INFORMACJA O STANIE BEZPIECZEŃSTWA SANITARNEGO MIASTA KATOWICE

INFORMACJA O STANIE BEZPIECZEŃSTWA SANITARNEGO MIASTA KATOWICE 2010 Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Katowicach

SPIS TREŚCI WSTĘP 3 EPIDEMIOLOGIA 4 HIGIENA KOMUNALNA I ŚRODOWISKA..39 HIGIENA ŻYWNOŚCI ŻYWIENIA I PRZEDMIOTÓW UŻYTKU 59 HIGIENA DZIECI I MŁODZIEŻY...69 HIGIENA PRACY 83 NADZÓR ZAPOBIEGAWCZY..95 OŚWIATA ZDROWOTNA 103 2

Szanowni Państwo Przedstawiam Państwu informację o stanie sanitarnym i sytuacji epidemiologicznej miasta Katowice w 2010 roku. Obejmuje ona nasze działania na rzecz poprawy stanu zdrowia mieszkańców miasta poprzez realizacje zapisów ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Informacja ta zawiera opracowaną na podstawie prowadzonych przez nas w minionym roku kontroli, ocenę stanu sanitarnego w zakresie warunków życia, pracy, nauczania i wypoczynku mieszkańców miasta oraz wyniki monitoringu jakości wody przeznaczonej do spożycia. Nasze kontrole dotyczyły obiektów o podstawowym znaczeniu dla miasta i jego mieszkańców tj. obiektów użyteczności publicznej, ochrony zdrowia, nauczania i wychowania, zakładów pracy, a także obiektów żywieniowo-żywnościowych. Raport zawiera również ocenę sytuacji epidemiologicznej miasta w zakresie chorób zakaźnych i zakażeń. Ponadto opracowanie opisuje podejmowane przez inspekcję sanitarną działania na rzecz promocji zdrowia, a w szczególności zdrowego stylu życia, dedykowane różnym grupom wiekowym mieszkańców miasta, ale przede wszystkim dzieciom i młodzieży. Mam nadzieję, że informacja niniejsza umożliwi Państwu zapoznanie się z aktualnym stanem bezpieczeństwa sanitarnego miasta oraz działaniami Państwowej Inspekcji Sanitarnej, na rzecz podnoszenia poziomu zdrowia publicznego naszej społeczności lokalnej. 3

EPIDEMIOLOGIA Głównym celem działalności Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Katowicach w 2010 roku było promowanie zdrowego stylu życia, czuwanie nad bezpieczeństwem żywności i żywienia oraz bezpieczeństwem zdrowotnym wody, zapobieganie powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych poprzez sprawowanie zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego oraz prowadzenie działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach podobnie jak w minionych latach realizował zadania z zakresu zdrowia publicznego, w szczególności poprzez sprawowanie nadzoru nad warunkami higieniczno-sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne - w celu ochrony zdrowia ludzkiego i zapobiegania powstawaniu chorób, szczególnie zakaźnych. Wykonywanie zadań statutowych realizowano poprzez sprawowanie bieżącego nadzoru sanitarnego oraz prowadzenie działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej w zakresie chorób zakaźnych, a także działalności oświatowozdrowotnej. W ramach działalności przeciwepidemicznej za priorytetowe uznano w roku sprawozdawczym: 1. Kontynuowanie nadzoru nad uodpornieniem populacji w dziedzinie obowiązkowych szczepień ochronnych. Zapewnienie właściwych warunków przechowywania, przyjmowania, wydawania oraz transportu preparatów szczepionkowych. 2. Doskonalenie bieżącej działalności przeciwepidemicznej w szczególności w zakresie chorób występujących ogniskowo, stanowiących szczególny problem zdrowotny w kontekście sytuacji epidemiologicznej województwa, kraju i krajów UE. 3. Planowanie i współuczestniczenie w działaniach zapobiegających szerzeniu się chorób wysoce zakaźnych i szczególnie niebezpiecznych poprzez: kontynuowanie działań związanych z przygotowaniem struktur Państwowej Inspekcji Sanitarnej na wypadek wystąpienia masowych zachorowań na szczególnie niebezpieczne choroby zakaźne, w tym m.in. zawlekane, będące wynikiem celowego uwolnienia czynnika zakaźnego, a także zdarzeń losowych; prowadzenie działań mających na celu zminimalizowanie skutków wystąpienia na terenie Polski zachorowań na grypę wywołaną wirusem typu A/H1N1v, w zakresie właściwości Państwowej Inspekcji Sanitarnej. 4

Ponadto realizowano na bieżąco pozostałe działania statutowe Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie zapobiegania i zwalczania chorób zakaźnych m. in.: dokonywano analiz i ocen epidemiologicznych, zwłaszcza w zakresie: o chorób zakaźnych przewodu pokarmowego, o chorób zakaźnych wieku dziecięcego, o wirusowych zapaleń wątroby, o chorób zakaźnych o etiologii bakteryjnej, o chorób zakaźnych o etiologii pasożytniczej, o chorób zakaźnych o etiologii wirusowej; opracowywano programy i plany działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej; wydawano zarządzenia i decyzje - w wypadkach określonych w przepisach o zwalczaniu chorób zakaźnych; udzielanie poradnictwa w zakresie spraw sanitarno-epidemiologicznych. ANALIZY I OCENY EPIDEMIOLOGICZNE W trakcie roku 2010 systematycznie rejestrowano podejrzenia i potwierdzenia zakażeń, zachorowań na choroby zakaźne oraz biologiczne czynniki chorobotwórcze objęte obowiązkiem zgłaszania do właściwego państwowego inspektora sanitarnego. Stwierdzono znaczącą poprawę zgłaszalności zakażeń, chorób zakaźnych w wyniku prowadzonych kontroli w zakresie oceny zgłaszalności podejrzeń/rozpoznań zakażeń i chorób zakaźnych na podstawie danych przekazanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Natomiast w związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami wystosowano 21 wystąpień do kierowników obiektów ochrony zdrowia, w których stwierdzono nieprawidłowości w wyżej wymienionym zakresie. Podobnie jak w latach poprzednich wytypowani pracownicy Stacji pełnili całodobowe dyżury telefoniczne pod nr alarmowym PSSE w Katowicach. Dodatkowo przyjmowano wszelkie zgłoszenia pod nr alarmowym Sekcji Epidemiologii, szczególnie na potrzeby instytucji, pracowników medycznych, służb alarmowych, ludności oczekujących szybkiego kontaktu telefonicznego z pracownikami Sekcji w sytuacjach problemowych. Jednocześnie, aby zapewnić płynność podejmowania decyzji, dyżurujący pracownicy mieli zapewnioną możliwość konsultacji przez przełożonych. W roku sprawozdawczym do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Katowicach zgłoszono ogółem 3252 zachorowania z terenu miasta Katowice (2009r. 9331), w tym 553 przypadki grypy (2009r. 6509). Najczęściej do tutejszej Stacji napływały zgłoszenia dotyczące zachorowań na choroby wirusowe wieku dziecięcego 1529 zgłoszeń 5

zachorowań (47,02%), jednocześnie zaobserwowano spadek liczby zachorowań na grypę oraz schorzenia grypopodobne z 6509 przypadków w roku 2009 do 553 w roku 2010 (17%). Ostatnią pozycję w zestawieniu zajęły zatrucia i zakażenia pokarmowe 810 zgłoszeń (16%). Inne choroby stanowiły ogółem 514 zgłoszeń (15,81%). Wyniki analizy dotyczącej procentowego udziału wybranych chorób zakaźnych w ogólnej liczbie zarejestrowanych zgłoszeń zawiera Wykres 1. Wykres 1. Najczęściej rejestrowane zachorowania na choroby zakaźne na terenie miasta Katowice w 2009 i 2010r. Choroby zakaźne przewodu pokarmowego Analiza zachorowań na choroby szerzące się drogą pokarmową wykazała, że w 2010 roku w porównaniu z rokiem 2009 odnotowano na terenie miasta Katowice spadek zapadalności na salmonelozy z 8,74 na 8,12/100 000 mieszkańców (Wykres 2) oraz wirusowe i inne określone zakażenia jelitowe z 39,52 na 29,25/100 000 mieszkańców (Wykres 3), przy jednoczesnym wzroście liczby zachorowań na zatrucia pokarmowe ogółem z 39,84 do 65,32/100 000 mieszkańców (Wykres 4) i nieznacznym wzroście zachorowań na biegunki u dzieci do lat 2 z 49,90 do 107,52/10 000 mieszkańców(wykres 5). 6

