dr Jerzy M. NIEPSUJ Warszawa/Londyn UKSW/PUNO, r.

Podobne dokumenty
dr Jerzy M. NIEPSUJ Warszawa/Londyn UKSW/PUNO, r.

dr Jerzy M. NIEPSUJ Warszawa/Londyn UKSW/PUNO, r.

BUDUJMY CYWILIZACJĘ ŻYCIA

Zasady życia społecznego. Katolicka Nauka Społeczna

Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH

Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PONADPODSTAWOWYCH

WSTĘP DO HISTORII ZBAWIENIA. Chronologia Geografia Treść Przesłanie

Boże spojrzenie na człowieka 1

ETYKA Poziomy refleksji i metodologia argumentacji. ks. dr Artur Aleksiejuk

EGZAMIN MATURALNY 2010 FILOZOFIA

Etyka problem dobra i zła

Rozwój ku pełni człowieczeństwa w nauczaniu Papieża Jana Pawła II

dr Jerzy M. NIEPSUJ Warszawa/Londyn UKSW/PUNO, r.

Dylematy w pracy socjalnej. psychicznymi

X. NAUCZANIE KOŚCIOŁA

KARTA INFORMACYJNA UCZESTNIKA XIV GIMNAZJALNEGO KONKURSU FILOZOFICZNEGO

PRAWA CZŁOWIEKA W BIOMEDYCYNIE. ks. Artur Aleksiejuk

KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 1. Koordynator Dr Dominika Sozańska Zespół dydaktyczny

OSOBA RODZINA NARÓD. Fundacja Deo et Patriae im. Prof. Mieczysława Alberta Krąpca OP. Polskie Towarzystwo Filozofii Systematycznej

Etyka Tożsamość i definicja. Ks. dr Artur Aleksiejuk

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wartości w wychowaniu

Czym jest etyka zawodowa?

20. godz. wykład; 10. godz. - ćwiczenia

Jan Paweł II - encyklika Fides et Ratio o relacjach między wiarą a rozumem

NAZWA MODUŁU KSZTAŁCENIA Teologia moralna szczegółowa I: Bioetyka teologiczna

1. Dyscypliny filozoficzne. Andrzej Wiśniewski Wstęp do filozofii Materiały do wykładu 2015/2016

Widzieć Oceniać Działać. czyli trochę o metodzie formacji w

dr Jerzy M. NIEPSUJ Warszawa/WSAiSM, r.

ZESPÓŁ SZKÓŁ INTEGRACYJNYCH IM. POWSTAŃCÓW WIELKOPOLSKICH W INOWROCŁAWIU

14 godz. wykład; 6 godz. - ćwiczenia

16 godz. wykład, 14 godz. - ćwiczenia. dr Jolanta Kurosz

Wymagania do przedmiotu Etyka w gimnazjum, zgodne z nową podstawą programową.

Cele nauczania w ramach przedmiotu - religia.

dr Jerzy M. NIEPSUJ Londyn, r.

Cele i zadania stawiane przed uczniem w ramach zajęć etyki.

Etyka pomiędzy teorią a praktyką. Dr Mariusz Szynkiewicz Instytut Filozofii UAM, ZFTiRC

PRACA ZBIOROWA ELŻBIETA GIL, NINA MAJ, LECH PROKOP. ILUSTROWANY KATALOG POLSKICH POCZTÓWEK O TEMATYCE JAN PAWEŁ II. PAPIESKIE CYTATY I MODLITWY.

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne

Pięćdziesiątnica i Paruzja. 2. Jak być lojalnym wobec Pana i swego dziedzictwa kościelnego: proroctwo i instytucja

22 października ŚW. JANA PAWŁA II, PAPIEŻA. Wspomnienie obowiązkowe. [ Formularz mszalny ] [ Propozycje czytań mszalnych ] Godzina czytań.

Podstawy moralności. Prawo moralne

dr Jerzy M. NIEPSUJ Parafia Jezusa Miłosiernego w Croydon, r.

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW NAUK O RODZINIE STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA - PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI

Słowo wstępne. Z PRACY swojej ma człowiek pożywać chleb: bo z pracy rąk twoich będziesz pożywał, będziesz szczęśliwy i dobrze ci będzie (Ps 128,2)

SZKOLNY PROGRAM WYCHOWAWCZY

Czy i jak możliwe jest rozstrzygnięcie sporu etycznego o IVF? Zbigniew Szawarski Komitet Bioetyki przy Prezydium PAN

SEMINARIA STUDIA STACJONARNE II STOPNIA INSTYTUT PEDAGOGIKI. Zakład Wczesnej Edukacji. Katedra Podstaw Pedagogiki

Nowe liceum i technikum REFORMA 2019

Dlaczego chrześcijańskie wychowanie?

