Zasadnicze kierunki informatyzacji w Polsce dr inż. Grzegorz Bliźniuk współudział merytoryczny: Dariusz Bogucki, Marek Słowikowski, Waldemar Ozga, Igor Bednarski dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy Plan wystąpienia:. Zakres oddziaływania informatyzacji. Kluczowe instrumenty koordynacji informatyzacji realizowanej przez MNiI (ustawa, strategie) 3. Istotne kierunki rozwoju informatyzacji i przykłady działań integrujących prowadzonych przez MNiI (STAP, e-puap, EWD-P) 4. Podsumowanie dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy. Zakres oddziaływania procesu informatyzacji Obywatele Firmy Branża ICT Samorząd gospodarczy ICT Informatyzacja Administracji Publicznej w Polsce Administracja Rządowa Administracja Samorządowa Uczelnie wyższe, Instytuty, JBR Administracje Unii Europejskiej dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy 3
. Klasyfikacja systemów informatycznych administracji Systemy informatyczne wykorzystywane do realizacji zadań publicznych Podmioty niepubliczne Wewnętrzne systemy informatyczne administracji publicznej dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy 4. Formalne instrumenty koordynacji i integracji informatyzacji: Ustawa o informatyzacji kluczowy instrument formalny (źródło: MNiI) Dokumenty strategiczne w randze niższej niż ustawa (żródło: MNiI) Strategia Lizbońska Wrota Polski Strategia Informatyzacji Rzeczypospolitej Polskiej epolska na lata 004-00 Strategia Informatyzacji na lata 03-00 założenia dotyczące realizacji Sieci Teleinformatycznej Administracji Publicznej (STAP) założenia dla realizacji Elektronicznej Platformy Usług Administracji Publicznej (e-puap) Wyodrębnienie w roku 00 nowego działu administracji rządowej o nazwie informatyzacja Przekształcenie w roku 003 Urzędu Komitetu Badań Naukowych w Ministerstwo Nauki (potem: Ministerstwo Nauki i Informatyzacji) Powierzenie w roku 003 Ministrowi Nauki i Informatyzacji roli ministra właściwego do spraw informatyzacji dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy 5. Priorytety strategii informatyzacji na lata 004-00: Działanie A Internet Szerokopasmowy dla szkół A Internet szerokopasmowy w administracji publicznej A3 Infrastruktura dostępu Oczekiwany efekt końcowy Liczba komputerów z dostępem do Internetu wystarczająca do prowadzenia zajęć z informatyki, w czasie których z jednego komputera korzysta do uczniów. W przypadku realizacji zajęć o charakterze rozszerzonym w szkole średniej zapewnienie uczniowi na lekcji samodzielnego dostępu do komputera Każda pracownia w szkole posiada szerokopasmowy dostęp do Internetu Każda jednostka administracji publicznej posiada szerokopasmowy dostęp do Internetu Implementacja Protokołu Internetowego IPv 0% gospodarstw domowych ma szerokopasmowy dostęp do Internetu Penetracja komputerów na poziomie 30% Koszt dostępu do Internetu nie jest wyższy o więcej niż 0% w porównaniu do Czech i Węgier (z uwzględnieniem różnicy w sile nabywczej) Każdy urząd miasta i gminy udostępnia publicznie Wrota Polski Termin I połowa 00 II połowa 00 II połowa 005 II połowa 00[] II połowa 005 II połowa 005 II połowa 004 I połowa 005 [] Termin realizacji wynika z określonych zapisów eeurope 005 oraz Komunikatu Komisji Europejskiej do Rady UE oraz PE Next Generation Internet priorities for action in migrating to the new Internet protocol IPv. dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy
