizacji projektów oraz ciekawostki z lubusko-brandenburskiego pogranicza. Również oba RPK oraz polskie biura Euroregionów miały swój wkład w poszczególne wydania Newslettera PLBB w rubryce: Nowości z Euroregionów. Ponadto Newsletter PLBB był rozsyłany do prenumeratorów przez WST za pomocą wprowadzonej w 2010 r. funkcji newsletter. Materiał promocyjny przygotowany przez WST W ciągu całego roku stronę internetową Programu odwiedziło łącznie prawie 400 tys. internautów. Oznacza to, iż w 2013 r. zanotowano ok. 50 % więcej wejść niż w roku 2012. Świadczyć to może o tym, iż strona internetowa Programu stała się jednym z podstawowych narzędzi, po które sięgają zarówno potencjalni beneficjenci, a także obecni beneficjenci potrzebujący informacji na temat wdrażania projektów. Średnio w każdym miesiącu 2013 r. zarejestrowano ok. 18 tys. odsłon strony programowej w serwisie prowadzonym w języku polskim oraz ok. 14 tys. odsłon w serwisie prowadzonym w języku niemieckim. Warto także odnotować, iż liczba wejść w serwisie w języku niemieckim zwiększyła się w porównaniu z rokiem poprzednim (10 tys. odsłon). Źródło: WST. Ponadto najwięcej wejść na stronę internetową notuje się przy ważnych wydarzeniach programowych, np. posiedzeniach KM, szkoleniach i warsztatach. 52
Wykres 20 i 21. Statystyka odsłon strony w języku polskim oraz w języku niemieckim. Statystyka odsłon strony w języku polskim Źródło: opracowanie własne WST. Statystyka odsłon strony w języku niemieckim W okresie sprawozdawczym przeprowadzono wizualną rozbudowę strony internetowej Programu o: wersję dla słabowidzących, aktywny kalendarz, galerię wydarzeń Programu, publikacje beneficjentów, możliwość automatycznego zapisania się na newslettera Programu www.plbb.eu, materiał fotograficzny z przeprowadzonych imprez: konkurs fotograficzny, konkurs na najlepszą stronę internetową, wystawa wędrowna, quiz nt. wiedzy o EWT, itp. Również strony internetowe RPK oraz polskich biur Euroregionów zawierają odpowiednie odnośniki dotyczące Programu. Strony te były na bieżąco aktualizowane w 2013 r. Informacje zawarte na stronach zawierają przede wszystkim: opis działań własnych oraz poszczególnych projektów, informacje nt. aktualnych konferencji i szkoleń oraz listy zatwierdzonych wniosków. 5.1.2. Fanpage na facebooku. W 2013 r. WST nadal prowadził fanpage na facebooku dla Programu. Na tym serwisie społecznościowym na bieżąco zamieszczane są w obu wersjach językowych m.in. ogólne informacje o Programie, czy też aktualne wydarzenia. Dzięki tej formie kontaktu każdy internauta możesz uzyskać bezpośrednią informację zwrotną na temat jego bieżącej działalności. Od początku pojawiania się fanpagu Programu do dnia 31 grudnia 2014 r. polubiło ją 247 osób, w tym w 2013 r. 134. Link do strony internetowej Facebooka Programu: https://www.facebook.com/poplbb20072013?ref=hl Źródło: WST. 53
