DYSLEKSJA. JAK PRACOWAĆ Z DZIECKIEM Z GRUPY RYZYKA DYSLEKSJI?

CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI PUBLICZNA BIBLIOTEKA PEDAGOGICZNA W KONINIE FILIA W SŁUPCY DYSLEKSJA. JAK PRACOWAĆ Z DZIECKIEM Z GRUPY RYZYKA DYSLEKSJI? Zestawienie bibliograficzne Wybór literatury dostępnej w CDN Publicznej Bibliotece Pedagogicznej w Koninie Filia w Słupcy Opracowanie: Anna Chudzińska Słupca 2013

Wstęp Praca z dzieckiem ryzyka dysleksji uczniem przejawiającym specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu, wymaga od nauczyciela wiedzy psychologiczno-pedagogicznej opartej na znajomości literatury przedmiotu, stosowania odpowiednich metod i form pracy. Trudni uczniowie znajdują się w każdym zespole przedszkolnym i szkolnym, potrzebują zrozumienia oraz wsparcia. Prezentujemy wykaz literatury, który pozwoli poszerzyć wiadomości nauczycieli w zakresie pracy terapeutycznej z dziećmi z grupy ryzyka dysleksji. Obejmuje ono pozycje dostępne w zbiorach CDN Publicznej Bibliotece Pedagogicznej w Koninie Filia w Słupcy. WYDAWNICTWA ZWARTE 1. BOGDANOWICZ KATARZYNA MARIA Dysleksja a nauczanie języków obcych : przewodnik dla nauczycieli i rodziców uczniów z dysleksją / Katarzyna Maria Bogdanowicz. Gdańsk : Wydawnictwo Harmonia, 2011. Sygnatura: 29203 2. BOGDANOWICZ MARTA Dysleksja : czyli specyficznych trudnościach w czytaniu i pisaniu - odpowiedzi na pytania rodziców i nauczycieli / Marta Bogdanowicz. Lublin : Wydawnictwo Popularnonaukowe "Linea", 1994. Sygnatura: 22058, 22059, 22060 3. BRAGDON ALLEN D. Kiedy mózg pracuje inaczej : ADHD : alkoholizm : autyzm : déjá vu : dysleksja : leworęczność : słuch absolutny : pamięć fotograficzna : sezonowe zaburzenia afektywne : synestezja / Allen D. Bragdon, David Gamon. Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2003. Sygnatura: 26341 4. DYSLEKSJA Dysleksja : teoria i praktyka / red. nauk. Gavin Reid. Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2008. Sygnatura: 27848 5. DYRDA JOLANTA Dysleksja / Joalnta Dyrda // W.: Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku. T. 1, A-F / red. T. Pilch. Warszawa : Wydawnictwo Akademickie Żak, 2003. S. 849-856. Sygnatura: 27160 t. 1 6. GINDRICH PIOTR ALFRED Funkcjonowanie psychospołeczne uczniów dyslektycznych / Piotr Alfred Gindrich. Lublin : Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2004. Sygnatura: 27865 2

7. GÓRNIEWICZ EWA Pedagogiczna diagnoza specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu / Ewa Górniewicz. Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek, 1994. Sygnatura: 22708 8. JAK Jak przezwyciężać trudności w nauce : praca zbiorowa / red. Alicja Giermakowska, Aneta Jałowiecka. Kielce : Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP, 2008. Sygnatura: 28089 9. KALINOWSKA-WITEK BARBARA Diagnoza i terapia ucznia dyslektycznego / Barbara Kalinowska-Witek // W.: Kompetencje diagnostyczne i terapeutyczne nauczyciela / red. Danuta Wosik-Kawala. Kraków : Oficyna Wydawnicza Impuls, 2011. S.13-26. Sygnatura: 28849 10. KRASOWICZ-KUPIS GRAŻYNA Psychologia dysleksji / Grażyna Krasowicz-Kupis. Wyd. 1., 2. dodr. Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2013. Sygnatura: 29208; 11. KUJAWA EWA Reedukacja dzieci z trudnościami w czytaniu i pisaniu metodą 18 struktur wyrazowych / Ewa Kujawa, Maria Kurzyna. Warszawa : Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1994. Sygnatura: 22965 12. LEWINSON J. Pomóż dziecku z... dysgrafią / J. Lewinson. Warszawa : Wydawnictwo K.E. Liber, 2006. Sygnatura: 29206 13. LIPOWSKA MAŁGORZATA Dysleksja i ADHD współwystępujące zaburzenia rozwoju : nauropsychologiczna analiza deficytów pamięci / Małgorzata Lipowska. Warszawa : Wydawnictwo Naukowe "Scholar", 2011. Sygnatura: 28847 14. MINISTERSTWO Ministerstwo Edukacji Narodowej o dysleksji czyli specyficznych trudnościach w nauce / Rada Redakcyjna MEN. Warszawa : Ministerstwo Edukacji Narodowej Biuro Administracyjne, 1999. Sygnatura: 24738 15. OMIECIŃSKA AURELIA Zeszyt ćwiczeń do nauki ortografii dla uczniów szkoły podstawowej. Z. 2, Ó - u / Aurelia Omiecińska, Zdzisława Saduś. Opole : Wydawnictwo Oświatowe "Promyk", 2002. Sygnatura: 27054 z. 2 3

16. OMIECIŃSKA AURELIA Zeszyt ćwiczeń do nauki ortografii dla uczniów szkoły podstawowej. Z. 5, Ą, om, on, ę, em, en / Aurelia Omiecińska, Zdzisława Saduś. Opole : Wydawnictwo Oświatowe "Promyk", 2001. Sygnatura: 27057 z. 5 17. OMIECIŃSKA AURELIA Zeszyt ćwiczeń do nauki ortografii dla uczniów szkoły podstawowej. Z. 1, Spółgłoski miękkie / Aurelia Omiecińska, Zdzisława Saduś. Wyd. 3 zm. i popr. Opole : Wydawnictwo Oświatowe "Promyk", 2001. Sygnatura: 27053 z. 1 18. OMIECIŃSKA AURELIA Zeszyt ćwiczeń do nauki ortografii dla uczniów szkoły podstawowej. Z. 3, Rz - ż / Aurelia Omiecińska, Zdzisława Saduś. Opole : Wydawnictwo Oświatowe "Promyk", 2002. Sygnatura: 27055 z. 3 19. OMIECIŃSKA AURELIA Zeszyt ćwiczeń do nauki ortografii dla uczniów szkoły podstawowej. Z. 4, Ch - h / Aurelia Omiecińska, Zdzisława Saduś. Opole : Wydawnictwo Oświatowe "Promyk", 2002. Sygnatura: 27056 z. 4 20. OSZWA URSZULA Zaburzenia rozwoju umiejętności arytmetycznych : problem diagnozy i terapii / Urszula Oszwa. Wyd. 2. Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2006. Sygnatura: 27061 21. PODNIESIENIE Podniesienie efektywności kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi : materiały szkoleniowe. Cz. 1 / [Emilia Wojdyła i in.]. Warszawa : Ministerstwo Edukacji Narodowej. Departament Zwiększania Szans Edukacyjnych, 2010. Sygnatura: 28745 cz. 1 22. PROCES Proces uczenia się jako przedmiot diagnozy pedagogicznej // W: Diagnostyka pedagogiczna : wybrane obszary badawcze i rozwiązania praktyczne / Barbara Skałbania. Wyd. 2. - Kraków : Oficyna Wydawnicza Impuls, 2011. S. 227-265. Sygnatura: 28753 23. REID GAVIN Dysleksja / Gavin Reid. Warszawa : Wydawnictwo K.E. Liber, 2006. Sygnatura: 29202 24. ROWICKA-ŁAGOWSKA DIANA Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w przedszkolu : przewodnik praktyczny / Diana Rowicka-Łagowska, Monika Jasińska. Warszawa : Wydawnictwo Juka-91, 2011. Sygnatura: 29205 4

