Rozważania nt. możliwości postępowania z refulatem na podstawie aktualnego stanu prawnego Alicja Tatarczuk Alicja Tatarczuk Główny specjalista Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Szczecinie 1
Źródła prawa Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U z 2013 r., poz. 21) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2014 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. z 2014 r., poz. 1923) Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013 r. poz. 1235 ze zm.) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. Nr 213 poz. 1337 ze zm.) 2
DEFINICJA odpady każda substancja lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do których pozbycia się jest obowiązany refulat brak definicji 3
Definicja c.d. Art. 2. -Przepisów ustawy nie stosuje się do: (3) niezanieczyszczonej gleby i innych materiałów występujących w stanie naturalnym, wydobytych w trakcie robót budowlanych, pod warunkiem, że materiał ten zostanie wykorzystany do celów budowlanych w stanie naturalnym na terenie, na którym został wydobyty; (7) osadów przemieszczanych w obrębie wód powierzchniowych w celu związanym z gospodarowaniem wodami lub drogami wodnymi, zarządzaniem wodami lub urządzeniami wodnymi lub ochroną przed powodzią bądź ograniczaniem skutków powodzi i susz, rekultywacją, refulacją, pozyskiwaniem lub uzdatnianiem terenu, jeżeli osady te nie są niebezpieczne; 4
Katalog odpadów 17 05 Gleba i ziemia (włączając glebę i ziemię z terenów zanieczyszczonych oraz urobek z pogłębiania) 17 05 03* Gleba i ziemia, w tym kamienie, zawierające substancje niebezpieczne (np. PCB) 17 05 04 Gleba i ziemia, w tym kamienie, inne niż wymienione w 17 05 03 17 05 05* 17 05 05* Urobek z pogłębiania zawierający lub zanieczyszczony substancjami niebezpiecznymi 17 05 06 Urobek z pogłębiania inny niż wymieniony w 17 05 05 5
Dotychczasowe działania Odkładanie na polach refulacyjnychurobku niezanieczyszczonego w celu uzdatniania i rekultywacji terenu -stanowiącego odpady inne niż niebezpieczne Przekazywanie na składowiska odpadów przemysłowych (na kwatery) urobku zanieczyszczonego. Podstawa prawna procedura określona w art. 4 ust. 1 pkt 3 ustawy o odpadach oraz par. 4 rozp. Rady Ministrów z dnia 13.05.2004 r. w sprawie warunków, w których uznaje się, że odpady nie są niebezpieczne (Dz. U. Nr 128, poz. 1347) 6
SKŁADNIKI, KTÓRE MOGĄ POWODOWAĆ, ŻE ODPADY SĄ ODPADAMI NIEBEZPIECZNYMI beryl, związki: berylu, wanadu, chromu (VI), kobaltu, związki niklu, miedzi, cynku, arsen, związki arsenu, selen, związki selenu, związki srebra, kadm, związki: kadmu, cyny, antymon, związki antymonu, tellur, związki telluru, związki baru z wyjątkiem siarczanu baru, rtęć, związki rtęci, 7
c.d. tal, związki talu, ołów, związki ołowiu, siarczki nieorganiczne, nieorganiczne związki fluoru, z wyjątkiem fluorku wapnia, cyjanki nieorganiczne, następujące metale alkaliczne lub metale ziem alkalicznych: lit, sód, potas, wapń, magnez w postaci niezwiązanej, kwaśne roztwory lub kwasy w postaci stałej, roztwory zasadowe i zasady w postaci stałej, azbest (pył i włókna), fosfor, związki fosforu, z wyjątkiem fosforanów mineralnych, karbonylki metali, 8
Dobra Praktyka Pobieranie i badanie próbek w celu badania stężeń substancji brak regulacji prawnych Rozporządzenie z dnia 16.04.2002 r. w sprawie rodzajów oraz stężeń substancji, które powodują, że urobek jest zanieczyszczony (Dz. U. Nr 55 poz. 498) utraciło moc prawną w dniu 23.01.2013 r. 9
Projekt nowego rozporządzenia Z dnia 15 lipca 2014 r. w sprawie odzysku odpadów poza instalacjami i urządzeniami Odpad o kodzie 170506 urobek z pogłębiania inny niż wymieniony w 170505* może zostać poddany procesowi odzysku R5 zgodnie z podanymi warunkami: Budowa budowli hydrotechnicznych takich jak sztuczne wyspy, nabrzeża, wały, pomosty, pirsy lub inne obiekty infrastruktury portowej, oraz budowli przeciwpowodziowych, zabezpieczenia brzegu pod warunkiem, że zostało to uwzględnione w decyzji wydanej na podstawie przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym lub prawa budowlanego, a planowane działania nie spowodują bezpośredniego zagrożenia szkodą w środowisku lub szkody w środowisku w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 30 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie. 10
