METODYKA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Tomasz Frołowicz Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku
Wykład nr 13 PODMIOTOWOŚĆ UCZNIA W WYCHOWANIU FIZYCZNYM Tomasz Frołowicz Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Wychowanie jest to sztuka, której nikt dotąd nie umie, jest to kurs, który jakaś dobra głowa dopiero ma ułożyć. Jędrzej Śniadecki
Nasza współczesna szkoła wprowadzając hasło: podmiotowości w wychowaniu nie wyciąga z niego dostatecznych wniosków. Musiałyby one ją zrewolucjonizować. (Antonina Górecka)
PODMIOTOWOŚĆ W WYCHOWANIU FIZYCZNYM 1. Podmiotowość w praktyce edukacyjnej nieporozumienia i mistyfikacje. 2. Podmiotowość w refleksji pedagogicznej pułapki podmiotowości. 3. Technologia upodmiotowienia: w szkole podstawowej, w gimnazjum, w szkole ponadgimnazjalnej.
PODMIOTOWOŚĆ W PRAKTYCE EDUKACYJNEJ nieporozumienia i mistyfikacje Tematyka i miejsce lekcji w IV klasie LO Lekcja nr 2 Lekcja nr 3 Lekcja nr 4 Wg NML piłka nożna boisko szkolne lekka atletyka biegi długie boisko szkolne kształtowanie siły mięśni brzucha szkolna siłownia Wg UML1 mecz piłki nożnej boisko szkolne mecz piłki nożnej boisko szkolne mecz piłki nożnej boisko szkolne Wg UML2 mecz piłki nożnej boisko szkolne mecz piłki nożnej boisko szkolne mecz piłki nożnej boisko szkolne
odsetek badanych preferowane odrzucone 100 100 80 N (127) S (174) 80 N (127) S (174) 60 60 40 40 20 20 0 0 A B C D E A B C D E Rys. Podmioty wychowania w opinii nauczycieli (N) i studentów (S). A) We współpracy nauczyciela i ucznia, uczeń powinien decydować o tym, co stanie się treścią działań wychowawczych, B) We współpracy nauczyciela i ucznia powinni oni wspólnie starać się uzgadniać to, co stanie się treścią działań wychowawczych. C) We współpracy nauczyciela i ucznia, nauczyciel powinien decydować o tym, co stanie się treścią działań wychowawczych. D) We współpracy nauczyciela i ucznia, treści działań wychowawczych powinny być określane przez zwierzchników nauczyciela lub np. w programach szkolnych. E) Nie mam zdania.
PODMIOTOWOŚĆ W REFLEKSJI PEDAGOGICZNEJ pułapki podmiotowości Podmiotowość człowieka (także ucznia) przejawia się: subiektywnością zdolnością do subiektywnego przeżywania świata, samoświadomością zdolnością do autorefleksji, świadomością istnienia własnej świadomości, odrębnością niezależnością od innych podmiotów, sprawczością zdolnością do inicjowania działań, poczuciem kontroli nad nimi oraz świadomością ich konsekwencji. Przeciwieństwo podmiotowości przedmiotowość, czyli brak poczucia sprawstwa, brak możliwości inicjowania działań, brak poczucia kontroli nad nimi.
PODMIOTOWOŚĆ W REFLEKSJI PEDAGOGICZNEJ pułapki podmiotowości Nie masz potrzeby uczenia się tego, co już wiesz, nie możesz nauczać się tego, czego nie wiesz, ponieważ nie wiesz czego się nauczać. (Eutydem) Proszę pana, czy dziś znów musimy robić to, co chcemy? (Lech Witkowski)
PODMIOTOWOŚĆ W REFLEKSJI PEDAGOGICZNEJ pułapki podmiotowości Przy wspomaganiu rozwoju dziecka o wiele istotniejsze od bogactwa doświadczanych stopni swobody jest adekwatność przyznawanego stopnia swobody do etapu rozwoju dziecka. (Maria Kuchcińska) Przeznaczeniem ucznia jest usamodzielnienie się od nauczyciela.
Obszary samodzielności uczniów w WF w szkole podstawowej Podstawa programowa WF dla drugiego etapu edukacji Wymagania szczegółowe: dokonuje pomiarów wysokości i masy ciała oraz z pomocą nauczyciela interpretuje ich wyniki organizuje w gronie rówieśników zabawę, grę ruchową, rekreacyjną, stosując przepisy w formie uproszczonej
Obszary samodzielności uczniów w WF w szkole podstawowej Wskazania dla nauczyciela kieruj aktywnością uczniów, planuj treści, które bardzo lubią, stwarzaj im okazje do swobodnej aktywności, wykorzystuj inicjatywy uczniów, aranżuj sytuacje, w których będą wybierać treści fragmentów zajęć, pozwalaj im kierować kolegami i koleżankami, organizuj i pomagaj w samoocenie sprawności. Działania ucznia uczestniczy w ćwiczeniach, zabawach i grach organizowanych przez nauczyciela, podejmuje swobodną aktywność w ramach określonych przez nauczyciela, jest inicjatorem grupowych form aktywności, z pomocą nauczyciela wchodzi w role podmiotowe, np. kapitana zespołu, sędziego, organizuje i kieruje niektórymi ćwiczeniami, z pomocą nauczyciela dokonuje oceny swojej sprawności.