. Priorytety strategii informatyzacji na lata 004-00, cd. Działanie A4 Infrastruktura teleinformatyczna dla nauki A5 Bezpieczeństwo w sieci Oczekiwany efekt końcowy Ukończony projekt PIONIER Opracowanie i wejście w życie rozporządzeń do ustawy o informatyzacji działalności niektórych podmiotów realizujących zadania publiczne oraz wskazówek określających polityki bezpieczeństwa informatycznego dla poszczególnych działów administracji i gospodarki zgodnie ze standardami UE Termin 004 Projekty w ramach SPO WKP, SPO RZL, ZPORR i pomocy 00 technicznej uwzględniają w znaczącym stopniu kwestie bezpieczeństwa sieci II połowa 005 dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy 7. Strategia informatyzacji na lata 03-00 obszary działań stymulujących Podaż infrastruktury teleinformatycznej i e-umiejętności Popyt na infrastrukturę teleinformatyczną i e-umiejętności Stymulacja i wsparcie ( ) Popyt na usługi elektroniczne i treści cyfrowe Podaż usług elektronicznych i treści cyfrowych dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy 8. Strategia informatyzacji na lata 03-00 zakres bezpieczeństwa: utworzenie technicznych standardów bezpieczeństwa, propagowanie najlepszych wzorców dotyczących bezpieczeństwa, opracowanie wymagań bezpieczeństwa komunikacji elektronicznej związanej ze świadczeniem usług publicznych on-line, projekty w ramach NPR uwzględniają kwestie bezpieczeństwa sieci, realizacja zadań zawartych w ustawie o podpisie elektronicznym, opracowanie metody zaawansowanego uwierzytelnienia dostępnego dla obywateli (tzw. projekt Zintegrowanego Pakietu Dokumentów Osobistych), tworzenie, szkolenie i wyposażanie specjalistycznych grup do walki z przestępczością elektroniczną, podnoszenie kwalifikacji prokuratorów i sędziów w zakresie przestępczości elektronicznej, utworzenie jednostki koordynującej działania instytucji rządowych w dziedzinie bezpieczeństwa sieci. dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy 9 3
. Strategia informatyzacji na lata 03-00 priorytetowe usługi Usługi dla firm:. Proces ubezpieczeń społecznych dla osób prawnych. Proces przekazania danych statystycznych do GUS 3. Proces przekazania danych celnych 4. Proces rozliczenia podatku dochodowego od osób prawnych 5. Proces rozliczenia podatku VAT. Proces obsługi zamówień publicznych Usługi dla obywateli:. Podatek dochodowy dla osób fizycznych. Umówienie wizyty lekarskiej 3. Głosowanie przez portal internetowy 4. Wypożyczanie publikacji z biblioteki 5. Pośrednictwo pracy. Obsługa ubezpieczeń społecznych 7. Składanie podania o przyjęcia na studia 8. Uzyskiwanie wymaganych dokumentów z urzędu stanu cywilnego 9. Obsługa forum publicznego dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy 0. Ustawa o informatyzacji Polskie Ramy Interoperacyjności (PRI) Usługi elektronicznej administracji publicznej Interoperacyjność organizacyjna Interoperacyjność informacyjna Interoperacyjność techniczna SI_ SI_ SI_N Podstawą skutecznej informatyzacji jest właściwa w integracja systemów w informatycznych dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy. Polskie Ramy Interoperacyjności Ustawa o informatyzacji ma za zadanie ustalić zasady interoperacyjności w zakresie wymiany informacji w formie elektronicznej pomiędzy: administracją publiczną a obywatelami administracją publiczną a podmiotami gospodarczymi różnymi jednostkami polskiej administracji publicznej polską administracją publiczną a administracjami innych państw Jednym z założonych celów uchwalenia ustawy jest umożliwienie uzyskania jawności i neutralności technologicznej interfejsów systemów teleinformatycznych wykorzystywanych do realizacji zadań publicznych dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy 4
