Bezpieczeństwo 1. Dla bezpieczeństwa i dobrej zabawy startuj zawsze po sprawdzeniu listy kontrolnej. 2. Wymagania prawne ULC sprawdź aktualne wymagania w zakresie lotu dronem najlepiej na dedykowanej do tego celu stronie Urzędu Lotnictwa Cywilnego [www.ulc.gov.pl/pl/uav] 3. Dokumenty - nawet jeśli latasz rekreacyjnie rozważ wykupienie polisy OC i odbycie specjalistycznego szkolenia. Jeżeli wykonujesz lot w celach innych niż rekreacyjny lub sportowy jesteś zobowiązany do uzyskania Świadectwa Kwalifikacji Personelu Lotniczego" 4. Zezwolenia - upewnij się, czy masz możliwość i uprawnienia do lotu w miejscu, w którym zamierzasz latać. W przestrzeni powietrznej istnieją strefy, w których należy zachować szczególną ostrożność bez względu na wysokość lotu i spełnić dodatkowe wymagania, nawet jeśli latamy takim małym urządzeniem jak dron. Te strefy najczęściej znajdują się wokół lotnisk i tzw. infrastruktury krytycznej, czyli np. wokół elektrowni i niektórych fabryk. Warto zajrzeć na stronę Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej i specjalną podstronę poświęconą dronom. Pamiętaj i sprawdzaj aktualność wymagań prawnych w tym zakresie, np.: lot w strefie CTR lotniska wymaga zgody właściwego organu ATC po uprzednim zgłoszeniu do Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej (PAŻP) na minimum 3 dni kalendarzowych przed planowanym terminem lotu. Podobnie lot dronem w strefie ATZ (Aerodrome Traffic Zone) lotniska wymaga zgody dyżurnego ruchu lotniska z podaniem miejsca i czasu rozpoczęcia i zakończenia lotu. 5. Zgłoszenia bezpośrednio przed lotem - jeżeli to konieczne, zarezerwuj przestrzeń powietrzną i zgłoś chęć lotu w strefie ATZ dyżurnemu danego lotniska. Pod jaki numer zadzwonić? To zależy od miejsca, z którego latasz wtedy podlegasz pod jeden z 5 sektorów FIR Warszawa: sektor Gdańsk, sektor Kraków, sektor Olsztyn, sektor Poznań, sektor Warszawa. Z zasięgiem stref zapoznasz się z mapy na stronie PAŻP w zakładce FIS. 6. Pogoda - sprawdź pogodę, np. w serwisie Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej dostarczającego informacje pogodowe pilotom statków powietrznych. Jest to szczególnie ważne, gdy latasz w odległości, która uniemożliwia ci na natychmiastowe lądowanie w czasie pojawienia się opadów deszczu czy śniegu. W warunkach zimowych sprawdź czy twoim dronem można latać w niskich temperaturach i unikaj gwałtownych zmian temperatury, które mogą spowodować wytrącenia wody z powietrza w pobliżu układów elektronicznych. Nie pozwól aby baterie były narażone na bardzo niskie lub wysokie temperatury. 7. Instrukcja drona i aparatury dodatkowej -zapoznaj się z instrukcją użytkowania i utrzymania twojego drona, pozwoli to nie tylko na uniknięcie błędów obsługi ale również na pełne wykorzystanie jego możliwości. 8. Pełna kalibracja - przeprowadź pełną kalibrację aparatury RC i czujników według zaleceń producenta drona.