Wykres 2. Salmonelozy w latach 2006-2010 na terenie miasta Katowice wskaźnik zapadalności na 100 000 mieszkańców. Wykres 3. Wirusowe i inne określone zakażenia jelitowe w latach 2006-2010 na terenie miasta Katowice wskaźnik zapadalności na 100 000 mieszkańców. Wykres 4. Zatrucia pokarmowe ogółem zapadalności na 100 000 mieszkańców. w latach 2006-2010 na terenie miasta Katowice wskaźnik 7

Wykres 5. Biegunki dzieci do lat 2 w latach 2006-2010 na terenie miasta Katowice wskaźnik zapadalności na 10 000 mieszkańców. W 2010 roku zarejestrowano 3 ogniska choroby przenoszonej drogą pokarmową: ognisko obejmujące 11 pacjentów z objawami zatrucia pokarmowego hospitalizowanych w Oddziale I Psychiatrii w Centrum Psychiatrii w Katowicach przy ul. Korczaka 27 (mimo badań mikrobiologicznych nie udało się zidentyfikować czynnika zakaźnego zachorowania zaklasyfikowano jako inne bakteryjne zatrucie pokarmowe nie określone). 2 ogniska choroby przenoszonej drogą pokarmową w środowisku domowym: o zatrucie pokarmowe obejmujące 2 osoby chore oraz 3 osoby z otoczenia chorego zamieszkałe przy ul. Szeligiewicza - dzielnica Centrum (zachorowania zaklasyfikowane w związku z ujemnymi wynikami badań mikrobiologicznych jako inne bakteryjne zatrucia pokarmowe nie określone); o zatrucie pokarmowe obejmujące 2 osoby chore i 5 osób z otoczenia zamieszkałe przy ul. Panewnickiej dzielnica Panewniki (wyniki badań mikrobiologicznych wykazały Salmonella z gr. D typ Enteritidis); Choroby zakaźne wieku dziecięcego W roku sprawozdawczym najczęściej występującą chorobą zakaźną wieku dziecięcego była ospa wietrzna, na którą chorowało 483 osoby na 100 000 mieszkańców, wskaźnik zapadalności przekracza w tym przypadku poziom uzyskany na terenie kraju 480/100 000 (Wykres 6). 8

Wykres 6. Zachorowania na ospę wietrzną w latach 2006-2010 na terenie miasta Katowice i Polski wskaźnik zapadalności na 100 000 mieszkańców. Analiza wieloletnia zachorowań na ospę wietrzną na terenie miasta Katowice jak i Polski wskazuje, że choroba wywołuje wzrosty zachorowań w cyklu kilkuletnim. Niewątpliwie korzystnie na sytuację epidemiologiczną na terenie miasta Katowice wpłynęło finansowanie przez Władze Samorządowe szczepień przeciwko ospie wietrznej w wybranych grupach najmłodszych mieszkańców miasta. Dzięki w/w inicjatywie udało się uniknąć wystąpienia masowych zachorowań na ospę wietrzną w objętych akcją szczepień zamkniętych środowiskach dziecięcych. Z uwagi na utrzymujący się wzrost zachorowań na ospę wietrzną uzasadnione wydawałoby się rozszerzenie w/w akcji w przyszłości. Z uwagi na wzrost liczby zachorowań w rocznikach dzieci uczęszczających do przedszkoli i szkół podstawowych, zasadnym byłoby ewentualne zaplanowanie szczepień dzieci w 2 roku życia. Niewątpliwie na wzrost świadomości społecznej zagrożeń zdrowotnych związanych z chorobami wywołanymi przez wirus ospy wietrznej wpłynie akcja informacyjna sfinansowana przez Urząd Miasta Katowice. Wśród mieszkańców miasta dystrybuowana jest ulotka dotycząca chorób wywołanych przez wirus i ich profilaktyki. W przypadku odry, świnki (wykres 8) i różyczki (wykres 9) od kilku lat obserwuje się stabilizacje wskaźników epidemiologicznych lub niewielką tendencję malejącą. W 2010 roku na terenie miasta zachorowało na 100 000 mieszkańców na odrę 0,32 osoby, świnkę 5,84, różyczkę 7,47 Jednocześnie w analogicznym okresie na terenie Polski uzyskano średnią zapadalność rzędu: odra 0,04, świnka 7,20, różyczka 11. 9

Wykres 7. Zachorowania na świnkę w latach 2006-2010 na terenie miasta Katowice i Polski wskaźnik zapadalności na 100 000 mieszkańców. Wykres 8. Zachorowania na różyczkę w latach 2006-2010 na terenie miasta Katowice i Polski wskaźnik zapadalności na 100 000 mieszkańców. Niewątpliwie na obecny poziom zapadalności na w/w choroby największy wpływ miała duża popularność szczepień ochronnych finansowanych w przeszłości przez rodziców oraz Władze Samorządowe miasta Katowice, a także wprowadzenie obowiązkowego uodpornienia w ramach kalendarza szczepień. Nadal zagrożeniem dla zdrowia zarówno małych dzieci, młodzieży, jak i dorosłych jest krztusiec (Wykres 10). Analiza przypadków zachorowań w ostatnich latach wskazuje, że od 2008 r. kiedy odnotowano 10 przypadków zachorowań, obserwowany jest spadek zachorowań na krztusiec na terenie miasta. W minionym roku zgłoszono 2 przypadki choroby co daje wskaźnik zapadalności rzędu 0,44/100 000 w porównaniu do 3,33 uzyskanego na terenie kraju. 10

Wykres 9. Zachorowania na krztusiec w latach 2006-2010 na terenie miasta Katowice i Polski wskaźnik zapadalności na 100 000 mieszkańców. Wirusowe zapalenie wątroby W roku sprawozdawczym zgłoszono do tutejszej Stacji z terenu miasta Katowice 12 przypadków zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu A (wykres 11), 2 przypadki zapalenia wątroby wywołane przez wirus HBV i 2 przypadki zapalenia wątroby wywołane przez wirus HCV. Wśród 12 zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu A, 1 zachorowanie dotyczyło osoby w wieku od 15 do 19 lat, 10 chorych było w wieku od 25 do 50 lat i 1 osoba chora miała powyżej 60 lat. Jeden chory w wywiadzie podawał podróż turystyczną do Egiptu. Wykres 10. Zachorowania na WZW typu A w latach 2006-2010 na terenie miasta Katowice województwa śląskiego i Polski wskaźnik zapadalności na 100 000 mieszkańców. 11