. Polskie Ramy Interoperacyjności Interoperacyjność organizacyjna jest rozumiana jako możliwość uzyskania efektywnego współdziałania podmiotów publicznych, obywatela i biznesu W ustawie szczególny nacisk został położony na zdolność współdziałania czynności administracyjnych realizowanych przy wsparciu systemów teleinformatycznych dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy 3. Interoperacyjność organizacyjna oddziaływanie horyzontalne ustawy ustawa ustawa ustawa 3...dziedzinowe ustawy informatyczne... ustawa N Ustawa o informatyzacji Od kilkunastu lat brakowało o jednolitego aktu prawnego, który uporządkowa dkowałby stan legislacji w obszarze informatyzacji rolę porządkuj dkującą i koordynującą przewidziano dla ustawy o informatyzacji dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy 4. Interoperacyjność w ustawie - wymiar organizacyjny Główne założenia: horyzontalność neutralność technologiczna i polityczna ustawy plany informatyzacji powoływanie ponadsektorowych i sektorowych projektów informatycznych jawność formatów wymiany danych z systemami teleinformatycznymi jawność zestawów testów akceptacyjnych dla oprogramowania interfejsowego kontrola zgodności systemów z minimalnymi wymaganiami nieodpłatne udostępnianie podmiotom niepublicznym niezbędnego oprogramowania interfejsowego nieodpłatne udostępnianie samorządom danych rejestrowych powołanie Rady Informatyzacji ciała opiniodawczego ministra informatyzacji dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy 5 5
. Polskie Ramy Interoperacyjności Interoperacyjność informacyjna jest rozumiana jako zdolność do efektywnej wymiany informacji pomiędzy podmiotami publicznymi, obywatelem i biznesem Jest rozumiana w dwóch zasadniczych wymiarach wymiany informacji: syntaktycznej zgodności danych przesyłanych pomiędzy systemami (dotyczy sposobu opisu struktury przesyłanych danych), zwanej również interoperacyjnością syntaktyczną semantycznej zgodności informacji, nazywanej często interoperacyjnością semantyczną dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy. Interoperacyjność - wymiar informacyjny Najważniejsze narzędzia interoperacyjności informacyjnej: pełna zarządzalność formatów opisu logicznej struktury dokumentu elektronicznego w polskiej administracji publicznej podstawą jest XML i standardy z nim skojarzone umożliwienie efektywnej wymiany kluczowych atrybutów referencyjnych rejestrów publicznych zaczęliśmy od wypracowania wstępnej propozycji wspólnego opisu formatu kluczowych atrybutów referencyjnych rejestrów publicznych dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy 7. Interoperacyjność - wymiar informacyjny Dokument elektroniczny: standard XML został przyjęty za podstawę opisu struktury logicznej dokumentu elektronicznego, tj. sposobu ułożenia informacji w dokumencie zdefiniowanym poprzez określenie elementów informacyjnych oraz powiązań pomiędzy nimi w planowanej nowelizacji Kodeksu Postępowania Administracyjnego zostaną zaproponowane schemy XML dla poszczególnych dokumentów elektronicznych, które będą wykorzystywane w czasie realizacji drogą elektroniczną różnych czynności administracyjnych dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy 8