25. SADUŚ ZDZISŁAWA Jak pomóc uczniowi w nauce ortografii : charakterystyka trudności : metoda funkcjonalnej organizacji wiedzy ortograficznej : ćwiczenia profilaktyczne i korekcyjne : ocena umiejętności ortograficznych : poradnik dla nauczycieli i rodziców z elementami terapii pedagogicznej / Zdzisława Saduś. Wyd. 2 rozszerz. Opole : Wydawnictwo Oświatowe "Promyk", 2005. Sygnatura: 27038 26. SADUŚ ZDZISŁAWA Zeszyt ćwiczeń do nauki ortografii dla uczniów gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych. Z. 1, Ó - u / Zdzisława Saduś ; współpraca Aurelia Omiecińska. Wyd. 3 popr. 2000. Sygnatura: 27041 z. 1 27. SADUŚ ZDZISŁAWA Zeszyt ćwiczeń do nauki ortografii dla uczniów gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych. Z. 2, Rz - ż / Zdzisława Saduś ; współpraca Aurelia Omiecińska. Wyd. 3 popr. Opole : Wydawnictwo Oświatowe "Promyk", 2000. Sygnatura: 27058 z. 2 28. SADUŚ ZDZISŁAWA Zeszyt ćwiczeń do nauki ortografii dla uczniów gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych. Z. 3, Ch - h / Zdzisława Saduś ; współpraca Aurelia Omiecińska. Opole : Wydawnictwo Oświatowe "Promyk", 2001. Sygnatura: 27040 z. 3 29. SADUŚ ZDZISŁAWA Zeszyt ćwiczeń do nauki ortografii dla uczniów gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych. Z. 4, Ą - ę / Zdzisława Saduś ; współpraca Aurelia Omiecińska. Wyd. 2 popr. 2001. Sygnatura: 27039 z. 4 30. SQUIRES GARRY Pomóż dziecku z... dysleksją / G. Squires, S. McKeown. Warszawa : Wydawnictwo K.E. Liber, 2006. Sygnatura: 29207 31. TERAPIA Terapia pedagogiczna : zaburzenia rozwoju psychoruchowego dzieci / pod red. nauk. Ewy Małgorzaty Skorek. Wyd. 4. Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2010. Sygnatura: 29209 32. TOMCZAK JOANNA Kwestionariusz diagnozy i narzędzia badawcze w terapii pedagogicznej / Joanna Tomczak, Renata Ziętara. Wyd. 2. Kraków : Oficyna Wydawnicza Impuls, 2006. Sygnatura: 27168 33. WIATROWSKA LEOKADIA Pokonywanie trudności w uczeniu się dzieci z dysleksją / Leokadia Wiatrowska. Wyd. 2. Kraków : Oficyna Wydawnicza "Impuls", 2013. Sygnatura: 29204 5

34. WIATROWSKA LEOKADIA Werbalne i obrazowe przyswajanie liter : nauczanie dzieci z dysleksją i nie tylko... / Leokadia Wiatrowska. Wrocław : Oficyna Wydawnicza Atut Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, 2012. Sygnatura: 29210 35. WYSOCKA E. Diagnoza dysleksji rozwojowej jako podstawa prognozy trudności w uczeniu się model pedagogiczny Y / E. Wysocka // W: Diagnoza psychopedagogiczna : podstawowe problemy i rozwiązania / Ewa Jarosz, Ewa Wysocka. Warszawa : Wydawnictwo Akademicki Żak, 2006. S. 225-277. Sygnatura: 28017 ARTYKUŁY Z CZASOPISM 1. ABC dysleksji / A. Jurek // Języki Obce w Szkole. 