Niezmiennie od kilku lat istotnym problemem dla bezpieczeństwa epidemiologicznego społeczności lokalnej jest znaczący poziom osób zakażonych bezobjawowo wirusami hepatotropowymi. Zazwyczaj fakt zakażenia wykrywany jest przypadkowo, a osoby dotknięte tym problemem zdrowotnym są zaskoczone stwierdzona nieprawidłowością. Brak świadomości seropozytywności przez zakażonych sprzyja zarówno szerzeniu się zakażenia, jak i uniemożliwia wczesne rozpoczęcie terapii. W związku z powyższym duże nadzieje wiązane są z przewidzianą na rok 2011 realizacja programu STOP! HCV poświęconego upowszechnieniu wiedzy na temat zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu C. W 2010 roku zarejestrowano 27 osób zgłoszonych po raz pierwszy jako zakażone wirusem HBV (w roku 2009 35) oraz 47 osoby zgłoszone po raz pierwszy jako zakażone wirusem HCV (w roku 2009 46). Przypuszczalnie spadek liczby rejestrowanych osób zakażonych wirusami zapalenia wątroby typu B może być wynikiem interpretacji obowiązujących przepisów. W minionym roku przypomniano pisemnie świadczeniodawcom o obowiązku zgłaszania zakażeń wywołanych przez wirusy zapalenia wątroby typu B i C wynikającym z zapisów ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234 poz. 1570 z późn. zm.) Osoby zakażone są obejmowane nadzorem epidemiologicznym oraz informowane o możliwości przysługującego im bezpłatnego szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B w przypadku: nosicielstwa wirusa WZW typu C, osób z bezpośredniego kontaktu z chorym na WZW typu B lub jego nosicielem. Grypa Podobnie jak w minionych latach dane dotyczące liczby zachorowań na grypę były przekazywane przez placówki ochrony zdrowia do tutejszej Stacji w meldunkach tygodniowych i dwutygodniowych. W roku sprawozdawczym zgłoszono 553 zachorowania na grypę (179,72/100 000). Analizę porównawczą występowania grypy w ostatnim 5-leciu przedstawiono na poniższym wykresie. 12

Wykres 11. Zachorowania na grypę i grypopodobne w latach 2006-2010 na terenie miasta Katowice i Polski wskaźnik zapadalności na 100 000 mieszkańców. Wykres 12. Zachorowania na grypę i grypopodobne w latach 1992-2010 na terenie miasta Katowice województwa śląskiego i Polski liczba zachorowań. Analiza wieloletnia (Wykres 17) liczby zachorowań na grypę i grypopodobne na terenie objętym nadzorem epidemiologicznym pozwala stwierdzić wzrosty zachorowań w cyklach 1-3-letnich. Do 10 sierpnia 2010r. kontynuowano działania w związku z obowiązywaniem 6 fazy pandemii grypy. W ciągu roku 2010 nie odnotowano wśród mieszkańców Katowic potwierdzonych zachorowań na grypę A/H1N1v,. Grypa pozostaje poważnym zagrożeniem epidemiologicznym dla społeczności lokalnej z uwagi na możliwość ciężkiego przebiegu choroby oraz zagrażające poważne powikłania przy jednoczesnej niedostatecznej popularności szczepień ochronnych. W Katowicach wyrazy uznania należą się Władzom Samorządowym w związku z podejmowanymi działaniami na rzecz zwiększenia poziomu uodpornienia przeciwko grypie, w tym finansowaniu akcji szczepień wybranych grup mieszkańców miasta oraz sfinansowaniu druku ulotki informacyjnej dotyczącej choroby, jej specyfiki i możliwości 13

zapobiegania. W roku sprawozdawczym p/grypie uodpornionych zostało 4,96% mieszkańców. CHOROBY ZAKAŹNE O ETIOLOGII BAKTERYJNEJ Borelioza Borelioza pozostaje jednym z aktualnych problemów zdrowotnych osób zamieszkałych na terenie sprawowania nadzoru sanitarno-epidemiologicznego. Często utajony początek choroby, występowanie niecharakterystycznych objawów ogólnych i poważne następstwa nieleczenia choroby powodują, że schorzenie to budzi coraz większe zainteresowanie. Niepokojący jest fakt, że większość osób, u których rozpoznano boreliozę, podaje jako miejsce zakażenia miasto Katowice. Do ukąszenia przez kleszcza dochodzi zazwyczaj w lesie, na działce rekreacyjnej, w parku lub w ogródku przydomowym. Jedynie 10-20% osób zdiagnozowanych w 2010 r. łączyło zachorowanie z ekspozycją na kleszcze poza miejscem zamieszkania. Na 80 osób, u których potwierdzono rozpoznanie 11 stanowiły osoby nieletnie, 31 pełnoletnie pracujące, 11 pełnoletnie niepracujące i 27 renciści i emeryci. Żaden z rozpoznanych przypadków nie wiązał się z narażeniem zawodowym. Wykres 13. Zachorowania na boreliozę w latach 2006-2010 na terenie miasta Katowice - wskaźnik zapadalności na 100 000 mieszkańców. W roku 2010 zarejestrowano spadek zachorowań na boreliozę wśród mieszkańców Katowic (Wykres 18). W celu ograniczenia zachorowań, pracownicy Sekcji Epidemiologii w trakcie prowadzenia dochodzeń epidemiologicznych dotyczących boreliozy oraz w odpowiedzi na zapytania telefoniczne informowali o możliwości ograniczenia ryzyka 14

zachorowania, poprzez zastosowanie repelentów odstraszających kleszcze i właściwie dobranej odzieży w czasie pobytu w miejscach ich występowania oraz zalecali natychmiastowe usuwanie kleszczy z powierzchni ciała. Gruźlica W roku 2010 kontynuowano nadzór epidemiologiczny nad zachorowaniami na gruźlicę. Zaznaczyć należy, że wskaźnik zapadalności na chorobę spadł do poziomu zbliżonego do uzyskanego w roku 2008 (Wykres 19,). Przeprowadzane rokrocznie analizy sytuacji socjalno-bytowej chorych wskazują, że choroba dotyka częściej osoby o niskich dochodach. Przejściu latentnego zakażenia prątkiem w chorobę sprzyja osłabienie sił obronnych organizmu (zakażenie HIV, cukrzyca, krzemica, choroby nowotworowe, choroby krwi, stany po transplantacji, leczenie sterydami, szybka utrata masy ciała itp.). Osoby chore na gruźlicę często niechętnie poddają się leczeniu i bywają niekonsekwentne w zakresie przestrzegania zasad terapii. Wykres 14. Zachorowania na gruźlicę w latach 2006-2010 na terenie miasta Katowice w zestawieniu z zachorowaniami z terenu województwa Śląskiego oraz Polski z lat 2006-2009* wskaźnik zapadalności na 100 000 mieszkańców. * - do dnia opracowania sprawozdania nie zostały opublikowane dane dotyczące zapadalności na gruźlice na terenie województwa śląskiego i kraju w roku 2010 15

Wykres 15. Zachorowania na gruźlicę w I, II, III i IV kwartale 2010 r. na terenie miasta Katowice wskaźnik zapadalności na 100 000 mieszkańców. W związku z zarejestrowanymi 83 przypadkami zachorowania na gruźlicę w ciagu minionego roku nadzorem objęto 103 osoby z kontaktu z chorym. Zachorowanie potwierdzono u 1 osoby z kontaktu. CHOROBY ZAKAŹNE O ETIOLOGII PASOŻYTNICZEJ W związku z obowiązywaniem od 01.01.2009 r. skróconego wykazu chorób zakaźnych podlegających obowiązkowi zgłoszenia do Państwowych Inspektorów Sanitarnych nadal brak podstaw i możliwości do oceny sytuacji epidemiologicznej niektórych chorób pasożytniczych. Uzyskane do końca roku 2008 dane wskazują, że choroby pasożytnicze były istotnym problemem zdrowotnym mieszkańców miasta Katowice (Wykres nr 21, 22, 23, 25). Szczególnym zagrożeniem pozostawał świerzb, który mimo dostępnego powszechnie leczenia niemal przez 10 ostatnich lat rejestracji zachorowań charakteryzował się tendencją rosnącą wskaźników epidemiologicznych (Wykres nr 24). W 2010 r. kontynuowano realizację programu oświatowego Robalom STOP! obejmującego zagadnienia dotyczące etiologii i profilaktyki wszawicy, świerzbu, owsicy, glistnicy i toksokarozy. W ramach podejmowanych działań dystrybuowano materiały edukacyjne i informacyjne (ulotki) wśród dzieci, młodzieży i innych osób narażonych na zachorowanie. 16

