Strategia Rozwoju Miasta Zamość do roku 2020

Urząd Miasta Zamość Strategia Rozwoju Miasta Zamość do roku 2020 TOM III Wdrożenie Strategii Rozwoju Miasta Zamość do roku 2020 Zamość, lipiec wrzesień 2014 roku

Spis treści 1. WPROWADZENIE... 3 2. ZASADY ZARZĄDZANIA STRATEGIĄ... 4 3. PROGRAMOWANIE ROZWOJU MIASTA (ELEMENTY SYSTEMU ZARZĄDZANIA STRATEGIĄ)... 5 4. SYSTEM MONITOROWANIA... 6 5. WSKAŹNIKI DLA POSZCZEGÓLNYCH CELÓW OPERACYJNYCH I ZADAŃ REALIZACYJNYCH... 7 6. WSPÓŁPRACA Z PARTNERAMI SPOŁECZNYMI PRZY REALIZACJI STRATEGII... 14 /3 2

1. WPROWADZENIE Strategia Rozwoju Miasta Zamość do roku 2020 jest dokumentem kierunkowym, swoistą mapą drogową, stanowiącą podstawę do podejmowania skoordynowanych działań przez wszystkich partnerów społecznych Miasta. Pozwala to na kompleksowe ujęcie zrównoważonego rozwoju Miasta. Kompleksowe podejście, będące cechą planowania strategicznego powoduje, iż realizacja tak określonej strategii jest wspólnym zadaniem władz samorządowych i wszystkich parterów społecznych w Mieście. Bardzo ważnym aspektem jest uspołecznienie procesu wdrażania Strategii przy udziale głównych partnerów społecznych. Dla realizacji Strategii niezbędne będzie podejmowanie działań: samodzielnych przez władze Miasta, samodzielnych przez podmioty sektora prywatnego, samodzielnych przez organizacje pozarządowe, indywidualnych przez mieszkańców i ich nieformalne grupy i środowiska, wspólnych z udziałem parterów z różnych sektorów (publicznego, prywatnego i pozarządowego). Wynika z tego, iż bardzo ważnym, a jednocześnie trudnym zadaniem będzie zaangażowanie wszystkich kluczowych dla rozwoju Miasta partnerów społecznych. Powodzenie w tym zakresie jest uzależnione od zdolności do wzajemnej komunikacji, radzenia sobie z różnicami interesów poszczególnych partnerów i grup, wspólnego definiowania problemów i celów, a następnie wspólnych przedsięwzięć. W okresie wdrażania Strategii władze Miasta mogą występować w różnych rolach, w tym jako: bezpośredni samodzielny realizator działań, inicjator i animator działań, uczestnik działań podejmowanych wspólnie z innymi partnerami, wspierający organizacyjnie, technicznie i finansowo działania podejmowane przez partnerów lokalnych, operator centrum lokalnej informacji i komunikacji w Mieście. Wdrożenie Strategii przez władze Miasta wymaga stosowania operacyjnych narzędzi planistycznych, pozwalających na podjęcie ostatecznych decyzji, które działania i przy jakich zaangażowanych środkach własnych oraz zewnętrznych będą realizowane. Tymi narzędziami władz Miasta będą: wieloletnia prognoza finansowa, miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, budżet Miasta, konkretne projekty i programy, aplikacje o zewnętrzne źródła dofinansowania, polityki szczegółowe Miasta (stanowiące zbiór spójnych zasad odnoszących się do określonej dziedziny życia/funkcjonowania Miasta), pozwalające podejmować powtarzalne decyzje według tych samych kryteriów, zadania wyznaczane urzędnikom Miasta i jednostkom podległym Miastu. /3 3

2. ZASADY ZARZĄDZANIA STRATEGIĄ Skuteczna realizacja strategii opiera się na następujących zasadach: 1. Kompleksowe (całościowe) podejście. 2. Posiadanie zintegrowanych celów strategicznych i operacyjnych oraz zadań realizacyjnych. 3. Koncentracja środków na zadania o największych korzyściach społecznych. 4. Weryfikowanie planów i działań z punktu widzenia zgodności z zasadami zrównoważonego rozwoju. 5. Rozwijanie współpracy partnerów społecznych. 6. Otwarta komunikacja z mieszkańcami. 7. Współpraca z partnerami w otoczeniu regionalnym, krajowym i międzynarodowym. 8. Stały monitoring realizacji strategii. 9. Konsekwencja w realizacji zadań dla długookresowych celów strategii. Zasady zrównoważonego rozwoju: 1. Zachowanie szansy dla przyszłych pokoleń na realizację ich potrzeb. 2. Poszanowanie zasobów ze względu na ich ograniczoność. 3. Harmonizowanie ekologicznych, społecznych i ekonomicznych celów rozwoju. 4. Długookresowe podejście do analizowania, planowania i urzeczywistniania celów rozwoju. /3 4

