KOMISJA EUROPEJSKA DYREKCJA GENERALNA DS. ZDROWIA I OCHRONY KONSUMENTÓW

KOMISJA EUROPEJSKA DYREKCJA GENERALNA DS. ZDROWIA I OCHRONY KONSUMENTÓW Dyrekcja F - Biuro ds. Żywności i Weterynarii DG(SANCO)/2007-7259 MR Wersja ostateczna SPRAWOZDANIE KOŃCOWE Z WIZYTY KONTROLNEJ PRZEPROWADZONEJ W POLSCE W DNIACH 17 27 KWIETNIA 2007 r. W CELU DOKONANIA OCENY WYKONANIA PRZEPISÓW SANITARNYCH W ZAKRESIE PRODUKTÓW UBOCZNYCH POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO NIEPRZEZNACZONYCH DO SPOŻYCIA PRZEZ LUDZI 24/09/07-26694

STRESZCZENIE Niniejsze sprawozdanie przedstawia wyniki wizyty kontrolnej przeprowadzonej przez Biuro ds. Żywności i Weterynarii (FVO) w Polsce w dniach 17 27 kwietnia 2007 r. Ogólnym celem wizyty było dokonanie oceny środków wprowadzonych w celu wykonania przepisów wspólnotowych dotyczących produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego (PUPZ) nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, określonych w rozporządzeniu (WE) nr 1774/2002 i prawodawstwie wspólnotowym opartym na tym rozporządzeniu Zakres wizyty kontrolnej obejmował istniejące systemy kontroli przeprowadzane w przypadku PUPZ oraz przegląd i sprawdzenie ich działania. W ocenie uwzględniono działania podjęte w odpowiedzi na zalecenia poczynione w czasie poprzedniej wizyty kontrolnej FVO w odniesieniu do wspomnianych powyżej kwestii. Ogólnie rzecz biorąc w sprawozdaniu stwierdzono, że właściwy organ centralny (WOC) wykonał w sposób zadowalający większość zaleceń poczynionych w następstwie poprzedniej wizyty kontrolnej oraz że osiągnięto postępy we wszystkich dziedzinach. Istniejący system gromadzenia, przewozu, przeładunku i usuwania PUPZ jest, ogólnie rzecz biorąc, zgodny z rozporządzeniem (WE) nr 1774/2002. System kontroli urzędowych łańcucha PUPZ został wzmocniony poprzez intensywniejszą współpracę i koordynację pomiędzy zainteresowanymi WO, jednak ograniczone środki wpływają niekorzystnie na zdolność do skutecznego przeprowadzania tych kontroli. W kontekście kontroli urzędowych stwierdzono pewną liczbę stosunkowo niewielkich niedociągnięć. W sprawozdaniu poczyniono szereg zaleceń, skierowanych do właściwych organów w Polsce i zmierzających do skorygowania zidentyfikowanych niedociągnięć oraz dalszej poprawy istniejących środków kontroli i środków wykonawczych. 2

SPIS TREŚCI 1. WPROWADZENIE...1 2. CEL I ZAKRES OCENY...1 3. PODSTAWA PRAWNA...2 4. TŁO...2 5. USTALENIA I SPOSTRZEŻENIA...3 5.1. ISTNIEJĄCA STRUKTURA POSTĘPOWANIA Z PUPZ...3 5.2. WŁAŚCIWE ORGANY...4 5.3. PRZEPISY PRAWNE...5 5.4. ZATWIERDZANIE ZAKŁADÓW PUPZ I INNYCH JEDNOSTEK...6 5.5. KONTROLE URZĘDOWE...7 6. WNIOSKI...9 6.1. ISTNIEJĄCA STRUKTURA POSTĘPOWANIA Z PUPZ...9 6.2. WŁAŚCIWE ORGANY...9 6.3. PRZEPISY PRAWNE...10 6.4. ZATWIERDZANIE ZAKŁADÓW PUPZ I INNYCH JEDNOSTEK...10 6.5. KONTROLE URZĘDOWE...10 6.6. WNIOSEK OGÓLNY...10 7. SPOTKANIE KOŃCOWE...11 8. ZALECENIA...11 9. ODPOWIEDŹ WŁAŚCIWEGO ORGANU NA ZALECENIA...11 3

SKRÓTY I TERMINOLOGIA SPECJALISTYCZNA STOSOWANE W SPRAWOZDANIU PUPZ ARiMR PKG WO Surowce kategorii 1, 2 i 3 WOC GLW OGTM PIW GIW PC NO/DWG Sprawozdanie 7218/2005 SPIWET Produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Punkt kontroli granicznej Właściwe organy Różne kategorie PUPZ w rozumieniu, odpowiednio, art. 4, 5 i 6 rozporządzenia (WE) nr 1774/2002 Właściwy organ centralny, GIW Główny Lekarz Weterynarii Odpady gastronomiczne pochodzące ze środków transportu międzynarodowego Powiatowy Inspektorat Weterynarii Główny Inspektorat Weterynarii Państwo członkowskie / Państwa członkowskie Nawozy organiczne i dodatki do wzbogacania gleby inne niż obornik Sprawozdanie z wizyty kontrolnej przeprowadzonej w Polsce w okresie od 21 lutego do 4 marca 2005 r. w związku z PUPZ Specjalna urzędowa lista kontrolna 4