Zgodnie z przyjętymi założeniami od 02.01.2009 r. do 02.01.2011 r. planowano przeprowadzanie prelekcji opartych na prezentacjach multimedialnych i materiałach oświatowych przez pracowników PSSE w Katowicach w odpowiedzi na wnioski nauczycieli i pracowników placówek oświatowo-wychowawczych i świetlic. W roku sprawozdawczym otrzymano 7 próśb o interwencję w związku z problemem występowania świerzbu i wszawicy w następujących placówkach oświatowych: Szkole Podstawowej Nr 15 ul. Adamskiego 24 (świerzb i wszawica); Szkole Podstawowej Nr 37 ul. Lompy (świerzb i wszawica); Szkole Podstawowej Nr 27 ul. Łętowskiego 18 (wszawica); Szkole Podstawowej Nr 45 ul. Korczaka 11 (wszawica); Szkole Podstawowej Nr 48 ul. Bielska 14 (wszawica); Szkole Podstawowej Nr 19 ul. Agnieszki 2 (wszawica); Zespole Szkolno-Przedszkolnym Nr 4 ul. Wróblewskiego 42 - Miejskie Przedszkole Nr 70 (świerzb). W każdym przypadku przeprowadzono kontrolę sanitarną w placówce oświatowej i zaproponowano przeprowadzenie prelekcji dla rodziców i uczniów. Ostatecznie chęć udziału w programie zgłosiła Dyrekcja Szkoły Podstawowej Nr 15 przy ul. Adamskiego 24. Przeprowadzono prelekcję dla rodziców, rozdano materiały oświatowe. Wykres 16. Zachorowania na owsicę w latach 2004-2008 na terenie miasta Katowice wskaźnik zapadalności na 100 000 mieszkańców. 17

Wykres 17. Zachorowania na glistnicę w latach 2004-2008 na terenie miasta Katowice wskaźnik zapadalności na 100 000 mieszkańców. Wykres 18. Zachorowania na lambliozę w latach 2004-2008 na terenie miasta zapadalności na 100 000 mieszkańców. Katowice wskaźnik Przeprowadzono również prelekcję w ramach programu Robalom STOP! dla personelu medycznego w trakcie opracowywania podejrzenia ogniska epidemicznego świerzbu w Szpitalu Miejskim Murcki w Katowicach przy ul. Sokołowskiego 2. 18

Wykres 19. Zachorowania na świerzb w latach 2004-2008 na terenie miasta Katowice wskaźnik zapadalności na 100 000 mieszkańców. Mimo rozpowszechniania informacji o możliwości bezpłatnego przeprowadzenia prelekcji przez pracownika Stacji w dogodnym dla zainteresowanych terminie, nie otrzymano więcej zgłoszeń do udziału w programie w roku 2010. Wykres 20. Zachorowania na wszawicę w latach 2004-2008 na terenie miasta Katowice wskaźnik zapadalności na 100 000 mieszkańców. Równolegle do programu Robalom STOP! realizowano program profilaktyki wybranych chorób odzwierzęcych Chorobom odzwierzęcym STOP!. W przypadku obydwu omawianych przedsięwzięć zaplanowane działania mają na celu: podniesienie świadomości jak i wiedzy na temat chorób odzwierzęcych, popularyzowanie informacji na temat wybranych zagrożeń zdrowia, utrwalanie sprzyjających zdrowiu nawyków żywieniowych i higienicznych, zmniejszenie narażenia - zwłaszcza dzieci i młodzieży - na czynniki zakaźne, promowanie postawy odpowiedzialności za życie własne i innych. 19

Treści drugiego z wymienionych programów obejmują zagadnienia dotyczące etiologii i profilaktyki salmonelozy, toksokarozy, leptospirozy. Na potrzeby programu opracowano materiały edukacyjne i informacyjne (ulotki: DAJ PRZYKŁAD! Sprzątaj po swoim pupilu dbaj o zdrowie i środowisko, Choroby odzwierzęce - leptospiroza, Choroby odzwierzęce - toksokaroza, Pięć kroków do bezpiecznej żywności, Przyjazna dla zdrowia piaskownica ), które są dystrybuowane wśród ogółu społeczeństwa w ramach podejmowanych akcji. Program jest realizowany od 01.10.2010 r., ewaluacja planowana jest we wrześniu 2011 r. W trakcie planowania realizacji programu uzyskano wsparcie Urzędu Miasta Katowice, który wystąpił z inicjatywą wydania ulotki informacyjnej pt. Przyjazna dla zdrowia piaskownica, należy oczekiwać, że jej dystrybucja wśród rodziców dzieci w wieku przedszkolnym, pozwoli zwiększyć świadomość zagrożeń, jakie mogą wiązać się z nieprawidłowymi warunkami sanitarnymi piaskownic. Informacje na temat programów przedstawiano na dwóch zorganizowanych przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Katowicach konferencjach dla pracowników medycznych, pracowników oświaty i koordynatorów programów zdrowotnych. INWAZYJNE CHOROBY WYWOŁANE PRZEZ NEISSERIA MENINGITIDIS, STREPTOCOCCUS PNEUMONIAE, HAEMOPHILUS INFLUENZAE TYPU B W ramach działalności statutowej w tutejszej Stacji podtrzymywana jest pełna gotowość do podejmowania doraźnych działań w przypadku wystąpienia inwazyjnej choroby meningokokowej, pneumokokowej lub spowodowanej przez Haemophilus influenzae typu b (Hib). Po otrzymaniu informacji o potwierdzonym przypadku zachorowania dyżurujący pracownicy Sekcji Epidemiologii przeprowadzają dochodzenie epidemiologiczne, ustalają osoby z kontaktu kwalifikujące się do chemioprofilaktyki i/lub szczepień ochronnych. Informują osoby z kontaktu o konieczności podjęcia postępowania profilaktycznego, a w razie problemów z uzyskaniem pomocy lekarskie lub problemów z realizacją chemioprofilaktyki podejmują działania zaradcze. W roku 2010 zarejestrowano na terenie miasta Katowice 1 przypadek inwazyjnej choroby meningokokowej i 2 przypadki inwazyjnej choroby pneumokokowej. Podobnie jak w latach ubiegłych nie zarejestrowano inwazyjnej choroby wywołanej przez Haemophilus influenzae typu b (hib), korzystna sytuacja epidemiologiczna w tym zakresie jest wynikiem wprowadzenia obowiązkowych szczepień do programu szczepień ochronnych. Podobne tendencje spadkowe można obserwować na terenie Polski, gdzie 20

