Instrukcja Zaznacz prawidłową odpowiedź. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna. Czas na rozwiązanie testu wynosi 75 minut. 1. 11 kwietnia 017 roku była pełnia Księżyca. W tym samym dniu, pełnia Księżyca wypadała/wypadnie również: a. w 1808 roku b. w 1819 roku c. w 69 roku d. w 08 roku. Rok księżycowy, liczony według pojawień się nowego Księżyca, może mieć: a. 340 dni b. 365 dni c. 354 dni d. 387 dni 3. Jasnością powierzchniową nazywamy: a. ilość światła odbitego od danej powierzchni b. jasność całej powierzchni danego obiektu c. jasność, jaką ma ustalony fragment powierzchni d. jasność, jaką miałaby idealnie odbijająca światło powierzchnia 4. Jasność powierzchniowa gwiazd: a. jest taka sama jak ich jasność całkowita b. jest niemierzalna dla zdecydowanej większości gwiazd c. jest najlepiej poznana dla Wegi d. jest z definicji większa od ich magnitudo 5. Jasność powierzchniową mierzy się: a. przyjmując, że jest się na powierzchni badanego obiektu b. tylko dla obiektów rozciągłych c. wyłącznie dla Słońca d. jasności powierzchniowej nie da się zmierzyć 6. Rektascensja i deklinacja to współrzędne w: a. układzie współrzędnych równikowych równonocnych b. układzie współrzędnych horyzontalnych c. układzie współrzędnych geograficznych d. układzie współrzędnych równikowych godzinnych 7. Uszereguj obiekty, zaczynając od obiektu posiadającego największą optyczną jasność powierzchniową: a. Słońce, centrum galaktyki w Andromedzie, Księżyc, Wenus b. centrum galaktyki w Andromedzie, Słońce, Księżyc, Wenus c. Słońce, Wenus, Księżyc, centrum galaktyki w Andromedzie d. Księżyc, Słońce, centrum galaktyki w Andromedzie, Wenus. 8. Gwiazda A ma wyższą temperaturę niż gwiazda B. Większa ekstynkcja jest związana z gwiazdą A, zaś poczerwienienie jest identyczne dla obu gwiazd. Gwiazda A ma jasność obserwowaną 5 mag, a gwiazda B 6 mag. Mając te dane i korzystając ze wzoru d jasność obserwowana w filtrze V, V x jasność absolutna w filtrze V, A v ekstynkcja: 1+ ( V V Av )/5 10 x =, gdzie d odległość, V a. wiemy, że gwiazda A leży dalej niż gwiazda B b. wiemy, że gwiazda A leży bliżej niż gwiazda B 1
c. wiemy, że gwiazda A leży w tej samej odległości co gwiazda B d. podane dane nie są wystarczające, aby określić względne położenie gwiazd A i B 9. Dla obserwatora na Ziemi paralaksa gwiazd spowodowana ruchem obiegowym Ziemi zależy od: a. odległości danej gwiazdy od Ziemi b. jasności gwiazdy c. pory roku d. wielkości teleskopu obserwatora 10. Wskaż zdanie prawdziwe: a. Jasność obserwowana gwiazdy nie zależy od jej odległości od obserwatora. b. Jasność obserwowana gwiazdy nie zależy od jej jasności absolutnej. c. Jasność obserwowana gwiazdy nie zależy od stopnia ekstynkcji międzygwiazdowej. d. Żadne z powyższych zdań nie jest prawdziwe. 11. Wskaż zdanie prawdziwe: a. Paralaksa dla gwiazdy Wega jest większa niż 1. b. Gwiazda Tau Ceti ma paralaksę mniejszą niż 0.5. c. Gwiazda Tau Ceti ma większą paralaksę niż Proxima Centauri. d. Paralaksa dla gwiazdy Wega wynosi ok. 1. 1. Gwiazda o typie widmowym F0I: a. jest gwiazdą ciągu głównego b. jest większa od gwiazdy F0V c. jest mniejsza od gwiazdy A0V d. ma wyższą temperaturę od gwiazdy o typie widmowym B0I 13. W którym z poniższych przypadków odległości są poprawnie uszeregowane od najmniejszej do największej? a. jednostka astronomiczna, parsek, kilometr, rok świetlny b. kilometr, rok świetlny, parsek, jednostka astronomiczna c. kilometr, jednostka astronomiczna, rok świetlny, parsek d. kilometr, jednostka astronomiczna, parsek, rok świetlny 14. Wskaż zdanie nieprawdziwe: a. Planeta karłowata Makemake jest większa od planety karłowatej Eris. b. Przeciętna odległość Ziemi od Słońca wynosi jedną jednostkę astronomiczną. c. Dla obserwatora na Ziemi Słońce i Księżyc mają na niebie prawie takie same rozmiary. d. Okres rotacji Księżyca wokół jego własnej osi jest taki sam jak jego okres orbitalny wokół Ziemi. 