1. WPROWADZENIE Wizyta kontrolna została przeprowadzona w Polsce w dniach 17 27 kwietnia 2007 r. w ramach zaplanowanego programu wizyt kontrolnych Biura ds. Żywności i Weterynarii (FVO). W skład zespołu kontrolnego weszło trzech inspektorów FVO, którym przez cały czas trwania wizyty towarzyszyli przedstawiciele właściwego organu centralnego (WOC), czyli Głównego Inspektoratu Weterynarii (GIW) przy Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi. W trakcie spotkania początkowego potwierdzono cele, harmonogram oraz procedury sprawozdawcze; ponadto, zespół kontrolny zwrócił się z wnioskiem o udostępnienie informacji uzupełniających te otrzymane podczas przygotowań do wizyty kontrolnej. 2. CEL I ZAKRES OCENY Ogólnym celem wizyty było dokonanie oceny środków wprowadzonych w celu wykonania przepisów wspólnotowych dotyczących produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego (PUPZ) nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, określonych w rozporządzeniu (WE) nr 1774/2002 (1, 2) (dalej zwanym rozporządzeniem PUPZ) i innych aktach prawnych UE opartych na tym rozporządzeniu. Zakres wizyty kontrolnej obejmował ogólne elementy istniejących systemów postępowania z PUPZ oraz systemu kontroli przeprowadzanych w przypadku PUPZ, jak również przegląd ich działania, zwłaszcza zdolności właściwych organów (WO) do sprawdzania prawidłowego obrotu i przeznaczenia niektórych PUPZ na terytorium UE. Wizyta kontrolna skoncentrowała się w szczególności na odtworzeniu historii PUPZ, odpowiednio, od chwili ich produkcji, uznania za niezdatne lub przywozu, do czasu ich usunięcia lub dozwolonego wykorzystania. W ocenie uwzględniono działania podjęte w odpowiedzi na zalecenia poczynione w czasie poprzedniej wizyty kontrolnej FVO w odniesieniu do wspomnianych powyżej kwestii. Harmonogram wizyty kontrolnej obejmował, co następuje: WŁAŚCIWE ORGANY Właściwe organy Centralne Wojewódzkie 3 Uwagi Spotkanie początkowe i końcowe (wysłuchanie sprawozdania) Urzędnicy spotkani w PIW-ach i podczas wizyt na miejscu PUNKTY PRZETWARZANIA ŻYWNOŚCI / DYSTRYBUCJI / SPRZEDAŻY DETALICZNEJ Rzeźnie / zakłady rozbioru 2 Dwie rzeźnie bydła o wysokiej przepustowości Detaliczne sklepy spożywcze 1 Supermarket Zakłady przetwórstwa mleka 1 Mleczarnia Chłodnia składowa 1 Przechowywanie mrożonych produktów pochodzenia zwierzęcego (1) Akty prawne cytowane w niniejszym dokumencie odnoszą się, w stosownych przypadkach, do ostatnio zmienionej wersji. (2) Rozporządzenie (WE) nr 1774/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 października 2002 r. ustanawiające przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi; Dz.U. L 273 z 10.10.2002 r., str. 1.

PUPZ: GROMADZENIE / ZAKŁADY POŚREDNIE / PRZECHOWYWANIE / PRZETWARZANIE / USUWANIE / WYKORZYSTANIE Zakłady pośrednie 1 Zakłady przetwórcze 2 Jeden zakład pośredni zajmujący się padłym inwentarzem Jeden zakład przetwórczy kategorii 1, jeden zakład przetwórczy kategorii 3 3. PODSTAWA PRAWNA Wizyta kontrolna została przeprowadzona zgodnie z przepisami ogólnymi prawodawstwa wspólnotowego oraz, w szczególności: art. 27 rozporządzenia PUPZ. decyzją Komisji 98/139/WE z dnia 4 lutego 1998 r. ustanawiającą niektóre szczegółowe zasady dotyczące kontroli na miejscu, przeprowadzanych w dziedzinie weterynarii przez ekspertów Komisji w państwach członkowskich (3) (PC). 4. TŁO Poprzednia wizyta kontrolna dotycząca PUPZ w Polsce miała miejsce w okresie od 21 lutego do 4 marca 2005 r., jej rezultaty zostały zaś przedstawione w sprawozdaniu DG(SANCO)/7518/2005 MR wersja ostateczna (zwanym dalej sprawozdaniem 7518/2005). WOC poinformował w terminie późniejszym Komisję o działaniach, jakie zostały lub zostaną podjęte w celu wykonania zaleceń sformułowanych w określonym powyżej sprawozdaniu (zwanych dalej planem działania). W odpowiednich przypadkach, stosowne zalecenia, wyszczególnione w sprawozdaniu 7518/2005 oraz w planie działania, zostały przedstawione w sekcji 5. W czasie wizyty kontrolnej dotyczącej zakazu paszowego (4) oraz nawozów organicznych i dodatków do wzbogacania gleby innych niż obornik (NO/DWG), która miała miejsce w Polsce w dniach 15 19 maja 2006 r., sprawdzono wykonanie niektórych stosownych zaleceń, zawartych w sprawozdaniu 7518/2005. Wyniki tej wizyty kontrolnej zostały przedstawione w sprawozdaniu DG(SANCO)/8310/2006 MR wersja ostateczna. Biorąc pod uwagę, że mechanizmy kontrolne odnoszące się do dystrybucji NO/DWG (do których zaliczane są przetworzone PUPZ) stanowią jeden z czynników ryzyka, które należy uwzględnić w ramach systemu środków kontroli w odniesieniu do zakazu paszowego, wykonanie zaleceń wyszczególnionych we wspomnianych powyżej sprawozdaniach, dotyczących NO/DWG, zostało sprawdzone w trakcie kolejnej wizyty kontrolnej, dotyczącej gąbczastej encefalopatii bydła, której wyniki zostaną przedstawione w sprawozdaniu DG(SANCO)/2007-7245. Z tej przyczyny NO/DWG nie zostały ujęte w niniejszym sprawozdaniu. Sprawozdania FVO są dostępne na stronie internetowej: (3) Dz.U. L 38 z 12.2.1998 r., str. 10. (4) Zakaz karmienia zwierząt hodowlanych produktami pochodzenia zwierzęcego oraz wyjątki od tego zakazu. 2

