INFORMACJA O STANIE BEZPIECZEŃSTWA RUCHU DROGOWEGO ORAZ DZIAŁANIACH REALIZOWANYCH W TYM ZAKRESIE W I POŁOWIE 2007 R. Materiał przyjęty przez Kierownictwo Resortu w dniu 24 października 2007 r. Warszawa, październik 2007 MINISTERSTWO TRANSPORTU SEKRETARIAT KRAJOWEJ RADY BEZPIECZEŃSTWA RUCHU DROGOWEGO UL. CHAŁUBIŃSKIEGO 4/6 00-928 WARSZAWA TEL. (0-22) 830-08-45 FAX (0-22) 830-00-80
Spis treści 1. Stan bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce w I połowie 2007 r. 5 2. Szczegółowe działania podejmowane na rzecz poprawy brd w Polsce w I połowie 2007 r. 12 2.1. Ministerstwo Transportu 12 2.1.1. Sekretariat Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego 12 2.1.2. Departament Dróg i Transportu Drogowego 20 2.1.3. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad 21 2.1.4. Główny Inspektorat Transportu Drogowego 26 2.2. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji 37 2.2.1. Komenda Główna Policji 38 2.2.2. Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej 39 2.3. Ministerstwo Edukacji Narodowej 43 2.4. Ministerstwo Finansów 44 2.5. Ministerstwo Obrony Narodowej 44 2.6. Ministerstwo Zdrowia 46 2.7. Ministerstwo Sprawiedliwości 47 2.8. Ministerstwo Środowiska 48 2.9. Ministerstwo Gospodarki 49 2.10. Instytut Transportu Samochodowego 52 2.11. Instytut Badawczy Dróg i Mostów 53 2.12. Polski Związek Motorowy 54 2.13. Towarzystwo Trzeźwości Transportowców 57 3. Wnioski 58 4. Działania podejmowane na rzecz poprawy brd w poszczególnych województwach w I połowie 2007 r. 59 3.1. Województwo dolnośląskie 59 3.2. Województwo kujawsko pomorskie 60 3.3. Województwo lubelskie 61 3.4. Województwo lubuskie 62 3.5. Województwo łódzkie 63 3.6. Województwo małopolskie 66 3.7. Województwo mazowieckie 68 3.8. Województwo opolskie 69 3.9. Województwo podkarpackie 71 3.10. Województwo podlaskie 72 3.11. Województwo pomorskie 74 3.12. Województwo śląskie 75 3.13. Województwo świętokrzyskie 77 3.14. Województwo warmińsko mazurskie 78 3.15. Województwo wielkopolskie 82 3.16. Województwo zachodniopomorskie 84 Załącznik nr 1 Raport wstępny Akademii Bezpiecznego Samochodu 86
1. Stan bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce w I połowie 2007 r. 1.1 Liczba wypadków drogowych w I półroczu 2007 r. W I półroczu 2007 r. miało miejsce 22838 wypadków drogowych, w których zginęły 2433 osoby, a 29205 osób zostało rannych. W porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego jest to: - więcej wypadków o 2832 tj. o +14,2%, - więcej zabitych o 448, tj. o + 22.6%, - więcej rannych o 3692, tj. o +14,5 %. 30000 25000 20000 15000 21808 19883 22838 27848 25363 29205 I połowa 2005 r. I połowa 2006 r. I połowa 2007 r. 10000 5000 2282 1981 2433 0 Wypadki Ranni Zabici 5
Wypadki drogowe oraz ich skutki w poszczególnych województwach w I półroczu 2007 r. w porównaniu z I półroczem 2006 r. Województwo I - VI 2006 Wypadki Zabici Ranni I - VI I - VI I - VI Wzrost/ I - VI I - VI Wzrost 2007 2006 2007 spadek 2006 2007 Wzrost Dolnośląskie 1307 1501 194 14,8% 165 154-11 -6,7% 1724 2120 396 23,0% 897 976 79 8,8% 125 169 44 35,2% 1113 1198 85 7,6% Lubelskie 872 1064 192 22,0% 108 135 27 25,0% 1117 1362 245 21,9% Lubuskie 360 416 56 15,6% 67 78 11 16,4% 485 525 40 8,2% Łódzkie 1999 2195 196 9,8% 165 202 37 22,4% 2498 2752 254 10,2% Małopolskie 1983 2206 223 11,2% 124 148 24 19,4% 2548 2923 375 14,7% Mazowieckie 2683 3113 430 16,0% 317 400 83 26,2% 3303 3870 567 17,2% Opolskie 427 477 50 11,7% 50 50 0 0,0% 567 587 20 3,5% Podkarpackie 967 1040 73 7,5% 98 104 6 6,1% 1253 1378 125 10,0% Podlaskie 470 514 44 9,4% 83 82-1 -1,2% 625 656 31 5,0% Pomorskie 1163 1408 245 21,1% 94 128 34 36,2% 1516 1845 329 21,7% Śląskie 2754 3014 260 9,4% 165 228 63 38,2% 3468 3721 253 7,3% Świętokrzyskie 811 838 27 3,3% 71 105 34 47,9% 1023 1057 34 3,3% 645 889 244 37,8% 72 115 43 59,7% 845 1164 319 37,8% Wielkopolskie 1913 2284 371 19,4% 191 235 44 23,0% 2471 2938 467 18,9% Kujawskopomorskie Warmińskomazurskie Zachodniopomorskie 755 903 148 19,6% 90 100 10 11,1% 957 1109 152 15,9% Ogółem 20006 22838 2832 14,2% 1985 2433 448 22,6% 25513 29205 3692 14,5% Mając na uwadze różnice pomiędzy poszczególnymi województwami zarówno w liczbie mieszkańców, powierzchni itp., należy określić wskaźnik zabitych i rannych na 100 wypadków drogowych. Pozwoli to dokonać oceny i porównania stanu bezpieczeństwa w poszczególnych województwach. 6
W I półroczu 2007 r. wskaźniki te przedstawiały się następująco: Województwo Wypadki Zabici Ranni Wskaźnik zabitych na 100 wypadków Wskaźnik rannych na 100 wypadków Dolnośląskie 1501 154 2120 10,3 141,2 Kujawsko-pomorskie 976 169 1198 17,3 122,7 Lubelskie 1064 135 1362 12,7 128,0 Lubuskie 416 78 525 18,8 126,2 Łódzkie 2195 202 2752 9,2 125,4 Małopolskie 2206 148 2923 6,7 132,5 Mazowieckie 3113 400 3870 12,8 124,3 Opolskie 477 50 587 10,5 123,1 Podkarpackie 1040 104 1378 10,0 132,5 Podlaskie 514 82 656 16,0 127,6 Pomorskie 1408 128 1845 9,1 131,0 Śląskie 3014 228 3721 7,6 123,5 Świętokrzyskie 838 105 1057 12,5 126,1 Warmińsko-mazurskie 889 115 1164 12,9 130,9 Wielkopolskie 2284 235 2938 10,3 128,6 Zachodniopomorskie 903 100 1109 11,1 122,8 POLSKA 22838 2433 29205 10,7 127,9 Najwyższy wskaźnik zabitych na 100 wypadków drogowych odnotowano w województwie lubuskim, wyniósł on 18,8. Najniższy wskaźnik zabitych stwierdzono w województwie małopolskim (6,7) i śląskim (7,6). Wskaźniki stanu bezpieczeństwa w zależności od liczby mieszkańców w I półroczu 2007 r.: Województwo Ludność Wskaźnik wypadków na 100 tys. mieszkańców Wskaźnik zabitych na 100 tys. mieszkańców Wskaźnik rannych na 100 tys. mieszkańców Dolnośląskie 2884248 52,0 5,3 73,5 Kujawsko - pomorskie 2066425 47,2 8,2 58,0 Lubelskie 2175251 48,9 6,2 62,6 Lubuskie 1008424 41,3 7,7 52,1 Łódzkie 2571534 85,4 7,9 107,0 Małopolskie 3267731 67,5 4,5 89,5 Mazowieckie 5164612 60,3 7,7 74,9 Opolskie 1044346 45,7 4,8 56,2 Podkarpackie 2096971 49,6 5,0 65,7 Podlaskie 1197610 42,9 6,8 54,8 Pomorskie 2201069 64,0 5,8 83,8 Śląskie 4676983 64,4 4,9 79,6 Świętokrzyskie 1281796 65,4 8,2 82,5 Warmińsko-mazurskie 1427091 62,3 8,1 81,6 Wielkopolskie 3374653 67,7 7,0 87,1 Zachodniopomorskie 1693533 53,3 5,9 65,5 P o l s k a 38132277 59,9 6,4 76,6 7
