OPRACOWANIE NMT I PRODUKTÓW POCHODNYCH

OPRACOWANIE NMT I PRODUKTÓW POCHODNYCH Spis treści 1. Wprowadzenie 1 1.1 Cel projektu 1 1.2 Opis rozwiązywanego problemu 1 1.3 Stosowane narzędzia informatyczne 1 1.4 Ramy czasowe, forma zaliczenia 1 2. Integracja danych 1 2.1 Dane 1 2.2 Zasada integracji 2 2.3 Kolejność czynności 3 3. Budowa NMT 3 3.1 Wytyczne ogólne 3 3.2 Wczytanie danych do TA 3 3.3 Utworzenie modelu TIN 4 3.4 Weryfikacja spójności danych 4 3.5 Utworzenie modelu GRID 4 4. Generowanie produktów pochodnych 4 4.1 Warstwice 4 4.2 Spadki w postaci wektorów 5 4.3 Spadki w postaci GRID-raster 5 4.4 Krzywizna terenu 5 4.5 Relief cieniowany 5 4.6 Hipsometria 5 4.7 Eksport NMT grid ASCII 6 5. Wizualizacja w programie 3DEM 6 5.1 Wczytanie NMT 6 5.2 Relief cieniowany 7 5.3 Hipsometria 7 5.4 Rzut perspektywiczny i anaglif 7 6. Załączniki 7 6.1 Wykaz warstw 7 6.2 Linear Smoothing uŝytkowa charakterystyka algorytmów 8 6.3 Info o programie 3DEM 8

1. Wprowadzenie 1.1 Cel projektu Celem projektu jest poznanie zasad integracji danych wysokościowych pochodzących z róŝnych źródeł, zrozumienie róŝnicy pomiędzy danymi do utworzenia NMT a samym NMT, poznanie zasad generowania produktów pochodnych oraz sposobu postępowania przy imporcie/eksporcie NMT. 1.2 Opis rozwiązywanego problemu Projekt jest ukierunkowany na potrzeby opracowań topograficznych. W praktyce bardzo często zachodzi sytuacja, Ŝe wykonano pomiar wysokościowy metodą fotogrametryczną ale dane te w pewnych obszarach nie reprezentują rzeźby terenu lecz pokrycie terenu (budowle, drzewa), a w niektórych stanowią nieuporządkowany zbiór wysokości terenu i elementów pokrycia. NiezaleŜnie od metody pomiaru fotogrametrycznego (manualna stereodigitalizacja, półautomatyczna, automatyczna -matching), z powodu brak widoczności mogą wystąpić obszary, w których nie da się pomierzyć wysokości terenu. Dotyczy to m.in. obszarów leśnych, z reguły niedostępnych po pomiaru przyziemia. Najtańszą, a często tez optymalną, metoda uzupełnienia danych wysokościowych dla obszarów niedostępnych fotogrametrii jest pozyskanie wysokości z map topograficznych 1:10 000. Rzeźba na tych mapach pochodzi albo z pomiaru stolikowego albo fotogrametrycznego uzupełnionego o pomiar bezpośredni. Pomiar był wykonywany głównie w latach 50. i 60-tych, wtedy było mniej terenów zalesionych i zakrzaczonych, ponadto zdjęcia lotnicze wykonywano we wczesnych miesiącach wiosennych, kiedy listowie mniej przesłania teren. 1.3 Stosowane narzędzia informatyczne Do wykonania zadania stosowane będą programy: MicroStation, I/RAS B, I/RAS C, MGE Terrain Analyst oraz 3DEM Terrain Visualisation i DiMo. 1.4 Ramy czasowe, forma zaliczenia Projekt jest przewidziany do realizacji w ciągu 18 (20) godz. w tym 2 godziny na zaliczenie. Integracja danych (rozdz. 2) 6 (8) godz. Budowa NMT (rozdz. 3) 3 godz. Generowanie produktów pochodnych (rozdz. 4) 3 godz. Wizualizacja w programie 3DEM (rozdz. 5) 2 godz. Technika monoplotingu (rozdz. 6) 2 godz. Podczas zaliczenia naleŝy zademonstrować prowadzącemu zajęcia wyniki oraz odpowiedzieć na pytania prowadzącego a bezpośrednio związane z wykonanymi czynnościami. 2. Integracja danych 2.1 Dane Zanim rozpocznie się pracę (czynności wymienione w 2.3) naleŝy koniecznie zapoznać się z podrozdziałami 2.1 i 2.2 regularna siatka (FOTO) z automatycznego pomiaru wysokościowego, interwał 20 m, wpisana do pliku korzenna.dgn, mapa topograficzna (TOPO), postać rastrowa, format cit, oddzielnie sytuacja i rzeźba terenu 78-62s.cit, 78-62r.cit (zeskanowane diapozytywy wydawnicze z opracowania w układzie 1965 ale po przemontowaniu i skrojeniu do układu 1992), zasadnicze cięcie warstwicowe: 5m, Pyka-NMT-konspekt do projektu głównego /2007-03-29-1 -

