SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI XXXVIII BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU Warszawa 10-11 kwietnia 2014 1. CEL I ZAKRES BADAŃ Organizatorem badań biegłości i badań porównawczych (PT/ILC) hałasu w środowisku przeprowadzonych w dniach 10-11 kwietnia 2014 r. był Instytut Ochrony Środowiska - Państwowy Instytut Badawczy. Badania odbyły się na terenie Zakładu Akustyki Środowiska IOŚ-PIB przy ulicy Kolektorskiej 4 w Warszawie. Przeprowadzono je w celu oceny zdolności laboratoriów do prowadzenia pomiarów hałasu w środowisku. Ocenie zostało poddanych 12 uczestników z 9 laboratoriów badawczych specjalizujących się w badaniach hałasu. Badania poprowadzono zgodnie z normą PN-EN ISO/IEC 17043:2011 Ocena zgodności -Ogólne wymagania dotyczące badania biegłości. 2. WYBRANE DOKUMENTY BEZPOŚREDNIO ZWIĄZANE Z XXXVIII BADANIAMI BIEGŁOŚCI I BADANIAMI PORÓWNAWCZYMI (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU: Normy: PN-EN ISO/IEC 17043:2011 Ocena zgodności - Ogólne wymagania dotyczące badania biegłości, PCA DAPT -01 Akredytacja organizatorów badań biegłości. ISO 13528:2005 Statistical methods for use in proficiency testing by interlaboratory comparisons, Rozporządzenia: ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz. U. Nr 206 poz. 1291). PN-EN ISO 3746:2011 Akustyka Wyznaczanie poziomów mocy akustycznej i poziomów energii akustycznej źródeł hałasu na podstawie pomiarów ciśnienia akustycznego metoda orientacyjna z zastosowaniem otaczającej powierzchni pomiarowej nad płaszczyzną odbijającą dźwięk. 3. ORGANIZACJA XXXVIII BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU Uczestnicy badań byli zobowiązani do przywiezienia własnego sprzętu pomiarowego wyposażonego w aktualne świadectwa wzorcowania. Przed rozpoczęciem zajęć uczestnicy otrzymali swój numer kodowy, którym posługiwali się dla zachowania poufności. Wykonywanie badań na danym poligonie nadzorowali obserwatorzy. Podpisywali oni także w protokole wyniki pomiarów uzyskane na danym poligonie, tak, aby zapobiec zmowie i fałszowaniu wyników przez Uczestników. XXXVIII BADANIA BIEGŁOŚCI I BADANIA PORÓWNAWCZE (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU WARSZAWA 2014-1-
Organizator monitorował parametry źródła dźwięku oraz panujące warunki atmosferyczne: prędkość i kierunek wiatru, temperaturę ciśnienie atmosferyczne oraz wilgotność. Każdy z uczestników badań otrzymał skoroszyt pt. Normy i Metody, w którym zawarte były przykładowe metody analiz. W celu wykonania badań biegłości i badań porównawczych hałasu zostały przygotowane eksperymentalne poligony pomiarowe ze znaną charakterystyką źródła: dla hałasu przemysłowego, dla pomiarów mocy akustycznej urządzenia. Zostały one scharakteryzowane poniżej. Informacje na temat obiektu badań należało umieścić w odpowiednich miejscach w protokole i sprawozdaniu. POLIGON 1 Program ZAŚ1: Pomiary na poligonie hałasu instalacyjnego Na poligonie 1 pomiary wykonywało 12 uczestników. Organizator badań przygotowywał poligon pomiarowy hałasu przemysłowego z: określonym 1 źródłem dźwięku, włączonym w zadanym czasie, wyznaczonymi 3 lokalizacjami punktów pomiarowych położonymi w zróżnicowanych warunkach topograficznych, określonymi warunkami tła pomiarowego, takiego, by przynajmniej w jednym punkcie była możliwość jednoznacznego określenia poziomu sygnału akustycznego z danego źródła. Organizator przygotował w warunkach poligonu badawczego zarejestrowane wcześniej sztuczne źródło dźwięku symulujące pracę instalacji na przenośnym urządzeniu. Sygnał podstawowy szum różowy generator sygnałowy RFT. Poziom sygnału 94,9 db +/- db w odległości 1 m od źródła w pomiarowym czasie rzeczywistym 10.00 12.00. XXXVIII BADANIA BIEGŁOŚCI I BADANIA PORÓWNAWCZE (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU WARSZAWA 2014-2-