1.2 Rytm wypadków drogowych w okresie od stycznia do czerwca 2007 r. W I półroczu 2007 r. najwięcej wypadków miało miejsce w czerwcu 4271 (18,7% ogólnej liczby), najmniej odnotowano w lutym 2856 (12,5% ogólnej liczby). W roku ubiegłym najwięcej wypadków miało miejsce również w czerwcu - 4363 (tj. 21,8% ogólnej liczby). Analizując występowanie wypadków drogowych w zależności od dnia tygodnia stwierdzono, że ich nasilenie następuje w piątki. W okresie I-VI 2007 r. w piątki w 3683 wypadkach zginęło 385 osób, a rannych zostało 4525 osób. W ciągu dnia najniebezpieczniejsze są godziny od 14 do 19, a szczególnie 17.00 19.00, czyli w okresie szczytu komunikacyjnego związanego z powrotami do domu po pracy. W godzinach tych miało miejsce 3508 wypadków (tj. 15,4 % ogólnej liczby). Najmniej wypadków odnotowano w godzinach nocnych pomiędzy północą, a godziną piątą rano. Wypadki drogowe i ich skutki w rozbiciu na poszczególne miesiące I półrocza 2007 r. w porównaniu z tym samym okresem roku 2006. Miesiące Wypadki Zabici Ranni 2006 r. 2007 r. 2006 r. 2007 r. 2006 r. 2007 r. Styczeń 2526 4125 252 503 3148 5025 Luty 2602 2856 237 307 3350 3632 Marzec 2940 3576 318 365 3729 4485 Kwiecień 3522 3766 366 393 4565 4808 Maj 4053 4241 417 401 5173 5545 Czerwiec 4363 4274 395 464 5548 5710 R a z e m 20006 22838 1985 2433 25513 29205 1.3 Rodzaje wypadków Najczęstszym rodzajem wypadku było zderzenie się pojazdów w ruchu. W I półroczu 2007 r. miało miejsce 10426 zdarzeń tego typu, tj. 45,6% ogółu wypadków. Pociągnęły one za sobą najwięcej ofiar śmiertelnych, bo 921 (37,8% ogółu zabitych), a rannych zostało 15099 osób (51,7 % ogółu rannych). Wypadki drogowe według rodzaju zdarzenia i ich skutki. Najechanie na Rodzaj zdarzenia I-VI 2006 r. Wypadki Zabici Ranni I-VI I-VI I-VI I-VI 2007 r. 2006 r. 2007 r. 2006 r. I-VI 2007 r. Zderzenie się pojazdów w ruchu 9453 10426 860 921 13530 15099 pieszego 6150 7313 602 842 5926 6962 unieruchomiony pojazd 269 224 22 19 363 314 drzewo, słup, inny obiekt drogowy 2188 2263 394 464 3118 3183 zaporę kolejową 2 2 - - 2 4 dziurę, wybój, garb 38 34-1 44 36 zwierzę 32 55 1 4 46 71 Wywrócenie się pojazdu 1067 1437 70 102 1468 2100 Wypadek z pasażerem 251 389 12 26 319 539 8
1.4 Sprawcy wypadków drogowych 1.4.1 Kierujący pojazdami Większość wypadków spowodowali kierujący pojazdami. W I półroczu 2007 r. byli oni sprawcami 17610 wypadków (co daje 78,7% ogółu), w wyniku tych zdarzeń śmierć poniosło 1631 osób, a 23938 zostało rannych. Głównymi przyczynami wypadków było: - niedostosowanie prędkości do warunków ruchu 5462 wypadki, - nieprzestrzeganie pierwszeństwa przejazdu 4293 wypadki, - nieprawidłowe zachowanie się wobec pieszego 2 503 wypadki. Przyczyny wypadków spowodowanych przez kierujących. Przyczyny wypadku I-VI 2006 r. Wypadki Zabici Ranni I-VI 2007 r. I-VI 2006 r. I-VI 2007 r. I-VI 2006 r. I-VI 2007 r. Niedostosowanie prędkości do warunków ruchu 4808 5462 637 761 7075 8202 Nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu 3964 4293 204 207 5439 6025 Nieprawidłowe wyprzedzanie 1096 1190 140 151 1603 1 742 omijanie 375 353 33 50 428 395 wymijanie 278 281 41 36 369 384 skręcanie 563 569 30 44 670 672 cofanie 388 341 13 14 389 336 Niewłaściwe zachowanie się wobec pieszego 1295 2503 69 137 1321 2583 Jazda po niewłaściwej stronie drogi 437 461 99 94 588 718 Wjazd przy czerwonym świetle 297 263 16 13 460 390 Nieprzestrzeganie innych znaków i sygnałów 37 44 2 4 46 55 Niezachowanie bezpiecznej odległości między pojazdami 844 1026 23 13 1163 1361 Gwałtowne hamowanie 48 97 3 3 69 123 Jazda bez wymaganego oświetlenia 18 37 6 8 12 38 Zmęczenie, zaśnięcie 215 291 33 64 340 411 1.4.2 Piesi Kolejną grupą sprawców byli piesi. Spowodowali oni 3315 wypadków, w wyniku których śmierć poniosły 493 osoby, a rannych zostało 2885 uczestników ruchu. Najczęstsze przyczyny to: nieostrożne wejście na jezdnię 2289 wypadków tj. 69% wszystkich spowodowanych przez pieszych, następnie przekraczanie jezdni w miejscu niedozwolonym 389 wypadków oraz wejście na jezdnię przy czerwonym świetle 292 wypadki. Zaznaczyć należy, że ofiarami śmiertelnymi w tego typu zdarzeniach są w przeważającej większości właśnie piesi. 9
Główne przyczyny wypadków spowodowanych przez pieszych. Przyczyny wypadków I-VI 2006 r. Wypadki Zabici Ranni I-VI 2007 r. I-VI 2006 r. I-VI 2007 r. I-VI 2006 r. I-VI 2007 r. Stanie na jezdni, leżenie 149 177 64 88 85 97 Chodzenie nieprawidłową stroną jezdni 110 146 27 51 88 96 Wejście na jezdnie przy czerwonym świetle 224 292 22 23 212 275 Nieostrożne przed jadącym pojazdem 1261 1916 130 247 1176 1702 wejście na jezdnię zza pojazdu, przeszkody 343 373 19 28 330 353 Przekraczanie jezdni w miejscu niedozwolonym 204 389 20 53 190 342 Zatrzymanie, cofnięcie się 17 22-3 18 20 1.4.3 Nietrzeźwi sprawcy wypadków drogowych Elementem, który w dalszym ciągu ma ogromny wpływ na bezpieczeństwo na drogach jest alkohol. Nietrzeźwi uczestniczyli w 2932 wypadkach drogowych, a spowodowali 2216 wypadków, w których śmierć poniosło 271 osób, a rannych zostało 2810 osób. Najliczniejszą grupę nietrzeźwych sprawców wypadków stanowią kierujący pojazdami. Byli oni sprawcami 1529 wypadków, w których zginęły 194 osoby, a ranne zostały 2183 osoby. W odniesieniu do ogólnej liczby wypadków spowodowanych przez kierujących pojazdami, nietrzeźwi stanowili 8,7%. Główne przyczyny wypadków spowodowanych przez nietrzeźwych kierujących. Wypadki Zabici Ranni Przyczyny wypadku I-VI I-VI I-VI I-VI I-VI I-VI 2006 r. 2007 r. 2006 r. 2007 r. 2006 r. 2007 r. 109 130 Niedostosowanie prędkości do warunków ruchu 711 866 86 122 4 7 Nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu 172 187 13 12 226 260 Nieprawidłowe wyprzedzanie 56 86 14 14 77 123 omijanie 30 46 3 9 41 42 wymijanie 46 42 6 4 69 63 skręcanie 38 38 1 5 48 40 Nieprawidłowe zachowanie wobec pieszego 34 51 7 9 34 49 Jazda po niewłaściwej stronie drogi 85 93 15 12 114 141 Niezachowanie bezpiecznej odległości 43 53-1 63 75 W porównaniu z I półroczem 2006 r. stwierdzono spadek liczby ujawnionych kierujących pojazdami pod wpływem alkoholu (w stanie po użyciu oraz w stanie nietrzeźwości) o 12790 osób. Nie należy przy tym upatrywać zmniejszonej aktywności policjantów lecz właściwego oddziaływania prewencyjnego funkcjonowania sądów 24 godzinnych, czego potwierdzeniem może być spadek liczby ujawnionych kierujących notowany dopiero od kwietnia. 10
