KATOLICKI UNIWERSYTET LUBELSKI KATOLICKI UNIWERSYTET LUBELSKI, PISMO SWIĘTE NOWEG O TESTAMENTU ID 12 tomach WST.ĘP - PRZEKŁAD Z ORYGINAŁU - KOMENTARZ LISTY WIĘZIEN'NE Sw ĘTEGO PAWŁA DO FILIPIAN - DO KOLOSAN DO FILEMONA - DO EFEZJAN pod redakcją KS. EUGENIUSZA DĄBROWSKI E GO Doktora Teologii Doktora Nauk Biblijngch Papieskiego Instgtutu Biblijnego UJ Rzgmie WSTĘP PRZEKŁAD Z ORYGINAŁU '-.0 OPRACOWAŁ O. AUGUSTYN JANKOWSKI OSB Z OPACTWA TYNIECKIEGO :;j" '\..,i ".! J[ /1" 'Ju \" ;,.,,'I \ll. l' " ; ",. ; :" TOM ÓSMY PALL OTTINUM POZNAŃ 1962 PALLOTTINUM POZNAŃ 1962
Poznań, dnia 12 grudnia 1962 r. Nihil obstat KOMENTARZ DO PISMA SWIĘTEGO NOWEGO TESTAMENTU Poznań, dnia 15 grudnia 1962 r. L. dz. 13573/62.. KN-AZSKY L. S. SEMINAR sv. Frantiska Xaverskeho BANSKA BYSTRICA KNIZNICA zaplsan d1ia: zna&: prfraslkovł! flslo: 11..< 41 6 IV. 10,QQ I MP R I M A T U R (-) Ks. Lucjan Haendschke Kanclęrz Kurii Metropolitalnej Redaktor książki Ks. Kazimierz Dynda Okładkę projektował Zbigniew Łoskot P A L L O T T I N U M - POZNAŃ - 1962 Wydanie pierwsze Nakład 4.000. Arkuszy wyd. 49. Ark. druk. 37. Papier klasa IV, 65 g, 70 x 100. Format - B-5. Oddano do składania 29. V. 1962. Podpisano do druku 28. XI. 62. Druk ukończ. w grudniu 62 r. Druk. "Pallottinum",. nr zam. 42/62"':"-M-9. (-) Ks. Dr Franciszek Dziasek cenzor j' ANTONI BARANlAK Arcybiskup Poznański Metropolita / Cena zł HO, przygotowany staraniem Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Tom I. Tom Tom Tom IV. Tom V. Tom VI. Tom V w 12 tomach zawierać będzie prace następujących autorów: Nowy Testament na tle epoki. Geografia-Historia-KuLtura. Tom I. Geografia i Historia Nowy Testament na tle epoki. Geografia-Historia-KuLtura. Tom KuLtura Ewangelie Synoptyczne Ewangelia św, Jana w Gnieźnie Dzieje ApostoLskie Ks. Dr Felicjan Kłoniecki, Prof. Seminarium Duch. Ust do Rzymian i GaLatów Ks. Dr Felicjan Kłoniecki, Prof. Seminarium Duch. w Gnieźnie Listy do Koryntian Tom V Listy więzienne Tom IX. Tom X. Tom XI. O. Dr Augustyn Jankowski O. S. B., Lic. Nauk Biblijnych, Tyniec Listy do Tesaloniczan i Paste1'skie Ks. Dr Jan Stępień, Lic. Nauk Biblijnych List do Hebrajczyków. Ks. Dr Stanisław Łach, Prof. Kat. Uniw. Lub. Listy Katolickie Tom X Apokalipsa św. Jana Ks. Dr Feliks Gryglewicz, Doc. Kat. Uniw. Lub. O. Dr Augustyn Jankowski O. S. B., Lic. Nauk Biblijnych, Tyniec
