Wirusy Diagnostyka wirusologiczna Podstawowe metody diagnostyki wirusologicznej: Hodowla wirusów i ich identyfikacja: - efekt cytopatyczny (nieodwracalne zmiany cytopatogenne zakażonych komórek CPE; mikroskop świetlny wykrywanie ciałek wtrętowych) - diagnostyka mikroskopowa (mikroskopia elektronowa identyfikacja wirusów) Wykrywanie antygenów wirusów: - mikroskopia immunofluorescencyjna, - testy immunoenzymatyczne (ELISA), - odczyn aglutynacji lateksowej, - metoda optycznych immunotestów (RIPA). Wykrywanie genomów wirusów: - metody biologii molekularnej (zapewniają wykrycie około 10 fg DNA). Diagnostyka serologiczna (wykrywanie przeciwciał): - Testy neutralizacji wykrywanie przeciwciał zobojętniających patogenne właściwości wirusa w zastosowanym układzie biologicznym (miano neutralizacji oznacza to rozcieńczenie surowicy, przy którym występuje zahamowanie efekty cytopatycznego-cpe w 50% zakażonych komórek). Uwaga: Znaczenie rozpoznawcze w diagnostyce aktualnie występującego zakażenia wirusowego ma jedynie badanie par surowic uzyskanych od chorego w odstępie 7 14 dni. Wynik dodatni odczynu neutralizacji stwierdza się wówczas, gdy w kolejnej próbie surowicy miano przeciwciał zobojętniających jest zwiększone przynajmniej 4-krotnie. - Odczyn zahamowanie hemaglutynacji (OZH) wykrywanie przeciwciał swoiście hamujących odczyn hemaglutynacji (Uwaga: hemaglutynacja bierna oznacza aglutynację krwinek czerwonych wywoływaną przez wirusy). - Odczyn wiązania dopełniacza (OWD). - Testy immunoenzymatyczne (ELISA).
Wirusy człowieka obowiązek znajomości rodzin i najważniejszych patogenów: Rodzina: Parvoviridae (wirusy bezosłonkowe) Podrodzina: Parvovirinae Rodzaj: Erythrovirus ludzki parwowirus B19 (HPV-B19) Wirusy o genomie z jednoniciowym DNA (ssdna) Wirusy o genomie z dwuniciowym DNA (dsdna) Rodzina: Papillomaviridae (wirusy bezosłonkowe) Rodzaj: Alphapapillomavirus ludzkie wirusy brodawczaków człowieka 16, 18 (HPV-16; HPV-18) Betapapillomavirus ludzkie wirusy brodawczaków człowieka 5, 8 (HPV-5; HPV-8) Rodzina: Adenoviridae (wirusy bezosłonkowe) Rodzaj: Mastadenovirus (ludzkie adenowirusy) Podrodzaj: A (Adv12, 18, 31) B (Adv3, 7) C (Adv1, 2, 5 i 6) D (Adv8, 19 i 37) E (Adv4) F (Adv40 i 41)
Rodzina: Herpesviridae (wirusy osłonkowe) Podrodzina: Alphaherpesvirinae Rodzaje: Simplexvirus ludzkie wirusy opryszczki (HSV-1 i HSV-2) Varicellowirus wirus ospy wietrznej i półpaśca (HSV-3) Podrodzina: Betaherpesvirinae Rodzaje: Cytomegalovirus ludzki wirus cytomegalii (HSV-5) Podrodzina: Gammaherpesvirinae Rodzaje: Lymphocryptovirus wirus Epsteina-Barr (HSV-4) Rodzina: Poxviridae (wirusy osłonkowe) Podrodzina: Chordopoxvirinae Rodzaje: Orthopoxvirus wirus ospy prawdziwej Molluscipoxvirus wirus mięczaka zakaźnego (MCV)
Wirusy o genomie z jednoniciowym RNA o dodatniej polarności (+)ssrna Rodzina: Picornaviridae (wirusy bezosłonkowe) Rodzaje: Enterovirus wirusy polio 1, 2, 3; rinowirusy człowieka; Coxackie A, B; Echowirusy Hepatovirus wirus A zapalenia wątroby (HAV) Rodzina: Togaviridae (wirusy osłonkowe) Rodzaj: Rubivirus wirus różyczki Rodzina: Flaviviridae ( wirusy osłonkowe) Rodzaje: Flavivirus wirus żółtej gorączki, wirus kleszczowego zapalenia mózgu, wirus Dengue, wirus zapalenia mózgu Zachodniego Nilu Hepacivirus wirus C zapalenia wątroby (HCV) Rodzina: Coronoviridae (wirusy osłonkowe) Podrodzina: Coronovirinae Rodzaj: Coronovirus ludzkie koronowirusy (CoV, SARS-CoV) Rodzina: Hepeviridae (wirusy bezosłonkowe) Rodzaj: Hepevirus wirus E zapalenia wątroby (HEV)
Wirusy o genomie z jednoniciowym RNA o ujemnej polarności (-)ssrna Rodzina: Orthomyxoviridae (wirusy osłonkowe) Rodzaje: Influenzavirus A wirusy grypy człowieka A Influenzavirus B wirusy grypy człowieka B Influenzavirus C wirus grypy C Rodzina: Paramyxoviridae (wirusy osłonkowe) Podrodzina: Paramyxovirinae Rodzaje: Paramyxovirus ludzkie wirusy parainfluenzy 1, 2, 3, 4 Morbillivirus wirus odry Rubulavirus wirus nagminnego zapalenia przyusznic (świnki) Podrodzina: Pneumovirinae Rodzaj: Pneumovirus ludzki wirus RS Rodzina: Filoviridae (wirusy osłonkowe) Rodzaje: Ebolavirus wirus Ebola Rodzina: Rhabdoviridae (wirusy osłonkowe) Rodzaj: Lyssavirus wirus wścieklizny Rodzina: Bunyaviridae (wirusy osłonkowe) Rodzaj: Hantavirus ludzki wirus Hantaan
Wirusy o genomie z jednoniciowym RNA o ambisensowej polarności (+/-)ssrna Rodzina: Arenaviridae (wirusy osłonkowe) Rodzaj: Arenavirus wirus Lassa, wirus argentyńskiej gorączki krwotocznej (Junin), wirus boliwijskiej gorączki krwotocznej (Machupo), wirus wenezuelskiej gorączki krwotocznej (Guanarito), wirus Sabia Wirusy o genomie z dwuniciowym RNA dsrna Rodzina: Reoviridae (wirusy bezosłonkowe) Rodzaj: Rotavirus rotawirusy człowieka Wirusy RNA i DNA wykorzystujące odwrotną transkryptazę (RT) Rodzina: Retroviridae (+)ssrna (wirusy osłonkowe) Podrodzina: Orthoretrovirinae Rodzaj: Lentivirus HIV-1, HIV-2 Rodzina: Hepadnaviridae dsdna (wirusy osłonkowe) Rodzaj: Orthohepadnowirus wirus B zapalenia wątroby (HBV)