zarejestrowano 16 przypadków choroby inwazyjnej wywołanej przez hib (2009 19 przypadków). W tym samym okresie na terenie kraju zgłoszono 240 zachorowań na inwazyjną chorobę pneumokokową (2009 274) i 222 zachorowania na inwazyjną chorobę meningokokową (2009 296). W roku sprawozdawczym kontynuowano starania zmierzające do zwiększenia popularności szczepień zalecanych przeciwko pneumokokom i meningokokom. Realizacja szczepień finansowanych przez Władze Samorządowe p/pneumokokom w żłobkach oraz zakładach opiekuńczo-wychowawczych spotkała się z dużym zainteresowaniem rodziców oraz osób sprawujących opiekę nad dziećmi i pozwoli na zabezpieczenie uodpornionych przed chorobami wywołanymi przez Streptococcus pneumoniae. W przypadku rozważania rozszerzenia programu szczepień finansowanych przez Władze Samorządowe należałoby rozważyć możliwość szczepień dzieci z rodzin wielodzietnych urodzonych jako trzecie i kolejne dziecko w rodzinie lub dzieci w 1 roku życia zamieszkałych na terenie miasta. CHOROBY PRZENOSZONE DROGĄ PŁCIOWĄ W 2010 r. kontynuowano nadzór nad chorobami przenoszonymi drogą płciową. Zarejestrowano 79 przypadków dodatnich wyników badań w kierunku chorób wenerycznych, w tym: 63 wyniki dotyczyły kiły, 9 - rzeżączki, 12 wyników dotyczyło innej choroby wywołanej przez Chlamydie. Należy przypuszczać, że problem chorób przenoszonych drogą płciową jest dużo poważniejszy niż mogłaby wskazywać liczba otrzymywanych zgłoszeń zachorowań i wymaga w kolejnych latach pogłębionej analizy. POKĄSANIA Jak w minionych latach w roku sprawozdawczym na bieżąco prowadzony był nadzór nad osobami pokąsanymi przez zwierzęta. Za priorytet przyjęto podjęcie działań profilaktycznych w możliwie najkrótszym czasie po otrzymaniu zgłoszenia pokąsania. Każdorazowo ustalano okoliczności pokąsania, charakter ekspozycji w tym uszkodzenia ciała, informacje pozwalające na identyfikację zwierzęcia i jego właściciela, udzielano informacji o konieczności konsultacji w punkcie kwalifikacyjnym do szczepienia przeciwko wściekliźnie oraz wskazywano najbliższe tego typu placówki. W 2010r. zarejestrowano ogółem 23 przypadki pokąsań (7,47/100 000). W tym samym okresie otrzymano informacje o wszczęciu szczepień przeciwko wściekliźnie u 55 osób (17,87/100 000). Pacjenci kwalifikowani do szczepień w części przypadków 21

w czasie ekspozycji przebywali poza miejscem zamieszkania lub nie szukali pomocy w zakresie opracowania rany, stąd różnice w liczebności obu grup pacjentów. W roku 2009, zgłoszono 45 przypadków (9,71/ 100 000) pokąsań, szczepienia wykonano u 53 osób (11,43/100 000). Analiza skali problemu wskazuje na wzrost liczby osób pokąsanych przez zwierzęta, u których rozpoczęto szczepienia (Wykres 27). Wykres 21. Szczepienia p/wściekliźnie ze wskazań indywidualnych w latach 2009-2010 zbiorczo na terenie miasta Katowice wskaźnik na 100 000 mieszkańców. KONTYNUOWANIE NADZORU NAD UODPORNIENIEM POPULACJI WOJEWÓDZTWA W DZIEDZINIE OBOWIĄZKOWYCH SZCZEPIEŃ OCHRONNYCH. Szczepienia obowiązkowe W 2010 r. stan zaszczepienia dzieci w pierwszym roku życia szczepionką BCG wyniósł 99,11%, co stanowi niewielki spadek w stosunku do 2009r., kiedy szczepionkę otrzymało 99,46%. Dzieci, u których nie wykonano szczepień w okresie noworodkowym z powodu przeciwwskazań, zostały uodpornione w późniejszym terminie. W 2010r. 38% dzieci w pierwszym roku życia zostało zaszczepionych trzema dawkami szczepionki przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, 46,32 % oczekuje na trzecie szczepienie uzupełniające. 94,32 % dzieci z rocznika 2009 zostało zaszczepionych trzema dawkami szczepionki. Stan zaszczepienia przeciwko WZW typu B roczników dzieci 22

i młodzieży od 3 do 20 roku życia wynosi 99,77 % (w porównaniu 99,61% w 2009r.). Wśród przyczyn niewykonania szczepień u pozostałych osób wymienić należy: przeciwwskazania zdrowotne do realizacji szczepień w tym nosicielstwo HBV, przesuwanie terminu podania kolejnych dawek szczepionki z powodu choroby lub nie zgłaszania się osoby podlegającej szczepieniu w wyznaczonym terminie, ponadto cześć osób podlegających do szczepień przebywała za granicą. Odsetek dzieci zaszczepionych w pierwszym roku życia trzema dawkami DTP i Imovax Polio wynosił 53,64%, był więc nieco niższy niż w 2009 roku (55,13%). Szczepienia uzupełniające przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi i poliomyelitis w drugim roku życia zrealizowano na poziomie 41,25% (2009r. - 35,83%). Szczepionkę przeciwko Haemophilus influenzae typu b otrzymało 53,64% dzieci w pierwszym roku życia, co stanowi spadek w stosunku do roku 2009 (55,09 %), natomiast w drugim roku życia szczepienie wykonano u 98% dzieci, co stanowi niewielki wzrost w porównaniu do poziomu otrzymanego w 2009r. (96,97%). Wykres 22. Poziom wyszczepienia przeciwko gruźlicy, WZW typu B, błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis, Haemophilus influenzae typu b dzieci w pierwszym roku życia w latach 2009-2010 liczba podlegających szczepieniu i zaszczepionych. 23

Wykres 23. Poziom wyszczepienia przeciwko WZW typu B, błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis, Haemophilus influenzae typu b dzieci w drugim roku życia w latach 2009-2010 liczba podlegających szczepieniu i zaszczepionych. W przypadku dzieci w 6 roku życia szczepionką zawierającą acelularny komponent krztuśca i szczepionką przeciwko poliomyelitis zaszczepiono 72,54% podlegających uodpornieniu, co wskazuje na poprawę wyniku uzyskanego w 2009 r. (68,80 %). Wykres 24. Poziom wyszczepienia przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis (dawki przypominające) dzieci w szóstym roku życia w latach 2009-2010 liczba podlegających szczepieniu i zaszczepionych. W przypadku szczepień obowiązkowych młodzieży drugą dawką przypominającą przeciwko błonicy i tężcowi zostało zaszczepionych 86,66% czternastolatków (2009r 81,49%), niestety mimo podjętych działań zmierzający do podniesienia poziomu uodpornienia młodzieży, nadal szczepieniu nie poddało się 3,59% piętnastolatków. Główne 24

przyczyny zaległości w szczepieniach to uchylanie się od szczepień lub opóźnienia w podaniu dawek cyklu. Wykres 25. Poziom wyszczepienia przeciwko błonicy, tężcowi (dawki przypominające) dzieci w czternastym i dziewiętnastym rokiem życia. Podobnie niezadowalającą sytuację stwierdzono w przypadku wykonawstwa szczepienia trzecią dawką przypominającą przeciw błonicy i tężcowi. Uodporniono 56,04% młodzieży w 19 roku życia (w 2009r. 56,73%). 14,04% młodzieży, która ukończyła 19 rok życia nadal zalega do trzeciej dawki przypominającej przeciwko błonicy i tężcowi. Są to głownie osoby, które nie zgłaszają się w wyznaczonym terminie na wezwania, a często przebywają za granicą. Jednocześnie zaznaczyć należy, że część osób opóźnionych, podlega do szczepienia w późniejszym terminie ze względu na wymagany przez Program Szczepień Ochronnych 5-letni odstęp między podaniem II i III dawki przypominającej szczepienia przeciwko błonicy i tężcowi. Szczepionkę przeciwko odrze, śwince i różyczce otrzymało w roku sprawozdawczym 77,94% dwulatków, czyli nieco więcej niż w 2009r. (77,39%), podobnie nieznacznie wzrosło uodpornienie dzieci w trzecim roku życia do poziomu 97,53 % (2009r. 96,76%). Uodpornienie dziewczynek przeciwko różyczce od 11 do 15 roku życia wynosiło 96,97% (2009 96,22%). Stan zaszczepienia przeciwko odrze od 7 do 12 roku życia wyniósł 99,64% (2009r. 99,42%). 25