588 SKOROWIDZ A UTOROW Tischendorf K. von 9 417 Tischleder P. 19 Tonneau R. 20 53 Tomasz z Akwinu św. 21 73n 80 82 100 119 129 148 170 255 299 366 379 391 393 397 399 409 412 425n 430 433 436 439n 443 457n 460 466 468 472 483 485 489 493-495 503 515 547 551 Toussaint C. 23 62 Traub H. 364 Trenkler G. 72 Tresmontant CI. 19 Trinidad J. T. 363 366 Troadec. H. 491 Tromp S. 19 452 Tukidydes 108 410 455 497 502,Unger E. 225 Ussher J. 340 Usteri L. 347 Vacant A. - Mangenot E. - Amann E. 12 Valerius Maximus 310 Vallisoleto X. M. a 25 268 54'9 V:ermes G. 10 273 Vettius Valens 538 Vielhauer Ph. 415 Vigouroux F. 12 134 189 Vincent A. 378 Vincent M. R.* 22 55 62n 70 73 76n 79 82n 88-90 93-95 100n 103-105 110 113 119 123 126 129-131 137 139n 143 148 150n 153-156 159n 162 170 173 175 181 322-326 Vine W. E. 22 Viteau J. 15 517n Vitelli G. - Comparatti D. 10 101 Vitringa C. 516 Vitti A. 19 155 495 Voegtle A. 15 173 282 V,ogel F. A. 466 Vogels H. J. 9 13 63 Vogt E. 20 249 Volkmar A. 61 Volter D. 62n Voste J. M.* 19 24 336 342 345 347 364. 368n 371n 375n 378n 381-383 385 391 395 398 405 408n 417 424 431n 442 450 452 456, 462 467n 470n 473 496 Vouaux L. 19 53 554 Waal A. de 50 Wagenflihrer M. A. 25 208 225 Wageningen J. 15 261 W alen tyn 346 Walker T. 23 Walter E. 374 Wambacq B. N. 19 239 247 576 Wambacq B. N. - lersel S. von 2 7 Warnach V. 109 433 488 547 Warron 45 Wegecjusz Flawiusz zob. Flawiusz Wegecjusz Weidinger K. 294 We B. 9 51 62 88 93 101 103 109 192 333 l. Źródła. Weiss J. 20 62 202 228 348 51' Dzieła podstawowe Weisse O. H. 62 Opracowania ogólne 9 574 Weizsacker C. 13 62 87 201 312 514 516 Wendland P. 20 201 284 Wenschkewitz H. 15 129 Wergiliusz 128 564 WYKAZ SKRÓTÓW Westcott B. F. 23n 422 428 483 Westcott B. F. - Hort F. J. A. 9 Westermann W. L. 316 Wette W. M. L. de 119 347 435 Wettstein J. J.,340 Whiteley D. E. H. 499 Wicher W. 316 Wikenhauser A.* 13 15 19 40 54 86 149 152n 176n 213 247 49 251 263 265 286n 373n 407n 411 414 433 435 440 444 449 481 547 554 564n 567 576 I. Skróty biblijne' Wiktoryn 379. Wiloken V. 13 328 379 Williams A. L. 26 198 Wilson J. B. 170 " Wilson W. E. 531 Windisch H. 19 247 Winstanley E. W. 25 51 55 Wirtz J. 224 Wobbe J. 19 WOhlenberg G. 24 Wood J. T. 53 Wordsworth J. - White H. J. 9 Wright J. H. 15 Wuest K. S. 23 531 Zahn Th. 13 37 64 78 144 167 188 206 260 341. Zangemeister C. 11 Zapelena T. 574 Zedda S. 15 26 198 275 Zeller E. 61 Zenon z Kition 315 Zerwick M.* 13 24 35 74 76 91 93 96n 103 108n no 122n 125 129 131 140n 146 153 155 163 165 169 172 213 215n 230-232 247 263n 269 271 282 292 295 301 320 325,363n 367 375n 382 384 396-398 415 423 430 432 441 446 452 461 463 468 472 479 490 493n 496 545 550 Zieliński B. 220 Ziener G. 256 Zimmermann H. 151 Zimmerli W. - Jeremias J. 531 Zorell F. 12 Z9n 82n 90 107 129 138 1511 159 163 165 173 216 227 236 247 269 275 290 324 330 370 372 376 378 385n 418n 423--425 429 431 455 462 467 516 532 Zosimos 36 Zuntz G. 9 Zwaan J. de 27 PRZEDMOWA BIBLIOGRAFIA SPIS TRESGI IV. Opracowania Listów więziennych św. Pawła V. Komentarze do innych Ksiąg NT Skróty apokryfów i pism judaistycznych Skróty wydawnictw seryjnych, czasopism i dzieł