15. Impuls właściwy: a. informuje nas, jakie będzie całkowite Delta V rakiety dla danego rodzaju paliwa b. jest proporcjonalny do prędkości gazów wylotowych z dyszy c. określa czas pracy silnika rakietowego d. informuje nas, jaki procent paliwa może być wykorzystany do rozpędzenia rakiety 16. Równanie Ciołkowskiego: a. wiąże prędkość końcową rakiety z prędkością gazów wylotowych b. jest funkcją liniową masy początkowej i końcowej statku
c. jest funkcją logarytmiczną prędkości gazów wylotowych d. mówi nam, że różnica masy początkowej i końcowej rakiety pomnożona przez prędkość gazów wylotowych jest równa prędkości końcowej rakiety 17. Ciekły wodór: a. nie może być zastosowany w jądrowych silnikach rakietowych b. może być przechowywany w temperaturze pokojowej c. jest gęstszy od nafty d. przy zastosowaniu ciekłego tlenu jako utleniacza jest bardziej wydajnym paliwem niż paliwa stałe 18. Wskaż zdanie prawdziwe: a. Technologia jądrowego silnika rakietowego jest niezbędna do zbudowania pojazdu SSTO. b. SSTO osiąga orbitę okołoziemską razem ze zbiornikiem paliwa, którego masa ogranicza masę ładunku użytecznego. c. SSTO służy przede wszystkim do lotów na Księżyc. d. SSTO przy starcie wykorzystuje dodatkowe odrzucone rakiety pomocnicze na paliwo stałe. 19. Załóżmy, że rakieta Sokół leci z planety Vulcan na odpowiednią orbitę planety Quaoar. Podczas podróży musi zwiększyć swoją prędkość o 10 km/s, żeby znaleźć się na orbicie Vulcana, następnie przyspieszyć o 6 km/s, żeby dolecieć w pobliże planety Quaoar. Później, Sokół musi zwolnić o 4 km/s aby wejść na orbitę kołową, a potem dokonać manewru poprawkowego zwalniającego jej ruch o 1 km/s. Jakie jest całkowite Delta V (całościowa zmiana prędkości) tej rakiety podczas całej podróży?: a. 0 km/s b. 11 km/s c. 1 km/s d. 19 km/s 0. Wskaż zdanie prawdziwe: a. Za pomocą twierdzenia wirialnego można opisywać gwiazdozbiory. b. Za pomocą twierdzenia wirialnego można wyznaczyć średnią prędkość gwiazd w polu grawitacyjnym generowanym przez masę M. c. Promień wirialny jest równy promieniowi gromady gwiazd. d. Prędkości gwiazd w gromadzie są równe prędkościom wyznaczonym z twierdzenia wirialnego. 1. Wskaż zdanie prawdziwe: a. Masa gromady Plejady jest mniejsza od masy Słońca. b. Plejady to gromada, która nie zmienia położenia na niebie jej prędkość kątowa wynosi 0. c. Średnica gromady Plejady wynosi mniej niż 1 o na niebie. d. Potrafimy wyznaczyć odległość do środka gromady Plejady za pomocą paralaksy.. Pewna gwiazda znajduje się w odległości pc. Ile wynosi jej paralaksa heliocentryczna: a. mniej niż 1 b. 1 c. d. więcej niż 3
3. Przez jaki czas w ciągu nocy Wielki Wóz znajduje się pod horyzontem, jeżeli obserwacje prowadzimy z południowej Polski? a. przez całą noc b. przez prawie pół doby c. przez 0 godzin d. czas ten zależy od pory roku 4. Jaką deklinację posiadają gwiazdy okołobiegunowe obserwowane z Krakowa? a. większą od ok. 40 o b. mniejszą od 0 o c. mniejszą od ok. 40 o d. deklinacja gwiazd nie ma tutaj znaczenia 5. Jaki rozmiar miałaby przeskalowana średnica Słońca, jeśli odpowiednio przeskalowana odległość Ziemia-Księżyc wynosi 10 cm? a. ok. 3,6 cm b. ok. 36 cm c. ok. 360 cm d. ok. 3600 cm 6. Po jakim czasie wystrzelony z Ziemi pocisk lecący z jednostajną prędkością 3600 km/h doleci do Słońca? a. po 8 godzinach i 15 minutach b. po ok. 18 dniach c. po ok. 5 latach d. po czasie większym niż wynosi obecny wiek Wszechświata 7. Astrograf to: a. geograf specjalizujący się w zagadnieniach astronomicznych b. kamera fotograficzna sprzężona z teleskopem c. astronom zajmujący się