http://europa.eu.int/comm/food/fvo/ir_search_en.cfm 5. USTALENIA I SPOSTRZEŻENIA 5.1. ISTNIEJĄCA STRUKTURA POSTĘPOWANIA Z PUPZ Stosowne zalecenia, zawarte w sprawozdaniu 7518/2005, dotyczyły zapewnienia istnienia należytej infrastruktury w zakresie usuwania lub wykorzystywania PUPZ, zgodne z wymogami art. 4 6 rozporządzenia (WE) nr 1774/2002, w szczególności w odniesieniu do padłego inwentarza i produktów technicznych. W odpowiedzi na te zalecenia, WO poinformowały, że istnieje należyta infrastruktura, umożliwiająca usuwanie PUPZ zgodnie z art. 4 6 rozporządzenia (WE) nr 1774/2002. Według WOC istnieje system gromadzenia, transportu, przetwarzania oraz usuwania padłych przeżuwaczy i świń (w tym usuwania produktów przetworzonych), który jest w znaczącym stopniu finansowany przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARMA). Za odbiór inwentarza padłego w małych gospodarstwach i jego transport do zakładów PUPZ odpowiedzialne są gminy. Producenci wycofanych środków spożywczych są zobowiązani do posiadania umów w sprawie odbioru i usuwania tych surowców na mocy rozporządzenia (WE) nr 197/2006 (5). WOC oświadczył, że od czasu zakończenia poprzedniej wizyty kontrolnej zatwierdzono 191 zakładów technicznych i 143 zakłady pośrednie zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1774/2002. Niezależnie od powyższego, istniejący system postępowania z PUPZ jest w znacznej mierze zgodny z opisem zamieszczonym w sprawozdaniu 7518/2005. Zespół kontrolny stwierdził, że: WOC udostępnił wykaz zakładów pośrednich i technicznych, które zostały zatwierdzone od czasu zakończenia poprzedniej wizyty kontrolnej. W punktach sprzedaży detalicznej, które skontrolowano, istnieją regulacje zapewniające przekazywanie i usuwanie wycofanych środków spożywczych, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 197/2006. Według WOC, finansowanie gromadzenia i usuwania padłych przeżuwaczy i świń zostało wstrzymane w dniu 1 kwietnia 2007 r., aczkolwiek spodziewano się, że będzie kontynuowane po zawarciu umów pomiędzy ARiMR i zakładami przetwórczymi. Kierownictwo zakładów przetwórczych, w których przeprowadzono kontrolę, utrzymywało, że padły inwentarz jest w dalszym ciągu odbierany i usuwany zgodnie z warunkami określonymi w poprzednim programie ARiMR, przy czym oczekuje się, że niedługo obowiązywać będą nowe umowy. Kierownik jednego z zakładów przetwórczych, które skontrolowano, potwierdził, że rolnicy muszą uiszczać jedynie bardzo niską, symboliczną opłatę (5) Rozporządzenie Komisji (WE) nr 197/2006 z dnia 3 lutego 2006 r. w sprawie przejściowych środków na mocy rozporządzenia (WE) nr 1774/2002 w odniesieniu do gromadzenia, transportu, obróbki, wykorzystania lub usuwania wycofanych środków spożywczych; Dz.U. L 32 z 4.2.2006 r., str. 13. 3