częściej przytaczanych IV. Skróty stosowane w aparacie krytycznym LIST DO FILIPIAN I. Adresaci i ich stosunek do Apostoła' IV. A) Tło psychologiczne wyprawy do Europy Dz 16, 8-11 B) Colonia Augusta Iulia Victrix Philippensium Dz 16, 12 C) Początki zażyłości Apostoła z Filipianami a) Pierwsze kroki Dz 16, 13 b) Lidia i jej dom Dz 16, 14 n c) Cives Romani skrzywdzeni przez władze kolonii Dz 16, 16-24 d) Pierwsza zdobycz spośród funkcjonariuszy rzymskich Dz 16, 25-40 e) Obywatele rzymscy godnie opuszczają kolonię Dz 16, 35-40 Okoliczności napisania listu a) Rozwiązanie tradycyjne: Rzym, lata 61-63 b) Rozwiązanie drugie: Cezania, lata 56-58 c) Rozwiązanie trzecie: Efez, 'lata 54-,56 l d) Ocena rozwiązań B) Powód i cel A) Świadectwa Tradycji B) Sprzeciwy krytyki wieku XIX Jedność listu V. Treść listu - jej doniosłość i podział A) Doniosłość B) Podział Adres 1, 1 n Prolog: Dziękczynienie i prośba za adresatów 1, 3-11 Część główna 1. Apostoł dzieli się nowinami i odsłania serce 1, 12-26. 2. Zachęta do wierności, jedności i pokoju 1, 27-2, 4 3. Chrystus, Bóg-Człowiek, wzorem pokory 2, 5-11 4. Zachęta do pracy nad zbawieniem 2, 12-18 5. O posłannictwie Tymoteusza i Epafrodyta 2, 1'9-30 6. Na wzór Apostoła ku prawdziwej doskonałości chrześc. 3, 1-4, 1 a) Przeciw nawrotom do judaizmu 3, 1-12.. b) W nieustannym dążeniu ku doskonałości 3, 13-16 c) Ponowna przestroga 3, 17-4, 1 7. Napomnienia szczegółowe 4, 2-9 8. Uznanie dla ponownie okazanej pomocy 4, 10-20 Epilog: Końcowe pozdrowienia 4, 21-23 '.,7 9 12 14 20 27 28 28 29 31 35 37 40 41 43 44 46 47 48 50 51 54 55 58 61 65 66 69 72 84 102 111 112 129 138 139 156 159 166 174 182
' 590 SPIS THEŚCI SPIS' TREŚCI 591 LIST DO KOLOSAN LIST DO EFEZJAN r. Kościół w Kolosach A) Miasto i jego mieszkańcy B) Początki chrześcijaństwa w Kolosach Okoliczności napisania list u B) Powód i cel ".. a) BJędy' zagrażające Kolosanom... b) Odpowiedź Apostoła - wykład zagrożonych prawd i zasad A) Świadectwa Tradycji za autorstwem Pawłowym B) Głosy przeciw autentyczności listu ' " C) Analiza wysuwanych trudności a) Zarzuty przeciwko formie b) Zarzuty przeciwko doktrynie IV. Treść listu - jej doniosłość i podział A) Doniosłość doktrynalna listu. B) Bieg myśli i podział treści listu PRZEKŁAD r KOMENTARZ Adres 1, 1 n............. Uznanie dla adresatów wyrażone dziękczynieniem 1 3-8 Modlitwa o znajomość Boga i wytrwanie 1, 9-14 Część dogmatyczna '.. i" B e z w z g l ę d n e p i e r w s z e ń s t w o C h r y s t u s a 1, 15. 1. Hymn o prymacie Chrystusa 1, 15-2(1.... 2. Udz!ał adresatów w skutkach Odkupienia 1, 21-23 3. Udzlał Apostoła w misterium Chrystusa l, 24-29 4. Troska Apostoła o adresatów 2, 1-5... 