3. PROGRAMOWANIE ROZWOJU MIASTA (ELEMENTY SYSTEMU ZARZĄDZANIA STRATEGIĄ) Schemat 1 Mapa programowania rozwoju Miasta Strategie, plany branżowe i funkcjonalne, programy lokalne Rodzaje dokumentów planistycznych Miasta Zamość Strategia Rozwoju Miasta Zamość do roku 2020 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Wieloletnia Prognoza Finansowa Zewnętrzne dokumenty planistyczne ogólne i sektorowe Europa 2020 Strategia Rozwoju Kraju 2020 Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020 Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 Program Współpracy z NGO Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Projekty Miasta, partnerów społecznych i gospodarczych Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego Budżet Miasta Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego RPO Województwa Lubelskiego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Projekty realizowane przez Miasto Realizacja planów rozwoju Miasta Projekty i zadania realizowane przez NGO Projekty realizowane przez sektor prywatny Jednostki wdrażające programy operacyjne UE i inne Obsługa wniosków i finansowania projektów System monitorowania i ewaluacji rozwoju Miasta Monitoring Procedura monitoringu i ewaluacji Wskaźniki monitoringu i ewaluacji Pozyskiwanie danych, badania Raportowanie wyników 5

4. SYSTEM MONITOROWANIA Proces monitorowania obejmuje: Zdefiniowanie wskaźników dla poszczególnych celów operacyjnych i zadań realizacyjnych Strategii, Określenie procedury monitorowania, Wyznaczenie referatów i osób odpowiedzialnych za pozyskiwanie, przetwarzanie i udostępnianie poszczególnych grup wskaźników, Koordynowanie procesu monitorowania i administrowania bazą danych. Schemat 2 Procedura monitorowania 1. Pozyskiwanie i dokumentowanie danych 2. Weryfikacja danych 3. Edycja wskaźników i porównanie z planowanymi Zakres monitoringu 4. Wnioskowanie na podstawie wskaźników 5. Formułowanie rekomendacji 6. Udostępnianie wskaźników, wniosków i rekomendacji 7. Wprowadzanie korekt do planów i sposobów działania Wykorzystywanie wyników monitoringu do zarządzania rozwojem Miasta Opracowanie: Jacek Dębczyński, Agnieszka Esz, ResPublic 6

5. WSKAŹNIKI DLA POSZCZEGÓLNYCH CELÓW OPERACYJNYCH i ZADAŃ REALIZACYJNYCH Do każdego z celów operacyjnych i możliwych zadań realizacyjnych zostały zaprojektowane wskaźniki dla systemu monitorowania rozwoju Miasta, które będą mogły być również wykorzystane przy opracowywaniu wniosków o dofinansowanie projektów ze środków zewnętrznych. Do każdego z celów operacyjnych zostały przypisane odpowiednie jednostki organizacyjne Urzędu Miasta odpowiedzialne za realizację i monitorowanie poszczególnych celów operacyjnych i zadań realizacyjnych. Każdy z celów ma wskazaną wiodącą komórkę organizacyjną. Jednostki organizacyjne Urzędu Miasta będą prowadziły działania w oparciu o programy i dokumenty operacyjne odpowiednio do swojej odpowiedzialności za realizację poszczególnych celów, zgodnie Mapą programowania rozwoju Miasta (schemat 1). 7