. Interoperacyjność wymiar informacyjny Atrybuty referencyjne rejestrów państwowych sposób wyboru rejestrów kluczowych: REJESTRY PUBLICZNE REJESTRY PAŃSTWOWE Rejestry niepaństwowe REJESTRY USTAWOWE Rejestry nieustawowe REJESTRY IDENTYFIKACYJNE "ewidencje" REJESTRY KLASYFIKACYJNE "klasyfikatory" REJESTRY Rejestry KLASYFIKATORY Klasyfikatory PIERWOTNE wtórne PONADSEKTOROWE sektorowe STANDARDY STANDARDY Klasyfikatory KLASYFIKACYJNE SŁOWNIKOWE pozostałe dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy 9. Interoperacyjność - wymiar informacyjny Na podstawie prac prowadzonych w MNiI dokonano wyboru rejestrów stanowiących podstawę dla interoperacyjności systemów teleinformatycznych w polskiej administracji publicznej. Są to: rejestry identyfikacyjne (ewidencje): Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności (PESEL) Krajowy Rejestr Urzędowy Podmiotów Gospodarki Narodowej (REGON) Krajowy Rejestr Sądowy (KRS) Krajowa Ewidencja Podatników (KEP) Ewidencja Gruntów i Budynków (EGiB) rejestry klasyfikacyjne standardy klasyfikacyjne: Krajowy Rejestr Urzędowy Podziału Terytorialnego Kraju (TERYT) Polska Klasyfikacja Działalności (PKD) Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług (PKWiU) Polska Scalona Nomenklatura Towarowa Handlu Zagranicznego (PCN) Systematyka Form Organizacyjnych (SFO) rejestry klasyfikacyjne standardy słownikowe Jednostki Miar dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy 0. Polskie Ramy Interoperacyjności Interoperacyjność techniczna jest rozumiana w wymiarze technologii wymiany danych pomiędzy systemami teleinformatycznymi administracji publicznej, a obywatelem i biznesem Zasadniczo dotyczy ona następujących kwestii: formatu kodowania znaków protokołów komunikacyjnych protokołów szyfrujących formatu plików używanych do zapisu dokumentów elektronicznych formatu plików używanych do zapisu grafiki, dźwięków itp dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy 7
3. STAP koncepcja uporządkowania rozwoju sieci Sieć Teleinformatyczna Administracji Publicznej (STAP) ma stanowić rozległą, ogólnokrajową infrastrukturę teleinformatyczną, umożliwiającą przesyłanie danych oraz dostarczającą zdefiniowany zestaw usług teleinformatycznych dla określonych podmiotów Zakładane etapy realizacji STAP: administracja rządowa na terenie Warszawy 005 r. administracja rządowa poza Warszawą udostępnianie usług STAP administracji samorządowej dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy 3. Przykłady obecnego stanu sieci wnioski z audytu sieci w Warszawie Dostawcy Internetu dla urzędów w Warszawie: 30 5 liczba urzędów 0 5 0 5 0 Telbank.TP S.A 3 Polpak GTS POLSKA SM-MEDIA NASK Crowley Pro Futuro.Swiat Internet S.A 4 PAGI ATMAN TELENERGO TDC Internet Polska NETIA POLKOMTEL Telegazeta ZigZag dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy 3 3. Przykłady obecnego stanu sieci wnioski z audytu sieci w Warszawie, cd. Przepływność posiadanych łączy: 70 0 liczba urzędów 50 40 30 0 0 0 4 0,04 0,8 0,5,5 inne przepływność łączy [Mbps] dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy 4 8