5. Trzymać się w życiu prawdziwego Chrystusa 2 ' 6-15 6. Przeciw fałszywej ascezie 2, 16-23 Część parenetyczna N o w e ż yc i e w C h r y s t u s i e 3, 1 -' 4, 6 1. Chwalebny Chrystus - zasadą no'.j\tego życia 3 l - 4 6. -. 2, 23 187 189 191 194 194 197 198 201 202 202 205 207 I 208 2. Konieczność umartwienia celem naśladowani Chrys ' tusa 3. 5-17 280 3. Zasady życia domowego 3, 18-4, 1...... 4. Zachęta do gorliwości w modlitwie i roztropności wobec pogan 4, 2-6 298 Epilog 4, 7-18 1. Określenie roli wysłanników 4, 7-9 2. Pozdrowienia 4, 10-14 ' " 302 304 4. Podpis z błogosławieństwem 4, 18 305 3. Zlecenia końcowe 4,' 15-18 LIST DO FILE MONA 1. Okoliczności napisania listu 309 2. 3. Znaczenie listu 1. Adres 1-3...... 2. Wyrażenie uznania dla adresatów 4-7 3. Prośba o przebaczenie Onezymowi 8-20 4. Polecenie końcowe i pozdrowienia 21-25 211 212 217 224 239 243 253-257 272 279 293 301 311 313 317 318 321 330 r. Zagadnienie adresatów IV. A) Teza tradycyjna i trudności wysuwane przeciw Efezowi B) Problematyka adresu Ef 1, 1.. C) Próby rozwiązania zagadnienia adresatów a) Hipoteza Listu do Laodycejczyków b) Hipoteza listu okólnego (encykliki) c) Wnioski z badań i dyskusji Okoliczności napisania listu B) Powód i cel A) Świadectwa,Tradycji za autorstwem Pawłowym B) Głosy przeciw autentyczności listu C) Analiza wysuwanych trudności a) Zarzuty przeciwko formie b) Zarzuty przeciwko doktrynie c) Zagadnienie zależności literackiej od innych listów IX) Zbieżności z 1 Listem św. Piotra (3) Paralelizm z Listem do Kolosan Treść listu - jej doniosłość i podział A) Doniosłość doktrynalna listu B) Bieg myśli i podział treści listu Adres 1. 1 n Część dogmatyczna M i s t e r i u m C h r y s t u s a w Koś c i e l e 1, 3-3, 21 335 337 339 339 340 341 342 343 344 347 349 349 350 1. Hymn dziękczynny o tajemniczym planie zbawienia pogna 1, 3-14. 3'62 2. Dziękczynienie i modlitwa o znajomość Chrystusa jako Głowy 1, 15-25 380 3. Powołanie grzesznej ludzkości do życia w Chrystusie 2, 1-10 388 4. Zjednoczenie pogan i Żydów w Bożą świątynię 2, 11-22 399 5. Apostoł Paweł głosicielem misterium Chrystusa wśród pogan 3, 1-13 416 6. Modlitwa o zjednoczenie 'wiernych z Chrystusem 3,14-21 430 Część parenetyczna Ży cie,z godne z, powołaniem chrześcijańskim 4, 1 6, 20 ( 1. O zachowanie jedności.... 2. Rozmaitość darów Chrystusowych w jednym Ciele 4, 7-16 3. Chrześcijanin - nowym człowiekiem 4, 17-24 4. Zamiast wad - cnoty 4, 25-5, 2 5. Przeciw pogańskim nadużyciom moralnym 5, 3-7 6. Strzec nowej światłości! 5, 8-14 7. Złe i dobre upojenie 5, 15-20 8. Zasady życia domowego 5, 21-6, 9 a) Wielki wzór dla mężów i żon 5, 21-33 b) Dzieci a rodzice 6, 1-4 '. c) Niewolnicy a panowie 6, 5-9 9. Zachęta do walki duchowej 6, 10-20 Epilog 6, 21-24 a) Określenie roli wysłannika 6, 21 n b) Błogosławieństwo końcowe 6, 23 n APPENDICES SEU EXCURSUS Ekskurs r. Stopnie. hierarchiczne w Fil 1, 1 I. 'E7tlcrx07t'OL 1. Termin.. 2. Funkcje określone tym terminem w NT 352 353 355 358 361 438 443 453 459 467 471 476 479 479 492 494 495 505 506 511 512 512