Obszar: Społeczny Cel strategiczny nr 1: Poprawa standardu i jakości życia mieszkańców Cel operacyjny Proponowane wskaźniki Liczba miejsc pracy utworzonych dla osób niepełnosprawnych na ogólną liczbę osób niepełnosprawnych zarejestrowanych jako osoby bezrobotne [szt.] 1.1. Poprawa zabezpieczenia materialnego osób znajdujących się Stopa bezrobocia (procentowy udział liczby bezrobotnych w liczbie ludności w najtrudniejszej sytuacji ekonomicznej aktywnej zawodowo tzn. pracującej i bezrobotnej)1 [%] Średni czas poszukiwania zatrudnienia [w miesiącach od momentu zarejestrowania się w Powiatowym Urzędzie Pracy] Liczba miejsc dla osób niepełnosprawnych w placówkach opieki [szt.] 1.2. Zapewnienie miejsca pobytu i zamieszkania osobom Liczba miejsc dla osób starszych i wymagających opieki w placówkach opieki w trudnej sytuacji życiowej [szt.] Liczba kamer monitoringu miejskiego [szt.] Liczba zarejestrowanych przestępstw na 1000 ludności [szt.] Wskaźnik wykrywalności przestępstw (liczba przestępstw wykrytych w danym roku łącznie z wykrytymi po podjęciu z umorzenia) do liczby przestępstw stwierdzonych w danym roku, powiększony o liczbę przestępstw 1.3. Podwyższony poziom bezpieczeństwa w Mieście stwierdzonych w podjętych postępowaniach a umorzonych w latach poprzednich z powodu niewykrycia sprawców) [%] Wartość środków przeznaczanych na doposażenie jednostek ratownictwa [PLN] Liczba programów profilaktycznych, informacyjnych i edukacyjnych w zakresie bezpieczeństwa [szt.] 1.4. Poprawa dostępności i jakości usług medycznych Liczba wybudowanych i/lub zmodernizowanych placówek zdrowia [szt.] 1 http://old.stat.gov.pl/gus/definicje_plk_html.htm?id=poj-866.htm 8

1.5. Zwiększenie dostępu do usług oraz infrastruktury pomocowej dla osób i rodzin potrzebujących wsparcia 1.6. Zwiększona dostępność opieki nad dziećmi do lat trzech oraz dostępność przedszkoli 1.7. Atrakcyjna oferta spędzania czasu dla dzieci i młodzieży 1.8. Wzrost poziomu jakości kształcenia dzieci i młodzieży Obszar: Społeczny Liczba doposażonych placówek zdrowia [szt.] Liczba przeprowadzonych kampanii informacyjnych w zakresie zapobiegania i leczenia chorób cywilizacyjnych [szt.] Liczba przeprowadzonych rocznie badań diagnostycznych i konsultacji specjalistycznych [szt.] Liczba zorganizowanych akcji, badań profilaktycznych [szt.] Liczba przedsięwzięć poprawiających dostępność badań specjalistycznych zrealizowanych na terenie miasta [szt.] Liczba placówek rehabilitacyjnych działających na terenie miasta [szt.] Liczba funkcjonujących placówek całodobowej opieki, w tym rodzinnych, ośrodków wsparcia dla osób starszych i niepełnosprawnych [szt.] Liczba osób korzystających placówek całodobowej opieki, w tym rodzinnych, ośrodków wsparcia dla osób starszych i niepełnosprawnych [os.] Liczba wspartych organizacji pozarządowych prowadzących placówki wsparcia dziennego [szt.] Liczba zmodernizowanych obiektów systemu pomocy społecznej, pieczy zastępczej i wsparcia rodziny [szt.] Liczba dzieci oczekujących na przyjęcie do żłobka [os.] Liczba osób uczestniczących w zajęciach w ramach ognisk pracy pozaszkolnej i młodzieżowych domów kultury [os.] Liczba osób korzystających z oferty dzielnicowych ośrodków kultury [os.] Średni wynik egzaminu szóstoklasisty [%] Średni wynik egzaminu gimnazjalnego [%] Średni wynik egzaminu maturalnego [%] Średnia liczba uczniów przypadająca na 1 komputer w szkołach podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych [os.] Liczba nauczycieli mianowanych i dyplomowanych do łącznej liczby nauczycieli [os.] 9

1.9. Dostępna, całoroczna, różnorodna o wysokim standardzie i atrakcyjności oferta wydarzeń kulturalnych wpływająca na kształtowanie kompetencji odbiorców Obszar: Społeczny Liczba wydarzeń (m.in. kulturalnych, sportowych i naukowych) o charakterze lokalnym, regionalnym, krajowym i międzynarodowym [szt.] 1.10. Dostępna szeroka, atrakcyjna oferta sportowo-rekreacyjna Liczba osób korzystających z obiektów sportowo-rekreacyjnych w ramach wejść biletowanych [os.] Liczba uczestników programów profilaktycznych i promujących zdrowie [os.] Liczba mieszkańców miasta przypadających na 1 boisko [os.] Liczba mieszkańców miasta przypadających na 1 salę/halę gimnastyczną [os.] Udział budżetu partycypacyjnego w wydatkach bieżących miasta [%] 1.11. Rozwinięte społeczeństwo obywatelskie wysoki kapitał Frekwencja podczas głosowania budżetu partycypacyjnego [%] społeczny Liczba przeprowadzonych konsultacji społecznych [szt.] 1.12. Świadome i bezpieczne społeczeństwo informacyjne Liczba usług publicznych udostępnionych on-line przez Urząd miasta [szt.] Obszar: Potencjałów i zasobów Miasta Cel strategiczny nr 2: Wysoki poziom rozwoju infrastruktury technicznej i dostępności mieszkań oraz zachowania zasobów naturalnych (przy jednoczesnym zachowaniu wysokiego stopnia integracji przestrzeni w Mieście) Cel operacyjny Proponowane wskaźniki 2.1. Rozwinięta infrastruktura techniczna w Mieście Długość w km zbudowanej i zmodernizowanej sieci sanitarnej kanalizacyjnej [km] Długość w km zbudowanej i zmodernizowanej sieci deszczowej kanalizacyjnej [km] Długość w km zbudowanej i zmodernizowanej sieci wodociągowej [km] Długość w km zbudowanej i zmodernizowanej sieci gazowej [km] % mieszkań podłączonych do miejskiej sieci ciepłowniczej [%] 10