Wstęp. Cele kształcenia

Św. Augustyn, Wyznania, przekład Z. Kubiak, Znak, Kraków 1997

Baruch Spinoza ( )

DOPUSZCZALNOŚĆ EKPSERYMENYU MEDYCZNEGO W STANACH NAGŁYCH I ZAGROŻENIA ŻYCIA THE ADMISSIBILITY OF RESEARCH IN EMERGENCY MEDICINE

DZIENNIK ZAJĘĆ PRAKTYCZNYCH NA KIERUNKU PIELĘGNIARSTWO PODSTAWOWA OPIEKA ZDROWOTNA

Granice. w procesie wychowania. Iwona Janeczek

Immanuel Kant: Fragmenty dzieł Uzasadnienie metafizyki moralności

Wykład 4: Etyka w Akademii Krakowskiej Dr Magdalena Płotka

Pismo Święte podstawowym źródłem treści w programach. Kościoła Zielonoświątkowego w RP

Prawa osób doświadczających bezdomności oraz prawo do mieszkania w Polsce

Prawo do sprzeciwu sumienia farmaceuty

Socjologia. Dla rocznika: 2015/2016. Zarządzania, Informatyki i Finansów. Opis przedmiotu

KIERUNEK SOCJOLOGIA Pytania na egzamin licencjacki Studia stacjonarne i niestacjonarne I stopnia Obowiązują od roku akad.

Wybrane zagadnienia z filozofii i etyki (wybieralny) - opis przedmiotu

Badania naukowe. Tomasz Poskrobko. Metodyka badań naukowych

Profesora Mieczysława Gogacza ujęcie etyki. Dawid Lipski Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

PRAWA PACJENTA W ZAKRESIE OPIEKI PIELĘGNIARSKO- POŁOŻNICZEJ TERESA KRUCZKOWSKA

Opieka paliatywna a opieka hospicyjna

BY STANĄĆ TWARZĄ W TWARZ

Modlitwa powierzenia się św. Ojcu Pio

KLASYCZNA KONCEPCJA RELIGII

Kryteria oceniania z religii klasa VII. Błogosławieni, którzy szukają Jezusa. Wydawnictwo Jedność. Ocena celująca:

Zasady Etyki Zawodowej Służby BHP

I. Ty ścieżkę życia mi ukażesz

Zauważamy, że nowe sytuacje w rodzinach, a także w życiu społecznym, ekonomicznym, politycznym i kulturalnym. domagają się

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku SYLABUS W CYKLU KSZTAŁCENIA 2014/2016. Filozofia i bioetyka

POCZUCIE TOŻSAMOŚCI W KONTEKŚCIE SPOŁECZNOŚCI NARODOWO - PAŃSTWOWEJ

Andrzej Pułło ZASADY USTROJU POLITYCZNEGO PAŃSTWA

Albert Camus ( ) urodził się w Algierii w rodzinie robotniczej, zginął w wypadku samochodowym pod Paryżem w 1960 roku;

KIERUNEK SOCJOLOGIA. Zagadnienia na egzamin licencjacki na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych I stopnia

INFORMATYKA a FILOZOFIA

Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk

Sprawozdanie ze spotkania. z Białegostoku, Drohiczyna, Ełku, Łomży i Siedlec Drohiczyn, 24 maja 2018 r.

Na zakończenie nauki w klasie IV uczeń potrafi:

In hora mortis meae voca me, et iube me venire ad te. w godzinę śmierci wezwij mnie i każ mi przyjść do Siebie. wieku,17)

II B 1. Nazwa przedmiotu Teologia moralna fundamentalna. II B 2. Kod przedmiotu (course code) II B 3. Typ przedmiotu (type Obowiązkowy

KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI

WSHiG Karta przedmiotu/sylabus

OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA

Filozofia przyrody, Wykład V - Filozofia Arystotelesa

Godność człowieka w hospicjum stacjonarnym

KODEKS ETYKI BIOENERGOTERAPEUTY I RADIESTETY

SCENARIUSZ LEKCJI DO DZIAŁU:

a ochrona praw pacjenta Warszawa, 11 lutego 2008 r.

1. Nazwa jednostki Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych. dr n. med. Grażyna Rogala-Pawelczyk

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: PEDAGOGIKA. I. Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia wraz z uzasadnieniem

BŁOGOSŁAWIONY KSIĄDZ JERZY POPIEŁUSZKO

CHARAKTERYSTYKA DRUGIEGO STOPNIA POLSKIEJ RAMY KWALIFIKACJI DLA KIERUNKU: NAUKI O RODZINIE

POLITOLOGIA Studia I stopnia. Profil ogólnoakademicki

Symbol EKO S2A_W01 S2A_W02, S2A_W03, S2A_W03 S2A_W04 S2A_W05 S2A_W06 S2A_W07 S2A_W08, S2A_W09 S2A_W10

Przyjaźń jako relacja społeczna w filozofii Platona i Arystotelesa. Artur Andrzejuk

Transkrypt:

dr Jerzy M. NIEPSUJ Warszawa/Londyn UKSW/PUNO, 22.02.2009 r.