592 spis TREŚCI 3. ' E7tlcrxo1tO w literaturze" chrześcijańskiej' I wieku 4. Wzajemny stosunek po 'ęć 1t[crV.01tO i 7tpe:crf3un:po W NT 5. Czy 1t(crx07tO w NT są biskupami czy kapłanami?.ó. &xovo 1. Termin 2. Funkcje i kwalifikacje Ekskurs Hymn o pokorze Chrystusa I. Zagadnienia krytyki literackiej 1. Budowa' stroficzna hymnu 2; Autorstwo hymnu 3. Paralele literackię hymnu Zagadnienia egzegezy teologicżnej 1. Doniosłość terminu &pmxy[l6 2. Istota kenozy Chrystusa 3. Dane chrystologiczne hymnu Fil 2, '6-11 Ekskurs "Pełnia" (7tAy)pW!J.CX) w Listach więziennych Kol 1, 19, 9; Ef 1, Ef 1, 23; 3, 19; 4, 13 I. Geneza terminu 1. Dane leksykalne i gramatyczne 2. Paralele literackie A) Zastosowania biblijne B) Termin religijny czy filozoficzny hellenizmu? 3. Charakterystyka dokonanego zapożyczenia Egzegeza teologiczna pięciu zastosowań terminu w Listach więziennych 1. "Pełnia': absolutna: Kol 1, 19 2. "Pełnia " dwojako określona: Kol 2, 9 3. "Pełnia " Chrystusa z Listu do Efezjan A) Kościół "pełnią " Chrystusową: Ef 1, 23 B) "Pełnia Chrystusa;' a kres rozwoju Kościoła: Ef 4, 13 4. "Pełnia Boża " : Ef 3, 19 Ekskurs IV. E;ens "Czterech wymiarów " Ef 3, 18 I. Ogólny przegląd rozwiązań Punkt wyjścia egzegezy - charakter zrozumiałej formuły W poszukiwaniu genezy i sensu formuły 1. Cechy mądrości ze ST 2. Formuła kosmiczna filozofii stoickiej 3. Spekulacje judaistyczne o zbawieniu 4. Krzyż jako na narzędzie Odkupienia IV. Ocena podanych rozwiązań Ekskurs V. Istota duchowych "Potęg " I. Dane angelologii Pawłowej wspólne z NT Nowe terminy Pawłowe i ich geneza Chrystus a "Potęgi'.'.. IV. Dokoła charakteru moralnego "Potęg " Ekskurs VI. Kościół Ciałem i Oblubienicą Chrystusa I. Geneza nowych terminów 1. "Ciało" 2. "Głowa" 3. Przenośnia Oblubienicy. Nauka o "Ciele Chrystusa " w poszczególnych listach Pawłowych 1. Dane 1 Listu do Koryntian 2. Tekst Rz 12, 4 n 3. Vet era et nova Listów więziennych Ku autentycznej koncepcji Pawłowej "Ciała Chrystusa " 1. W obronie doniosłości Ciała fizycznego Chrystusa 2. Dokoła dwóch koncepcji Pawłowych "Ciała " TABELA I:' Chronologia życia św. Pawła..... TABELA II: Klasyfikacja tradycji rękopiśmiennej tekstu greckiego Listów Pawłowych według A. Merka SKOROWIDZ AUTOROW SPIS.TREŚCI v 514 514 515 516 517 519 519 520 522 524 /.526 529 531 531 532 533 533 535 535 536 538 542 545 547 549 549 550 551 551 552 553 554 555 555 556 557 558 560 562 563 566 568 569 570 571 572 574 577.578 579 589 KNAZSKY SEMINAR SV. Frantiska Xaverskeho KNIZNICA BANSKA BYSTRICA O'7łi.'l.':! hanfl\.t U