Poligon symulował uciążliwy zakład przemysłowy, w którym można z góry sterować mocą i czasem pracy źródeł. Uczestnicy badań zobowiązani byli wykonać pomiary imisji hałasu w wyznaczonych punktach pomiarowych zgodnie z Rozp. Min. Środ. z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz. U. Nr 206 poz. 1291). Metody i procedury badań uczestnik ustalał indywidualnie, zgodnie ze swym stanem wiedzy w tym zakresie oraz dysponowanymi umiejętnościami. Uczestnicy badań zobowiązani byli do oznaczenia równoważnego poziomu dźwięku L AeqD w wyznaczonych punktach pomiarowych wraz z oszacowaniem niepewności. Czas pracy urządzenia został podany przez organizatora badań i wynosił on 14040 s. Uzyskane wyniki zostały porównane z wynikami laboratorium odniesienia. POLIGON 2 Program ZAŚ3 : Pomiary poziomu mocy akustycznej urządzenia Na poligonie 2 pomiary wykonywało 8 uczestników Uczestnicy badań zobowiązani byli do oznaczenia w ściśle określonych warunkach emisyjnych, zgodnych z normą PN-EN ISO 3746:2011, poziomów ciśnienia akustycznego w środowisku, oraz innych następujących parametrów akustycznych, tj.: L Aeqi równoważnego poziomu ciśnienia akustycznego A w danym położeniu mikrofonu pomiarowego w db, Wyznaczenia mocy akustycznej maszyny L WA w db, Metody, procedury badań itp. w tym przypadku uczestnik ustalał indywidualnie, zgodnie ze swym stanem wiedzy w tym zakresie oraz dysponowanymi umiejętnościami. Informacje na temat obiektu badań należało umieścić w odpowiednich miejscach w protokole i sprawozdaniu. Ocenie tutaj podlegały obliczone poziomy mocy akustycznej L WA. 3. STABILNOŚĆ I JEDNORODNOŚĆ ŹRÓDŁA Stabilność i jednorodność źródeł dźwięku była prowadzona w trakcie badań zgodnie z Programem Badań Biegłości PT-BH-01 z dn. 02.07.2012. 4. OGÓLNE ZASADY PODSUMOWANIA WYNIKÓW BADAŃ Wyniki badań - równoważne poziomy dźwięku dla pory dziennej L AeqD oraz poziom mocy akustycznej L WA -obliczone przez uczestników badań były opracowywane statystycznie. Podstawą do statystycznej oceny laboratorium był standaryzowany parametr E n, obliczany oddzielnie dla każdego przyjętego punktu pomiarowego oraz dla poligonu badania poziomu mocy akustycznej Standaryzowany parametr E n określany jest z zależności: E n u x X 2 lab u 2 ref XXXVIII BADANIA BIEGŁOŚCI I BADANIA PORÓWNAWCZE (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU WARSZAWA 2014-3-
gdzie: x - równoważne poziomy dźwięku lub poziom mocy akustycznej, obliczone przez poszczególne laboratoria, db, X wartość przypisana - równoważne poziomy dźwięku lub poziom mocy akustycznej db, obliczone przez poszczególne laboratoria, określony, jako średnia ważona z wyników uzyskanych przez wszystkich uczestników badań w danej jednorodnej grupie badawczej, db, u lab - niepewność wyniku pomiaru uczestnika (średnia), u ref - niepewność wartości przypisanej oznaczonej w laboratorium odniesienia. Klasyfikację laboratoriów ze względu na parametr E n przyjęto następująco: Ocena laboratorium Niezadawalająca Kryterium oceny E n 1 E n > 1 Skalę oceny interpretuje się następująco: zadowalająca - oznacza, iż dane laboratorium wykonuje pomiary prawidłowo, niezadawalająca - laboratorium musi podjąć działania naprawcze. Aby badania biegłości zostały zaliczone z wynikiem zadawalającym należy uzyskać na każdym poligonie i w każdym punkcie pomiarowym zadawalający parametr E n. 5. WYNIKI UZYSKANE PRZEZ LABORATORIUM ODNIESIENIA. 5.1 Poligon nr 1 Wyniki laboratorium odniesienia Numer punktu pomiarowego Równoważny, średni poziom hałasu w środowisku L Aeq [db] Niepewność równoważnego poziom hałasu w środowisku U ref [db] 1 73 1,3 2 60 1,4 2a 60 1,3 3 62 1,5 XXXVIII BADANIA BIEGŁOŚCI I BADANIA PORÓWNAWCZE (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU WARSZAWA 2014-4-
