Przegld obowizujcych instrukcji i wytycznych technicznych wraz z okreleniem ich przydatnoci. Ryszard Staniszewski Wstp W społeczestwie informacyjnym przygotowanie do zawodu wystarcza na okres 6-8 lat. Po tym okresie naley rozpocz nauk innego zawodu (nawet, jeeli nazywa si dalej geodezja i kartografia). Wysoki stopie innowacji powoduje szybki proces starzenia si norm (standardów). Proces ten został dostrzeony w sposobie tworzenia i publikacji norm europejskich, dostrzeony w Komitecie technicznym PKN/KT 297 i niedostrzeony przy tworzeniu standardów obowizujcych w geodezji i kartografii. 1. Normy europejskie i wiatowe Normy wiatowe opracowywane s przez ISO (International Organisation for Standardisation). Zgodne z nimi musz by normy europejskie opracowywane przez CEN (European Communittee for Standardisation). Zatwierdzone normy europejskie opracowywane przez CEN maj status EN, tj. norm w postaci finalnej. Jednake z uwagi na to, e w niektórych dziedzinach stopie innowacji jest wysoki (a tak jest na pewno w dziedzinie informacji geograficznej) wprowadzono tzw. normy perspektywiczne (o statusie ENV). Obecnie prawie wszystkie normy europejskie maj status ENV. Te normy perspektywiczne s publikowane, aby w zakresie norm krajowych trwały z odpowiednim wyprzedzeniem prace nad wdroeniem norm europejskich a przede wszystkim, aby stosowano z wyprzedzeniem (przed ostatecznym zatwierdzeniem) projekty norm, tam gdzie normy obowizujce uległy zuyciu z uwagi na wysoki stopie innowacji. Proces ten przedstawia poniszy rysunek. ISO/TC 211 ISO CEN/TC 287 ENV EN PKN/NKP Informacja geograficzna PN PNnowelizacje Urzdy centralne Instrukcje Instrukcje nowelizacja I Instrukcje nowelizacja II 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 W Polsce trwa dostosowanie naszych standardów do wymaga Unii Europejskiej. 2. Projekty norm opracowywane przez Komitet Techniczny PKN/KT 297 1
- - - "# - $ "# - "# - %%$ " #$ %$ & #& - '$( & "# - %%'"$ "# - $ ) * $"+ - (, "# - )*+, #& - )*+,($ #& - )*+$, #& - )*+(,$ #& - *+%% '-&-./'.#& - )*+, - '#& - )*+, - ) 0$%"- #& - )*+, ) 0 %$ #& - )*+%,'$ & #& - )*+,' &#& - ##)*+''&-) - ##)*+ " %$ & & -) - ##)*+ $#%$ &-) - ##)*+1"$ "+& -) - ##)*+$'#$&-) - ##)*+('2$&-) - ##)*+'1"&-) - ##)*+3-#%$ 4-567%&-) - ##)*+3-#%$ 4-86&9:&-) - &)*+.# - &)*+/-.01 /23 4325 &52.# - &)*+#362.# 3. Standardy obowizujce w geodezji i kartografii 2
Obecnie standardy techniczne w geodezji i w krajowym systemie informacji o terenie reguluje rozporzdzenie Ministra Spraw Wewntrznych i Administracji z dnia 24 marca 1999 roku (Dz U. 30 poz. 297).. WYKAZ STANDARDÓW TECHNICZNYCH Standard Instrukcje techniczne: "O-1 Ogólne zasady wykonywania prac geodezyjnych" i "O-2 Ogólne zasady opracowania map dla celów gospodarczych", wprowadzone do stosowania zarzdzeniem nr 1 Prezesa Głównego Urzdu Geodezji i Kartografii (GUGiK) z dnia 9 lutego 1979 r., zmienione zarzdzeniem nr 4 Prezesa GUGiK z dnia 23 lipca 1983 r. (Dz.Urz. GUGiK Nr 2, poz. 5). Instrukcja techniczna "O-3 Zasady kompletowania dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej", wprowadzona do stosowania zarzdzeniem nr 1 Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 4 lutego 1992 r Instrukcja techniczna "O-4 Zasady prowadzenia pastwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego", wprowadzona do stosowania zarzdzeniem nr 5 Prezesa GUGiK z dnia 10 lipca 1987 r. Instrukcja techniczna "G-1 Pozioma osnowa geodezyjna", wprowadzona