Praca stworzyła człowieka! Ora et labora! Arbeit macht frei! Kto nie pracuje ten nie je! 2

PLAN WYKŁADU 1. Wprowadzenie wyjaśnienie i uzasadnienie tematu, nawiązania do poprzednich wykładów. 2. Pytania o pracę: - Czym jest praca? - Co jest celem pracy? - Jaki sens ma ludzka praca? (Jaką rolę odgrywa praca w życiu człowieka?) 3. Czy praca jest dobrem czy złem, jak chcą niektórzy? (Czy praca ma swój wymiar etyczny? Czy jest wartością moralną?) 4. Jakie miejsce zajmuje praca w hierarchii wartości człowieka? 5. Czy człowiek pracuje aby żyć, czy żyje aby pracować? 6. Czy praca jest dla człowieka czy człowiek dla pracy? 3 7. Wnioski.

MOTTO / / z pewnością praca jest <<rzeczą starą>> - tak starą jak człowiek i jego życie na ziemi. Równocześnie zaś ogólna sytuacja człowieka w świecie współczesnym, rozpoznawana i analizowana w różnych aspektach geograficznych, kulturalnych i cywilizacyjnych, domaga się tego, aby odsłaniać nowe znaczenia pracy ludzkiej a także, aby sformułować nowe zadania, jakie w tej dziedzinie stoją przed każdym człowiekiem, przed rodziną, przed poszczególnymi narodami i całą ludzkością. (Jan Paweł II, Encyklika Laborem exercens, 4 Znak 7-9 (332-334), Kraków 1982, s.1121.

MOTTO / / Człowiek dzisiejszy zdaje się być stale zagrożony przez to, co jest jego własnym wytworem, co jest wynikiem pracy jego rąk, a zarazem i bardziej jeszcze pracy jego umysłu, dążeń jego woli. (Jan Paweł II, Redemtor hominis,op.cit.,s.38). 5

MOTTO: / / Praca jest przede wszystkim procesem zachodzącym między człowiekiem a przyrodą, procesem, w którym człowiek poprzez swoją działalność realizuje, reguluje i kontroluje wymianę materii z przyrodą. / / jako twórczyni wartości użytkowych, jako praca użyteczna, jest tedy praca warunkiem istnienia człowieka, niezależnym od wszelkich ustrojów społecznych, jest wieczną, przyrodzoną koniecznością umożliwiającą wymianę materii między człowiekiem a przyrodą, a więc umożliwiającą życie ludzkie. (K.Marks, Kapiał, Tom Pierwszy, Warszawa 1951, s.188 i 45) 6

1. WPROWADZENIE WYJAŚNIENIE I UZASADNIENIE TEMATU, SFORMUŁOWANIE HIPOTEZ ROBOCZYCH (BADAWCZYCH) Tematem wykładu jest praca jako jeden z dylematów etycznych współczesnego człowieka. A ponieważ nie ma pracy bez człowieka, przeto w rzeczywistości tematem wykładu jest człowiek w szerokim kontekście tej rzeczywistości, jaką jest praca (Laborem exercens, 1). Zatem, punkt ciężkości niniejszych rozważań spoczywa na człowieku, czyli wolnej, świadomej i zdolnej do samostanowienia osobie, co ex difinitione implikuje konieczność etycznego spojrzenia na pracę. Hipotezy robocze: 1. Problematyka pracy 7

LITERATURA PRZEDMIOTU 1. Stefan Kardynał Wyszyński, Duch pracy ludzkiej. Myśli o wartości pracy. Księgarnia Św. Wojciecha, Wyd.II (III), Poznań 1957. 2. Jan Paweł II, Laborem exercens, "Znak" 7-9 (332-334), Kraków 1982. 3. Jan Paweł II, Pamięć i tożsamość, Kraków 2005. 4. K. Marks, Kapitał, t.1, KiW, Warszawa 1951. 5. Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym "Gaudium et spes", w: Sobór Watykański II. Konstytucje, Dekrety, Deklaracje. Tekst polski, Pallottinum, Wyd.III. 6. Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Biblia Tysiąclecia. W przekładzie z języków oryginalnych. Opracował Zespól Biblistów Polskich z inicjatywy Benedyktynów Tynieckich. Wyd. Pallottinum, Poznań 2000. 8