ortofotomapa z barwnych zdjęć lotniczych, piksel 2.25 m orto2_25.tif (przepróbkowany ze źródłowego 0.75m), błąd średni wysokości FOTO wynosi ok. +- 1m, błąd średni wysokości TOPO kształtuje się w przedziale od 1/3 zasadniczego cięcia warstwicowego do 2/3 czyli od 1.7 do 3.3 m. 2.2 Zasada integracji Siatka FOTO została opracowana automatycznie i nie wiemy, czy punkty są na terenie czy teŝ na koronach drzew, czy na dachach budynków. Dlatego w projekcie trzeba będzie wybrać podobszary w których źródłem danych będzie siatka FOTO (tereny odkryte) i takie (tereny zakryte) w których dane będą pochodziły z mapy topograficznej. W ten sposób powstaną liczne miejsca w których moŝliwe są konflikty ale zakłada się, Ŝe nie ma innej moŝliwości ich rozwiązania jak tylko arbitralne uzgodnieniem styków. Posiłkując się ortofotomapą naleŝy obrysować te fragmenty które są pokryte roślinnością lub występują w nich budynki, stosując poniŝsze zasady: kaŝdy podobszar ma być wielobokiem 3D, wierzchołki wieloboków opierać na punktach siatki FOTO (jest to łatwiejsze niŝ wstawianie nowych punktów), wybierając wierzchołki trzeba uwzględnić, Ŝe siatka FOTO powstała z dwóch modeli fotogrametrycznych (północny i południowy), jeśli widzimy na ortofotomapie teren pod lasem, budynkiem to na drugim zdjęciu stereopary ten sam fragment moŝe być niewidoczny a przez to punkty modelu nie leŝą na terenie dlatego trzeba wyznaczyć podobszar większy niŝ wynikałoby to z ortofotomapy (boki wieloboku powinny wychodzić na zewnętrz o około 10-15m), w miejscach gdzie siatka FOTO nie reprezentuje terenu naleŝy kasować punkty siatki, dobrą zasada jest przeniesienie ich na inną warstwę na wszelki wypadek. Reasumując trzeba zdecydować gdzie źródłem danych będzie FOTO a gdzie TOPO. W obszarze TOPO naleŝy wektoryzować warstwice oraz linie szkieletowe, krawędzie, punkty wierzchołkowe. Najbardziej uciąŝliwe jest właściwe odwzorowanie wąwozów (w kaŝdym zestawie danych jest co najmniej jeden wąwóz).wektoryzacja 3D wąwozów wymaga drobiazgowego przeglądnięcia rysunku rzeźby i prawidłowej interpretacji wszystkich informacji wysokościowych (wysokości skarp są opisywane dość rzadko, tylko tam gdzie następuje istotna zmiana; nie naleŝy jednak wprowadzać zmian skokowych a dokonać wyobraŝeniowej interpolacji zmian wysokości skarp). Wąwozy o szerokości dna > 10m trzeba opisać dwiema liniami w dnie, a węŝsze pojedynczą linią poprowadzoną wzdłuŝ osi dna. W miejscu styku FOTO i TOPO naleŝy zbadać zgodność danych. Zdarzają się przypadki, Ŝe warstwice posiadają stały błąd wynikający ze złego opisu (np. 2.5m); wtedy taki błąd naleŝy usunąć przez odpowiednie skorygowanie wysokości warstwic przy wektoryzacji. Błędy tego rodzaju moŝna takŝe wykryć na etapie weryfikacji wygenerowanych warstwic (pkt.3.4). Uwaga: aby raster z warstwicami był widoczny na tle ortofotomapy naleŝy do MS załadować jako aplikacje MDL w programy: I/RAS B wpierw a potem I/RAS C. W przypadku ponadprzeciętnej ilości wąwozów na przydzielonym obszarze moŝna po konsultacji z prowadzącym - ograniczyć obszar o 25%.