9. Druga osoba - jeżeli to możliwe poproś dodatkową osobę o pomoc w czasie lotu i poinstruuj ją, żeby dbałą o to by nikt Cię nie dekoncentrował podczas lotu (np. pytaniami osób postronnych o drona) oraz, aby osoba ta monitorowała ruch pieszych, samochodów, oraz statków powietrznych a bezpośrednio przed lądowaniem sprawdziła czy nie ma przeszkód do jego bezpiecznego wykonania. Pozwoli to operatorowi na skupienie całej uwagi na dronie i jego otoczeniu. W przypadku filmowania a w szczególności sterowania gimbalem osoba do obsługi tych czynności jest niezbędna. Misja 10. Bezpieczne miejsce startu i lądowania, koszulka - upewnij się, że jesteś bezpieczny w miejscu, w którym stoisz. Włóż koszulkę odblaskową z napisem operator drona". Lot dronem jest wyjątkowo absorbującym zajęciem, jeżeli masz dodatkowo wykonać jakąś misję np. filmować jakiś obiekt upewnij się, że nie znajdujesz się lub nie będziesz się znajdować w miejscu gdzie występuje ruch samochodów lub ruch pieszych. 11. Oznacz miejsce startu i lądowania rozłóż np. cztery pachołki z taśmami. Pamiętaj o posiadaniu na wszelki wypadek gaśnicy. 12. Weź pod uwagę wiatr i temperaturę silny wiatr może utrudnić manewrowanie dronem, znacznie skrócić czas lotu, oraz mieć wpływ na odczyt czujnika wysokości. Dla małych" dronów z kontrolerem nie umożliwiającym na znaczny przechył drona lot w warunkach silnego wiatru może nie być możliwy. Niska temperatura otoczenia może znacznie skrócić czas lotu i być przyczyną uszkodzeń w tym awarii elementów sterowania. 13. Pamiętaj nie lataj ponad skupiskami ludzi, budynkami, samochodami oraz w pobliżu lotnisk i miast nie lataj nad miejscami, gdzie trwają wydarzenia czy to sportowe czy kulturalne, w pobliżu portów lotniczych, lotnisk, lądowisk, nad miejscami wypadków oraz działań policji, straży pożarnej, pogotowia, wojska. Pamiętaj, aby uszanować prywatność i spokój osób trzecich. Aparatura - sprzęt 14. Przygotowanie drona do lotu i jego kontrola techniczna zmontuj z najwyższą starannością sprzęt i aparaturę. Sprawdź czy sprzęt nie posiada usterek, sprawdź krawędzie śmigieł i ich mocowanie, mocowanie silników, wtyczki do regulatora i kontrolera lotu i inne elementy BSP. 15. Baterie pojemność i podłączenie - sprawdź, czy baterie w dronie i aparaturze RC są naładowane i pewnie podłączone. 16. Czujnik poziomu baterii - jeżeli Twój dron nie posiada wbudowanego systemu ostrzeżenia o rozładowanej baterii koniecznie podłącz czujnik z buzzerem pod wtyczkę balansera akumulatora i ustaw ją na zalecaną wartość napięcia minimalnego.
17. Zamocuj zewnętrzny GPS - podłącz i umieść na docelowym miejscu zewnętrzny odbiornik GPS wraz z dodatkowymi czujnikami (jeżeli dron takowe posiada). 18. Uruchom aparaturę RC i poczekaj kilka sekund. Zaleca się załączenie zegara mierzącego czas lotu. 19. Uruchom zasilanie w dronie jeżeli w dronie są oddzielne wtyczki podłącz wpierw wtyczkę z biegunem dodatnim (najczęściej czerwona) a dopiero później ujemnym (zwyczajowo czarna lub niebieska) zmniejszy to iskrzenie i wypalanie się wtyczek. 20. Zweryfikuj pojawienie się komunikatu auto testu kontrolera i regulatorów - poczekaj na charakterystyczny dla kontrolera i regulatorów ESC dźwięk potwierdzający poprawność auto testu. 21. Odczekaj na zimny start GPS (jeżeli dron posiada odbiornik GPS) czas niezbędny dla poprawnego pozycjonowania GPS w przypadku pierwszego uruchomienia wynosi nawet 50 sekund (sprawdź ten czas w instrukcji Twojego drona). Warto odczekać ten czas, aby kontroler odczytał" poprawne współrzędne startu, co może przydać się nie tylko przy locie z wykorzystaniem GPS ale również w przypadku utraty łączności i trybu Fail Safe. Czas ten można wykorzystać na ostatnią kontrolę sprzętu. 22. Działanie FPV i telemetrii - sprawdź czy działa przekaz obrazu (FPV) lub telemetria jeżeli zamierzasz z niej korzystać. 