3. Przykłady obecnego stanu sieci wnioski z audytu sieci w Warszawie, cd. 8 urzędów posiada 0 własnych sieci rozległych Zbadano sieci WAN urzędów: łącznie: 30 km średnio jednej sieci: 05 km maksymalnie jednej sieci: 755 km Rodzaje posiadanej przez urząd sieci rozległej Liczba głównych węzłów 7 5 5 4 3 4 3 0 0 ATM Frame relay Inne do 5 od 5 do 0 powyżej 0 brak danych dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy 5 3. Przykłady obecnego stanu sieci najbardziej znane sieci rozległe MSWiA: PESEL Net sieć Straży Granicznej sieć Policji planowana sieć WAN CEPIK MF: SIMIK Net sieć Administracji Celnej sieć administracji skarbowej MS: sieć KRS bazuje na PESEL-Net planowana sieć rozległa polskiego wymiaru sprawiedliwości MON: MILWAN, INTER-MOM MPS: sieć KSI ZUS MGiP MPS: planowana sieć rozległa systemu SYRIUSZ (być może będzie bazować na STAP) dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy 3. Zakres przewidywanych usług STAP Intranet/Extranet Zintegrowany Internet Platforma elektronicznego obiegu spraw i dokumentów Dostęp do rejestrów państwowych Podpis elektroniczny Telefonia IP Wideokonferencje Podsumowanie korzyści oczekiwanych w wyniku realizacji punktów i w Warszawie Obecnie Docelowo Miesięczny koszt Mb/s ok. 4 tys. PLN Mb/s ok. tys. PLN połączenia do Internetu 30 tys. PLN dla 80 urz. 80 tys. PLN dla 80 urz. Overbooking w ramach ruchu urzędów Bezpieczeństwo Polityka routingowa i adresowa Ruch pomiędzy jednostkami Zakupy dot. Internetu Niewykorzystywany Zapewniane indywidualnie Indywidualnie dla jednostki Płatny, niska prędkość, w ramach ruchu do Internetu Indywidualnie Wykorzystywany Wspólny pierwszy stopień bezpieczeństwa Wspólna polityka w ramach całej infrastruktury MAN Darmowy, szybki, rozdzielny od Internetu Optymalizacja poprzez centralizację potrzeb dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy 7 9
3. Koncepcja integracji sieci teleinformatycznych Nadrzędna Warstwa Integracyjna STAP (NWI STAP) STAP Resortowa Sieć Teleinformatyczna N Resortowa Sieć Teleinformatyczna 3 Resortowa Sieć Teleinformatyczna Resortowa Sieć Teleinformatyczna dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy 8 3. Koncepcja integracji sieci teleinformatycznych Główne usługi sieciowe: podpis elektroniczny platforma obiegu dokumentów elektronicznych telefonia IP, wideokonferencje dystrybucja danych z rejestrów publicznych... Podsieć resortu Podsieć międzyresortowa NWI STAP Punkt dostępu do Internetu Punkty dostępu do Sieci UE Logiczna brama STAP dla resortu Interfejs do Interfejs do STAP - Wwa sieci resortu LAN Obiektu obiekt resortu Interfejs do sieci resortu LAN Obiektu obiekt resortu kolejne obiekty resortu kolejne resorty dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy 9 3. Zakres udostępniania usług STAP Nazwa usługi Intranet/Extranet Internet Podpis elektroniczny Elektroniczny obieg spraw i dokumentów Dostęp do rejestrów państwowych Telefonia IP Wideokonferencje Administracja rządowa Administracja Samorządowa - - - - - dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy 30 0
3. Założenia platformy integrującej usługi administracji e-puap Wrota Polski dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy 3 3. Założenia platformy integrującej e-puap architektura fizyczna dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy 3 3. Założenia platformy integrującej e-puap Zakres projektu obejmuje: budowę ram portalu, budowę platformy dla kanału u komunikacyjnego pomiędzy podmiotami gospodarczymi a administracją publiczną umożliwiaj liwiającej: publikowanie zatwierdzonych standardów automatyczne generowanie formularzy zgodnie ze zdefiniowanymi strukturami dokumentów XML oraz dodatkowymi definicjami formatującymi wypełnianie formularzy internetowych przez użytkowników i przesyłanie ich do odpowiedniej jednostki administracji publicznej sprawdzanie wprowadzonej informacji według danych z rejestrów państwowych poprzez wystawione przez rejestry usługi sieciowe