2.2. Rozwinięte systemy komunikacji w Mieście i z Miastem 2.3. Rozwinięte zasoby mieszkaniowe 2.4. Zachowany ład przestrzenny w Mieście 2.5. Zwiększona powierzchnia terenów rekreacyjnych i zieleni w Mieście 2.6. Wysokie standardy zachowania środowiska naturalnego w Mieście Obszar: Potencjałów i zasobów Miasta Średni wiek taboru komunikacji publicznej [lata] Liczba nowo zakupionego taboru [szt.] Liczba zmodernizowanego taboru [szt.] Liczba wypadków/kolizji drogowych [szt.] Długość w km zbudowanych i zmodernizowanych dróg [km] Długość w km zbudowanych i zmodernizowanych ścieżek rowerowych [km] Liczba budynków mieszkalnych stanowiących własność miasta i spółek miejskich poddanych rewitalizacji [szt.] Liczba budynków mieszkalnych stanowiących własność lub współwłasność miasta i spółek miejskich poddanych termomodernizacji [szt.] Średnia powierzchnia użytkowa mieszkania na 1 mieszkańca w nowo wybudowanych budynkach mieszkalnych [m 2 ] Powierzchnia terenów przygotowanych pod budownictwo mieszkaniowe w ciągu roku przez miasto i spółki miejskie [ha] Nakłady finansowe przeznaczone na utrzymanie i porządkowanie przestrzeni publicznych [PLN] Liczba budynków, w których przeprowadzono remont elewacji [szt.] Liczba miejsc dostosowanych do grupowego spędzania czasu wolnego w przestrzeni publicznej [szt.] Liczba wykonanych remontów w zakresie likwidacji barier architektonicznych [szt.] Powierzchnia przestrzeni publicznych ujętych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego [ha] % powierzchni terenów sportowo-rekreacyjnych w łącznej powierzchni miasta [%] Udział terenów zieleni w całkowitej powierzchni miasta [%] Wdrożony program ochrony środowiska [szt.] Liczba programów edukacji ekologicznej skierowanych do mieszkańców [szt.] 11

Obszar: Potencjałów i zasobów Miasta Stopień stężenia pyłami PM10 [µg/m 3 ] Obszar: Potencjałów i zasobów Miasta Cel strategiczny nr 3: Rozwinięta infrastruktura społeczna i turystyczna w Mieście Cel operacyjny Proponowane wskaźniki 3.1. Wysoki standard techniczny i funkcjonalny obiektów infrastruktury społecznej 3.2. Poprawa dostępności infrastruktury turystycznej w Mieście Liczba nowych obiektów użyteczności publicznej [szt.] Liczba zmodernizowanych obiektów użyteczności publicznej [szt.] Długość w km wytyczonych ścieżek spacerowych oraz szlaków turystycznych [km] Obszar: Gospodarka i promocja Miasta Cel strategiczny nr 4: Wysoki stopień wykorzystania potencjału gospodarczego Zamościa Cel operacyjny Proponowane wskaźniki 4.1. Rozwinięta przedsiębiorczość mieszkańców 4.2. Wyższy stopień zorganizowania przedsiębiorców 4.3. Wzrost nakładów inwestycyjnych przedsiębiorstw 4.4. Wyższy poziom innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw Liczba podmiotów prowadzących działalność gospodarczą na 1000 mieszkańców [szt.] Liczba przedsiębiorstw będących członkami związków gospodarczych [szt.] Liczba klastrów w mieście [szt.] Liczba podmiotów będących członkami klastrów [szt.] Wpływy z podatków z nowych inwestycji [PLN] Liczba dużych przedsiębiorstw [szt.] Wpływy z podatków lokalnych płaconych przez duże przedsiębiorstwa [PLN] Liczba wydarzeń wspierających rozwój przedsiębiorczości i innowacyjności [szt.] 12