Naruszony przepis I - VI 2006 r. I VI 2007 r. Art. 87 1 KW 7682 7451 Art. 87 2 KW 4498 4011 Art. 178a 1 KK 38581 35299 Art. 178a 2 KK 40914 32124 O g ó ł e m 91675 78885 Liczby ujawnionych przez Policję osób kierujących pojazdami pod wpływem alkoholu. Województwo Art. 87 kw Art. 178a kk R a z e m I-VI 2006 r. I-VI 2007 r. I-VI 2006 r. I-VI 2007 r. I-VI 2006 r. I-VI 2007 r. Dolnośląskie 1298 1058 6912 5389 8210 6447 Kujawsko pomorskie 350 351 4060 3281 4410 3632 Lubelskie 685 434 5586 3924 6271 4358 Lubuskie 473 514 3353 3723 3826 4237 Łódzkie 709 587 5951 4325 6660 4912 Małopolskie 925 1130 4713 4135 5638 5265 Mazowieckie 1802 1481 10812 8830 12614 10311 Opolskie 461 413 2451 2252 2912 2665 Podkarpackie 438 465 3979 3471 4417 3936 Podlaskie 520 449 2618 2271 3138 2720 Pomorskie 795 723 4188 3658 4983 4381 Śląskie 1254 1145 7449 6088 8703 7233 Świętokrzyskie 304 408 2907 2479 3211 2887 Warmińsko mazurskie 436 518 3546 3221 3982 3739 Wielkopolskie 1092 1041 7098 6072 8190 7113 Zachodnio-pomorskie 638 745 3872 4304 4510 5049 O g ó ł e m 12180 11462 79495 67423 91675 78885 11
2. Szczegółowe działania podejmowane na rzecz poprawy brd w Polsce w I połowie 2007 r. (sprawozdania członków Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego oraz instytucji pozarządowych) 2.1. Ministerstwo Transportu 2.1.1. Sekretariat Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego 2.1.1.1. Krajowy Program Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego 2005-2007-2013 GAMBIT 2005 Opracowany na podstawie Krajowego Programu Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego GAMBIT 2005 Program Realizacyjny BRD na lata 2006-2007 jest w trakcie realizacji. Niżej opisane działania są składowymi wdrażania tego programu. Obecnie przygotowywany jest Program Realizacyjny na lata 2008-2010 2.1.1.2. Program Likwidacji Miejsc Niebezpiecznych na Drogach Opis Programu Program Likwidacji Miejsc Niebezpiecznych na Drogach został podjęty w odpowiedzi na dużą liczbę wypadków, rannych i zabitych oraz kolizji na drogach zarządzanych przez jednostki samorządu terytorialnego, jako element Krajowego Programu Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego GAMBIT 2005. Program został zaplanowany na lata 2005-2009 i jest realizowany w formule partnerstwa pomiędzy centralną administracją rządową (Ministerstwem Transportu), terenową administracją rządową (wojewodami) i samorządami. Celem Programu jest zmniejszenie liczby wypadków i ich ofiar oraz liczby kolizji na drogach wojewódzkich, powiatowych, gminnych i miejskich poprzez przebudowę miejsc, w których koncentrują się wypadki. Ministerstwo Transportu częściowo finansuje te inwestycje. W ramach Programu jednostki samorządu terytorialnego realizują zadania poprawy bezpieczeństwa zatwierdzone przez Ministerstwo Transportu, a po zakończeniu otrzymują częściowy zwrot kosztów (do 50%) ze środków pożyczek Europejskiego Banku Inwestycyjnego i Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju, którymi dysponuje Ministerstwo. Zadania są wybierane w drodze konkursu - spośród zgłoszonych projektów Ministerstwo wybiera do dofinansowania najbardziej skuteczne rozwiązania. Na terenie każdego zadania znajdują się dwie tablice informujące, że zadanie zostało realizowane w ramach programu bezpieczeństwa ruchu drogowego prowadzonego przez Ministerstwo Transportu. W okresie 2005-2009 do realizacji we wszystkich województwach są przewidziane trzysta dziewięćdziesiąt cztery zadania, których całkowitą wartość szacuje się na 377 milionów złotych. Według stanu na dzień 30 czerwca 2007 r. było zakończonych sto czterdzieści siedem zadań o łącznej wartości 64.937.005 zł. W latach 2005-2006 zostały wdrożone zadania niskonakładowe, o krótkim czasie realizacji, które mogły zostać szybko przygotowane i wykonane. Wdrożenia bardziej kompleksowych inwestycji są przewidziane na lata 2007-2009. W drodze refundacji kosztów jednostki samorządu terytorialnego otrzymały 28.406.203 zł. Poniższa tabela zawiera podział zakończonych zadań na lata. Rok Zrealizowane zadania Wartość zrealizowanych zadań (zł) Przekazane refundacje (zł) 2005 49 9 287 564 4 052 724 2006 64 26 631 884 12 902 598 I-VI 2007 34 29 017 557 11 450 882 RAZEM 147 64.937.005 28 406 204 12
Program przebiega we wszystkich szesnastu województwach. Na terenie województwa realizację zadań koordynuje wojewoda za pośrednictwem wyznaczonego koordynatora. Poniższa tabela zawiera podział zadań Programu na województwa. Województwo Zadania ogółem Podpisane umowy 13 Zakończone zadania Całkowita wartość umów podpisanych z wykonawcami (zł) Przekazane refundacje (zł) Dolnośląskie 36 16 13 6 124 971 1 174 856 Kujawsko Pomorskie 16 8 6 5 128 251 650 407 Podlaskie 5 4 3 984 672 381 000 Łódzkie 28 10 3 12 814 555 946 680 Lubelskie 32 16 14 9 052 806 3 066 638 Małopolskie 20 9 9 1 725 924 833 146 Mazowieckie 22 5 4 3 177 148 1 500 767 Opolskie 13 8 6 12 014 706 2 199 813 Podkarpackie 37 23 19 12 243 606 3 354 917 Pomorskie 26 13 9 14 197 179 3 925 176 Śląskie 29 9 8 6 451 142 1 183 543 Świętokrzyskie 15 10 8 7 668 539 1 790 611 Lubuskie 27 16 13 6 500 041 1 460 652 Warmińsko Mazurskie 10 4 4 2 267 602 887 122 Wielkopolskie 51 36 18 37 285 463 3 485 686 Zachodniopomorskie 27 11 10 5 387 201 1 565 188 RAZEM 2005-2009 394 198 147 143 023 808 28 406 204 Z ogólnej oceny wynika, że przebudowa i zastosowane środki poprawy bezpieczeństwa spełniają swoją rolę i zadania w zauważalny sposób wyeliminowały miejscowe zagrożenia dla ruchu. Na podstawie analizy przeprowadzonej po pierwszym roku funkcjonowania miejsc przebudowanych w 2005 r. stwierdzono średni spadek liczby wypadków o 66%, rannych o 68%, zabitych o 91%, a kolizji o 48%. Uniknięto łącznie 289 zdarzeń drogowych (75 wypadków i 214 kolizji), uratowano od śmierci 10 osób, a dalszych 85 od poważnych obrażeń. Warte odnotowania jest również zmniejszenie śmiertelności wypadkowej o dwie trzecie - z 9 zabitych na 100 wypadków do 3. Może to wskazywać na spadek prędkości ruchu pojazdów w przebudowanych miejscach niebezpiecznych. (W skali kraju ciężkość obrażeń wynosi 11 zabitych na 100 wypadków). Porównanie stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego przed i po realizacji pierwszej serii zadań zawiera poniższa tabela. Wypadki Zabici Ranni Kolizje Zabici/100 wypadków Dane przed 113 11 125 446 9 Dane po 38 1 40 232 3 spadek liczbowy 75 10 85 214 spadek % 66% 91% 68% 48% Zgodnie z Krajowym Programem BRD GAMBIT 2005 z powodu wypadków drogowych każdego roku polskie społeczeństwo ponosi koszty szacowane na 30 mld złotych. Inwestowanie w zmniejszenie liczby wypadków, rannych, zabitych oraz liczby kolizji, oprócz zapobiegania ludzkim tragediom, przekłada się na korzyści ekonomiczne. Są one wyrażoną w pieniądzu wartością rannych i zabitych oraz wypadków i kolizji (strat materialnych), których udało się uniknąć poprzez realizację inwestycji. W ten sposób dzięki przebudowie pierwszej serii miejsc niebezpiecznych zostały osiągnięte korzyści na poziomie 38.810.000 złotych przy nakładach inwestycyjnych netto w wysokości 7.017.578 złotych. Zatem po roku czasu stosunek korzyści do kosztów wyniósł 5,53 - tyle razy korzyści przewyższyły poniesione nakłady.