Wykaz skrótów BW... EFRR... EFRROW EWT IA... ILB. IC... IK... IZ... jst... KE... KM... Beneficjent Wiodący Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Europejski Fundusz Rolny Rozwoju Obszarów Wiejskich Europejska Współpraca Terytorialna Instytucja Audytowa Bank Inwestycyjny Kraju Związkowego Brandenburgia Instytucja Certyfikująca Instytucja Koordynująca Instytucja Zarządzająca Jednostka/Jednostki samorządu terytorialnego Komisja Europejska Komitet Monitorujący KSI. Krajowy System Informatyczny SIMIK 07-13 LUW.. MRR... Lubuski Urząd Wojewódzki Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Rzeczpospolitej Polskiej PO EWT PL-BB / Program... Program Operacyjny Współpracy Transgranicznej Polska (Województwo Lubuskie) Brandenburgia w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej PP... Partner projektu PROW 2007-2013. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 PO RYBY 2007-2013... RMB RPK... SL. UE... WE... Program Operacyjny Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013 Region Morza Bałtyckiego Regionalny Punkt Kontaktowy Strategia Lizbońska Unia Europejska Wspólnota Europejska WF DWT... Wydział Finansowy w Departamencie Współpracy Terytorialnej Ministerstwa Rozwoju Regionalnego WST... Wspólny Sekretariat Techniczny 54
Wykaz tabel Program Operacyjny Współpracy Transgranicznej Tabela 1. Postęp fizyczny PO EWT PL-BB w 2013 r. Tabela 2. Osie priorytetowe w podziale na źródło finansowania (w EUR) narastająco. Tabela 3. Podział kumulatywny przyznanego wkładu wspólnotowego wg kategorii w ramach Priorytetów 1-3 w roku 2013. Tabela 4. Podział kumulatywny przyznanego wkładu wspólnotowego wg kategorii w ramach Priorytetów 1-3 narastająco od początku wdrażania Programu. Tabela 5. Lista projektów, których BW zostali wezwani do zwrotu środków w ramach PO EWT PL-BB, w podziale na poszczególne kwoty (EUR). Tabela 6. Parametry równości szans w projektach zatwierdzonych do dofinansowania w 2013 r. Tabela 7. Parametry równości szans w projektach zatwierdzonych do dofinansowania od początku wdrażania Programu. Tabela 8. Postęp fizyczny Priorytetu 1 Tabela 9. Projekty realizowane w ramach Priorytetu 1 pod względem ich wpływu na polityki horyzontalne UE. Tabela 10. Zestawienie najważniejszych danych, dotyczących wdrażania Priorytetu 1 w okresie 2008-2013 w mln EUR. Tabela 11. Postęp fizyczny Priorytetu 2. Tabela 12. Projekty realizowane w ramach Priorytetu 2 pod względem ich wpływu na polityki horyzontalne UE. Tabela 13. Zestawienie najważniejszych danych, dotyczących wdrażania Priorytetu 2 w okresie 2009-2013 (w mln EUR). Tabela 14. Postęp fizyczny Priorytetu 3. Tabela 15. Projekty realizowane w ramach Priorytetu 3 pod względem ich wpływu na polityki horyzontalne UE. Tabela 16. Zestawienie najważniejszych danych, dotyczących wdrażania Priorytetu 3 w okresie 2009-2012 (mln EUR). Tabela 17. Wnioski Pomocy Technicznej zatwierdzone w 2013 r. w mln EUR. Tabela 18. Materiały informacyjno-promocyjne. Wykaz wykresów Wykres 1. Liczba Beneficjentów Wiodących projektów zatwierdzonych do dofinansowania z EFRR według kategorii instytucji (bez Pomocy Technicznej) od początku wdrażania PO EWT PL-BB. Wykres 2 i 3. Liczba oraz wartość (w mln EUR) projektów złożonych w ramach naboru w podziale na Priorytety. Wykres 4 i 5. Liczba oraz wartość (w mln EUR) projektów, które spełniły wymogi formalne w podziale na Priorytety. Wykres 6 i 7. Liczba oraz wartość (w mln EUR) projektów zatwierdzonych do dofinansowania w 2013 r. Wykres 8 i 9. Liczba oraz wartość (w mln EUR) podpisanych umów o dofinansowanie w 2013 r. Wykres 10. Liczba i wartość podpisanych umów o dofinansowanie od początku wdrażania Programu w podziale na Priorytety. Wykres 11 i 12. Liczba i wartość (mln EUR) podpisanych umów w podziale na lata 2009-2013. Wykres 13. projektów zakończonych od początku wdrażania Programu w podziale na Priorytety. Wykres 14. Stan realizacji finansowej Programu w podziale na Priorytety w 2013 r. (mln EUR) Wykres 15. Stan realizacji finansowej Programu w podziale na Priorytety (mln EUR) lata 2009-2013. Wykres 16. Stan realizacji finansowej Programu (środki EFRR) lata 2009-2013(mln EUR). 55