za odbiór i usuwanie padłych przeżuwaczy i świń, którym towarzyszy urzędowe świadectwo. W innych przypadkach koszty wahały się w zależności od odległości i wagi zwierzęcia. Z lokalną gminą miejską zawarto umowę w sprawie gromadzenia martwych zwierząt domowych. W jednym z zakładów pośrednich, w których miała miejsce wizyta kontrolna, potwierdzono, że lokalna gmina płaci za odbiór i usuwanie padłego inwentarza (wszystkich gatunków) z gospodarstw mieszczących się w jej granicach. 5.2. WŁAŚCIWE ORGANY Stosowne zalecenia dotyczyły: Zwiększenia dostępności punktów oraz usprawnienia rekrutacji i zatrzymania personelu w celu wykonania rozporządzenia (WE) nr 1774/2002. Poprawy współpracy pomiędzy inspektoratami weterynaryjnymi i sanitarnymi w celu zapewnienia, że cały łańcuch PUPZ podlega kontrolom urzędowym. Wprowadzenia koordynacji pomiędzy WOC i WO odpowiedzialnymi za prawidłowe usuwanie odpadów gastronomicznych pochodzących ze środków transportu międzynarodowego (OGTM). W odpowiedzi na powyższe zalecenia WO poinformowały, że: Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi zwrócił się z wnioskiem o przekazanie środków finansowych na zatrudnienie dodatkowego urzędnika w każdym z Powiatowych Inspektoratów Weterynarii (PIW), który byłby odpowiedzialny za nadzorowanie PUPZ i pasz zwierzęcych. O zapewnienie dodatkowego personelu wnioskowano również na szczeblu wojewódzkim i centralnym. Wydano instrukcję Głównego Lekarza Weterynarii (GLW), w której określono warunki współpracy pomiędzy inspektoratami weterynaryjnymi i sanitarnymi. Ponadto, zawarto umowę o współpracy pomiędzy GLW i Głównym Inspektorem Sanitarnym, jak również zalecono, aby oba WO szczebla wojewódzkiego i powiatowego wprowadziły podobne umowy. GLW zlecił wszystkim podmiotom, mającym do czynienia z OGTM, podpisanie umów w sprawie prawidłowego odbioru i usuwania tych surowców. Według WOC, dodatkowe punkty weterynaryjne zostaną utworzone w 2007 r., a w 2008 r. na rzecz PIW-ów zostaną przekazane dalsze zasoby w wyniku reorganizacji służb odpowiedzialnych za kontrole urzędowe. W przepisach krajowych, które weszły w życie w sierpniu 2006 r., przewidziano środki budżetowe przeznaczone na rekrutację do PIW-ów 304 nowych pracowników, którzy mieliby zajmować się kwestiami pasz i utylizacji. Zgodnie z planem, rekrutacja ma być przeprowadzona w dwóch kolejnych fazach. Pierwsze 150 stanowisk powinno zostać obsadzonych do końca czerwca 2007 r., pozostałe zaś do końca września 2007 r. Zakres odpowiedzialności WO, zaangażowanych w kontrole urzędowe łańcucha PUPZ, jest zgodny z opisem zamieszczonym w sprawozdaniu 7518/2005. 4

Zespół kontrolny stwierdził, że: W województwach, w których złożono wizytę kontrolną, urzędnicy wyrażali wątpliwości co do realności szans przeprowadzenia rekrutacji 304 nowych pracowników w planowanych ramach czasowych, gdyż zachęcenie odpowiednich kandydatów w celu obsadzenia nimi wszystkich istniejących wolnych stanowisk okazało się niemożliwe z uwagi na stosunkowo niskie wynagrodzenie, jakie im oferowano. Dzięki budżetowi przewidzianemu na obsadzenie 304 nowych stanowisk pracy możliwe będzie zaoferowanie nowym urzędnikom znacznie wyższego wynagrodzenia, niż dotychczas zatrudnionym. W praktyce PIW-y zyskały elastyczność w odniesieniu do wykorzystania środków budżetowych przydzielonych na lepsze wynagrodzenie w sposób, dzięki któremu skorzystaliby również dotychczasowi pracownicy. Według WOC rekrutacja na 304 nowe stanowiska pracy jest jeszcze na wczesnym etapie, utrzymywano natomiast, że planowany harmonogram ukończenia tego procesu jest realistyczny. W dwóch województwach, w których przeprowadzono wizyty kontrolne, urzędnicy odpowiedzialni za środki kontrolne w zakresie łańcucha PUPZ oświadczyli, że ograniczone zasoby utrudniają lub uniemożliwiają im wykonywanie zadań w prawidłowy sposób. Przedstawiono dokumenty, z których wynikało, że kwestię tę poruszono na szczeblu wojewódzkim. W województwach, w których przeprowadzono wizyty kontrolne, istniały porozumienia określające warunki współpracy pomiędzy inspektoratami weterynaryjnymi i sanitarnymi. W przypadkach, które poddano kontroli, porozumienia były realizowane w sposób prawidłowy. W jednym z odwiedzonych województw, w którym możliwe było dokonanie kontroli, zespołowi kontrolnemu przedstawiono dokumenty, z których wynikało, że prywatne przedsiębiorstwo zajmujące się OGTM zawarło umowę z zakładem PUPZ w sprawie ich prawidłowego gromadzenia i usuwania, i że regulacje te podlegały kontrolom urzędowym. 5.3. PRZEPISY PRAWNE Stosowne zalecenia dotyczyły zapewnienia, że istnieją przepisy krajowe, i że poszczególne zatwierdzenia są przyznawane podmiotom w przypadkach, w których zastosowanie ma rozporządzenie (WE) nr 813/2003 ( 6 ) (obecnie zastąpione rozporządzeniem (WE) nr 197/2006 ( 7 ) ). W odpowiedzi na to zalecenie WO poinformowały, że GLW wydał instrukcje dotyczące sposobów postępowania z wycofanymi produktami pochodzenia zwierzęcego. Zespół kontrolny stwierdził, że: (6) (7) Rozporządzenie Komisji (WE) nr 813/2003 z dnia 12 maja 2003 r. w sprawie środków przejściowych na mocy rozporządzenia (WE) nr 1774/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie odbioru, transportu i usuwania wycofanych środków spożywczych; Dz.U. L 117 z 13.5.2003 r., str. 22. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 197/2006 z dnia 3 lutego 2006 r. w sprawie środków przejściowych na mocy rozporządzenia (WE) nr 1774/2002 w odniesieniu do gromadzenia, transportu, obróbki, wykorzystania lub usuwania wycofanych środków spożywczych; Dz.U. L 32 z 4.2.2006 r., str. 13. 5

