Jan Paweł II - encyklika Fides et Ratio o relacjach między wiarą a rozumem

Transkrypt

1 Jan Paweł II - encyklika Fides et Ratio o relacjach między wiarą a rozumem Adam Piłat AGH Akademia Górniczo Hutnicza Katedra Automatyki i Inżynierii Biomedycznej Al. A. Mickiewicza 30, Kraków Kraków, r.

2 Materiały źródłowe Jan Paweł II, Fides et Ratio, O relacjach między wiarą a rozumem, Encyklika, Rzym, r. Przemówienie Jana Pawła II na spotkaniu z rektorami ponad 200 wyższych uczelni z okazji rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika w Auli Wielkiej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, r. ( Doktor Honoris Causa AGH 2000 Papież Jan Paweł II, Biuletyn AGH, kwiecień 2011, nr 40, Spotkanie Ojca Świętego Jana Pawła II z pracownikami AGH r. ( rticle&id=517:23&catid=76:kwiecie-2011-nr-40) Biuletyn AGH wydanie okolicznościowe - grudzień 2007 r. str. 12

3 Kraków, r. Fot. Arturo Mari Traktujemy Ojca Świętego jak inżyniera świata, inżyniera dusz ludzkich Rektor AGH prof. R. Tadeusiewicz

4 Toruń, r. Fot. R.Rzepecki Chociaż dla samego Kopernika jego odkrycie stało się źródłem jeszcze większego podziwu dla Stwórcy świata i potęgi rozumu ludzkiego, to dla wielu było powodem poróżnienia rozumu z wiarą.

5 Wolna od uprzedzeń lektura tych stronic Pisma uświadamia nam bardzo wyraźnie, że w tekstach tych zawarta jest nie tylko wiara Izraela, ale także dorobek cywilizacyjny nie istniejących już kultur.

6 Nie jest przypadkiem, że gdy autor święty pragnie ukazać wizerunek mędrca, opisuje go jako człowieka, który miłuje prawdę i szuka jej: Szczęśliwy mąż, który się ćwiczy w mądrości i który się radzi swego rozumu, który rozważa drogi jej w swym sercu i zastanawia się nad jej ukrytymi sprawami... (Syr. 14, 20)

7 Cechą wyróżniającą tekst biblijny jest przeświadczenie, że istnieje głęboka i nierozerwalna jedność między poznaniem rozumowym a poznaniem wiary. Wiara wkracza nie po to, by pozbawić rozum autonomii albo ograniczyć przestrzeń jego działania, lecz po to tylko, by uzmysłowić człowiekowi, że w tych wydarzeniach objawia się i działa Bóg Izraela.

8 Nie ma więc powodu do jakiejkolwiek rywalizacji między rozumem a wiarą: rzeczywistości te wzajemnie się przenikają, każda zaś ma własną przestrzeń, w której się realizuje.

9 3 podstawowe zasady: uznanie faktu, że ludzkie poznanie jest nieustanną wędrówką; wyraża świadomość, iż na tę drogę nie może wejść człowiek pyszny, który mniema, że wszystko zawdzięcza własnym osiągnięciom; opiera się na «bojaźni Bożej», która każe rozumowi uznać niczym nieograniczoną transcendencję Boga, a zarazem Jego opatrznościową miłość w kierowaniu światem

10 Wielu spotkałem takich ludzi, którzy chcieliby oszukiwać, ale takiego, który by chciał być oszukiwany, nie spotkałem. (Św. Augustyn)

11 Codzienne doświadczenie cierpienia własnego i cudzego, liczne wydarzenia dokonujące się na naszych oczach, które w świetle rozumu wydają się niewytłumaczalne - wszystko to wystarcza, aby zmusić nas do postawienia sobie dramatycznego pytania o sens.

12 Hipotezy mogą fascynować, ale nie przynoszą zaspokojenia. W życiu każdego człowieka przychodzi chwila, kiedy bez względu na to, czy się do tego przyznaje, czy też nie, odczuwa on potrzebę zakorzenienia swojej egzystencji w prawdzie uznanej za ostateczną, która dałaby mu pewność nie podlegającą już żadnym wątpliwościom.

13 Człowiek nie może przecież oprzeć swego życia na czymś nieokreślonym, na niepewności albo na kłamstwie, gdyż takie życie byłoby nieustannie nękane przez lęk i niepokój.

14 Jeśli naukowiec kierujący się jakąś intuicją zaczyna szukać logicznego i sprawdzalnego wyjaśnienia określonego zjawiska, od samego początku jest przekonany, że znajdzie odpowiedź; stąd też nie zraża się niepowodzeniami.

15 Któż bowiem byłby w stanie poddać krytycznej ocenie niezliczone wyniki badań naukowych, na których opiera się współczesne życie?

16 Wierząc, człowiek zawierza wiedzy zdobytej przez innych

17 Zarazem jednak poznanie oparte na wierze, którego podstawą jest zaufanie między osobami, nie jest pozbawione odniesienia do prawdy: wierząc, człowiek zawierza prawdzie, którą ukazuje mu druga osoba.

18 Człowiek ze swej natury szuka prawdy. Celem tego poszukiwania nie jest tylko poznanie prawd cząstkowych, dotyczących faktów lub zagadnień naukowych; człowiek dąży nie tylko do tego, aby w każdej ze swych decyzji wybrać prawdziwe dobro. Jego poszukiwanie zmierza ku głębszej prawdzie, która może mu ukazać sens życia; poszukiwanie to zatem może osiągnąć cel jedynie w absolucie.

19 badanie metodyczne we wszelkich badaniach naukowych, jeżeli tylko prowadzi się je (...) z poszanowaniem norm moralnych, naprawdę nigdy nie będzie się sprzeciwiać wierze, sprawy bowiem świeckie i sprawy wiary wywodzą swój początek od tego samego Boga. (Sobór Watykański II, Gaudium et spes, 36)

20 Na koniec pragnę zwrócić się także do naukowców,... osiągnęli wyniki, które nie przestają nas zdumiewać. Kieruję słowa podziwu i zachęty., ale mam zarazem obowiązek wezwać ich, aby kontynuowali swoje wysiłki nie tracąc nigdy z oczu horyzontu mądrościowego... poszukiwanie prawdy,..., nigdy się nie kończy, zawsze odsyła ku,, pytaniom otwierającym dostęp do Tajemnicy.

21 Dziękuję za uwagę