GIMNASTYKA KOMPENSACYJNO - KOREKCYJNA
Zadania gimnastyki Gimnastyka wyrównawcza to zasób i rodzaj dwiczeo, które mają skompensowad pewien niedobór ruchowy zarówno pod względem ilościowym, jak i jakościowym. Działa profilaktycznie. Gimnastyka korekcyjna obejmuje dwiczenia, których zadaniem jest naprawienie lub poprawienie czegoś, co zostało mniej lub bardziej uszkodzone jej zadaniem jest usunięcie wady postawy. Działa więc leczniczo.
Gimnastyka w stosunku do dziecka z wadą postawy spełnia podwójne zadanie: leczy usprawnia, uczy dziecko wykonywania ruchów i czynności, przywracając mu sprawnośd fizyczną. Wyniki postępowania korekcyjnego będą najlepsze, jeśli zostaną uwzględnione oba aspekty.
Właściwe postępowanie usprawniające zależy od przygotowania i kwalifikacji osoby prowadzącej dwiczenia. Aby właściwie nauczad trzeba z kolei byd dobrym pedagogiem i psychologiem umied odpowiednio podejśd do dzieci oraz prowadzid zajęcia/dwiczenia w sposób łatwy, zrozumiały i interesujący. Zleca się wiele dwiczeo do wykonania w domu, a wtedy konieczny jest dokładny pokaz i nauczenie dziecka oraz omówienie ich z rodzicem.
ZASADY NAUCZANIA DWICZEŃ LECZNICZYCH 1. Dwiczenia powinny byd proste. Dziecko nie powinno mied trudności w ich zrozumieniu. W przypadku dwiczeo złożonych należy dokładnie pokazad i wyjaśnid dziecku, z jakich ruchów dwiczenia te się składają. 2. Oprócz opisu, dwiczenia należy również pokazad. 3. Forma komendy powinna byd zrozumiała dla dzieci. Jest uzależniona od wieku, poziomu inteligencji i stanu psychicznego. 4. Podczas wykonywania dwiczeo należy przestrzegad stałych faz ruchu/schematu: - pozycja wyjściowa (PW), - ruch w pełnym zakresie (RUCH), - powrót do pozycji wyjściowej, - odpoczynek
5. Liczba nowych dwiczeo nauczanych na lekcji nie powinna byd duża. 6. W czasie lekcji należy uzyskad czynną współpracę ze strony dzieci. Powinny one wykonywad dwiczenia chętnie i regularnie. 7. Zawsze wymagane jest właściwe podejście do dziecka, uwzględniające jego poziom rozwoju psychomotorycznego oraz stan emocjonalny. Nauczyciel powinien dążyd do pozyskania sympatii i zaufania dzieci, co w znacznym stopniu ułatwia prowadzenie dwiczeo.
POZYCJE WYJŚCIOWE I DWICZEBNE Pozycja dwiczebna (RUCH) to pozycja przyjmowana podczas wykonywania dwiczenia (ma szczególne znaczenie podczas wykonywania dwiczeo statycznych). Właściwy dobór pozycji wyjściowych (PW) określa wartośd wykonywanego dwiczenia. Ich klasyfikacja zależy od zakładanego celu. W gimnastyce korekcyjnej najważniejsza jest lokalizacja i odciążenie. Biorąc pod uwagę stopieo doraźnego wyrównania wady wyróżnia się pozycje korekcyjne i hiperkorekcyjne.
pozycje c.d. Pozycje korekcyjne to te, w których oś kręgosłupa powraca do stanu prawidłowego. Pozycje hiperkorekcyjne przeprostne polegają na nadmiernym wygięciu w stronę przeciwną. Stosowanie pozycji korekcyjnych jest zasadą obowiązującą w każdym dwiczeniu.
Ciężar ciała powoduje pogłębienie zarówno krzywizn fizjologicznych, jak i skrzywienia kręgosłupa. Ze względu na stopieo obciążenia kręgosłupa wyróżnia się pozycje odciążające kręgosłup od ucisku osiowego i obciążające go. Pozycje odciążające to te, w których kręgosłup ustawiony jest równolegle do podłoża lub pod pewnym kątem. Zalicza się do nich: leżenie przodem, tyłem, bokiem, podpory i pozycje ręczno kolanowe (pozycje Klappa w klękach) oraz zwisy. Zwis na rękach działa odciążająco przede wszystkim na odcinek piersiowy kręgosłupa, zwis na podudziach na odcinek lędźwiowy.
Programu postępowania korekcyjnego nie można jednak opierad wyłącznie na pozycjach odciążających. Odciążone mięśnie antygrawitacyjne pracują zupełnie inaczej niż w pozycji spionizowanej cechującej człowieka. Dobierając pozycje wyjściowe należy przestrzegad zasady: od dwiczeo w odciążeniu do dwiczeo z obciążeniem, co oznacza przechodzenie od dwiczeo w pozycjach niskich do dwiczeo w pozycjach wysokich.
Ze względu na położenie środka ciężkości ciała w stosunku do podłoża pozycje wyjściowe dzieli się na: pozycje niskie i wysokie. Pozycje niskie charakteryzują się niskim położeniem środka ciężkości ciała w stosunku do podłoża. Do tej grupy zalicza się leżenie, siady, podpory, klęki itp. Pozycje niskie stwarzają dobre warunki do stabilizacji i izolacji. Pozycje wysokie charakteryzuje wysokie położenie środka ciężkości ciała w stosunku do podłoża. Utrzymanie równowagi jest w nich utrudnione ze względu na zmniejszenie podstawy podparcia ciała lub podniesienie środka ciężkości ciała. W związku z tym określa się je również pozycjami chwiejnymi.
Pozycje izolowane W przypadku gimnastyki korekcyjnej izolacja oznacza ograniczenie rozprzestrzeniania się ruchu do jakiegoś określonego odcinka lub segmentu. Może to byd ustalenie obręczy barkowej podczas dwiczeo rozciągających mm piersiowe większe lub ustalenie miednicy w dwiczeniach kooczyn dolnych tak, aby nie spowodowad przemieszczania się ruchu na odcinek lędźwiowy kręgosłupa. Przyjmuje się, że im pozycja jest niższa a płaszczyzna zetknięcia się z podłożem lub przyrządem większa, tym pozycja jest bardziej izolowana i daje większą gwarancję prawidłowego wykonania dwiczenia.
Stabilizacja Stabilizacja bierna: ustalenie uzyskuje się odpowiednią pozycją, w której stabilizatorem jest ciężar ciała lub granica ruchomości stawów. Osiąga się je także przy pomocy przyboru lub przy pomocy instruktora czy współdwiczącego. Stabilizacja czynna, znacznie trudniejsza do osiągnięcia, uzyskiwana jest przez napięcie odpowiednich grup mięśniowych (włączenie świadomości).
Sterowanie Lokalizacja działania na kręgosłup opiera się na tzw. zasadzie sterowania. Terminu tego używa się także dla określenia działania dolnego czy górnego przyczepu m prostego brzucha przy ustalonym drugim: sterowanie odgórne uruchamianie tułowia w stosunku do unieruchomionych kooczyn dolnych, sterowanie oddolne uruchamianie kooczyn dolnych w stosunku do unieruchomionego tułowia.