2.3 Kolejność czynności a) Wycięcie fragmentu siatki zgodnie z ramką ograniczająca indywidualne obszary ( ramki są zaznaczone na warstwach 5-8, bliŝszy opis w załączniku 7.1); zapis pliku pod nazwą nazwisko.dgn b) Wczytanie mapy topograficznej (warstwy wysokościowej) I/RAS B a następnie ortofotomapy I/RAS C. c) Wytypowanie obszarów dla TOPO i zaznaczenie ich w postaci wieloboków 3D (na warstwie 10) d) Wykonanie profilu kontrolnego na obszarze FOTO, osadzonego na 15 wierzchołkach siatki (niekoniecznie w linii prostej), odczytanie wysokości z danych FOTO oraz z TOPO (interpolacja z warstwic); wykonanie zestawienia: Nr H_FOTO H_TOPO H i obliczenie średniej róŝnicy i odchylenia standardowego oraz wnioski o zgodności dwóch zbiorów danych (potrzebne do zaliczenia) e) Wektoryzacja warstwic i linii w obszarze TOPO (w tych miejscach przesunięcie siatki FOTO z warstwy 2 na warstwę 3) f) W obszarze FOTO naleŝy dodać elementy strukturalne z mapy, np. zwektoryzować ścieŝki, punkty wysokościowe (o ile profil kontrolny potwierdził oczekiwane dokładności danych) g) Przed przystąpieniem do pkt. 3 naleŝy oglądnąć dane wektorowe (punkty FOTO i linie TOPO) w rzutach na płaszczyznę pionową ułatwia to wykrycie błędów przy wpisywaniu wysokości warstwicom, krawędziom wąwozów. 3. Budowa NMT 3.1 Wytyczne ogólne Do budowy NMT zastosowany będzie program MGE Terrain Analyst. Wpierw naleŝy wczytać do TA dane wysokościowe z pliku dgn odpowiednie dla stref FOTO i TOPO. Następnie wykonywana jest triangularyzacja, zbudowanie modeli trójkątowego. Po zbudowaniu modelu naleŝy wygenerować zgrubne warstwice aby sprawdzić, czy w danych nie ma błędów grubych oraz czy przebieg jest ogólnie zgodny z warstwicami na mapie topo. W razie wykrycia błędów czy usterek naleŝy powrócić do etapu 1 (najczęściej trzeba uzupełnić warstwice lub linie przestrzenne definiujące wąwozy). 3.2 Wczytanie danych do TA Uruchomienie MGE - wybór projektu ( = przestrzeń na dysku na dane i wyniki) File Open Otwarcie pliku graficznego nmt.mge Map Open plik DGN (plik z danymi) Uruchamia się MicroStation Wywołanie aplikacji Terrain Analyst (z menu MS: Application) Większość opcji jest nieaktywna, bo nie jest zbudowany NMT Trzeba zaimportować dane graficzne z których powstanie NMT Import danych do budowy NMT : z menu TA File Import Design File Features pojawia się formularz, naleŝy wybrać opcje/wypełnić pola : Pyka-NMT-konspekt do projektu głównego /2007-03-29-3 -

Active file Model name (=nazwisko, do8 znaków, bez PL) a następnie przystąpić do wczytywania danych z warstw Regular points, Levels +Apply Breaklines, Levels + Apply Contours + Apply Ostatni typ danych + OK. Za kaŝdym razem trzeba wskazać Nr warstwy, rodzaj grafiki (Types) moŝna dopuścić wszystkie rodzaje Uwaga: nie zmieniamy ustawień w bloku Define Z 3.3 Utworzenie modelu TIN Triangularyzacja wywoływana jest z menu TA: Convert Features To TIN Zaznaczenie opcji display daje podgląd trangularyzacji na ekranie W efekcie powstaje model w postaci trójkątowej Uaktywnia się większość opcji TA, kilka pozostaje jednak nieaktywnych, są zastrzeŝone dla modelu GRID 3.4 Weryfikacja spójności danych Do