W czerwcu 2006 r. został opublikowany raport z pierwszej edycji Programu i znajduje się on na stronie www.krbrd.gov.pl. Oprócz tego Program przynosi szereg innych pozytywnych zjawisk w regionach, takich jak: - aktywizacja władz samorządowych, mobilizacja funduszy i skanalizowanie wysiłków na konkretne działania redukujące zagrożenia mieszkańców w ruchu drogowym; - poprawa wizerunku władz poprzez dbałość o bezpieczeństwo społeczności lokalnej; - wzmacnianie i rozwój współpracy pomiędzy organami administracji państwowej i samorządami różnych szczebli; - wzrost świadomości, promowanie dobrych praktyk oraz właściwego podejścia do brd pośród władz lokalnych, administracji drogowej i wykonawców; - powstanie dodatkowej szansy rynkowej dla niewielkich przedsiębiorstw w regionie, gdyż duże firmy nie są zainteresowane kontraktami o niewielkiej wartości; - stworzenie uznania dla działań poprawiających bezpieczeństwo ruchu drogowego w społecznościach lokalnych, unaocznienie mieszkańcom, że zastosowane rozwiązania służą ratowaniu zdrowia i życia ich samych oraz ich rodzin. Doświadczenia i odczucia z realizacji Programu, zarówno w Ministerstwie Transportu, jak i pośród jednostek samorządu terytorialnego oraz wojewodów, są bardzo pozytywne. Realizacja zadań jest nagłaśniana w mediach o zasięgu lokalnym i regionalnym. Program cieszy się dużym powodzeniem wśród władz samorządowych i spotyka się z przychylnym odbiorem społeczności lokalnych. 2.1.1.3. Prowadzenie współpracy z partnerami społecznymi w zakresie promowania bezpieczeństwa ruchu drogowego - Współpraca z Wojewódzkimi Ośrodkami Ruchu Drogowego (WORD), organizacjami pozarządowymi, m.in. Partnerstwem dla Bezpieczeństwa Drogowego, Bezpieczną Gminą, AlterEgo, Instytutem Transportu Samochodowego, Zrzeszeniem Pracodawców Przemysłu Piwowarskiego Browary Polskie w przygotowaniach i przeprowadzeniu Pierwszego Światowego Tygodnia Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego Narodów Zjednoczonych (23-29 kwietnia) oraz Europejskiego Dnia Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego (27 kwietnia). W ramach Tygodnia Krajowa Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego inicjowała lub współorganizowała szereg wydarzeń: Konferencja prasowa inaugurująca Pierwszy Światowy Tydzień BRD Organizacja ogólnopolskiego konkursu dziennikarskiego oraz ogólnopolskiego konkursu plastycznego z PCK, SDP i partnerami prywatnymi pod hasłem Nieuchronne zderzenie z tematem mającego na celu zwrócenie uwagi mediów na problematykę brd i zwiększenie ilości publikacji oraz zachęcenie młodzieży do podjęcia tematu w pracach plastycznych, które będą mogły być wykorzystane przez KRBRD do promocji bezpiecznych zachowań w przyszłości; Współpraca z Komendą Stołeczną Policji przy organizacji Dnia Warszawskiej Policji w ramach Światowego Tygodnia BRD. Prezentacja modelowych rozwiązań brd na poziomie lokalnym w trakcie Pikniku rodzinnego w Grodzisku Mazowieckim, połączonego z rajdem rowerowym dzieci w kamizelkach odblaskowych, nauką pierwszej pomocy, grami i konkursami o tematyce brd, prezentacją działań różnych partnerów władze miasta Grodzisk, PCK, Policja, Żandarmeria Wojskowa, Straż Pożarna, Centrum Krwiodawstwa, Partnerstwo dla Bezpieczeństwa Drogowego Organizacja wyjazdu studenta reprezentującego Polskę na Światowym Zgromadzeniu Młodzieży (23-24 kwietnia, Genewa) 14
Organizacja wyjazdu delegata na Forum Udziałowców ONZ (Stakeholders Forum, 25 kwietnia, Genewa) Organizacja wyjazdu delegata z Polski na konferencję z okazji Europejskiego Dnia Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego (27 kwietnia, Bruksela) Komitet Organizacyjny Tygodnia Zlecenie badań opinii społecznej przed i po Tygodniu BRD oraz monitoringu prasy Przekazanie materiałów edukacyjnych dla dzieci do szkół, Wojewódzkich Ośrodków Ruchu Drogowego, organizacji pozarządowych organizujących pikniki, rajdy i akcje w ramach Tygodnia: (opaski i kamizelki odblaskowe, broszury Bezpieczeństwo na drodze, płyty CD z prezentacją multimedialną Pamiętaj masz jedno życie) Produkcja i przekazanie uaktualnionego wydania 3 tys. płyt CD z prezentacją multimedialną Pamiętaj masz jedno życie dla osób dorosłych do celów edukacyjnych dla Komendy Stołecznej Policji Dystrybucja plakatów, materiałów filmowych i spotów radiowych o tematyce brd w sieci kin, ogólnopolskiej TV, radio i na billboardach; Akcja edukacyjna dla najmłodszych dzieci 2-6 lat z TV JetixPlay w przedszkolach i w trakcie pikniku w centrum Warszawy Program Bezpieczna Jazda. Karta rowerowa moje pierwsze prawo jazdy zorganizowany wspólnie z Fundacją McDonald s Polska i obejmujący szkoły podstawowe w całym kraju. Wystawa w Sejmie RP w dniach 23-29 kwietnia zorganizowana pod patronatem Ministra Transportu przez Instytut Transportu Samochodowego przy współpracy firmy 3M. - Prowadzenie współpracy z partnerami społecznymi w ramach Koalicji na rzecz jazdy z włączonymi światłami przez cały rok i przeprowadzenia kampanii Włącz światła, włącz myślenie z okazji wprowadzania od 17 kwietnia 2007 r. obowiązku jazdy z włączonymi światłami mijania przez cały rok, zgodnie z ustawą z dnia 7 marca 2007 r. o zmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym (Dz.U.57.381). W okresie od świtu do zmierzchu, w warunkach normalnej przejrzystości powietrza, kierujący pojazdem, zamiast świateł mijania, może używać świateł do jazdy dziennej. Kampania ogólnopolska oparta była o spot TV, cztery spoty radiowe, billboardy, plakaty, a dodatkowymi elementami wspierającymi działania były także ulotki dystrybuowane przez Policję i WORD y oraz zapachy samochodowe; - Współpraca z PKP i partnerami społecznymi przy kampanii Bezpieczny przejazd kolejowy