Obszary samodzielności uczniów w WF w gimnazjum Podstawa programowa WF dla trzeciego etapu edukacji Wymagania szczegółowe: wykonuje wybrany przez siebie zestaw prób do oceny wytrzymałości, siły i gibkości przeprowadza rozgrzewkę planuje i wykonuje prosty układ gimnastyczny planuje szkolne rozgrywki sportowe według systemu pucharowego i każdy z każdym pełni rolę organizatora, zawodnika, sędziego i kibica w ramach szkolnych zawodów sportowych
Obszary samodzielności uczniów w WF w gimnazjum Wskazania dla nauczyciela Działania ucznia w czasie części zajęć kieruj aktywnością uczniów, część zajęć przeznacz na formy aktywności wybrane przez uczniów, oczekuj samodzielności i rzetelności uczniów w trakcie samooceny sprawności, wykorzystuj uczniów jako organizatorów, sędziów itp. w czasie szkolnych imprez sportowych i rekreacyjnych. uczestniczy w zajęciach organizowanych przez nauczyciela, wybiera i uczestniczy w wybranych przez siebie zajęciach, dokonuje samooceny sprawności fizycznej, pomaga organizować i prowadzić szkolne imprezy sportowe i rekreacyjne,
TECHNOLOGIA UPODMIOTOWIENIA w szkole ponadgimnazjalnej Podstawa programowa WF dla czwartego etapu edukacji Wymagania szczegółowe: wskazuje mocne i słabe strony swojej sprawności fizycznej opracowuje i realizuje program aktywności fizycznej dostosowany do własnych potrzeb wyjaśnia, gdzie szukać wiarygodnych informacji dotyczących zdrowia i sportu, oraz dokonuje krytycznej analizy informacji medialnych w tym zakresie wylicza oraz interpretuje własny wskaźnik wagowo-wzrostowy (BMI)
TECHNOLOGIA UPODMIOTOWIENIA w szkole ponadgimnazjalnej Wskazania dla nauczyciela włączaj uczniów w określanie oferty szkolnego wychowania fizycznego, stwórz mechanizm wyboru zajęć oraz kontroluj udział uczniów w wybranych zajęciach, organizuj samoocenę sprawności, pomagaj w sporządzaniu indywidualnych planów treningowych, kontroluj realizację oraz efekty, pomagaj uczniom w organizowaniu oraz prowadzeniu szkolnych imprez sportowych i rekreacyjnych, Działania ucznia uczestniczy w określaniu szkolnej oferty wychowania fizycznego, uczestniczy w wybranych przez siebie zajęciach, dokonuje samooceny sprawności fizycznej, z pomocą nauczyciela planuje i wykonuje ćwiczenia w celu poprawy słabszych wyników, organizuje oraz prowadzi szkolne imprezy sportowe i rekreacyjne,
Przykładowe cele lekcji w zakresie usamodzielnienia W szkole podstawowej: uczennica: razem z kolegami wybiera grę ruchową, wybiera przybory do ćwiczeń indywidualnych, sędziuje fragment gry w mini-piłkę siatkową. W gimnazjum: uczennica: sędziuje fragment gry w koszykówkę, prowadzi rozgrzewkę, przygotowuje układ gimnastyczny składający się z minimum czterech ćwiczeń zwinnościowo-akrobatycznych, określa z jakiej odległości będzie wykonywała zagrywkę, dokonuje samooceny wytrzymałości. W szkole ponadgimnazjalnej uczennica: opracowuje program aktywności fizycznej dostosowany do własnych potrzeb, realizuje opracowany przez siebie program aktywności fizycznej wylicza oraz interpretuje własny wskaźnik wagowo-wzrostowy, planuje i prowadzi klasowe rozgrywki w piłkę nożną.
Wykład nr 13 PODMIOTOWOŚĆ UCZNIA W WYCHOWANIU FIZYCZNYM Tomasz Frołowicz Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Wychowanie jest to sztuka, której nikt dotąd nie umie, jest to kurs, który jakaś dobra głowa dopiero ma ułożyć. Jędrzej Śniadecki