automatyczne wypełnianie danych wprowadzonych wcześniej lub znanych systemom urzędowym (pobieranych z systemów wewnętrznych urzędów przy użyciu usług sieciowych) zarządzanie użytkownikami oraz prawami dostępu do funkcji platformy z wykorzystaniem mechanizmów bezpieczeństwa podpisywanie elektroniczne wypełnionych formularzy elektroniczne poświadczanie doręczeń pism elektronicznych (tzw. notariat elektroniczny) definiowanie procesów obiegu pracy (workflow) na różnych szczeblach rozwoju elektronicznej administracji różne formy wymiany danych z jednostkami administracji publicznej (usługi sieciowe, e-mail, dokumenty elektroniczne, dokumenty papierowe) bezpośrednie wymienianie (poprzez usługi sieciowe) wypełnionych dokumentów elektronicznych pomiędzy systemami wewnętrznymi podmiotów gospodarczych (np. z ERP) obsługę płatności elektronicznych (elektroniczne opłaty za czynności administracyjne) dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy 33
3. Założenia platformy integrującej e-puap warstwy logiczne Środowisko budowy aplikacji system portal pod. jednostki gosp./ob adm. ywatela Warstwa usług Portal MOST Us Warstwa prezentacji Usługobiorcy System Wrota Polski system jednostki adm. portal jednostki adm. centrum płatności kwalifikowane centrum certyfikacyjne operator GSM Usługodawcy dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy 34 3. Udana integracja - pierwszy międzyresortowy system workflow > EWD-P 3 EWD-P etap Parlament Europejski EWD-P etap Rada Unii Europejskiej Komisja Europejska Proces wypracowywania decyzji w poszczególnych krajach członkowskich UE dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy 35 3. EWD-P organizacja procesu wypracowywania stanowisk sprawy Dokumenty spływające do Polski Jednostka Koordynująca proces wypracowywania stanowiska w Polsce - UKIE 5 Resort wiodący Instrukcje 3 sprawozdania Rada Unii Europejskiej Prezentacja stanowisk 4 Resorty współpracujące Wypracowywanie projektów stanowisk Polski w zakresie poszczególnych tematyk Reprezentanci Polski na spotkaniach w Radzie UE EWD-P dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy 3
3. EWD-P zasięg g terytorialny systemu Bruksela Warszawa Polska dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy 37 4. Podsumowanie INFORMATYZACJA DOWOLNEGO URZĘDU ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ NIE POWINNA BYĆ REALIZOWANA W ODERWANIU OD STRATEGII INFORMATYZACJI PRZYJĘTEJ DLA CAŁEGO KRAJU NAWET JEŻELI ELI REALIZOWANA JEST INFORMATYZACJA WEWNĘTRZNYCH DZIAŁAŃ URZĘDÓW, TO POWINNO PRZEBIEGAĆ ZGODNIE ZE STANDARDAMI I KIERUNKAMI INFORMATYZACJI KRAJU WSKAZANE JEST, ABY KAŻDY URZĄD D ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ POSIADAŁ SWOJĄ STRATEGIĘ SKOORDYNOWANEJ INFORMATYZACJI I ABY POSZCZEGÓLNE PIONY I KOMÓRKI ORGANIZACYJNE REALIZOWAŁY Y SWOJE ZADANIA W RAMACH TEJ STRATEGII NIE NALEŻY Y DOPROWADZAĆ DO NIEPOTRZEBNEJ O NIERACJONALNEJ BUDŻETOWO REDUNDANCJI ZASOBÓW W I FUNKCJI SYSTEMÓW W INFORMATYCZNYCH WYKORZYSTYWANYCH W URZĘDACH TUTAJ KONIECZNA JEST UNIFIKACJA TAKICH ZASOBÓW PODSTAWĄ PRAWNĄ DZIAŁAŃ INFORMATYZACYJNYCH DLA WSZYSTKICH URZĘDÓW W ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ JEST USTAWA O INFORMATYZACJI Z DNIA 7 LUTEGO 005R. WSZYSTKIE POWYŻSZE REKOMENDACJE SĄS ISTOTNE RÓWNIER WNIEŻ DLA OSÓB B ODPOWIEDZIALNYCH ZA INFORMATYZACJĘ POSZCZEGÓLNYCH PIONÓW W I KOMÓREK MINISTERSTWA OBRONY NARODOWEJ dziękuję za uwagę i zapraszam do serii pytań dr inż. Grzegorz Bliźniuk współautorzy 38 3