Obszar: Gospodarka i promocja Miasta Liczba osób studiujących na uczelniach na terenie Zamościa [os.] 4.5. Utrzymanie i rozwój oferty szkolnictwa wyższego w Mieście Wartość środków finansowych przeznaczonych na działania wspierające rozwój bazy naukowo-dydaktycznej [PLN] Liczba osób, które korzystały z oferty studiów podyplomowych [os.] Liczba promocji inicjatyw promujących współpracę biznesu z nauką [szt.] Liczba uczniów szkół zawodowych, którzy odbyli praktyki w przedsiębiorstwach [os.] Liczba przedsiębiorstw przyjmujących uczniów szkół zawodowych 4.6. Wzrost dostępności wykwalifikowanych pracowników, na praktyki [szt.] Liczba uczniów, którzy skorzystali z doradztwa zawodowego [os.] dostosowanie kształcenia zawodowego do potrzeb i Procent absolwentów szkół znajdujących zatrudnienie po ukończeniu szkoły wymagań rynku pracy [%] Liczba spotkań doradczych dla uczniów związanych z możliwością podejmowania działalności gospodarczej [szt.] Liczba działań aktywizujących i edukacyjnych dla osób młodych trwale bezrobotnych i zagrożonych Liczba miejsc noclegowych [szt.] 4.7. Utrzymywanie i rozwój funkcji turystycznych Miasta Liczba udzielonych noclegów [szt.] Liczba turystów odwiedzających [os.] Obszar: Gospodarka i promocja Miasta Cel strategiczny nr 5: Wysoki prestiż i wzmocniony pozytywny wizerunek Zamościa Cel operacyjny 5.1. Zwiększone zainteresowanie prowadzeniem działalności gospodarczej w Mieście 5.2. Wysoki poziom zainteresowania ofertą turystyczną Zamościa Proponowane wskaźniki Liczba podmiotów, które uzyskały wsparcie promocyjne ze strony miasta [szt.] Liczba firm, które uczestniczyły w wydarzeniach zorganizowanych w ramach wspierania przedsiębiorczości w Zamościu [szt.] Wartość środków finansowych przeznaczanych na promowanie Zamościa jako miasta przyjaznego dla turystów [PLN] 13

6. WSPÓŁPRACA Z PARTNERAMI SPOŁECZNYMI PRZY REALIZACJI STRATEGII Cele współpracy: 1. Zwiększenie udziału społeczności w działaniach na rzecz realizacji celów Strategii Rozwoju Miasta Zamość do roku 2020, w tym poprawy warunków życia mieszkańców. 2. Zwiększenie poczucia tożsamości mieszkańców z Miastem. 3. Zbieranie opinii i wniosków niezbędnych przy podejmowaniu decyzji przez władze Miasta. 4. Wysoki poziom zaufania mieszkańców do działań podejmowanych przez władze Miasta. Zasady współpracy: partnerstwo, respektowanie odmiennych opinii na wspólne sprawy, prawo do krytyki, zaangażowanie we wspólne sprawy, dobra wola, jasność intencji, gotowość do współpracy, respektowanie wspólnych uzgodnień. Formy współpracy z partnerami społecznymi: 1. spotkania konsultacyjne, 2. warsztaty projektowe, 3. forum partnerów społecznych, 4. spotkania władz z mieszkańcami, 5. spotkania władz z przedstawicielami organizacji sektora prywatnego i pozarządowego, 6. konferencje, 7. seminaria, 8. imprezy promocyjne, 9. badania ankietowe, 10. strona internetowa. Zadania Miasta w zakresie współpracy z partnerami społecznymi: 1. Prowadzenie bazy danych o partnerach społecznych i realizowanych z ich udziałem działań. 2. Utrzymywanie kontaktu drogą internetową z partnerami społecznymi. 3. Przygotowywanie harmonogramów bieżących działań w zakresie wspólnych działań i komunikacji. 4. Realizacja działań zgodnie z harmonogramem. 5. Zapewnianie warunków technicznych i lokalowych do spotkań. 6. Opracowywanie wyników spotkań i konsultacji. 7. Przygotowywanie materiałów dla mediów. 8. Przygotowywanie i udostępnianie prezentacji multimedialnych. 9. Inicjowanie wspólnych przedsięwzięć pomiędzy sektorem publicznym, prywatnym i organizacjami pozarządowymi. 10. Organizowanie konkursów dla organizacji pozarządowych na realizację programów społecznych zgodnych ze Strategią. 14