23. Powtórna kalibracja czujników - w razie potrzeby przeprowadź powtórną kalibrację czujników. W szczególności powtórna kalibracja jest niezbędna w przypadku zmian w konfiguracji sprzętu, rozmieszczenia czujników lub znacznych zmian położenia drona. Gotowość 24. Komunikat od śmigła" - bezpośrednio przed uruchomieniem silników zaleca się, na wzór lotnictwa załogowego, aby operator podał głośno komunikat od śmigła" co poinformuje otoczenie, aby od tego momentu nie podchodzić do drona, a operator wie, że może bezpiecznie przejść do dalszych czynności. 25. Uzbrój silniki - poprzez przełącznik lub odpowiednie ustawienie drążków w aparaturze RC (najczęściej jeden lub oba drążki skierowane do środka). Większość regulatorów ESC i kontrolerów lotu jest zaprogramowana w taki sposób, że śmigła zaczną się od razu kręcić na niskich obrotach. Z kolei pozostawienie drążka obrotów/ mocy aparatury RC na minimum przez dłuższy czas może spowodować powtórne automatyczne rozbrojenie" silników (APM, PX4). Rozbrojenie" silników uzyskuje się najczęściej poprzez ustawienie drążków na zewnątrz przez określony czas lub wyłączenie przełącznika na dronie należy sprawdzić te ustawienia przed lotem!
26. Wykonaj wstępny test a następnie start w większości przypadków start musi być wykonany w sposób bardziej energiczny. Start a później lądowanie jest to wyjątkowo ważny moment (podobnie jak w tradycyjnym załogowym lotnictwie). Zaleca się przed samym startem zweryfikowanie ruchu drona na niższych obrotach w czterech kierunkach, tak aby potwierdzić jego poprawne działanie. Upewnij się też, że nie ma przeszkód lub osób w bezpośrednim sąsiedztwie drona. 27. Krótki test poprawności działania w locie - lot -dobrą praktyką jest, aby pierwsze sekundy lotu poświęcone były testom poprawności funkcjonowania BSP na niewielkiej wysokości co pozwoli na uwzględnienie aktualnych warunków otoczenia widzialność, wiatr, temperatura oraz stanu technicznego drona. 28. Ustąp pierwszeństwa - pamiętaj o konieczności ustąpienia pierwszeństwa innym statkom powietrznym (kierunek w prawo i w dół z zachowaniem bezpieczeństwa). 29. Utrzymuj drona w zasięgu wzroku - jeśli nie masz odpowiednich uprawnień i sprzętu. Lataj nie wyżej niż 150 m. Unikaj latania w nocy, ani po spożyciu alkoholu. 30. W razie usterki lub anomalii w zachowaniu lądują - w razie wystąpienia jakiekolwiek usterki lub podejrzenia awarii - ląduj dronem tak szybko jak to tylko możliwe. Pamiętaj, że często nawet niewielkie uderzenie baterii LiPo stanowi zagrożenie wybuchem i pożarem stąd potrzeba posiadania gaśnicy (patrz punkt 11.). 31. Przed ewentualnym zderzeniem rozważ redukcję mocy a po odłącz zasilanie - w sytuacji awaryjnej bezpośrednio przed ewentualnym zderzeniem należy rozważyć wyłączenie mocy silników i ewentualne ich jak najszybsze rozbrojenie. Może to znacznie ograniczyć skutki spowodowane zderzeniem z ludźmi lub otoczeniem oraz po stronie drona z uszkodzeniem śmigieł, spaleniem" przeciążonych regulatorów i silników. Jeżeli jest to bezpieczne (pożar, wybuch) po zderzeniu niezwłocznie wyłącz zasilanie. 32. W razie problemów sprawdź tryb manualny -jeżeli podczas lotu w trybie GPS dron zacznie uciekać" wypróbuj przełączenie w tryb manualny możliwe, że natknąłeś się na zakłócenia sygnału lub start odbył się bez ustalonych współrzędnych GPS. 33. Nie wyłączaj całkowicie mocy silników podczas lotu (oprócz sytuacji przed zderzeniem) - może to doprowadzić do obrotu drona o 180 stopni i duże trudności z jego wyprowadzeniem. W skrajnym przypadku może zadziałać również automatyczne rozbrojenie silników a ich ponowne uzbrojenie (po zorientowaniu się ci się stało) może zająć kolejne 5 sekund. Lądowanie... 34. Zalecane lądowanie w trybie manualnym -rozważ czy lądowanie w trybach automatycznych jest zalecane dla Twojego drona. W większości przypadków po locie na trybie Alt lub GPS zaleca się lądowanie w trybie manualnym.