2004, nr 5, s. 18-40. 2. "BRACIA miesiące" - scenariusz zajęć terapeutycznych dla uczniów ze specyficznymi trudnościami w czytaniu i pisaniu / Jadwiga Jastrząb, Karolina Radecka // Wychowanie na co Dzień. 2010, nr 6, dod. Wkładka Metodyczna, s. IV-VI. 3. CELE i działalność Polskiego Towarzystwa Dysleksji / W. Brejnak // Życie Szkoły. 2005, nr 2, s. 4-6. 4. CHEMIA dla dyslektyków / Małgorzata Nodzyńska // Edukacja i Dialog. 2004, nr 6, s. 52-57. 5. DIAGNOZA i ocena w profilaktyce dysleksji / Barbara Bieleń // Wychowanie w Przedszkolu. 2004, nr 9, s. 20-25. 6. DIAGNOZA i terapia dysleksji / Ewa Kozak // Edukacja i Dialog. 2004, nr 6, s. 39-45. 7. DOJRZAŁOŚĆ szkolna a ryzyko dysleksji (cz. II) / Wojciech Brejnak // Życie Szkoły. 2009, nr 6, s. 40-46. 8. DOSTOSOWYWANIE pomocy psychologiczno-pedagogicznej do specjalnych potrzeb edukacyjnych uczniów z dysleksją / Jadwiga Jastrząb // Wychowanie na co Dzień. 2006, nr 9, s. 3-9. 9. DYSFUNKCJE u dzieci jak je rozpoznać i jak im zaradzić? / Ewa Matysek // Język Polski w Szkole IV-VI. 2004/2005, nr 4, s. 96-101. 10. DYSGRAFIA : lepiej zapobiegać niż leczyć / Elżbieta Szymankiewicz // Wychowanie w Przedszkolu. 2007, nr 8, s. 44-46. 11. DYSLEKSJA : lepiej zapobiegać niż leczyć / Elżbieta Szymankiewicz // Wychowanie w Przedszkolu. 2007, nr 6, s. 32-35. 12. Dysleksja i ruch / Kinga Bulińska // Życie Szkoły. 2006, nr 4, s. 38-40. 6

13. DYSLEKSJA u dzieci uzdolnionych muzycznie / Katarzyna Lipińska // Szkoła Specjalna. 2008, nr 2, s. 100-106. 14. "DYSLEKTYCZNE implikacje" / Natalia Czaja // Remedium. 2012, nr 4, s. 22-23. 15. Dzieci ryzyka dysleksji : problemy diagnozy i terapii / Joanna Sęcińska // Życie Szkoły. 2005, nr 2, s. 44-56. 16. DZIECKO dyslektyczne w klasie szkolnej / I. Frączak // Nowa Szkoła. 2003, nr 9, s. 54-55. 17. DZIECKO dyslektyczne z zaniżoną samooceną w bibliotece szkolnej. Zajęcia biblioterapeutyczne połączone z treningiem umiejętności społecznej, wzmacniające poczucie własnej wartości. Opis i analiza przypadku edukacyjnego / Emilia Wyględowska // Biblioteka w Szkole. 2009, nr 5, s. 8-10. 18. "GDY zabraknie pytań skończą się odpowiedzi, zniknie nadzieja" - co sądzić o dysleksji? / Jadwiga Jastrząb // Wychowanie na co Dzień. 2009, nr 10/11, dod. Wkładka Metodyczna, s. I-II. 19. GŁOSKI, sylaby, zdania jakie to trudne! / Anna Szkolak // Edukacja i Dialog. 2007, nr 2, s. 46-49. 20. JAK przygotować konspekt zajęć terapii pedagogicznej dla uczniów ze specyficznymi trudnościami w czytaniu i pisaniu? / Jadwiga Jastrząb // Wychowanie na co Dzień. 2005, nr 12, dod. Wkładka Metodyczna, s. I-III. 21. JAKIE są specyficzne trudności w pisaniu i czytaniu, czy rodzic może pomóc dziecku dyslektycznemu? / Agnieszka Kozajda // Rewers. 2007, nr 1, s. 36-37 22. JĘZYKI obce w nauczaniu uczniów z dysleksją rozwojową. Cz. 1 / Anna Jurek // Języki Obce w Szkole. 2004, nr 1, s. 57-72. 