Urzędnikom, z którymi przeprowadzono spotkania, oraz sprzedawcom detalicznym, u których złożono wizytę kontrolną, znane były instrukcje wydane przez GLW i dotyczące wycofanych środków spożywczych, które są zgodne z rozporządzeniem (WE) nr 197/2006. 5.4. ZATWIERDZANIE ZAKŁADÓW PUPZ I INNYCH JEDNOSTEK Stosowne zalecenia, zawarte w sprawozdaniu 7518/2005, dotyczyły: zatwierdzenia wszystkich zakładów technicznych zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1774/2002; zapewnienia, że wszystkie zatwierdzone zakłady spełniają odnośne wymagania, określone w rozdziałach III i IV rozporządzenia (WE) nr 1774/2002; poprawy dokładności wykazu zakładów PUPZ, o którym mowa w art. 26 rozporządzenia (WE) nr 1774/2002. W odpowiedzi na powyższe zalecenia WOC poinformował, że: GLW zlecił, aby zatwierdzono wszystkie zakłady techniczne; GLW poinstruował urzędników, aby przeprowadzali kontrole mikrobiologiczne przetworzonych produktów pochodzenia zwierzęcego oraz wydawali decyzje administracyjne, nakazujące korygowanie niedociągnięć stwierdzonych w zakładach PUPZ. GLW zwrócił się do PIW-ów, by informowały GIW o wszelkich zmianach w zakładach działających w sektorze PUPZ. Proces zatwierdzenia pozostaje zgodny z opisem zamieszczonym w sprawozdaniu 7518/2005. Zanim zakład zostanie zatwierdzony, musi najpierw być poddany inspekcji przeprowadzonej przez PIW i skorygować wszelkie stwierdzone niedociągnięcia. W tym celu WOC opracował szereg specjalnych urzędowych list kontrolnych (SPIWET). Według WOC wydane zostały instrukcje nakładające na PIW-y wymóg zatwierdzenia wszystkich zakładów technicznych zgodnie z art. 10 rozporządzenia (WE) nr 1774/2002. Z wykazów udostępnionych przez WOC wynika, że zatwierdzono 191 zakładów technicznych. Zespół kontrolny stwierdził, że: W skontrolowanych zakładach PUPZ udostępniono kopie wypełnionych sprawozdań z inspekcji w ramach systemu SPIWET, w których odnotowano wszelkie niedociągnięcia wraz z ostatecznym terminem wdrożenia wszelkich wymaganych środków naprawczych. Według przedstawiciela WOC, przed przyznaniem zatwierdzenia w każdym z zakładów technicznych została przeprowadzona inspekcja. Nie zastosowano jednak w tym celu żadnej standardowej listy kontrolnej z uwagi na duży zakres i złożony charakter działalności prowadzonej w tego rodzaju zakładzie PUPZ, dlatego też za podjęcie decyzji odnośnie do zakresu inspekcji odpowiedzialne były PIW-y. Według WOC wszystkie zakłady techniczne i pośrednie zostały zatwierdzone zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1774/2002. W jednej z rzeźni, w której miała miejsce wizyta kontrolna, PIW potwierdził jednak, że tylko jeden z 6