do stosowania zarzdzeniem nr 4 Prezesa GUGiK z dnia 19 lutego 1979 r., zmieniona zarzdzeniem nr 5 Prezesa GUGiK z dnia 23 lipca 1983 r. (Dz.Urz. GUGiK Nr 2, poz. 6). techniczna "G-2 Wysokociowa osnowa geodezyjna", wprowadzona do stosowania zarzdzeniem nr 4 Prezesa GUGiK z dnia 11 kwietnia 1980 r., zmieniona zarzdzeniem nr 6 Prezesa GUGiK z dnia 23 lipca 1983 r. (Dz.Urz. GUGiK Nr 2, poz. 7). Instrukcja techniczna "G-3 Geodezyjna obsługa inwestycji", wprowadzona do stosowania zarzdzeniem nr 5 Prezesa GUGiK z dnia 11 kwietnia 1980 r. Instrukcja techniczna "G-4 Pomiary sytuacyjne i wysokociowe", wprowadzona do stosowania zarzdzeniem nr 7 Prezesa GUGiK z dnia 28 czerwca 1979 r., zmieniona zarzdzeniem nr 7 Prezesa GUGiK z dnia 23 lipca 1983 r. (Dz.Urz. GUGiK Nr 2, poz. 8). (Dz.Urz. GUGiK Nr 2, poz. 6). Instrukcja techniczna "K-1 Mapa zasadnicza", wprowadzona do stosowania zarzdzeniem Prezesa GUGiK z dnia 9 lutego 1979 r., zmieniona zarzdzeniem nr 1 Prezesa GUGiK z dnia 24 lutego 1984 r. (Dz.Urz. GUGiK Nr 1, poz. 1). *) Instrukcja techniczna "K-2 Mapy topograficzne do celów gospodarczych", wprowadzona do stosowania zarzdzeniem nr 3 Prezesa GUGiK z dnia 9 lutego 1979 r. Instrukcja techniczna "K-3 Mapy tematyczne", wprowadzona do stosowania zarzdzeniem nr 1 Prezesa GUGiK z dnia 12 stycznia 1980 r. Instrukcja techniczna "K-1 Podstawowa mapa kraju", wprowadzona do stosowania przez Głównego Geodet Kraju pismem z dnia 16 maja 1995 r.* Instrukcja techniczna "K-1 Mapa zasadnicza", wydana w 1998 r. przez Głównego Geodet Kraju. Instrukcja techniczna "G-7 Geodezyjna ewidencja sieci uzbrojenia terenu", wydana w 1998 r. przez Głównego Geodet Kraju Rok wydania 1992 1987 1980-1983 1979-1984 1979 1980 1995 1998 1998 3
Instrukcje pogrubione s standardami krajowego systemu informacji o terenie ju wprowadzonymi w ycie. Poza tym opracowane s i czekaj na nowelizacj rozporzdzenia w sprawie standardów nastpujce instrukcje: 1. Instrukcja O-1/O-2 Ogólne zasady wykonywania prac geodezyjnych i kartograficznych rok opracowania 2000 poprawione w roku 2002 i 2005. 2. Instrukcja G-2 szczegółowa pozioma i wysokociowa osnowa geodezyjna i przeliczenia współrzdnych midzy układami rok opracowania 2000 3. Instrukcja G-3 Pomiary i opracowania realizacyjne rok opracowania 2000 poprawiona w roku 2003 i 2005. 4. Instrukcja G-4 Pomiary sytuacyjne i wysokociowe rok opracowania 2000 poprawiona w roku 2002 i 2005. 5. G-5/G-8 Ewidencja gruntów i budynków Kilka lat temu trwały prace nad instrukcj O-3/O-4 Prowadzenia pastwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego oraz kompletowania dokumentacji prac geodezyjnych i kartograficznych. W opracowaniu szczegółowym podane zostan przykłady rozmijania si zapisów standardów z wymaganiami społeczestwa informacyjnego w zakresie geodezji i kartografii. Wytyczne techniczne zalecane przez GGGiK do stosowania: - G-1.1 Pomiary astronomiczne i opracowanie ich wyników - 1980 - nie stosowana(archiwalne) - G-1.2 Pomiary grawimetryczne i opracowanie ich wyników - 1984 r. - G-1.3 Pomiary pola magnetycznego Ziemi i opracowanie ich wyników 1982 r. - G-1.4 Budowle triangulacyjne - 1973 r. - G-1.5 Szczegółowa osnowa pozioma. Projektowanie, pomiar i opracowanie wyników - 1990 G-1.6 Przegldy i konserwacje punktów geodezyjnych, grawimetrycznych i magnetycznych 1986 r. - G-1.7 Centralne banki osnów geodezyjnych, grawimetrycznych i magnetycznych - 1985 r. - nie stosowane (nieaktualne) - G-1.8 Aerotriangulacja analityczna 1984 r. - G-1.9 Katalog znaków geodezyjnych oraz zasady stabilizacji punktów 1984 r. - G-1.10 Formuły odwzorowawcze i parametry układów współrzdnych - 2001 - G-2.1 Podstawowa osnowa wysokociowa. Projektowanie, pomiar i opracowanie wyników - 1983 r. - G-2.2 Szczegółowa osnowa wysokociowa. Projektowanie. pomiar i opracowanie wyników - 1983 r. - G-3.1 Osnowy realizacyjne 1987 r. - G-3.2 Pomiary realizacyjne 1987 r. - G-3.4 Inwentaryzacja zespołów urbanistycznych, zespołów zieleni i obiektów architektury - 1981 r. - G-4.1 Sieci modularne 1986 r. - G-4.2 Uczytelnianie fotogrametrycznych zdj lotniczych i pomiary uzupełniajce dla mapy zasadniczej 1982 r. - G-4.3 Bezporednie pomiary wysokociowe 1981 r. - G-4.4 Prace geodezyjne zwizane z podziemnym uzbrojeniem terenu 1987 r. - G-5.4 Opracowanie dokumentacji wyjciowej do odnowienia ewidencji gruntów z zastosowaniem technologii fotogrametrycznych 1992 r. - Standard wymiany informacji geodezyjnej SWING -1995 r. - K-1.1 Metryka mapy zasadniczej - 1980 r - K-1.2 Mapa zasadnicza. Aktualizacja i modernizacja 1987 r. - K-1.3 Mapa zasadnicza. Opracowanie pierworysu z pomiarów bezporednich 1981 r. 4
- K-1.4 Mapa zasadnicza. Opracowanie pierworysu rzeby terenu z istniejcych materiałów kartograficznych 1987 r. - K-1.5 Mapa zasadnicza. Opracowanie pierworysu autogrametrycznego sytuacji i rzeby terenu 1990 r. - K-1.6 Mapa zasadnicza. Opracowanie pierworysu na podkładzie fotomapy lub ortofotomapy - 1982 r - K-1.7 Mapa zasadnicza w wersji rozwarstwionej. Metody sporzdzania i zasady reprodukcji - 1987 r. - K-1.9 Sporzdzanie pierworysu mapy. Materiały kartograficzne, sprzt krelarski, tusze, technika rysowania 1987 r. - K-1.10 Podział treci podstawowej mapy kraju - 1996 r. - K-1/K-3.10 Reprodukcja kartograficzna małonakładowa. Metody i technologie - 1981 r. - K-2.1 Mapy topograficzne. Opracowanie pierworysów i aktualizacja map w skalach 1:5000 i 1:10 000 1985 r. - K-2.2 Mapy topograficzne. Opracowanie czystorysów map w skalach 1:5000 i 1:10 000-1985 r. - Zasady redakcji mapy topograficznej w skali 1:10 000. Wzory znaków - 1999 r. - Zasady redakcji mapy topograficznej w skali 1:50 000. Katalog znaków - 1998 r. - K-2.3 Sporzdzanie map fotograficznych - 1983 r. - K-2.4 Metryka mapy topograficznej (1:5000, 1:10 000) 1980 r. - K-2.5 Metryka mapy topograficznej (1:25 000, 1:50 000) 1980 r. - K-2.6 Metryka mapy topograficznej (1:100 000, 1:200 000, 1:500 000) - 1980 r. - K-2.7 Zasady wykonywania prac fotolotniczych - 1999 r. - K-3.1 Mapy społeczno-gospodarcze w skalach 1:5000, 1:10 000 i 1:25 000 (12 czci). pierwsze 1982 r. - K-3.2 Sporzdzanie map inynieryjno-gospodarczych zakładów przemysłowych metod stereofotogrametryczn 1981 r. - K-3.3 Mapa przegldowa uzbrojenia terenu - 1987 r. - K-3.4 System Informacji o Terenie. Mapa Hydrograficzna Polski skala 1:50 000, w formie analogowej i numerycznej - 1997 r. - K-3.6 System Informacji o Terenie. Mapa Sozologiczna Polski skala 1:50 000, w formie analogowej i numerycznej - 1997 r. Podsumowanie. Istnieje potrzeba powołania stałych zespołów ds. standardów w geodezji i kartografii oraz publikacji w Internecie standardów perspektywicznych na kadym etapie opracowywania standardu. Prawie wszystkie standardy i wytyczne techniczne wymagaj natychmiast dostosowania do obecnych zapisów prawnych oraz innowacji technicznych. Ryszard Staniszewski Starostwo Powiatowe w Pabianicach 5