23. JĘZYKI obce w nauczaniu uczniów z dysleksją rozwojową. Cz. 2 / Anna Jurek // Języki Obce w Szkole. 2004, nr 2, s. 46-54. 24. JĘZYKI obce w nauczaniu uczniów z dysleksją rozwojową. Cz. 3 / Anna Jurek // Języki Obce w Szkole. 2004, nr 3, s. 37-45. 25. JĘZYKI obce w nauczaniu uczniów z dysleksją rozwojową. Cz. 4 / Anna Jurek // Języki Obce w Szkole. 2004, nr 4, s. 60-64. 26. KILKA wskazówek do pracy z dyslektykami / Irena Fraczek // Edukacja i Dialog. 2004, nr 1, s. 68-70. 27. MAMY epidemię dyslektyczną? / Agnieszka Pawlak // Nowa Szkoła. 2007, nr 10, s. 8-16. 28. METODY pracy z dzieckiem dyslektycznym. Zestawienie bibliograficzne w wyborze / Krystyna Droździewicz // Poradnik Bibliotekarza. 2007, nr 4, s. 29-31. 7

29. METODY treningowe dla dyslektyków / Barbara Demczuk // Edukacja i Dialog. 2004, nr 1, s. 65-68. 30. METODYCZNE podstawy pracy korekcyjno-kompensacyjnej w terapii pedagogicznej uczniów ze specyficznymi trudnościami w czytaniu i pisaniu / Jadwiga Jastrząb // Wychowanie na co Dzień. 2010, nr 12, dod. Wkładka Metodyczna, s. I-II. 31. MOJA praca z dzieckiem ryzyka dysleksji / Anna Magdalena Glinka // Życie Szkoły. 2007, nr 3, s. 38-42. 32. MULTIMEDIALNE potyczki z dysleksją / Małgorzata Drozdowska // Życie Szkoły. 2012, nr 9, s. 12-14. 33. NAUCZANIE diagnozujące w terapii pedagogicznej uczniów z dysleksją rozwojową / Jadwiga Jastrząb // Wychowanie na co Dzień. 2010, nr 3, dod. Wkładka Metodyczna, s. I-IV. 34. NAUCZYCIEL bibliotekarz a uczeń dyslektyczny. Problem znany czy nieznany? / Ewelina Augustyniak // Biblioteka w Szkole. 2011, nr 6, s. 5-7. 35. O DYSLEKSJI... optymistycznie / Aneta Jałowiecka // Nauczanie Początkowe. 2008/2009, nr 2, s. 29-36. 36. OCENA ryzyka dysleksji u dzieci w wieku przedszkolnym przez rodziców i jej uwarunkowania / Anna Brzezińska // Edukacja. 2004, nr 4, s. 39-55. 37. OSIĄGNIĘCIA uczniów dyslektycznych w egzaminach zewnętrznych / Teresa Wejner // Wychowanie na co Dzień. 2007, nr 1/2, s. 24-26. 38. PATOMECHANIZMY dysleksji / Anna Jurek // Języki Obce w Szkole. 2007, nr 3, s. 23-45. 39. PLAN pracy z dzieckiem dyslektycznym / Krystyna Lewkowicz // Język Polski w Szkole IV-VI. 2012/2013, nr 2, s. 87-96. 40. POCZUCIE kontroli u osób z dysleksja / Piotr Bentkowski // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. 2004, nr 5, s. 29-32. 41. POSTAWY rodziców wobec trudności dzieci w nauce pisania : propozycja zajęć warsztatowych z rodzicami dzieci dysgraficznych / Małgorzata Kwaśniewska, Justyna Lipiec // Nauczanie Początkowe. 2007/2008, nr 2, s. 50-55. 42. PRZESZUKIWANIE leksykalne w kształtowaniu umiejętności ortograficznych uczniów z dysleksją / Anna Jurek // Języki Obce w Szkole. 2007, nr 5, s. 46-61. 43. "PSYCHOPEDAGOGIKA stosowana" u podstaw skutecznej terapii pedagogicznej. [Scenariusz zajęć terapeutycznych dla uczniów zakwalifikowanych do grupy ryzyka dysleksji] / Jadwiga Jastrząb // Wychowanie na co Dzień. 2009, nr 1/2, dod. Wkładka Metodyczna, s. I-III. 8