Wykres 26. Poziom wyszczepienia przeciwko odrze, śwince i różyczce dzieci w drugim, trzecim i dziesiątym roku życia w latach 2009-2010 liczba podlegających szczepieniu i zaszczepionych. Wykres 27. Poziom wyszczepienia przeciwko odrze i różyczce dzieci w dziesiątym, jedenastym i dwunastym roku życia w latach 2009-2010 liczba podlegających szczepieniu i zaszczepionych. Przeprowadzona analiza nadzoru nad wykonawstwem szczepień obowiązkowych w roku 2010 wskazuje, że najczęstszymi przyczynami niewykonania szczepień zgodnie z obowiązującym Programem Szczepień Ochronnych są: 26

przesunięcia terminów podania kolejnych dawek szczepionki w związku koniecznością zachowania zalecanych przez producentów odstępów czasowych po nieterminowym podaniu dawek rozpoczynających cykl szczepień, opóźnionych z powodu choroby lub nie zgłaszania się na wezwanie do szczepień, przeciwwskazania do szczepień, uchylanie się od szczepień, emigracja. Ustalono w związku z przedstawionymi wnioskami, że działań naprawczych wymagają przede wszystkim szczepienia dzieci w pierwszym roku życia. O odraczaniu tych szczepień decyduje przede wszystkim lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, rzadziej lekarz specjalista. Szczepienia pierwotne, niewykonane we wczesnym dzieciństwie z powodu wystąpienia choroby przewlekłej, często nie są podejmowane w późniejszym wieku, mimo ustąpienia przeciwwskazań. Rodzice nie mają świadomości konieczności zgłaszania się z dzieckiem do szczepienia gdy jest zdrowe. Brak w tym zakresie współpracy między lekarzami i rodzicami. W roku sprawozdawczym zarejestrowano większą, niż w poprzednich latach liczbę rodziców uchylających się od szczepień. Dostępne, zwłaszcza w Internecie informacje dotyczące szczepień oraz niepożądanych odczynów poszczepiennych, stają się dla niektórych rodziców podstawą do domniemania o istnieniu negatywnych skutkach zdrowotnych szczepień i zwiększa ich obawy przed szczepieniami. Rodzice nie szczepionych niemowląt wezwani do PSSE w Katowicach celem złożenia wyjaśnień często pozostawiają już na oddziale noworodkowym pisemne oświadczenia o nie wyrażeniu zgody na szczepienia. W każdym przypadku rodzicom przedstawiana jest dostępna w publikacjach informacja na temat etiologii, sytuacji epidemiologicznej choroby przeciwko której nie chcą zaszczepić dziecka, jej przebiegu, możliwych powikłań. Informuje się o aktualnej sytuacji epidemiologicznej choroby na terenie nadzorowanych miast. Przedstawia się informacje na temat szczepionek bezpłatnych i zalecanych. W przypadku zdecydowanego sprzeciwu rodzica, co do użycia preparatu z konkretnym składnikiem, przedstawia się informacje na temat preparatów niezawierających budzącej niepokój substancji. Podobnie niezadawalająco przedstawia się sytuacja w zakresie szczepienia pełnoletniej młodzieży przeciw błonicy i tężcowi III dawką przypominającą. Niski odsetek zaszczepionych wynika w tym przypadku najczęściej z niezgłaszania się młodych ludzi na wezwania. 27

W 2010 r. kontynuowano zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych szczepienia osób szczególnie narażonych na zakażenie. Oprócz szczepień przeciwko wzw typu B szczególną uwagę zwrócono na szczepienia przeciwko tężcowi ze wskazań indywidualnych osób, które uległy zranieniu lub skaleczeniu. Anatoksyną tężcową zostało zaszczepionych 7229 osób zranionych (w tym do 19 r.ż.-139). Szczepienia zalecane W 2010r. wśród szczepień zalecanych największą popularnością cieszyły się szczepienia przeciwko grypie, pneumokokom i rotawirusom. Tabela 1. Szczepienia zalecane w latach 2009-2010 liczba zaszczepionych. Rodzaj szczepienia 2010 rok 2009 rok p/durowi brzusznemu 158 224 p/ospie wietrznej 648 518 p/kleszczowemu zapaleniu mózgu 590 566 p/zakażeniom Neisseria meningitidis 517 511 p/zakażeniom brodawczaka ludzkiego 64 199 p/wzw typu A 550 677 p/grypie 1552 20853 p/zakażeniom Streptococcus pneumoniae 1993 1671 p/biegunce rotawirusowej 902 664 Przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B w 2010r. pierwszą i drugą dawką zaszczepiono 2727 osób, a uzupełniającą 2423, przypominającą 464 osoób (2009r. - 2406 osoby [I i II dawka], 3122 [III dawka], 567 [przypominająca]. Zgodnie z Programem Profilaktyki i Promocji Zdrowia Urzędu Miasta Katowice w 2010r. realizowano finansowane przez władze miasta szczepienia ochronne przeciwko wybranym chorobom zakaźnym dzieci z domów dziecka i zakładów opiekuńczowychowawczych z terenu Katowic i dzieci z oddziałów Żłobka Miejskiego. 28

Tabela 2. Szczepienia zalecane realizowane w ramach Programu Profilaktyki i Promocji Zdrowia Urzędu Miasta Katowice w roku 2010 liczba zaszczepionych. Szczepienia Żłobek Domy Dziecka i Zakłady Opiekuńczo-Wychowawcze p/grypie - 281 szczepień p/pneumokokom 145 szczepień 7 szczepień p/ospie wietrznej 346 szczepień 78 szczepień W ramach szczepień finansowanych przez Władze Samorządowe Katowic wykonano również bezpłatne szczepienia p/grypie i p/pneumokokom katowiczan w wieku 65 lat i starszych przebywających w całodobowych zakładach opiekuńczych oraz zakładach opieki długoterminowej na terenie miasta. Łącznie w ramach akcji profilaktycznych finansowanych przez Władze Samorządowe miasta Katowice zrealizowano 2129 bezpłatnych szczepień. Oczekuje się, że podobnie jak w przypadku dotychczas finansowanych programów uodpornienia, szczepienia przeprowadzone w roku 2010 znacząco wpłyną na stan bezpieczeństwa epidemiologicznego miasta. We wrześniu i grudniu 2010 roku Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach zorganizował w Miejskim Domu Kultury Koszutka w Katowicach spotkania szkoleniowe. Uczestniczyli w nich pracownicy merytoryczni zajmujący się realizacją szczepień ochronnych oraz pracownicy higieny szkolnej. Tematem spotkań były następujące zagadnienia: Program Szczepień Ochronnych, Analiza wyszczepialności dzieci i młodzieży, Omówienie zgłaszalności i analiza niepożądanych odczynów poszczepiennych, Aspekty prawne realizacji szczepień, Informacje na temat nowych preparatów szczepionkowych, Program Chorobom odzwierzęcym STOP!, Program Robalom STOP!, Metodyka i realizacja przedszkolnego programu profilaktyki antytytoniowej pt.: Czyste powietrze wokół nas, Dopalacze nowe zagrożenie dla zdrowia publicznego. W 2010 roku na terenie działalności PSSE w Katowicach zarejestrowano 8 nowych punktów szczepień, w tym 4 działające wyłącznie w zakresie realizacji szczepień zalecanych niefinansowanych ze środków znajdujących się w budżecie Ministra właściwego do spraw zdrowia. 29