2.Pytania o pracę: Rzeczywistość ludzkiej pracy od wieków rodzi pytania m.in.: Czym jest praca? Czemu służy i co jest celem pracy? Jaki sens ma ludzka praca? (Jaką rolę odgrywa praca w życiu człowieka?) Czy praca jest dobrem czy złem, jak chcą niektórzy? (Czy praca ma swój wymiar etyczny?) Jakie miejsce zajmuje praca w hierarchii wartości człowieka? Czy człowiek pracuje aby żyć, czy żyje aby pracować? Czy praca jest dla człowieka czy człowiek dla pracy? Dlaczego brak pracy (bezrobocie) wstrząsa człowiekiem najbardziej? Znane są przede wszystkim ściśle ekonomiczne czy socjologiczne określenia pojęcia pracy. Ale praca ma także swój uchwytny wymiar etyczny. I on nas tu przede wszystkim interesuje. 9

3. Czym jest i czemu służy praca? Wg ks. Józefa Tischnera / /praca jest szczególną formą rozmowy człowieka z człowiekiem, służącą podtrzymywaniu i rozwojowi ludzkiego życia. Krócej: praca to rozmowa w służbie życia. [ ] Nie można rozpatrywać etycznego aspektu pracy w oderwaniu od wartości, jaką jest dla człowieka życie. [ ] Praca bądź służy życiu, gdy podtrzymuje życie i zapewnia jego rozwój (praca rolnika, lekarza, budowniczego domu itp.), bądź nadaje życiu głębszy sens (praca artysty, filozofa, kapłana). (J.Tischner, Etyka solidarności, s.23 i 25). 10

Jaka działalność człowieka nie jest pracą? Nie jest więc pracą w znaczeniu etycznym taka działalność człowieka, która zamiast służyć życiu, przynosi śmierć. - Nie jest pracą zabijanie ludzi w obozie koncentracyjnym czy łagrze, - Nie jest pracą rzemiosło wojenne najeźdźców, którzy wolą rabować niż pracować, - Czy zdrada Judasza była pracą (mimo, że otrzymał wynagrodzenie)? NIE, bo nie służyła ona życiu ludzkiemu. 11

2. Sens i wyzysk pracy Praca uzyskuje wartość i godność dzięki wartości życia, któremu służy! Sens pracy musi uwzględniać słowa dla człowieka. Postawmy więc sobie pytanie: Jak ja pojmuję pracę? Czy dla mnie, moja praca jest formą służby człowiekowi? Spojrzenie etyczne na pracę domaga się, abyśmy wciąż uwzględniali człowieka. Kiedy mamy do czynienia z wyzyskiem pracy? Czy współcześnie mamy do czynienia z moralnym wyzyskiem pracy? Na czym on polega? 12

Podobnie jak kłamstwo jest chorobą mowy, tak wyzysk jest chorobą pracy (Tischner, s.27). Co to jest wyzysk? To jest kłamstwo pracy. Istota wyzysku jego zasadniczy znak, to niepotrzebne cierpienie. Takie cierpienie nie wynika z naturalnego oporu tworzywa, lecz jest pośrednio lub bezpośrednio dziełem innego, jakoś związanego ze mną człowieka. Gdy nieurodzajna ziemia zmusza rolnika do zwiększonego wysiłku, nie ma w tym wyzysku. Ale, gdy dzieje się to z winy innego człowieka, to jest wyzysk. 13

Czy praca może być prawdziwa? Czy wartość prawdy odnosi się do pracy, podobnie jak się odnosi do mowy? Tak! Prawdziwa praca to praca służąca życiu i wyrastająca z porozumienia i kontynuująca je. Czy praca może być chora? Tak! Gdy zostaje naruszona właściwa hierarchia wartości w stosunku pracy, tj.: (Jan Paweł II, Laborem exercens, s.7) - osoby przed rzeczą, - pracy przed kapitałem i - etyki przed techniką. 14

WNIOSKI Zasadniczym powołaniem etyki jest odpowiedzieć na pytanie, jak ze względów moralnych należy postępować. Taki sposób uprawiania etyki nie wszystkich zadawalał. Np. Władysława Tatarkiewicza. Według Niego etyka w pierwszym rzędzie powinna udzielić odpowiedzi na pytanie, które przedmioty są dobre, a które złe. To mając przede wszystkim na uwadze można dopiero przystąpić do ustalenia właściwych reguł postępowania. Mając powyższe na uwadze: Dylemat etyczny współczesnego człowieka w związku z pracą polega przede wszystkim na tym, że: zostaje naruszona właściwa hierarchia wartości w stosunku pracy, tj.: - osoby przed rzeczą, - pracy przed kapitałem i - etyki przed techniką. Praca człowieka staje się wówczas nie prawdziwa i chora (Praca stanowi jeden z podstawowych dylematów etycznych współczesności, tak w wymiarze jednostkowym, jak i rodzinnym, społecznym (narodowym), wspólnotowym oraz ogólnoludzkim (globalnym); Możemy mówić o moralnej powinności pracy nad pracą jaka ciąży na każdym człowieku. 15

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ 16