44. ROZPOZNAWANIE wczesnej dysleksji rozwojowej a reforma programowa / Jadwiga Jastrząb // Wychowanie na co Dzień. 2009, nr 9, dod. Wkładka Metodyczna, s. I-IV. 45. ROZWIJANIE strategii pisania na lekcjach języków obcych u ucznia z dysleksją rozwojową / Katarzyna Bogdanowicz // Języki Obce w Szkole. 2011, nr 3, s. 72-78. 46. ROZWÓJ motoryczny - symptomy możliwych zaburzeń w przyszłej nauce czytania i pisania / Zuzanna Zbróg // Nauczanie Początkowe. 2010/2011, nr 1, s. 93-103. 47. RYZYKO dysleksji / Magdalena Bocheńska // Życie Szkoły. 2005, nr 9, s. 41-47. 48. SCENARIUSZ zajęć korekcyjno-kompensacyjnych dla uczniów z dysleksją rozwojową / Jadwiga Jastrząb, Izabela Pufal, Agata Winnicka // Wychowanie na co Dzień. 2009, nr 4/5, dod. Wkładka Metodyczna, s. II-V. 49. SPECJALNE potrzeby edukacyjne do kwadratu, czyli o poszukiwaniu zdolności twórczych uczniów z dysleksją / Aneta Jałowiecka // Nauczanie Początkowe. 2009/2010, nr 3, s. 48-58. 50. SPECYFICZNE style uczenia się dziecka dyslektycznego / Ewa Boksa // Nauczanie Początkowe. 2012/2013, nr 3, s. 62-66. 51. SPECYFICZNE trudności w czytaniu i pisaniu / Katarzyna Rączka // Nowa Szkoła. 2006, nr 6, s. 8-12. 52. SPECYFICZNE trudności w uczeniu się - istota i przyczyny. [Dysleksja, dysgrafia, dysortografia] / Monika Tańska // Wychowanie na co Dzień. 2008, nr 7/8, s. 37-40. 53. SPOSOBY pracy z uczniami z dysleksją / Aneta Paszkiewicz // Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. 2011, nr 5, s. 50-56. 54. SYSTEM pomocy dla dyslektyków w Polsce / Natalia Czaja // Remedium. 2012, nr 9, s. 30-31. 55. ŚWIADOMOŚĆ dysleksji psychoedukacja społeczna / Jadwiga Jastrząb // Wychowanie na co Dzień. 2004, nr 4/5, s. 16-20. 56. TECHNIKI polisensoryczne w nauczaniu języka obcego uczniów z dysleksją rozwojową na szczeblu gimnazjalnym / Anna Małgorzata Różańska // Języki Obce W Szkole. 2006, nr 5, s. 53-62. 57. UCZEŃ dyslektyczny wobec lektur szkolnych / Marta Kazienko-Szczerbak // Język Polski w Szkole IV-VI. 2008/2009, nr 3, s. 33-42. 58. UCZEŃ z dysleksją w Internecie - zagrożenia i perspektywy rozwoju / Aneta Ratajek // Nauczanie Początkowe. 2011/2012, nr 1, s. 49-57. 59. W TROSCE o bezpieczeństwo emocjonalne uczniów dyslektycznych / Aneta Jałowiecka // Nauczanie Początkowe. 2008/2009, nr 3, s. 46-57. 9

60. WIELOSTRONNE nauczanie i uczenie się u podstaw skutecznej terapii pedagogicznej. [Artykuł zawiera scenariusz zajęć korekcyjno-kompensacyjnych dla uczniów z dysleksją rozwojową] / Jadwiga Jastrząb // Wychowanie na co Dzień. 2009, nr 3, dod. Wkładka Metodyczna, s. I-V. 61. ZABURZENIA w koncentracji a ryzyko dysleksji / Aneta Ratajek // Nauczanie Początkowe. 2010/2011, nr 2, s. 23-31. 62. ZNACZENIE diagnozy [dysleksja rozwojowa] / Bożenna Odowska-Szlachcic // Życie Szkoły. 2007, nr 7, s. 44-49. 63. ZNACZENIE współudziału rodziców w terapii dziecka z dysleksją / Aneta Jałowiecka // Nauczanie Początkowe. 2009/2010, nr 2, s. 54-60. 10