siedmiu zakładów pośrednich, który może odbierać skóry z rzeźni, został zatwierdzony zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1774/2002. 5.5. KONTROLE URZĘDOWE 5.5.1. Wdrażanie kontroli urzędowych Stosowne zalecenia, zawarte w sprawozdaniu 7518/2005, dotyczyły: Zapewnienia, że wymagania odnośnie dokumentów handlowych, określone w załączniku II, rozdział III do rozporządzenia (WE) nr 1774/2002, są spełnione. Zapewnienia właściwej kategoryzacji PUPZ, określonej w rozdziale I rozporządzenia (WE) nr 1774/2002. Zapewnienia, że surowce kategorii 3 są wykorzystywane zgodnie z załącznikiem VII do rozporządzenia (WE) nr 1774/2002 i decyzją (WE) nr 2004/217 ( 8 ). W odpowiedzi na powyższe zalecenia WOC poinformowały, że: MRRW wydało rozporządzenie, w którym określono formularze dokumentów handlowych, które mają być stosowane w odniesieniu do transportu PUPZ na terytorium Polski. GLW wydał instrukcje, w których określono zasady oznakowania pojemników wykorzystywanych do gromadzenia i przechowywania PUPZ. GLW powiadomił PIW-y o konieczności zintensyfikowania kontroli zakładów przetwórczych wytwarzających składniki paszowe pochodzenia zwierzęcego, w celu zapewnienia, że warunki ustanowione w załączniku VII do rozporządzenia (WE) nr 1774/2002 i decyzji (WE) nr 2004/217 są spełnione. Przepisy dotyczące kontroli urzędowych i nadzoru nad zakładami PUPZ są w znacznej mierze zgodne z opisem zamieszczonym w sprawozdaniu 7518/2005. W szczególności istnieją listy kontrolne do celów inspekcji urzędowych, instrukcje określają minimalną częstotliwość inspekcji, jakie należy przeprowadzić w zakładach PUPZ, a miesięczne sprawozdania w sprawie ilości PUPZ wyprodukowanych w przedsiębiorstwach muszą być przesyłane do PIW-ów, które z kolei przekazują te informacje organom szczebla centralnego. Zespół kontrolny stwierdził, że: System kontroli urzędowych został ogólnie wprowadzony zgodnie z opisem przedstawionym przez WOC. Protokoły z inspekcji były dostępne w przedsiębiorstwach i zakładach PUPZ, w których złożono wizyty kontrolne; wnioskowano również o podjęcie działań w kierunku skorygowania stwierdzonych niedociągnięć. Urzędnicy i podmioty odpowiedzialne za punkty sprzedaży detalicznej i sklepy, w których przeprowadzono wizytę kontrolną i które mogły zajmować się wycofanymi środkami spożywczymi, byli świadomi wymagań zawartych w (8) Decyzja Komisji (WE) nr 2004/217 z dnia 1 marca 2004 r. przyjmująca wykaz materiałów, którymi obrót i których stosowanie w żywieniu zwierząt jest zakazane; Dz.U. L 67 z 5.3.2004 r., str. 31. 7

rozporządzeniu (WE) nr 197/2006. W punktach sprzedaży detalicznej, w których złożono wizytę kontrolną, nie udostępniono jednak żadnych rejestrów, zgodnych z wymogami art. 2 lit. b) rozporządzenia (WE) nr 197/2006, z których wynikałoby, że wycofane środki spożywcze zostały przekazane w odpowiedni sposób. Urzędnicy z inspektoratu sanitarnego przeprowadzili inspekcje w punkcie sprzedaży detalicznej, w którym później złożono wizytę kontrolną, z wykorzystaniem list kontrolnych zawierających jeden punkt dotyczący PUPZ. Nie stwierdzono jednak braku dokumentacji potwierdzającej, że wysyłki zostały przekazane w odpowiedni sposób. W mleczarni, w której przeprowadzono wizytę kontrolną, rejestrowano ilości serwatki wysyłanej do zarejestrowanych gospodarstw do karmienia świń. Istniał tam szczegółowy system kontroli przeprowadzanych we własnym zakresie, który obejmował regularne kontrole mikrobiologiczne serwatki. Udostępniono również kopie protokołów z inspekcji, zgodnie z którymi w przedsiębiorstwie przeprowadzano regularne kontrole urzędowe. Jednak pomimo faktu, że serwatka była pasteryzowana, przed wysłaniem do gospodarstw dodawano do niej osad wyekstrahowany z nieprzetworzonego mleka. Mieszaninę tę traktowano jako spełniającą wymagania załącznika I, rozdział I do rozporządzenia (WE) 79/2005 (9), podczas gdy należało zastosować surowsze wymagania załącznika II do tego rozporządzenia. WOC zobowiązał się do bezzwłocznego podjęcia środków naprawczych. W kolejnym województwie, w którym złożono wizytę kontrolną, istniała możliwość wglądu do wykazu gospodarstw uprawnionych do odbioru przetworów mlecznych do wykorzystania w charakterze paszy. W jednym z województw, w którym złożono wizytę kontrolną, za odbiór i przekazywanie OGTM odpowiedzialny jest prywatny wykonawca. Udostępniono dokumenty, z których wynikało, że prowadzone są regularne kontrole urzędowe w celu zapewnienia, że OGTM są usuwane zgodnie z art. 4 rozporządzenia (WE) nr 1774/2002. W rzeźniach, w których złożono wizyty kontrolne, PUPZ były przydzielone do właściwej kategorii zgodnie z art. 4 6 rozporządzenia (WE) nr 1774/2002. Dokumenty handlowe, zawierające informacje wymagane na podstawie załącznika II do rozporządzenia (WE) nr 1774/2002, były generalnie wykorzystywane, natomiast w jednej z rzeźni, w której przeprowadzono wizytę kontrolną, stwierdzono, że skórom wysyłanym do niektórych zakładów pośrednich nie towarzyszyły żadne dokumenty handlowe. W niektórych przypadkach miejsce przeznaczenia PUPZ kategorii 1, wysyłanych z jednej z rzeźni, w której złożono wizytę kontrolną, było określone jako zakład przetwórczy kategorii 3. WOC potwierdził, że PUPZ były prawidłowo przekazywane do zakładu przetwórczego kategorii 1. We wszystkich zakładach PUPZ, w których złożono wizytę kontrolną, PIW-y przeprowadzały regularne inspekcje z wykorzystaniem stosownych protokołów z inspekcji. Wnioskowano również o podjęcie działań zmierzających do (9) Rozporządzenie Komisji (WE) nr 79/2005 z dnia 19 stycznia 2005 r. wykonujące rozporządzenie (WE) nr 1774/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wykorzystywania mleka, produktów na bazie mleka i produktów pochodnych mleka, określonych jako surowiec kategorii 3 w tym rozporządzeniu; Dz.U. L 16 z 20.1.2005 r., str. 46. 8