wpływem zjawisk kosmicznych na Ziemię d. średniowieczny przyrząd metalowy służący do wyznaczania pozycji (np. wysokości) gwiazd 8. Pas całkowitego zaćmienia Słońca w sierpniu 017 roku będzie przebiegał m. in. przez: a. Egipt b. Słowację i północny skrawek Węgier c. Zjednoczone Emiraty Arabskie d. Stany Zjednoczone Ameryki Północnej 9. Które z poniższych określeń nie odnoszą się do Słońca? a. fotosfera b. chromosfera c. egzosfera d. atmosfera 30. Jednym z nauczycieli Kopernika był: a. Jan Dantyszek (Johannes von Hoefen) b. Wojciech z Brudzewa (Albertus de Brudzewo) c. Jerzy Joachim Retyk (Georg Joachim von Lauchen) d. Jan Brożek (Ioannes Broscius) 31. Jan Heweliusz napisał następujące dzieło: a. Selenografia: lub opisanie Księżyca b. Matematyczne zasady filozofii przyrody c. Nowa astronomia d. nie napisał żadnego z powyższych dzieł, lecz nadał nazwy kilku gwiazdozbiorom 3. Która z niżej wymienionych nazw nie pasuje do pozostałych? 4
a. promieniowanie gamma b. promieniowanie rentgenowskie c. promieniowanie kosmiczne d. fale elektromagnetyczne 33. Cefeidy to: a. nazwa roju meteorytów b. gwiazdy zmienne, których okres zmian jest proporcjonalny do ich jasności absolutnej c. gwiazdy zmienne zakryciowe krótkookresowe d. gwiazdy zmienne, których pierwowzorem jest najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Cefeusza 34. Jaki jest związek jasności obserwowanej obiektu z odległością tego obiektu od nas? a. jasność ta jest odwrotnie proporcjonalna do kwadratu odległości b. jasność ta jest wprost proporcjonalna do kwadratu odległości c. jasność ta nie zależy od odległości d. jasność ta jest odwrotnie proporcjonalna do pierwiastka z odległości 35. W roku 1965 A. Penzias i R. Wilson odkryli: a. rozszerzanie się Wszechświata b. promieniowanie wodoru neutralnego c. promieniowanie reliktowe d. istnienie ciemnej materii w gromadzie Virgo 36. Jaki rozmiar (promień) powinna mieć Ziemia aby przy aktualnej masie mogła być czarną dziurą? (stała grawitacji G wynosi 11 6,6741 10 m 3 /(kg s ), zaś masa Ziemi 4 wynosi 6 10 kg): a. ok. 1 mm b. ok. 1 cm c. ok. 10 cm d. ok. 1 m 37. Trzecie prawo Keplera opisujące związek pomiędzy promieniem orbity (r) a okresem obiegu (T) ma postać: 3 a. = b. = 3 3 c. = d. = 3 38. Rok świetlny to: a. ok. 9,5 10 15 km b. ok. 9,5 10 15 m c. ok. 9,5 10 16 m d. ok. 9,5 10 16 km 39. Planetę Uran odkrył: a. Jan Heweliusz b. nieznany starożytny astronom c. W. Herschel d. U.J. Leverrier 40. W układzie geocentrycznym Ptolemeusza wokół nieruchomej Ziemi poruszają się Księżyc i Słońce po okręgach zwanych: a. deferentami b. elipsami c. epicyklami d. analemmami 5
41. Uzupełnij zdanie: Paralaksa to kąt, pod jakim widzimy z odległej gwiazdy. a. średnicę orbity Ziemi b. jednostkę astronomiczną c. Układ Słoneczny d. żadna z powyższych odpowiedzi nie jest prawdziwa 4. Okres, jaki upłynął od momentu powstania Wszechświata do 10-44 sekundy nazywamy: a. erą hadronową b. erą Plancka c. erą leptonową d. erą promieniowania 43. Droga Mleczna oraz M31: a. oddalają się od siebie na skutek rozszerzania się Wszechświata b. zbliżają się do siebie c. oddalają się od siebie na skutek przyspieszania ekspansji Wszechświata d. pozostają w tych samych odległościach a. ok. 8 tyś. lat świetlnych b. ok. kpc c. ok. 8 10 10 km d. żadna z powyższych odpowiedzi nie jest prawdziwa 45. Które z obserwacji astronomicznych nie są związane z soczewkowaniem grawitacyjnym światła? a. obserwacje położeń gwiazd tuż przy tarczy słonecznej podczas całkowitego zaćmienia Słońca b. obserwacje odległych galaktyk znajdujących się za innymi masywnymi galaktykami c. wykrywanie planet pozasłonecznych d. pomiar przesunięcia ku czerwieni galaktyk 44. W jakiej odległości od centrum Galaktyki znajduje się Słońce? 6