35. Kompensacja silnego wiatru - należy zwrócić uwagę na konieczność skompensowania ewentualnych podmuchów wiatru podczas lądowania. 36. Bezpieczne miejsce do lądowania - sprawdź czy w miejscu przeznaczonym do lądowania nie znajduje się przeszkoda lub osoba. 37. Wyłącz zasilanie drona a następnie aparaturę RC - po zakończeniu lotu wyłącz zasilanie drona (zaczynając od bieguna ujemnego wtyczka czarna lub niebieska) po czym wyłącz aparaturę RC i ewentualne zasilanie innych odbiorników (kamer itd.). 38. Sprawdź temperaturę silników i regulatorów -bezzwłocznie po wyłączeniu zasilania sprawdź, czy któryś z silników lub regulatorów nie nagrzał się nadmiernie ten test pomoże wykluczyć ewentualne problemy przy kolejnym locie. Sprawdź też temperaturę akumulatora. 39. Zgłoś zakończenie lotu - jeżeli zgłaszałeś swój lot dyżurnemu ruchu lotniska ATZ koniecznie potwierdź jego zakończenie. 40. Sprawdź czy nie powstały uszkodzenia -sprawdź, czy podczas lotu w części drona nie dostały się zanieczyszczenia lub nie powstały uszkodzenia. Najłatwiej zweryfikować poszczególne części bezpośrednio po locie, podczas gdy ma się na uwadze ewentualne kolizje lub nieprawidłowości występujące w locie. 41. Przechowywanie drona i baterii LiPo -przechowuj drona w miejscu zadaszonym i osłoniętym od wiatru (dom, garaż, magazyn), z dala od wilgotnych lub nasłonecznionych miejsc, zminimalizujesz ryzyko korozji i uszkodzenia. W silnikach znajdują się magnesy, które sprzyjają gromadzeniu się stalowych elementów i mogą spowodować zatarcie silnika i spalenie regulatora unikaj więc przechowywania silników w ich sąsiedztwie. Zwróć szczególną uwagę na użytkowanie i przechowywanie baterii LiPo i stosuj się do instrukcji producenta. Naładuj baterie zależnie od dalszych planów lotu. Unikaj długotrwałego przetrzymywania akumulatorów w stanie maksymalnego na ładowania lub rozładowania. Najczęściej przechowywanie baterii LiPo powinno się odbywać przy napięciu 3,7 V na celę. Nie należy rozładowywać baterii LiPo poniżej 3.0 V grozi to nie tylko trwałym uszkodzeniem akumulatora ale w przypadku nagłego rozładowania (zwarcia) również jego wybuchem lub/i pożarem. Zaleca się ładowanie baterii LiPo w trybie balansera, który weryfikuje napięcie każdej celi opracowane przy współpracy z KTL Polsl