skorygowania stwierdzonych niedociągnięć. Urzędnicy jednego ze skontrolowanych PIW-ów potwierdzili jednak, że nie wszystkie zakłady pośrednie zajmujące się skórami podlegały kontrolom urzędowym. W zakładach PUPZ, w których złożono wizytę kontrolną, rejestrowane były ilości odebranych i wysyłanych PUPZ, istniały tam również dokumenty handlowe zawierające informacje wymagane w załączniku II do rozporządzenia (WE) nr 1774/2002. Kierownik jednego ze skontrolowanych zakładów przetwórczych kategorii 3, zajmującego się wycofanymi środkami spożywczymi, wiedział o wymaganiu, zgodnie z którym należy usuwać opakowanie przed przetwarzaniem w sytuacji, gdy powstałe mięso i mączka kostna lub tłuszcz mogłyby zostać wykorzystane jako pasza. 5.5.2. Nadzór Istnieje system nadzoru, zgodny z opisem zamieszczonym w sprawozdaniu 7518/2005. Zespół kontrolny stwierdził, że: W województwach, w których złożono wizytę kontrolną, system nadzoru został wprowadzony zgodnie z opisem przedstawionym przez WOC. W niektórych przypadkach PIW obserwował inspekcje zakładów i przedsiębiorstw PUPZ oraz poczynił zalecenia dotyczące poprawy skuteczności właściwych urzędników. 6. WNIOSKI 6.1. ISTNIEJĄCA STRUKTURA POSTĘPOWANIA Z PUPZ 1. WOC zrealizował w sposób zadowalający poczynione uprzednio, stosowne zalecenia. Istnieją odpowiednie struktury i regulacje, umożliwiające gospodarowanie wszystkimi PUPZ zgodnie z art. 4 6 rozporządzenia (WE) nr 1774/2002. 6.2. WŁAŚCIWE ORGANY 1. Skutecznemu wdrażaniu kontroli urzędowych łańcucha PUPZ stoi na przeszkodzie brak środków, co jest niezgodne z art. 4 ust. 2 lit. c) rozporządzenia (WE) nr 882/2004. Mimo że wprowadzono szereg inicjatyw w celu przeprowadzenia rekrutacji większej liczby nowych pracowników, są one dotychczas we wczesnej fazie. Co więcej, z uwagi na oferowane zarobki i warunki pracy nie zawsze było możliwe obsadzenie istniejących wolnych stanowisk, na które zostały przydzielone środki budżetowe. Dlatego też stosowne zalecenie, sformułowane w sprawozdaniu 7518/2005 nie zostało zrealizowane w sposób zadowalający. 2. WOC podjął działania w kierunku zwiększenia poziomu koordynacji pomiędzy WO odpowiedzialnymi za kontrole urzędowe łańcucha PUPZ. Ponadto, w sytuacjach, w których jest to konieczne, zawarto umowy. Tym samym stosowne zalecenia, zamieszczone w sprawozdaniu 7518/2005, zostały zrealizowane w sposób zadowalający. 9