c.d. W przypadku, gdy wynika to z wymogów technicznych urobek (osady) poddawany jest procesom odwodnienia i stabilizacji z zastosowaniem np. odpowiednich materiałów bądź substancji stosownie do warunków geotechnicznych i funkcji terenu. Wykorzystany urobek musi spełniać określone warunki, tj. takie same jak w nieobowiązującym rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 16.04.2002 r. w sprawie rodzajów oraz stężeń substancji, które powodują, że urobek jest zanieczyszczony (Dz. U z 2002 r. Nr 55, poz. 498). 11
Postępowania w sprawie ocen oddziaływania na środowisko i Naturę 2000 Ocena, czy dla przedsięwzięcia wymagane jest uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach lub Ocena, czy niezbędne jest przeprowadzenie postępowania w sprawie ocen oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000. Kwalifikacja przedsięwzięcia na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. Nr 213 poz. 1337 ze zm.) 12
Rodzaje przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko 33) porty lub śródlądowe drogi wodne pozwalające na żeglugę statków o nośności większej niż 1 350 t, w rozumieniu ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 857, z późn. zm. 4); 34) porty lub przystanie morskie, w rozumieniu ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o portach i przystaniach morskich (Dz. U. z 2010 r. Nr 33, poz. 179), w tym infrastruktura portowa służąca do załadunku i rozładunku, połączona z lądem lub położona poza linią brzegową, do obsługi statków o nośności większej niż 1 350 t, w rozumieniu ustawy z dnia 18 września 2001 r. Kodeks morski (Dz. U. z 2009 r. Nr 217, poz. 1689 oraz z 2010 r. Nr 127, poz. 857) oraz ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej, z wyłączeniem przystani dla promów; 13
Rodzaje przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko 62) porty lub śródlądowe drogi wodne, inne niż wymienione w 2 ust. 1 pkt33; 63) przystanie śródlądowe: a) dla nie mniej niż 10 statków, w tym statków używanych wyłącznie do uprawiania sportu lub rekreacji, o których mowa w ustawie z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej, b) wykorzystujące linię brzegową na długości większej niż 20 m; 64) porty lub przystanie morskie, inne niż wymienione w 2 ust. 1 pkt 34; 65) budowle przeciwpowodziowe, z wyłączeniem przebudowy wałów przeciwpowodziowych polegającej na doszczelnieniu korpusu wałów i ich podłoża, w celu ograniczenia możliwości ich rozmycia i przerwania w czasie przechodzenia wód powodziowych, a także regulacja wód lub ich kanalizacja rozumiana jako zagospodarowanie wód umożliwiające ich wykorzystanie do celów żeglugowych; 14
Rodzaje przedsięwzięć mogących potencjanie znacząco oddziaływać na środowisko 69) przedsięwzięcia ochrony brzegów morskich oraz zabezpieczające przed wpływami morza, a także inne przedsięwzięcia powodujące zmianę strefy brzegowej, w tym wały, mola, pirsy, z wyłączeniem ich konserwacji lub odbudowy; 15
Formy ochrony przyrody 1) obszary Natura 2000 Ptasie 21 + Siedliskowe 64 2) parki narodowe -2 3) rezerwaty przyrody -116 4) parki krajobrazowe -7 Pozostałe formy ochrony przyrody: obszary chronionego krajobrazu pomniki przyrody stanowiska dokumentacyjne użytki ekologiczne zespoły przyrodniczo-krajobrazowe ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów 16
Pomocne dokumenty 1) Akty prawne powołujące ww. formy ochrony przyrody 2) Zapisy studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego gmin 3) miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego 4) SDF Standardowe Formularze danych dla obszarów Natura 2000 5) Plany Zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 6) Waloryzacja przyrodnicza województwa zachodniopomorskiego (Szczecin, 2010) 7) inne 17
Na terenie województwa zachodniopomorskiego wyznaczono 21 Obszarów ptasich oraz 64 Obszary siedliskowe Znaczna część ostoi ptasich i Znaczna część ostoi ptasich i siedliskowych zajmuje przynajmniej częściowo ten sam obszar. Tym samym województwo zachodniopomorskie jest jednym z przodujących w Polsce pod względem liczby i udziału powierzchniowego wyznaczonych ostoi ptasich i siedliskowych.