zależy także od Ciebie; - Współpraca przy tworzeniu Dodatku Specjalnego do dziennika Superexpress pt.: Bezpieczna droga; - Współpraca z firmą Renault przy projekcie edukacyjnym E-learning dla dzieci oraz przy kolejnej edycji programu Bezpieczeństwo dla wszystkich; udział w pracach jury w konkursie plastycznym; - Współpraca ze Stowarzyszeniem Partnerstwo dla Bezpieczeństwa Drogowego polskim odpowiednikiem Global Road Safety Partnership nad projektem filmu 30 i jego dystrybucją, opracowaniem ulotek, zaproszeń i plakatów; opracowanie graficzne spójne z grafiką Światowej Organizacji Zdrowia z okazji Światowego Tygodnia BRD. Zaproszenie gości i przygotowanie materiałów prasowych; - Współpraca z Komisją Europejską oraz sektorem prywatnym i pozarządowym związana z podpisywaniem Europejskiej Karty Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego; - Współpraca z Episkopatem Polski i Fundacją MIVA Polska; - Współfinansowanie produkcji filmu Eksperyment w ramach akcji organizowanej przez Fundację Krzyś, pn. KRZYŚ trzeźwy i życzliwy kierowca; 15
- Współpraca i przekazanie materiałów do XV Finału Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy; - Współpraca ze Stowarzyszeniem TARCZA, Związkiem Nauczycielstwa Polskiego oraz Wydawnictwem EDYTOR S.A. przy organizacji ogólnopolskiej Kampanii Społecznej Bezpieczne Dzieci na Polskich Drogach. Honorowymi Patronami Kampanii są KRBRD oraz szefowie resortów MSWiA oraz MEN; - Współpraca ze Stowarzyszeniem Przyjaciół Integracji organizującym IV ogólnopolską Kampanię Parkingową pod hasłem Czy naprawdę chciałbyś być na naszym miejscu?. Jej celem jest uświadomienie skutków zajmowania tzw. kopert miejsc parkingowych zarezerwowanych dla niepełnosprawnych kierowców. W tegorocznej edycji - skierowanej przede wszystkim do młodych osób, które często ignorują prawa osób niepełnosprawnych - uczestniczyło ponad 50 miast z całej Polski. Honorowym patronem kampanii jest Minister Transportu. Akcję aktywnie wspiera KRBRD; - Współpraca z Duszpasterstwem Trzeźwości Archidiecezji Katowickiej i agencją reklamową Business Consulting Sp. z o.o. w zakresie realizacji spotu w ramach kampanii społecznej Prowadzę jestem trzeźwy; - Współpraca przy Kampanii Akademia Bezpiecznego Samochodu Nie Czekaj na Awarię dla bezpieczeństwa zrób przegląd; wsparcie merytoryczne. Głównym celem kampanii Akademia Bezpiecznego Samochodu jest uświadomienie uczestnikom ruchu drogowego związku pomiędzy stanem technicznym samochodu, a bezpieczeństwem. Regularne przeglądy samochodów oraz wymiana zużytych lub niesprawnych części motoryzacyjnych wpisują się w kulturę eksploatacji pojazdów, a tymczasem tylko 25% polskich kierowców odwiedza warsztat samochodowy w celu kontroli stanu technicznego pojazdu, a 65% z nich korzysta z usług mechanika dopiero wtedy, kiedy samochód jest już zepsuty. Wstępny raport Akademii Bezpiecznego Samochodu stanowi załącznik do niniejszego sprawozdania; - Współpraca z esynergia przy realizacji szkolenia e-larningowego z tematyki brd dla kierowców; - Kontynuacja współpracy przy trzeciej edycji kampanii Autostrady Małopolskiej i PCK III edycji kampanii Droga Życia pod hasłem Śmierć! Do niej nie musisz się spieszyć. Współpraca przy aktualizacji broszury Podręcznik bezpiecznej jazdy i opracowaniu graficznym plakatu, billboardów oraz materiału filmowego. - Rozpoczęcie programu Bezpiecznie w wodzie i na drodze z Komendą Stołeczną Policji i Fundacją Alter-Ego. Inauguracja akcji nastąpiła na niedzielnym pikniku z prezentacją zagadnień brd, rozdawaniem kamizelek odblaskowych i oklejaniem rowerów odblaskami. Rośnie liczba i aktywność instytucji pozarządowych działających w różnych obszarach na rzecz poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego. Wymienione powyżej instytucje prowadziły działania promocyjne, współpracowały z Sekretariatem KRBRD oraz WRBRD w organizacji szeregu imprez, a także w znaczącym stopniu finansowały projekty mające na celu poprawę brd ponosząc wysokie koszty (np. Fundacja McDonald s, 3M, Renault). 2.1.1.4. Prowadzenie działań informacyjno-edukacyjnych - Przygotowanie we współpracy z Komendą Główną Policji oraz sfinansowanie ulotki zawierającej informacje nt. kar przewidzianych przepisami za jazdę po spożyciu alkoholu, zalet wyboru alternatywnych środków transportu w przypadku spożycia alkoholu przez kierowcę, wpływu alkoholu na zdolność postrzegania rzeczywistości i prowadzenia samochodu oraz mity i fakty dotyczące spożycia alkoholu; - Przygotowanie i wydanie broszury Bezpieczeństwo na drodze oraz uaktualnionej wersji Witamy w Polsce w czterech językach polskim, angielskim, niemieckim, rosyjskim; - Uaktualnienie i wydanie dwóch prezentacji multimedialnych Pamiętaj - masz jedno życie!, przygotowanych we współpracy z Komendą Stołeczną Policji; 16
- Sfinansowanie realizacji cyklu 10 odcinków programu telewizyjnego pt. Dobra jazda przez POLAMER Studio TV na antenie Programu 3 TVP. Jest to cykliczny program publicystyczny, adresowany do wszystkich uczestników ruchu drogowego. Program poświęcony jest analizie wypadków drogowych pod kątem psychologicznym, społecznym, statystycznym i prawnym. Pokazuje konsekwencje niewłaściwych zachowań na drodze i przestrzega przed łamaniem przepisów ruchu drogowego; - Wsparcie finansowe produkcji trzech odcinków programu pt. Z dwójką bezpieczniej dla Programu 2 Telewizji Polskiej; - Współfinansowanie realizacji programu edukacyjno informacyjnego dla kierowców Między nami kierowcami organizowanego przez Katolickie Radio Podlasie; - Współfinansowanie realizacji programu edukacyjnego INFO-TRAFFIC, który jest emitowany na antenie Radia Niepokalanów; - Współpraca z WORD w Białymstoku w zakresie tworzenia Gminnych Centrów Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego; - Finansowanie 5 minutowego odcinka poświęconego bezpieczeństwu ruchu drogowego oraz jego emisja przez miesiąc na ekranach multimedialnych i w 19 kinach sieci Helios, Kinoplex i Silver Screen w ramach Polskiej Kroniki Motoryzacyjnej; - Współpraca z Małopolską Wojewódzką Radą BRD w zakresie organizacji warsztatów szkoleniowych dla pracowników Starostw bezpośrednio zajmujących się nadzorem nad procesem szkolenia kierowców; - Współpraca z WORD w Zielonej Górze przy organizacji szkolenia Stan bezpieczeństwa ruchu drogowego w województwie lubuskim oraz metody jego poprawy; - Współpraca z Automobilklubem Toruńskim w zakresie zorganizowania w dniach 11 13 maja br. w Toruniu X Międzynarodowego Zlotu Policyjnych Klubów Motorowych oraz w organizacji XXXX Toruńskiego Rajdu Samochodowego; Kampanie bezpieczeństwa ruchu drogowego Włącz myślenie Mając na uwadze, że największą skuteczność przedsięwzięć w zakresie poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego można uzyskać łącząc akcje o charakterze edukacyjnym z działaniami Policji, KRBRD opracowała wspólnie z Komendą Główną Policji kalendarz ogólnopolskich akcji informacyjnoprewencyjnych ukierunkowanych na najważniejsze zagadnienia, takie jak: prędkość, alkohol, pasy, foteliki dla dzieci, niechronieni użytkownicy dróg (piesi, rowerzyści, dzieci) oraz widoczność na drodze. Wszystkie planowane kampanie przebiegać będą pod wspólnym logotypem Włącz myślenie. Kampania informacyjna Włącz światła - włącz myślenie W dniu 28 marca 2007 r. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej podpisał nowelizację Ustawy Prawo o Ruchu Drogowym wprowadzającą obowiązek jazdy na światłach mijania przez cały rok. Wprowadzenie nowego obowiązku dla kierowców, który wszedł w życie od 17 kwietnia br., zostało wsparte ogólnopolską kampanią informacyjną WŁĄCZ ŚWIATŁA, WŁĄCZ MYŚLENIE, w ramach której: - były emitowane w stacjach radiowych i telewizyjnych spoty kampanii wyprodukowane przez firmy zewnętrzne, a finansowane przez Ministerstwo Transportu; - zostały wyprodukowane ulotki i odświeżacze, które były dystrybuowane w ramach kampanii Włącz światła - włącz myślenie przez Ministerstwo Transportu i Policję; - kampania była również prezentowana na plakatach szerokoformatowych i plakatach. 17
2.1.1.5. Wdrażanie oraz koordynacja wdrażania programów w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego finansowanych ze środków funduszy strukturalnych Sektorowego Programu Operacyjnego Transport a) Badania prędkości i stosowania pasów bezpieczeństwa W ramach prowadzonego od listopada 2005 r. projektu Ogólnokrajowe studium pomiaru prędkości pojazdów i wykorzystania pasów bezpieczeństwa, w I połowie 2007 r. przeprowadzono dwie sesje pomiarowe. Z przeprowadzonych w kwietniu pomiarów wynika, że w kierowcy stosują pasy bezpieczeństwa na poziomie 75,3%, pasażerowie na przednich siedzeniach na poziomie 80,0%, natomiast pasażerowie na tylnych siedzeniach na poziomie 46,9%. Dotychczasowe działania ukierunkowane na zmniejszenie prędkości jazdy nie przynoszą widocznych efektów w skali kraju. Na drogach poza obszarem zabudowanym dopuszczalną prędkość przekraczało średnio 62% kierowców, na przejściach przez miejscowości 93%, a na ulicach miast z nadmierną prędkością poruszało się średnio 84% pojazdów. b) Kurs szkoleniowy w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego W czerwcu 2006 r. podpisano umowę na przeprowadzenie serii szkoleń w ramach realizacji projektu Ogólnokrajowy program szkolenia kadr bezpieczeństwa ruchu drogowego. Celem szkolenia jest poprawa stanu wiedzy oraz zawodowych umiejętności pracowników zaangażowanych w działania na rzecz poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego na szczeblu powiatu. Szkolenia przeznaczone są dla pracowników instytucji szczebla powiatowego, tj. starostwa powiatowe, zarządy dróg powiatowych, jednostek zarządzających ruchem w miastach na prawach powiatu, Powiatowych i Miejskich Komend Policji, Powiatowych i Miejskich Komend Państwowej Straży Pożarnej oraz delegatur kuratorium oświaty. W I połowie 2007 r. przeprowadzono 13 szkoleń, w których udział wzięło w 417 osób. W sumie, od sierpnia 2006 r. przeprowadzonych zostało 38 szkoleń dla 1125 osób. Do końca trwania projektu, tj. do grudnia 2007 r., przeprowadzonych zostanie 50 szkoleń dla 1540 osób. 2.1.1.6. Opracowywanie, uzgadnianie, koordynowanie, monitorowanie i kontrola umów na realizację działań finansowanych ze środków będących w dyspozycji Sekretariatu Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego (SKRBRD) - Zlecenie Instytutowi Transportu Samochodowego opracowania pt.: Stan bezpieczeństwa na polskich drogach w 2005-2007 r. oraz kontynuowanie współpracy z ITS w zakresie: opracowania europejskiej bazy danych o wpadkach drogowych CARE; opracowania zasad współpracy pomiędzy Ministerstwem Transportu, a Instytutem Transportu Samochodowego w zakresie reprezentowania Polski w międzynarodowych bazach danych IRTAD; przeprowadzenia badań nad psychologicznymi uwarunkowaniami agresji w ruchu drogowym; przeprowadzenia monitoringu zagrożeń na drogach w 25 krajach UE w ramach inicjatywy europejskiej pod nazwą SafetyNet. - Zakończenie projektu Dutch Town Pilotażowy projekt uspokojenia ruchu w dzielnicy Włostowice w Puławach i na drodze wojewódzkiej nr 824 od ul. Skowieszyńskiej do granicy miasta wraz z zabezpieczeniem lub rozbudową urządzeń obcych kolidujących z projektowanymi rozwiązaniami geometrycznymi. 2.1.1.7. Opracowywanie i publikowanie danych dotyczących stanu brd w Polsce oraz działań podejmowanych w tym zakresie - Opracowanie i publikacja Sprawozdania ze stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz działań podejmowanych w tym zakresie w 2006 r.; - Prowadzenie strony internetowej www.krbrd.gov.pl; 18
2.1.1.8. Prace Komisji Roboczej ds. usprawnienia procedury ujawniania wykroczeń (naruszeń prawa) oraz wymierzania i egzekwowania kar W kwietniu 2007 r. przygotowany przez Komisję Roboczą projekt ustawy o odpowiedzialności za niektóre naruszenia w ruchu drogowym przekazano Ministerstwu Spraw Wewnętrznych i Administracji, jako resortowi właściwemu merytorycznie, w celu prowadzenia prac legislacyjnych. 