W roku sprawozdawczym nie wprowadzono zmian w zakresie punktów szczepień do szczepień masowych uwzględnionych w planach reagowania kryzysowego i podobnie jak poprzednim roku wyznaczono: NZOZ Centrum Medyczne Szopienice Sp. z o.o. ul. Wiosny Ludów 24, 40-374 Katowice SPZLA w Katowicach Moja Przychodnia Przychodnia nr 13 Przychodnia ul. Ordona 3, 40-164 Katowice NZOZ EPIONE s. j. ul. Piotrowicka 68, 40-723 Katowice KONTROLA I OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO OBIEKTÓW SŁUŻBY ZDROWIA Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach w roku 2010 sprawował nadzór nad 512 podmiotami prowadzącymi działalność w zakresie ochrony zdrowia, w tym: 10 szpitalami publicznymi (w tym 5 szpitalami klinicznymi), 9 szpitalami niepublicznymi, 4 zakładami opiekuńczo-leczniczymi i pielęgnacyjno-opiekuńczymi, 1 hospicjum, 234 ambulatoryjnymi zakładami opieki zdrowotnej (w tym 10 publicznymi), 235 praktykami lekarskimi (indywidualnymi, grupowymi, specjalistycznymi), 4 praktykami pielęgniarek i położnych, 15 innymi obiektami ochrony zdrowia. Lecznictwo zamknięte W przypadku obiektów lecznictwa zamkniętego przeprowadzono 96 kontroli, ponadto przeprowadzono 8 kontroli skuteczności sterylizacji w 7 zakładach. W trudnej sytuacji pod względem warunków sanitarno-higienicznych znajdują się: 1. Szpital Miejski Murcki w Katowicach ul. Sokołowskiego 2 40-749 Katowice W szpitalu nadal do wykonania pozostają zarządzenia decyzji PPIS w Katowicach z lat 2004, 2005, 2007, 2008, 2009 dotyczące: doprowadzenia do prawidłowego stanu sanitarnego podłogi w salach chorych Oddziału Chirurgii Ogólnej, korytarzu bloku operacyjnego, sali ćwiczeń Oddziału 30

Rehabilitacji, pokoju opatrunkowym Oddziału Chirurgii Ogólnej, Pracowni Endoskopii, natrysku dla pacjentów Zakładu Rehabilitacji, doprowadzenia do prawidłowego stanu sanitarnego stolarki okiennej Pracowni Endoskopii, pomieszczeń Kuchni Centralnej i magazynów, doprowadzenia do prawidłowego stanu sanitarnego stolarki drzwiowej Kuchni Centralnej i magazynów, zorganizowania i prawidłowego wyposażenia pomieszczeń wskazanego w decyzji brudownika, zorganizowania i prawidłowego wyposażenia składzika porządkowego w Oddziale Chirurgii Ogólnej, zainstalowania punktu wodnego w składziku porządkowym w Zakładzie Rehabilitacji. W 2010 r. rozpoczęto modernizację budynku, w którym mieści się Oddział Neurologiczny. Modernizacja zakłada remont dachu, wymianę okien, remont sieci wodno-kanalizacyjnej, ocieplenie budynku, wymianę dźwigu, utworzenie odrębnego wejścia przystosowanego dla niepełnosprawnych. Ponadto przeprowadzono modernizację klimatyzacji w Laboratorium oraz remont brudownika w Oddziale Chirurgii Ogólnej. 2. Okręgowy Szpital Kolejowy SP ZOZ ul. Panewnicka 65 40-749 Katowice W szpitalu zakończono remont i oddano do użytkowania nowe pomieszczenia Bloku Operacyjnego składającego się z kilku sal operacyjnych oraz Centralną Sterylizatornię. W czasie kontroli sanitarnych w 2010r. nowooddana część szpitala nie posiadała wyposażenia. Ponadto zapewniono nową powierzchnię podłóg oraz odświeżono przez pomalowanie ściany, sufity i stolarkę drzwiową w korytarzu Oddziału Chirurgicznego. W zakładzie nadal do wykonania pozostają zarządzenia decyzji PPIS w Katowicach z lat 2003, 2005, 2006, 2007, 2008 dotyczące stanu sanitarnego pomieszczeń i wyposażenia. 3. SP Centralny Szpital Kliniczny im. prof. Kornela Gibińskiego SUM w Katowicach ul. Medyków 14 40-752 Katowice. W 2010 r. odnowiono pomieszczenia Oddziału Ginekologii i Położnictwa, Oddziału Perinatologii i Ginekologii, Oddziału Neonatologii oraz odnowiono i zmodernizowano pomieszczenia sali porodowej i Bloku Operacyjnego Ginekologii, a także Pracowni Endoskopowej. W szpitalu nadal do wykonania pozostają zarządzenia decyzji PPIS w Katowicach z lat 2006, 2007, 2008, 2009, 2010 dotyczące stanu sanitarnego niektórych pomieszczeń i wyposażenia. 4. Szpital im. S. Leszczyńskiego ul. Raciborska 26 40-074 Katowice. 31

W szpitalu nadal do wykonania pozostają zarządzenia decyzji PPIS w Katowicach z lat 2005, 2006, 2007, 2008, 2009 dotyczące stanu sanitarnego pomieszczeń. W roku 2010 przeprowadzono kapitalny remont Poradni Wielospecjalistycznej, rozpoczęto budowę Izby Przyjęć i trzech oddziałów łóżkowych. Ponadto przeprowadzono remont niektórych pomieszczeń Oddziału Dermatologii dla Dorosłych, Kuchni Centralnej oraz dachu budynku Zakładu Radioterapii. Zadawalającą oceną warunków sanitarno-higienicznych charakteryzują się: 1.,,Boni Fratres Catoviensis Sp. z o.o. NZOZ Szpital Zakonu Bonifratrów pw. Aniołów Stróżów w Katowicach 40-211 Katowice ul. Markiefki 87 2. S.P. Szpital Kliniczny nr 7 SUM w Katowicach Górnośląskie Centrum Medyczne im. prof. L. Gieca ul. Ziołowa 45-47 40-635 Katowice W zakładzie nadal do wykonania pozostają zarządzenia decyzji z lat 2006, 2007, 2008, 2009, 2010. 3. Centrum Psychiatrii w Katowicach ul. Korczaka 27 40-340 Katowice W zakładzie nadal do wykonania pozostają zarządzenia decyzji z lat 2009, 2010. 4. S.P. Szpital Kliniczny im. A. Mielęckiego SUM w Katowicach ul. Francuska 20-24 40-027 Katowice W szpitalu nadal do wykonania pozostają zarządzenia decyzji z lat 2006, 2007, 2008, 2009. Dobrą oceną warunków sanitarno-higienicznych charakteryzują się: 1. S.P. Szpital Kliniczny Nr 6 SUM w Katowicach Śląskie Centrum Zdrowia Dziecka im. Jana Pawła II ul. Medyków 16 40-762 Katowice 2. S. P. ZOZ Szpital im. św. Elżbiety ul. Warszawska 52 40-008 Katowice W zakładzie w 2010 roku wydano zalecenia doraźne po kontroli sanitarnej, których wykonanie potwierdzono w trakcie kontroli sprawdzającej. 3. NZOZ Medyk s. c. Szpital Położniczo-Ginekologiczny ul. Łubinowa 3 40-649 Katowice 4. Szpital K-2000 K. Mróz Sp. J. ul. Żelazna 1 40-859 Katowice 5. NZOZ Szpital Wielospecjalistyczny Ośrodka Diagnostyki i Leczenia Chorób Kobiecych oraz Schorzeń Sutka TOM MED. ul. Fredry 22 40-662 Katowice zakład powstał w 2010r. 6. NZOZ Szpital Specjalistyczny im. prof. Emila Michałowskiego Med. Holding S.A. ul. Strzelecka 9 40-073 Katowice W szpitalu do wykonania pozostają zarządzenia decyzji z roku 2010. 32