Obszar specjalnej ochrony ptaków Zalew Szczeciński PLB320009 ZAGROŻENIA wędkarstwo, zmiany zailenia, składowanie śmieci, odkładanie wybagrowanego materiału,zabudowa rozproszona, zmiana sposobu uprawy, drapieżnictwo, inna działalność górnicza i wydobywcza, usuwanie osadów, pozbywanie się odpadów z gospodarstw domowych/obiektów rekreacyjnych, polowanie, żeglarstwo, chwytanie, trucie, kłusownictwo, zalesianie terenów otwartych, zarzucanie pasterstwa, brak wypasu, eutrofizacja (naturalna), linie elektryczne i telefoniczne, zasypywanie terenu, melioracje i osuszanie (ogólnie), odpady i ścieki, infrastruktura sportowa i rekreacyjna, koszenie, ścinanie trawy, inne rodzaje aktywności człowieka związane z urbanizacją, przemysłem, pożary i gaszenie pożarów, nawadnianie oraz stosowanie biocydów, hormonów i substancji chemicznych. 19
USTAWA z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. z 2014 r., poz. 210) SZKODA w środowisku -art. 6 pkt11 rozumie się przez to negatywną, mierzalną zmianę stanu lub funkcji elementów przyrodniczych, ocenioną w stosunku do stanu początkowego, która została spowodowana bezpośrednio lub pośrednio przez działalność prowadzoną przez podmiot korzystający ze środowiska: a) w gatunkach chronionych lub chronionych siedliskach przyrodniczych, mającą znaczący negatywny wpływ na osiągnięcie lub utrzymanie właściwego stanu ochrony tych gatunków lub siedlisk przyrodniczych, 20
USTAWA z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. z 2014 r., poz. 210) z tym że szkoda w gatunkach chronionych lub chronionych siedliskach przyrodniczych nie obejmuje uprzednio zidentyfikowanego negatywnego wpływu, wynikającego z działania podmiotu korzystającego ze środowiska zgodnie z: decyzją, o której mowa w art. 34 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody lub decyzją, o której mowa w art. 56 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, lub zatwierdzonym planem urządzenia lasu, dla którego przeprowadzono strategiczną ocenę oddziaływania na środowisko, decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach lub postanowieniami, o których mowa w art. 90 ust. 1 i art. 98 ust. 1 ustawy OOŚ, 21
USTAWA z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. z 2014 r., poz. 210) b) w wodach, mającą znaczący negatywny wpływ na potencjał ekologiczny, stan ekologiczny, chemiczny lub ilościowy wód, c) w powierzchni ziemi, przez co rozumie się zanieczyszczenie gleby lub ziemi, w tym w szczególności zanieczyszczenie mogące stanowić zagrożenie dla zdrowia ludzi; 22
USTAWA z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. z 2014 r., poz. 210) Kryteria oceny wystąpienia szkody w środowisku określa Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 kwietnia 2008 r. (Dz. U. z 2008 r. Nr 82, poz. 501) 23
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ 24