2.1.1.9. Prowadzenie współpracy międzynarodowej Bardzo istotny jest udział w projektach współpracy międzynarodowej, głównie prowadzenie projektów brd we współpracy z instytutami naukowymi oraz organizacjami: - TISPOL Zrzeszenie Policji Drogowych Europy, współpraca związana z przystąpieniem Polski do TISPOL oraz udziałem przedstawiciela SKRBRD na konferencji w Londynie w dn. 21-23 maja 2007 r.; - ETSC współpraca w ramach wejścia obowiązku jazdy z włączonymi światłami oraz Światowego Tygodnia BRD, a także Projektu PIN i Projektu Roads to Respect prowadzonego z firmami Toyota i 3M dla studentów z Polski, Hiszpanii i Włoch - przedstawiciele Sekretariatu KRBRD wzięli udział w wykładach na Politechnice Warszawskiej, Krakowskiej i Wrocławskiej; - udział w pracach Grupy Wysokiego Szczebla ds. BRD Komisji Europejskiej (High Level Group on Road Safety); - udział w pracach grupy roboczej Grupy Wyszehradzkiej (V4) ds. bezpieczeństwa ruchu drogowego współtworzenie międzynarodowej strony internetowej www.besip.org; - realizacja pilotażowego projektu Holenderskie Miasteczko w Puławach (modelowa przebudowa układu komunikacyjnego z zastosowaniem środków uspokojenia ruchu celem stworzenia rozwiązania referencyjnego dla reszty kraju)w ramach Porozumienia o Współpracy (Memorandum of Understanding) z Ministerstwem Transportu Holandii. Od 2006 r. prowadzone są także prace nad europejskimi projektami badawczymi: - PEPPER wymiana najlepszych praktyk w systemach kontroli i egzekwowania przepisów w celu poprawy brd, - SUPREME przygotowanie najlepszych praktyk ze wszystkich obszarów brd; - CAST porównanie środków informacyjnych i badanie socjo-kulturowych determinantów tematyki i strategii pan-europejskiej kampanii na rzecz brd. W projektach aktywnie uczestniczy Instytut Badawczy Dróg i Mostów w Warszawie, a ze strony Ministerstwa Transportu Sekretariat KRBRD. Stronę zagraniczną reprezentowali przedstawiciele ośrodków badawczo-rozwojowych ze Szwecji (Instytut VTI), Holandii (Policja i Instytut SWOV), Finlandii (Centrum Badań Technicznych VTT), Izraela (4Sight, Ergonomics &Safety), Belgii (IBSR i ETSC), Szwajcarii (Swiss Council for Accident Prevention), Grecji ( Hellas Center for Research and Technology Institute of Transport), Niemiec (BAST), Czech (CDV), Danii (DTRI), Francji (INRETS), Austrii (KfV), Norwegii (TOI), Wielkiej Brytanii (TRL) oraz Hiszpanii (Politechnika z Madrytu). 2.1.1.10. Organizacja posiedzeń plenarnych KRBRD W pierwszej połowie 2007 r. Sekretariat KRBRD zorganizował 1 posiedzenie plenarne KRBRD, którego tematyka obejmowała m.in.: - informację Komendy Głównej Policji o stanie bezpieczeństwa ruchu drogowego (brd) w Polsce; - omówienie sprawozdania pt.: Stan bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce w 2006 r. oraz działania realizowane w tym zakresie; - informację z działań w ramach Planu Realizacyjnego na rok 2006 2007 w 2006 r.; - omówienie Programu Poprawy Bezpieczeństwa na Drodze Krajowej nr 8; - omówienie wyników IV Europejskiej Konferencji Ministrów Transportu w Weronie w listopadzie 2006 r. 19
2.1.2. Departament Dróg i Transportu Drogowego 2.1.2.1. Zmiana ustawy prawo o ruchu drogowym W kwietniu 2007 r. wszedł w życie obowiązek używania świateł mijania przez całą dobę. 2.1.2.2. Wprowadzenie w życie zmiany ustawy o transporcie drogowym oraz ustawy prawo o ruchu drogowym Ustawa stanowi, że każdy kierowca ubiegający się o zatrudnienie po raz pierwszy na stanowisku kierowcy będzie obowiązany ukończyć kwalifikację wstępną. Szkolenie będzie obejmowało 260 godzin zajęć teoretycznych i 20 godzin zajęć praktycznych odpowiednio w zakresie prawa jazdy kategorii C1, C1+E, C, C+E lub D1, D1+E, D, D+E. Każdy kierowca wykonujący transport drogowy, co 5 lat, będzie musiał brać udział w szkoleniach okresowych. Uzyskiwanie przez kierowców zamierzających podjąć pracę w transporcie drogowym, kwalifikacji wstępnej, zapewni że kierowcy prowadzący ciężkie pojazdy będą posiadali szeroką wiedzę teoretyczną i praktyczną na temat ruchu drogowego oraz zagadnień dotyczących transportu drogowego. W trakcie tego szkolenia przyszli kierowcy nabędą także umiejętności praktycznej jazdy w warunkach ekstremalnych, co w znaczny sposób przyczyni się do poprawy bezpieczeństwa w ruchu drogowym. 2.1.2.3. Wprowadzenie w życie zmiany pytań egzaminacyjnych stosowanych na egzaminie dla kandydatów na kierowców w zakresie pierwszej pomocy w oparciu o nowe wytyczne Europejskiej Rady Resuscytacji W 2006 r. Polska Rada Resuscytacji w porozumieniu z Europejską Radą Resuscytacji ogłosiła w Polsce nowe zasady udzielania pierwszej pomocy. Przedstawione zmiany dotyczą także podstawowych zachowań niezbędnych w trakcie udzielania pierwszej pomocy ofiarom wypadków drogowych. W trakcie kursów dla kandydatów na kierowców obowiązkowym elementem szkolenia jest nauka udzielania pierwszej pomocy. Także w trakcie egzaminu dla kandydatów na kierowców podczas egzaminu teoretycznego dokonuje się sprawdzenia znajomości podstawowych zasad resuscytacji. W związku z powyższym od dnia 14 kwietnia 2007 r. Ministerstwo Transportu wprowadziło 23 nowe pytania egzaminacyjne w zakresie pierwszej pomocy. Bardzo ważne jest aby wszystkie osoby zamierzające uzyskać prawo jazdy znały zasady udzielania pierwszej pomocy. Ważne jest także aby te zasady były jak najbardziej aktualne i w jak najlepszym stopniu odzwierciedlały stan wiedzy medycznej na temat pierwszej pomocy. 2.1.2.4. Projekt rozporządzenia Ministra Transportu zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia stanowiącego realizację delegacji art. 66 ust. 5 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 wraz z późniejszymi zmianami) Nowelizacja rozporządzenia jest związana z obowiązkiem implementacji dyrektyw: 2000/3/WE, 2005/39/WE, 2005/40/WE, 2005/66/WE, 2006/26/WE. Podstawowa zmiana to wprowadzenie obowiązku wyposażania wszystkich siedzeń samochodów osobowych, ciężarowych i autobusów w pasy bezpieczeństwa oraz zakaz stosowania siedzeń bocznych. Badania wykazały, że używanie pasów bezpieczeństwa może przyczynić się do znacznego zmniejszenia liczby ofiar śmiertelnych i ograniczenia obrażeń w wypadkach, nawet w przypadku przewrócenia się samochodu. Instalowanie ich we wszystkich kategoriach pojazdów niewątpliwie wpłynie na zwiększenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym i w związku z tym wpłynie na zmniejszenie liczby ofiar śmiertelnych. W wyniku przeprowadzonych badań potwierdzono że siedzenia boczne nie są w stanie zapewnić pasażerom wystarczającego poziomu bezpieczeństwa. Dlatego też zostaje wprowadzony zakaz stosowania takich siedzeń w pojazdach. 20
