Podstawy mikrobiologii. Wirusy bezkomórkowe formy materii oŝywionej

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Podstawy mikrobiologii. Wirusy bezkomórkowe formy materii oŝywionej"

Karol Borkowski
8 lat temu
Przeglądów:

1 Podstawy mikrobiologii Wykład 3 Wirusy bezkomórkowe formy materii oŝywionej

2 Budowa wirusów Wirusy nie mają budowy komórkowej, zatem pod względem biologicznym nie są organizmami Ŝywymi! Są to twory nukleinowo białkowe kowe, których rdzeniem jest kwas nukleinowy (DNA lub RNA) otoczony białkowym płaszczem (kapsydem). Dodatkowo u niektórych wirusów występuje dodatkowa osłonka onka lipidowo białkowa, będąca fragmentem błony plazmatycznej komórki gospodarza. Budowa wirusa HIV

Są to twory nukleinowo białkowe kowe, których rdzeniem jest kwas nukleinowy (DNA lub RNA) otoczony

3 Wirusy charakteryzują się róŝnorodnością form, spotykamy postać: kulistą cylindryczną róŝnokształtną Wirusy są pasoŝytami: roślin zwierząt ludzi bakterii (fagi) wirus grypy

4 Systematyka wirusów Podstawowym kryterium podziału wirusów jest rodzaj materiału genetycznego. DNA wirusy z dodatkową osłonk onką: wirus opryszczki pospolitej wirus ospy wietrznej wirus cytomegalii wirus Epsteina-Barr DNA wirusy bez dodatkowej osłonki: onki: wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) wirus zapalenia wątroby typu B (HBV) Wirusy są to bezwzględne pasoŝyty wewnątrzkomórkowe, zarówno organizmów prokariotycznych (bakteriofagi), jak i eukariotycznych. Nie są one zdolne do przeprowadzania samodzielnie Ŝadnych procesów fizjologicznych, a poza komórką gospodarza nie wykazują funkcji Ŝyciowych.

osłonki: onki: wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) wirus zapalenia wątroby typu B (HBV) Wirusy są to bezwzględne pasoŝyty wewnątrzkomórkowe, zarówno

5 Systematyka wirusów RNA wirusy z dodatkową osłonk onką: wirus świnki wirus grypy wirus odry wirus róŝyczki wirus upośledzenia odporności (HIV) RNA wirusy bez dodatkowej osłonki: onki: wirus zapalenia wątroby C (HCV) wirus Coxsackie wirus Polio wirus zapalenia wątroby A (HAV) Wirus Ebola Hepatitis C wirus

wirusy bez dodatkowej osłonki: onki: wirus zapalenia wątroby C (HCV) wirus

7 Cykl Ŝyciowy wirusów Wirusy zakaŝają komórki gospodarza, aby móc się namnaŝać, czyli replikować. Proces ten zachodzi w kilku etapach, rozpoczynając się od adsorpcji polegającej na przyczepieniu się cząsteczki wirusa do zdrowej komórki, a następnie wniknięciu (penetracji) do wnętrza komórki. W tym czasie uwolniony materiał genetyczny wirusa przejmuje kontrolę nad procesami Ŝyciowymi komórki i zmusza ją do produkcji własnych białek oraz powielania swojego materiału genetycznego. Jest to etap replikacji, a następnie samoskładania adania. NamnaŜanie wirusa kończy etap uwolnienia nowych cząsteczek wirusa. Komórka ulega rozerwaniu (lizie) w skutek wyniszczenia, albo przez enzymy lityczne wirusa. Cykl rozwojowy wirusa kończący się śmiercią, czyli lizą komórki gospodarza, nazywa się cyklem litycznym.

W tym czasie uwolniony materiał genetyczny wirusa przejmuje kontrolę nad procesami Ŝyciowymi komórki i zmusza ją do produkcji własnych białek oraz powielania swojego materiału genetycznego.

8 Występują równieŝ takie wirusy, które nie powodująśmierci zakaŝonej komórki gospodarza. Po wniknięciu do komórki, materiał genetyczny wirusa łączy się z DNA komórki gospodarza, a tym samym wirus przechodzi w stan uśpienia, stając się tzw. prowirusem. ZakaŜona komórka dzieląc się, przekazuje poza swoim materiałem genetycznym takŝe materiał genetyczny wirusa. Taka łagodna forma powielania cząstek wirusa nazywa się cyklem lizogenicznym. Pod wpływem róŝnorodnych czynników, jak promieniowanie, wzrost lub spadek temperatury lub osłabienie organizmu, prowirus moŝe ponownie przyjąć formę zjadliwą i doprowadzić do śmierci komórki. Krystalografia bakteriofagów atakujących komórkę bakterii

ZakaŜona komórka dzieląc się, przekazuje poza swoim materiałem genetycznym takŝe materiał genetyczny wirusa.

9 Drogi zakaŝenia wirusami i ich profilaktyka Choroby wirusowe (zakaźne) i drogi ich szerzenia: Krew (HBV, HIV) Kontakty seksualne (HPV, HBV, HIV) Naruszenie ciągłości naskórka skaŝonymi narzędziami (igły, noŝyczki, wiertła stomatologiczne) Kontakt z osobami chorymi (wirus grypy, ospy) Wydzieliny (np. ślina, nasienie, mleko osoby chorej droga kropelkowa) Rezerwuarem zarazk Rezerwuarem zarazków (pierwsze ogniwo łańcucha epidemiologicznego) jest najczęściej organizm chory (np. w przypadku ospy prawdziwej człowiek, mozaiki tytoniowej - roślina) lub nosiciel.

10 Profilaktyka chorób b zakaźnych polega zasadniczo na unieszkodliwieniu źródeł zakaŝenia, ograniczaniu mechanizmów w i dróg g szerzenia oraz wzroście odporności populacji. Praktycznie sprowadza się to do: izolacji i leczeniu ludzi chorych i nosicieli kontrolowania osób pracujących z Ŝywnością uŝywania sterylnego sprzętu medycznego utylizacji jednorazowego sprzętu medycznego przeprowadzania zabiegów dezynfekcyjnych unikanie ryzykownych zachowań (np. w przypadku wirusa HIV) prowadzenia szczepień! Chorób wirusowych nie leczy się antybiotykami! MoŜna jednak podawać leki pobudzające układ odpornościowy (np. interferon podczas kuracji WZW oraz leki blokujące namnaŝanie wirusów (acyklowir).

jednorazowego sprzętu medycznego przeprowadzania zabiegów dezynfekcyjnych unikanie ryzykownych zachowań (np. w przypadku wirusa HIV) prowadzenia szczepień!

Podobne dokumenty

Zawartość. Wstęp 1. Historia wirusologii. 2. Klasyfikacja wirusów

Zawartość. Wstęp 1. Historia wirusologii. 2. Klasyfikacja wirusów Zawartość 139585 Wstęp 1. Historia wirusologii 2. Klasyfikacja wirusów 3. Struktura cząstek wirusowych 3.1. Metody określania struktury cząstek wirusowych 3.2. Budowa cząstek wirusowych o strukturze helikalnej