5.1 Poligon nr 2 Wyniki laboratorium odniesienia Wyznaczona wartość skorygowanego poziomu mocy akustycznej [db] Niepewność laboratorium odniesienia U ref [db] L WA 84,2 1,1 6. PODSUMOWANIE WYNIKÓW BADAŃ Wartość parametru E n obliczona została na podstawie pomiarów wartości poziomu równoważnego hałasu maszyny na poligonie pomiarowym, wykonywanych w trzech punktach pomiarowych oraz pomiarów hałasu komunikacyjnego. 6.1 Wyniki poligon nr 1 Niepewność równoważnego Równoważny, średni poziom poziomu hałasu w Kod laboratorium hałasu w środowisku L Aeq [db] środowisku [db] Punkt 1 Punkt 2 Punkt 3 Punkt 1 Punkt 2 Punkt 3 1/XXXVIII/2014/K 69,6 56,5 58,2 1,0 1,0 1,0 2/XXXVIII/2014/K 69,3 56,1 57,9 1,3 1,4 1,4 3/XXXVIII/2014/K 7 56,6 58,7 1,3 1,4 1,4 4/XXXVIII/2014/K 69,8 56,2 58,6 1,3 1,3 1,3 5/XXXVIII/2014/K 69,5 56,1 57,9 1,0 1,0 1,0 6/XXXVIII/2014/K 69,5 56,1 57,9 1,0 1,0 1,0 7/XXXVIII/2014/K 69,5 55,9 57,7 1,2 1,3 1,2 8/XXXVIII/2014/K 69,4 55,6 57,7 1,2 1,3 1,3 9/XXXVIII/2014/K 69,8 56,4 58,5 1,2 1,2 1,3 10/XXXVIII/2014/K 70,0 56,7 58,2 1,9 1,0 1,9 11/XXXVIII/2014/K 69,8 56,7 58,8 1,9 1,9 1,9 12/XXXVIII/2014/K 7 56,8 58,4 2,0 2,0 2,0 6.2 Wyniki poligon nr 2 Kod laboratorium Równoważny, średni poziom hałasu w środowisku L Aeq [db] Niepewność równoważnego poziomu hałasu w środowisku [db] 01/XXXVIII/14/K 96,9 1,2 03/XXXVIII/14/K 96,9 4,5 04/XXXVIII/14/K 96,9 1,3 07/XXXVIII/14/K 96,5 1,2 08/XXXVIII/14/K 96,2 1,3 09/XXXVIII/14/K 96,9 1,6 10/XXXVIII/14/K 96,8 1,3 11/XXXVIII/14/K 96,9 1,3 XXXVIII BADANIA BIEGŁOŚCI I BADANIA PORÓWNAWCZE (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU WARSZAWA 2014-5-
LISTA WYNIKÓW OCENY BIEGŁOŚCI LABORATORIÓW XXXVIII BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU 10-11 KWIETNIA 2014. Wartość parametru E n obliczona została na podstawie pomiarów wartości poziomu równoważnego hałasu maszyny na poligonie pomiarowym, wykonywanych w trzech punktach pomiarowych oraz badanie mocy akustycznej maszyny. 6.1. LISTA WYNIKÓW LABORATORIÓW XXXVIII BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU BADANIA HAŁASU PRZEMYSŁOWEGO. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. LP 10. 11. 12. KOD LABORATORIUM P1- En 1/XXXVIII/201 4/K 2/XXXVIII/201 4/K 0,3 3/XXXVIII/201 4/K 4/XXXVIII/201 4/K 5/XXXVIII/201 4/K 6/XXXVIII/201 4/K 7/XXXVIII/201 4/K 8/XXXVIII/201 4/K 0,3 9/XXXVIII/201 4/K 0,0 10/XXXVIII/20 14/K 11/XXXVIII/20 14/K 0,0 12/XXXVIII/20 14/K P2- En P3- En XXXVIII BADANIA BIEGŁOŚCI I BADANIA PORÓWNAWCZE (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU WARSZAWA 2014-6- 0,3 0,6 0,6 0,6 0,8 0,0 0,0 6.2. LISTA WYNIKÓW LABORATORIÓW XXXVIII BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU BADANIA MOCY AKUSTYCZNEJ MASZYNY. Lp KOD LABORATORIUM Parametr En [db] badanie mocy akustycznej maszyny 1. 01/XXXVIII/14/K 2. 03/XXXVIII/14/K 3. 04/XXXVIII/14/K 4. 07/XXXVIII/14/K
5. 08/XXXVIII/14/K 0,0 6. 09/XXXVIII/14/K 0,3 7. 10/XXXVIII/14/K 8. 11/XXXVIII/14/K 6.3. ANALIZY STATYSTYCZNE WYNIKÓW BADAŃ INTERKALIBRACYJNYCH Lp. Zakres oceny Ilość (osób) laboratoriów Pomiarowych/ liczba ocen 1 Udział w ćwiczeniach wzięło razem 12 2 Nie sklasyfikowano z uwagi na błędy merytoryczne - 3 Klasyfikacją objęto ekipy pomiarowe 12 4 Wynik niezadawalający (ze względu na E) uzyskały - 5 Wynik zadawalający(ze względu na E) 12 XXXVIII BADANIA BIEGŁOŚCI I BADANIA PORÓWNAWCZE (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU WARSZAWA 2014-7-