Wykres 17. Stan wdrażania Priorytetu 1 środki EFRR w mln EUR. Wykres 18. Stan wdrażania Priorytetu 2 środki EFRR w mln EUR. Wykres 19. Stan wdrażania Priorytetu 3 środki EFRR w mln EUR. Wykres 20 i 21. Statystyka odsłon strony w języku polskim oraz w języku niemieckim. Wykaz załączników Załącznik 1. Przykłady projektów wybranych do dofinansowania. Załącznik 2. Wpływ projektów realizowanych w ramach Programu Operacyjnego Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia 2007-2013 na Strategię UE dla RMB. Załącznik 3. Lokalizacja projektów zatwierdzonych przez KM w 2012 r. do dofinansowania z EFRR, Priorytet 1-3. Załącznik 4. Formularz sprawozdawczy dotyczący promocji i informacji. Załącznik A. Postęp fizyczny programu operacyjnego (patrz tabela nr 1, 8, 11 i 14 w Sprawozdaniu). Załącznik B. Wskaźniki kontekstowe dla RPO na lata 2007-2013 nie dotyczy. Załącznik C. Wskaźniki kluczowe (core indicators) 2007-2013 nie dotyczy. Załącznik D. Osie priorytetowe w podziale na źródło finansowania (w euro) w danym roku oraz narastająco (patrz tabela nr 2 w Sprawozdaniu). Załącznik E. Podział kumulatywny przyznanego wkładu wspólnotowego wg kategorii (tabela nr 3 i 4 w Sprawozdaniu). Załącznik F. Rodzaj działalności gospodarczej wg PKD 2004 bądź PKD 2007 nie dotyczy. Załącznik I. Matryca instrumentów finansowych dla Sprawozdań za 2013 r. nie dotyczy. Załącznik J. Strategia Europa 2020 w kontekście realizacji Programu (patrz rozdział 2.1.6.5 Realizacja założeń SL/EU 2020). Załącznik K. Matryca priorytetów, obszarów, celów i inicjatyw flagowych Strategii Europa 2020 oraz kategorii interwencji realizowanych w okresie programowania 2007-2013 Załącznik O. Karta przykładowego projektu wpisującego się w realizację SUE RMB Załącznik R. Formularz sprawozdawczy dotyczący promocji i informacji (patrz załącznik 5 do Sprawozdania). 56
Załącznik 1. Przykłady projektów wybranych do dofinansowania Priorytet 1 Rozwój infrastruktury przygranicznej i turystyki w Euroregionie Sprewa-Nysa-Bóbr i rozbudowa Europejskiego Związku Parków Łużyckich konkretnie: rozbudowa Europejskiego Związku Parków Łużyckich obejmujących parki Księcia Pücklera w Branitz, Bad Muskau i Łęknicy oraz oba zespoły parkowe położone na dawnych posiadłościach Brühla: Wschodnio-niemieckiego Ogrodu Różanego w Forst (Lausitz) oraz Parku Przypałacowego w Brodach, jak również rozbudowa łączącej infrastruktury komunikacyjnej na obszarze rozwojowym Forstu (Lausitz) tutaj: Dalsza rozbudowa Wschodnioniemieckiego Ogrodu Różanego i zewnętrznej infrastruktury krajobrazu parkowego oraz podłączenie jej do infrastruktury komunikacyjnej regionu przygranicznego Priorytet: Działanie: Wspieranie infrastruktury i poprawa stanu środowiska Budowa i poprawa infrastruktury BW: Miasto Forst (Lausitz) Partnerzy: Gmina Brody Dofinansowanie dofinansowania z EFRR: 1.699.829,86 EUR Termin realizacji: styczeń 2011 r. grudzień 2013 r. Strona internetowa projektu: http://www.parkverbund.eu/de Decydujący wpływ na zrastanie się krajobrazu