Kolejna zmiana to zakaz stosowania przednich orurowań (dodatkowych przednich zderzaków). W ostatnich latach układy te są coraz powszechniej stosowane. Stanowią one zagrożenie dla pieszych i innych użytkowników dróg w razie zderzenia. Fakt ten ma szczególne znaczenie w kontekście stosowania w procesie konstruowania nadwozia samochodu wymagań dyrektywy 2003/102/WE tj. dostosowania jego kształtu i energochłonności do indywidualnych cech człowieka. Proponowane przepisy będą dotyczyły pojazdów rejestrowanych po raz pierwszy po dniu wejścia w życie tych przepisów. 2.1.3. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Sieć dróg krajowych, dla których organem zarządzającym ruchem jest Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad wynosiła na koniec 2006 r. ok. 17 tys. km (w tym 210 km odcinków autostrad zarządzanych przez koncesjonariusza). Długość ta stanowi jedynie około 5 % długości wszystkich dróg w Polsce, ale realizowanych jest na niej ponad 40% pracy przewozowej wykonywanej na wszystkich drogach publicznych. Realizowane przez GDDKiA w sposób systematyczny i konsekwentny od wielu lat działania, o szerokim spektrum, mające na celu poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego na drogach krajowych przynoszą wymierne, pozytywne efekty w miejscach realizacji poszczególnych zadań, zwłaszcza w miejscach szczególnie niebezpiecznych, w postaci znaczącego zmniejszenia liczby wypadków i ich ofiar. Jednakże efekty te w stosunku do potrzeb wynikających z nadal wysokiego stopnia zagrożenia brd i przyjętych zobowiązań Polski co do redukcji liczby osób zabitych w wypadkach drogowych, są nadal niewystarczające. Wzrastające ciągle natężenia ruchu, wzrastający udział w ruchu pojazdów ciężarowych, wyższe prędkości rzeczywiste pojazdów na drogach krajowych oraz zjawisko migracji wypadków, utrudniają uzyskanie jednoznacznej i trwałej poprawy brd oraz utrzymanie trwałych trendów spadku wskaźników wypadkowych. Wobec tych zjawisk i konieczności osiągnięcia do roku 2013 75% spadku liczby ofiar zabitych wypadków drogowych dla dróg krajowych, GDDKiA poddała wszechstronnej analizie dotychczas realizowany system działań w zakresie brd i przygotowała nowy, długofalowy program poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego na drogach krajowych do 2013 r., w którym odchodzi się od likwidacji czarnych punktów na rzecz eliminowania zjawisk i przyczyn wypadków drogowych na całych ciągach dróg krajowych. W związku z powyższym, w 2007 r. GDDKiA realizuje działania na rzecz poprawy brd przejściowo, a mianowicie poprzez kontynuację realizację dotychczasowych programów wydzielonych i rozpoczętych w 1998 r. i jednocześnie wprowadzając Program Redukcji Liczby Ofiar Śmiertelnych pn. 8+8+88, który to program zastąpi wszystkie programy dotychczasowe, począwszy od 2008 r. Spowodowane to zostało zmianą podejścia (zmianą filozofii) GDDKiA do spraw brd tj. działania inżynierskie punktowe zastępuje się działaniami systemowymi na odcinkach dróg i poszczególnych drogach na odcinkach o największej liczbie ofiar śmiertelnych. Połączenie tych działań wspólnie z działaniami Policji mającymi na celu egzekucję przestrzegania przepisów ruchu drogowego oraz poprzez komunikację społeczną ma na celu zmianę zachowań kierujących pojazdami. Jest to pierwszy tak kompleksowy i prowadzony z różnymi instytucjami program. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad w ramach ustawowych działań, finansowanych z wydzielonej puli środków, realizuje kompleksowe działania na rzecz poprawy brd, w tym programy poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego, program budowy chodników, program odnów, zadania realizowane w ramach SPO-T, bieżące utrzymanie i przebudowę dróg, monitorowanie dróg i audyt brd oraz od bieżącego roku program redukcji liczby ofiar śmiertelnych na drodze nr 8. 21
W I półroczu 2007 r. GDDKiA realizowała następujące programy w ramach bezpieczeństwa ruchu drogowego : - brd zadania inwestycyjne, - brd zadania nieinwestycyjne, - przebudowy skrzyżowań, - Program Redukcji Liczby Ofiar Śmiertelnych pn 8-8-88, - program budowy chodników, - program odnów. Pomimo występujących trudności wynikających z wprowadzenia od lipca ubr. przez Policję nowego systemu ewidencji wypadków i kolizji, statystyka wstępna wypadków i ich ofiar na drogach krajowych zarządzanych przez GDDKiA za 2006 r. przedstawia się następująco: - liczba zabitych: 1962 - liczba wypadków: 9722 - liczba rannych: 13406 W stosunku do 2005 r. na drogach krajowych nastąpiła poprawa wszystkich wskaźników wypadkowych: - liczba zabitych zmalała o 3,2% (wobec 2025 zabitych w 2005 r.), - liczba wypadków zmniejszyła się o 3,8% (wobec 10109 wypadków w 2005 r.), - liczba rannych zmalała o 5% (wobec 14106 rannych w 2005 r.). Podstawowe grupy tematyczne, w ramach których realizowane były działania na rzecz poprawy brd w I półroczu 2007 r. to : 2.1.3.1. Wydzielony program likwidacji miejsc szczególnie niebezpiecznych GDDKiA, na podstawie analizy policyjnych danych o wypadkach drogowych, w miejscach koncentracji wypadków uznanych za szczególnie niebezpieczne planuje i wykonuje zabiegi inżynierskie, polegające na przebudowie odcinków dróg i skrzyżowań lub zmianie organizacji ruchu w postaci budowy: rond, sygnalizacji świetlnej, zmiany geometrii skrzyżowań, azyli dla pieszych, chodników, ścieżek rowerowych, elementów rozdzielających ruch pieszy od ruchu pojazdów itp. W I półroczu 2007 r. nadal kontynuowany był, podobnie jak w okresie pięciu ostatnich lat, podział programu poprawy brd na dwie grupy zadań: 1. zadania inwestycyjne (wymagające pozwolenia na budowę), 2. zadania wykonywane na tzw. "zgłoszenie'' (nieinwestycyjne). W 2007 r. ze względu na zmianę podejścia do spraw brd w ramach tego programu na sieci dróg krajowych, zaplanowano realizację 14 zadań inwestycyjnych, za kwotę 43,6 mln. zł. W grupie zadań nieinwestycyjnych na tzw. "zgłoszenie'', dla której zaplanowano wartość finansową 17 mln. zł, na realizację wspólnie z Policją ustawiania masztów do fotoradarów, na wykonanie kilku zadań inżynierskich, na opracowanie dokumentacji technicznej na zaakceptowane do realizacji zadania na 2008 r. oraz na przeprowadzenie kampanii medialnej. Łącznie w ramach tego programu w I pólroczu 2007 r. zrealizowanych i zakończonych zostało 5 zadań, pozostałe znajdują się w trakcie realizacji. 2.1.3.2. Wydzielony program budowy chodników W celu odseparowania i ochrony najsłabszych uczestników ruchu drogowego tj. pieszych i rowerzystów od ruchu pojazdów, od 2002 r. z wydzielonej puli środków finansowych, we współpracy z samorządami realizowany jest przez GDDKiA program budowy chodników. Na 2007 r., w ramach tego programu, na sieci dróg krajowych zaplanowano realizację 130 zadań, o zakresie rzeczowym 92 km za kwotę 35 mln. zł. W I półroczu 2007 r. wykonano 10 zadań o łącznej długości 5,2 km za kwotę 1,823 mln. zł 22