6.3. PRZEPISY PRAWNE 1. Poczynione uprzednio zalecenia dotyczące prawidłowego postępowania z wycofanymi środkami spożywczymi zostały wykonane w sposób zadowalający, a postępowanie z wycofanymi środkami spożywczymi jest w znacznej mierze zgodne z wymaganiami rozporządzenia (WE) nr 197/2006. 6.4. ZATWIERDZANIE ZAKŁADÓW PUPZ I INNYCH JEDNOSTEK 1. WOC podjął szereg środków w odpowiedzi na stosowne zalecenia sformułowane w sprawozdaniu 7518/2005. Niektóre zakłady PUPZ w dalszym ciągu działają jednak mimo braku zatwierdzenia zgodnego z rozporządzeniem (WE) nr 1774/2002 i pod tym względem wykaz zakładów PUPZ nie jest całkowicie dokładny. Biorąc powyższe pod uwagę nie można uznać, że stosowne zalecenia zostały w pełni wykonane. 6.5. KONTROLE URZĘDOWE 1. Dokumenty handlowe, zawierające informacje wymagane w załączniku II do rozporządzenia (WE) nr 1774/2002, były wykorzystywane w charakterze dokumentów towarzyszących większości przesyłek PUPZ. Nie były jednak wykorzystywane we wszystkich przypadkach lub nie zawsze były wypełnione w sposób prawidłowy, co mogło niekorzystnie wpływać na zdolność do śledzenia niektórych przesyłek PUPZ. Stosowne zalecenie zostało wykonane częściowo. 2. WOC wdrożył środki w celu zapewnienia, że PUPZ są prawidłowo przydzielone do właściwej kategorii i identyfikowane, w związku z czym stosowne zalecenie, sformułowane w sprawozdaniu 7518/2005, zostało wykonane w zadowalający sposób. 3. Kierownictwo i urzędnicy wiedzieli o wymaganiach odnoszących się do postępowania z wycofanymi środkami spożywczymi, natomiast przesyłkom nie zawsze towarzyszyła właściwa dokumentacja zgodnie z wymaganiami art. 2 lit. b rozporządzenia (WE) nr 197/2006, co niekorzystnie wpływa na zdolność WOC do zapewnienia przekazywania i usuwania lub wykorzystywania tych surowców w dozwolony sposób. 4. Mimo, że wymagania rozporządzenia (WE) nr 79/2005 zostały ogólnie spełnione w przypadku, gdy przetwory mleczne były wysyłane do wykorzystania jako pasza dla zwierząt, to szczególne warunki w zakresie wykorzystania nieprzetworzonych produktów mlecznych, określone w załączniku II do wspomnianego rozporządzenia, nie były w odpowiednich przypadkach stosowane. 6.6. WNIOSEK OGÓLNY WOC zrealizował w sposób zadowalający większość zaleceń poczynionych w następstwie poprzedniej wizyty kontrolnej, we wszystkich zaś obszarach osiągnięto postęp. Istniejący system odbioru, przewozu, przeładunku i usuwania PUPZ jest ogólnie zgodny z rozporządzeniem (WE) nr 1774/2002. System kontroli urzędowych łańcucha PUPZ został wzmocniony poprzez bardziej intensywną współpracę i koordynację pomiędzy zainteresowanymi WO, jednak ograniczone środki wpływają niekorzystnie na zdolność do skutecznego wdrażania kontroli urzędowych. Stwierdzono pewną liczbę stosunkowo niewielkich niedociągnięć w zakresie kontroli urzędowych. 10

7. SPOTKANIE KOŃCOWE Spotkanie końcowe odbyło się w dniu 27 kwietna 2007 r. z udziałem przedstawicieli WOC. W trakcie spotkania zespół kontrolny przedstawił najważniejsze ustalenia i wstępne wnioski z wizyty kontrolnej. WOC zaakceptował znakomitą ich większość, a także przedstawił szczegółowe dane dotyczące niektórych działań, które zostały lub mają zostać podjęte w celu skorygowania niektórych ze zidentyfikowanych niedociągnięć. W czasie spotkania WOC przedstawił dodatkowe informacje, o które wnioskował zespół kontrolny. 8. ZALECENIA WO zostały wezwane do przedstawienia szczegółów dotyczących podjętych i planowanych działań, włącznie z ostatecznymi terminami ich ukończenia w okresie 25 dni roboczych od dnia otrzymania sprawozdania. 1. Należy dołożyć starań na rzecz zapewnienia, że w ramach PIW-ów dostępne są wystarczające środki, aby umożliwić skuteczne wdrożenie systemu kontroli urzędowych na całej długości łańcucha PUPZ, zgodnie z wymaganiami art. 4 ust. 2 lit. c) rozporządzenia (WE) nr 882/2004. 2. Należy dopilnować, by wszystkie zakłady PUPZ były zatwierdzone zgodnie z wymaganiami rozdziałów III i IV rozporządzenia (WE) nr 1774/2002, oraz by wykaz zatwierdzonych zakładów był aktualizowany zgodnie z art. 26 tego rozporządzenia. 3. Należy zwiększyć wysiłki na rzecz zagwarantowania, by dokumenty handlowe były wypełniane i wykorzystywane w sposób prawidłowy, zgodnie z załącznikiem II do rozporządzenia PUPZ. 4. Należy dopilnować, by wymagania dotyczące dokumentów, określone w rozporządzeniu (WE) nr 197/2006, były przestrzegane w sytuacji, gdy wycofane środki spożywcze są przesyłane lub transportowane. 5. Należy dopilnować, by podmioty dostarczające przetwory mleczne do wykorzystania w charakterze paszy spełniały odpowiednie warunki wyszczególnione w załącznikach do rozporządzenia (WE) nr 79/2005. 9. ODPOWIEDŹ WŁAŚCIWEGO ORGANU NA ZALECENIA Odpowiedź właściwego organu na zalecenia znajduje się pod adresem: http://ec.europa.eu/food/fvo/ap/ap_poland_7259_2007.pdf 11