kulturowego, podzielonego w wyniku faktów historycznych oraz na rozwój turystyczny na tym obszarze ma współpraca wszystkich uczestniczących aktorów i powiązanie w sieć istniejących atrakcji turystycznych. Związek Parków daje szansę na trwałe polepszenie wizerunku regionu, na wspieranie rozwoju turystycznego i na rozwijanie tożsamości. Poszczególne części parkowe w ww. regionach leżą bardzo blisko siebie i są historycznie powiązane. Dzięki tym czynnikom istnieje możliwość rozwoju wspólnej strategii marketingowej. Nie tylko atrakcyjność przyrodnicza tego obszaru przyciąga wielu turystów, ale i organizacja ciekawych wydarzeń kulturalnych: festynów, imprez czy też koncertów, z których wiele organizowanych jest regularnie właśnie na terenie Wschodnioniemieckiego Ogrodu Różanego. Projekt zakłada realizację zadania dwuetapowo, tj. 1. Działania w Ogrodzie Różanym (1. etap realizacji), w tym m.in. nowe ukształtowanie struktur i geometrii rabat różanych, wymiana gleby oraz założenie nowych rabat różanych; 2. Działania dot. rozbudowy dróg zewnętrznych (2. etap realizacji), w tym m.in. odnowienie i rozbudowa ulicy Wehrinselstraße, rozbudowa i poprawa połączenia na osi północ-południe. Źródło: Zdjęcia z archiwum BW Priorytet 2 Gospodarcza współpraca na Łużycach 57
Priorytet: Wspieranie powiązań gospodarczych oraz współpracy sektorów gospodarki i nauki Działanie: Działania wpierające gospodarkę BW: Gmina o statucie miejskim w Żarach Partnerzy projektu: Industrie- und Handelskammer in Cottbus, Bundesverband mittelständische Wirtschaft (BVMW) Unternehmerverband Deutschland e.v. dofinansowania z EFRR: 117.055,20 EUR Termin realizacji: marzec 2009 grudzień 2011 Strona internetowa projektu: www.zary.pl Działania w niniejszym projekcie skupione były na wspieraniu polsko-niemieckich kooperacji MŚP, poprzez organizowanie spotkań kooperacyjnych przedsiębiorców, szkoleń w zakresie działalności gospodarczej, ponadto udział w imprezach targowych oraz działania informacyjne Punktu informacji i doradztwa gospodarczego zlokalizowanego w Żarach. Źródło: Zdjęcia z archiwum BW. Priorytet 3 Stworzenie infrastrukturalnych i instytucjonalnych warunków ramowych dla transgranicznej współpracy szkół i mostu edukacyjnego pomiędzy Gymnasium und Oberschule im Stift Neuzelle a Europejskim Gimnazjum Społecznym dr Rahn i Społecznym Liceum Ogólnokształcącym Szkoła Przedsiębiorczości w Zielonej Górze. Priorytet: Wspieranie dalszego rozwoju zasobów ludzkich i transgranicznej kooperacji Działanie: Wspieranie projektów z zakresu kształcenia oraz zatrudnienia Beneficjent Wiodący: Stiftung Stift Neuzelle Parnerzy: Europejska Fundacja Oświaty i Kultury, Dr P. Rahn & Partner Schulen in freier Trägerschaft gemeinnützige Schulgesellschaft mbh Termin realizacji: styczeń 2011 grudzień 2014 dofinansowania z EFRR: 5.613.786,28 EUR Strona internetowa projektu: http://www.deutsch-polnische-bildungsbruecke.eu W przedsięwzięcie zaangażowane są dwie szkoły z Niemiec i Polski: Gymnasium und Oberschule im Stift Neuzelle oraz Społeczne Liceum Ogólnokształcące Szkoła Przedsiębiorczości Europejskie Gimnazjum Społeczne Dr Rahn w Zielonej Górze. Projekt przewiduje renowację budynku klauzury w Zespole Klasztornym Neuzelle dla potrzeb Gymnasium und Oberschule im Stift Neuzelle oraz zagospodarowanie terenu i zakup wyposażenia do laboratorium językowego dla Gimnazjum