7. S.P. Szpital Kliniczny Nr 5 SUM w Katowicach ul. Ceglana 35 40-767 Katowice W szpitalu do wykonania pozostaje zarządzenie decyzji z roku 2010. 8. NZOZ Avimed Sp. z o.o. ul. Popiełuszki 50 41-940 Piekary Śląskie ul. Gliwicka 159 40-857 Katowice 9. EMC Silesia Sp. z o.o. NZOZ Szpital Geriatryczny im. Jana Pawła II ul. Morawa 31 40-353 Katowice W szpitalu do wykonania pozostają zarządzenia decyzji z roku 2010. 10. Specjalistyczne Centrum Medyczne Szpital MAVIT Sp. z o.o. ul. Podleśna 61 01-673 Warszawa Szpital Specjalistyczny ul. Szopienicka 65 40-431 Katowice zakład powstał w 2010 r. 11. Angelius Szpital PROVITA ul. Fabryczna 13d 40-611 Katowice zakład powstał w 2010 r. na bazie przeniesionego z ul. Żelaznej1 w Katowicach na ul.fabryczną 13 d NZOZ PROVITA Sp. z o.o. Centrum Leczenia Niepłodności i Diagnostyki Prenatalnej. W trakcie przeprowadzonych kontroli obiektów lecznictwa zamkniętego szczegółowo analizowano opracowanie i stosowanie procedur. Zaopatrzenie w preparaty dezynfekcyjne nadzorowanych szpitali było pod względem ilościowym wystarczające. W niektórych przypadkach stwierdzano nieprawidłowości w zakresie stosowania procedur higienicznego mycia i dezynfekcji rąk, wyposażenia punktów wodnych, dezynfekcji drobnego sprzętu medycznego, procedur sprzątania. Kontrole sprawdzające potwierdzały usunięcie uchybień. W trakcie kontroli szpitali oceniano wypełnianie obowiązków ustawowych w zakresie nadzoru nad zakażeniami szpitalnymi przez Zespoły i Komitety Kontroli Zakażeń Szpitalnych. Zgodnie z ustawą z dnia 5 grudnia 2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi kierownicy szpitali lub zespołów opieki zdrowotnej, w skład których wchodzi szpital są obowiązani do wdrożenia i zapewnienia funkcjonowania systemu zapobiegania i zwalczania zakażeń szpitalnych. Wspólnym celem zespołu i komitetu jest wypracowanie sposobu postępowania, który zapewni zminimalizowanie występowania zakażeń szpitalnych, poprzez stalą współpracę z apteką szpitalna, sterylizatornią, kuchnią oraz z wyznaczonymi lekarzami i pielęgniarkami z poszczególnych oddziałów szpitala. Na 19 szpitali skontrolowano w tym zakresie 16 placówek (3 nowopowstałe są zaplanowane do kontroli w roku 2011). Nieprawidłowości stwierdzono w 9 szpitalach i dotyczyły one między innymi: braku wymaganych przez przepisy kwalifikacji w przypadku przewodniczących Zespołów Kontroli Zakażeń Szpitalnych i pielęgniarek epidemiologicznych, 33

niedostatecznej liczby pielęgniarek epidemiologicznych, braku lub zbyt małej ilości szkoleń dla personelu medycznego z zakresu zakażeń szpitalnych, nie prowadzenia dokumentacji z kontroli wewnętrznych realizowanych przez Zespół Kontroli Zakażeń Szpitalnych. W trakcie roku sprawozdawczego zgłoszono do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Katowicach 7 przypadków epidemicznego wzrostu liczby zakażeń szpitalnych w katowickich zakładach opieki zdrowotnej. W każdym zgłoszonym przypadku przeprowadzono kontrolę sanitarną. Lecznictwo otwarte W ramach nadzoru nad 234 placówkami lecznictwa otwartego przeprowadzono w 2010r. 244 kontrole sanitarne ponadto przeprowadzono 19 kontroli skuteczności sterylizacji. W związku z kontrolami sanitarnymi przeprowadzonymi w niepublicznych zakładach lecznictwa otwartego Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Katowicach wydał następujące decyzje administracyjne: NZOZ Vita Med. 40-645 Katowice ul. Ziołowa 45-47 dotyczącą doprowadzenia do prawidłowego stanu sanitarnego ścian i sufitów we wszystkich pomieszczeniach zakładu. Centrum Medyczne Giszowiec Sp. z o.o. 40-487 Katowice ul. Gościnna 6 dotyczącą prowadzenia nadzoru nad procedurami zapobiegającymi zakażeniom i chorobom zakaźnym związanym z udzielaniem świadczeń zdrowotnych, doprowadzenia do prawidłowego stanu sanitarnego zlewów w gipsowni, opracowania i wdrożenia procedur higienicznych, wezwania dzieci i młodzieży w celu uzupełnienia zaległych szczepień obowiązkowych, zaopatrzenia zakładu w środki transportu wewnętrznego odpadów medycznych - decyzję wykonano. NZOZ Puls-Med Sp. z o.o. 40-032 Katowice pl. Sejmu Śląskiego 2 - dotyczącą wezwania dzieci i młodzieży w celu uzupełnienia zaległych szczepień obowiązkowych - decyzję wykonano. Prywatny Ośrodek Medyczny Medis Sp. z o.o. 40-281 Katowice ul Szeptyckiego 1 - dotyczącą opracowania i wdrożenia procedury postępowania ze sprzętem do terapii 34

oddechowej, doprowadzenia do prawidłowego stanu sanitarnego sufitu i ścian w gabinecie lekarskim - decyzję wykonano. Kamed S.A. NZOZ Przychodnia Kamed 40-859 Katowice ul. Bocheńskiego 38 a - dotyczącą wezwania dzieci i młodzieży w celu uzupełnienia zaległych szczepień obowiązkowych - decyzję wykonano. NZOZ EPIONE Katarzyna Wrześniewska i Narcyz Wrześniewski Sp. J. 40-723 Katowice ul. Piotrowicka 68 - dotyczącą doprowadzenia do należytego stanu sanitarnego sufitów i ścian w Oddziale Chirurgii Krótkoterminowej, zapewnienia w pomieszczeniu do magazynowania odpadów medycznych wentylacji grawitacyjnej pod warunkiem magazynowania odpadów w szczelnie zamkniętych pojemnikach lub kontenerach oznakowanych w zależności od rodzaju magazynowanych odpadów lub wentylacji z podciśnieniem i filtracją odprowadzanego powietrza, umywalki z ciepłą i zimną wodą wyposażonej w dozowniki z mydłem i środkiem do dezynfekcji rąk oraz ręczników jednorazowego użytku, zorganizowania miejsca do dezynfekcji, mycia i przechowywania wewnątrzzakładowego środka transportu wewnętrznego odpadów medycznych i pojemników wielokrotnego użycia. NZOZ EPIONE Katarzyna Wrześniewska i Narcyz Wrześniewski Sp. J. 40-873 Katowice ul. Zawiszy Czarnego 7 - dotyczącą zaktualizowania i wdrożenia obowiązujących procedur sanitarnych, zapewnienia prawidłowego stanu sanitarnego i umożliwienia prawidłowego przeprowadzenia procedury dekontaminacji powierzchni. CENTRUM DIALIZA Sp. z o.o. 41-200 Sosnowiec, ul. Jabłoniowa 27 dotyczy Oddziału NZOZ Śląskiego Centrum Dializ NEFROMED 40-752 Katowice, ul. Medyków 17 - dotyczącą zapewnienia zgodnego z przepisami sposobu prania i konserwacji odzieży roboczej personelu, wyposażenia pomieszczenia szatni dla personelu w odpowiednią ilość szaf odzieżowych - decyzję wykonano. Inne obiekty ochrony zdrowia W ramach nadzoru nad innymi zakładami opieki zdrowotnej (transport sanitarny, zakłady protetyki stomatologicznej oraz słuchu, obiekty ochrony zdrowia w aresztach śledczych, komisje wojskowe, zakłady rehabilitacji leczniczej i inne) w związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami podjęto następująca działania: Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej MAWO MED Sp. z o.o. w Katowicach przy ul. Ks. Siwka 3 świadczy usługi wyłącznie z zakresu transportu pacjentów. 35