i Liceum w Zielonej Górze. Ponadto w ramach projektu zostanie stworzona koncepcja pedagogiczna mająca na celu rozwój dalszej współpracy transgranicznej pomiędzy Gymnasium und Oberschule im Stift Neuzelle a Gimnazjum i Liceum w Zielonej Górze. Projekt skierowany jest do uczniów, rodziców oraz nauczycieli szkół partnerskich w Neuzelle i Zielonej Górze, a także całego obszaru pogranicza województwo lubuskie Brandenburgia. W Neuzelle w końcowej fazie rozbudowy szkoły ma pobierać naukę 450 uczniów, a w Zielonej Górze 180 uczniów. Ponadto poprzez działania inwestycyjne w Neuzelle i wiążącą się z nimi 58
konserwację zabytku kultury, jakim jest Klasztor Neuzelle, partnerzy projektu dążą do rozwoju turystyki, w tym do odpowiedniego zwiększenia liczby odwiedzających. Przewidziana w projekcie koncepcja polsko-niemieckiego mostu edukacyjnego zakłada kooperację uczniów, nauczycieli i rodziców w formie trzyletniego planu etapowego. Czas ten odpowiada okresowi trwania nauki w polskim gimnazjum. Ważnymi elementami mostu edukacyjnego są nauka języka, przeprowadzanie wielodniowych warsztatów i obozów w okresach wolnych od zajęć szkolnych, wielotygodniowa wymiana uczniów wraz z zakwaterowaniem u podejmujących rodzin, hospitacja i ewaluacja nauczycieli oraz wymiana kulturalna. Załącznik 2. Wpływ projektów realizowanych w ramach Programu Operacyjnego Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia 2007-2013 na Strategię UE dla RMB. Nr. Nr projektu z KSI Tytuł projektu Beneficjent EFRR (EUR) Priorytet i Obszar Priorytetowy Nr kategorii interwencji 1 2 3 4 5 6 1 WTBR.01.01.00-08-055/10 Modernizacja budynku Muzeum Martyrologii w Słońsku wraz z zagospodarowaniem terenu przy muzeum Gminy Słońsk 324.890,75 Priorytet: III. Region Morza Bałtyckiego jako obszar Dostępny i Atrakcyjny Obszar Priorytetowy: Utrzymanie i wzmocnienie atrakcyjności Regionu Morza Bałtyckiego w szczególności poprzez edukację, turystykę i poziom zdrowotności 58 2 WTBR.01.01.00-52-057/10 Polsko-Niemieckie Centrum Różnorodności Biologicznej w Euro Region Pro Europa Viadrina Stowarzyszenie Landschaftspflegeverband Mittlere Oder e. V. 590.240,85 Priorytet: I. Region Morza Bałtyckiego jako Obszar zrównoważony ekologicznie Obszar Priorytetowy: Zachowanie naturalnych stref oraz różnorodności biologicznej, również w łowiskach 21 59
3 WTBR.02.01.00-54-014/11 Biuro Koordynacji Gospodarczej Euroregionu Sprewa-Nysa-Bóbr Izba Przemysłowo- Handlowa w Cottbus 293.505,000 Priorytet: II. Region Morza Bałtyckiego jako obszar Dobrobytu Obszar Priorytetowy: Wdrożenie Small Business Act: promocja przedsiębiorczości, wzmocnienie MŚP oraz podniesienie poziomu efektywnego wykorzystania zasobów ludzkich 5 4 WTBR.02.01.00-54-016/11 Intensyfikacja transgranicznych powiązań gospodarczych rzemiosła przez działania zmierzające do zapewnienia fachowej siły roboczej Iza Rzemieślnicza w Cottbus 309.062,03 Priorytet: II. Region Morza Bałtyckiego jako obszar Dobrobytu Obszar Priorytetowy: Wdrożenie Small Business Act: promocja przedsiębiorczości, wzmocnienie MŚP oraz podniesienie poziomu efektywnego wykorzystania zasobów ludzkich 5 60
Załącznik 3. Lokalizacja projektów zatwierdzonych przez KM w 2013 r. do dofinansowania z EFRR, Priorytet 1-3. *numer podany przy lokalizacji oznacza liczę projektów zatwierdzonych do dofinansowania z EFRR w danym Priorytecie. 61