weryfikacji zastosowane będzie generowanie warstwic, aby proces był szybki naleŝy ograniczyć się do warstwic zgrubnych. Próbne generowanie warstwic: Display Rough Contours Uwaga: warstwice (oraz wszystkie rezultaty w menu Display) są tylko wyświetlane na ekranie, znikają po kaŝdej operacji, aby przejść na zapis do pliku DGN w menu Options trzeba wybrać Place zamiast Display. Uwaga: zamknięcie programu TA nie komunikuje o niezapisaniu pliku z modelem (*.TTN), jeśli rezultaty są obiecujące to moŝna go zapisać (w jakimś momencie rezultaty muszą być sensowne, warunkuje to zaliczenie projektu). 3.5 Utworzenie modelu GRID Convert TIN to GRID Interwał siatki 5 m. 4. Generowanie produktów pochodnych 4.1 Warstwice Warstwice mogą być generowane z postaci TIN lub GRID. Postać TIN jest zalecana gdy chcemy wymusić silny wpływ linii szkieletowych na przebieg warstwic. Zgodnie z załoŝeniem projektu, naleŝy uzyskać warstwice o podobnym stopniu wygładzenia jak na mapie topograficznej. W takim przypadku korzystniej jest posiłkować się postacią GRID. Generowanie warstwic gładkich : Display Smooth Contours Są dwie strategie uzyskiwania gładkich warstwic z NMT. Pierwsza polega na wygładzeniu samego modelu - Model Smoothing; druga - na wygładzaniu linii warstwicowej uzyskiwanej ze zbyt szczegółowego przebiegu- Linear Smoothing.

Model Smoothing operacja wygładzenia dotyczy samego modelu. W wyniku operacji filtrowania powstaje nowy model o innych wysokościach, bardziej gładki" lub bardziej kanciasty" w zaleŝności od zastosowanego filtru. Dopiero na podstawie tego modelu generowane są warstwice. Zastosowanie silnie wygładzającego filtru pociąga za sobą mocne zniekształcenie modelu, co moŝe spowodować w niektórych przypadkach utratę pewnych szczegółów topografii terenu. Linear Smoothing udostępnia kilka algorytmów generowania warstwic ukierunkowanych na uzyskiwanie gładkich linii. Są to algorytmy: Douglasa-Peuckera, Weight Average, Parametric Fitting, Round Corners. Poprzez odpowiedni dobór parametrów moŝna ustalić pewien kompromis pomiędzy gładkością warstwie a ich powiązaniem z rzeczywistym przebiegiem topografii terenu. śaden z algorytmów nie gwarantuje nie wystąpienia efektu przecinania się warstwic. NaleŜy wygenerować warstwice w dwóch strategiach, raz z :Model Smoothing a potem Lineał a drugi raz bez Model Smoothing zastosować obie metody wygładzania, raz w kolejności Pytanie kontrolne: czy obie metody mogą znaleźć zastosowanie przy interpolacji warstwic gdy NMT jest w postaci TIN? Uwaga: gdy starczy czasu (plusik przy zaliczeniu) to moŝna warstwice lokować na róŝnych warstwach tak aby następnie dostosować styl linii do takiego jak na mapie (grube, cienkie, przerywane) 4.2 Spadki w postaci wektorów Opcja dostępna w menu Display Vector Slope NaleŜy dobrać taki współczynnik powiększenia wektorów aby groty strzałek były niezbyt duŝe, ale widoczne na ekranie przy wypełnieniu całego Vievera przez obszar NMT (Display Fit Model); naleŝy pozostawić parametr thinning jako 1, co spowoduje pojawienie się wektorów w kaŝdym węźle NMT-GRID, czyli co 5m. Pierwsze wywołanie koniecznie z opcją Display, po uzyskaniu poprawnego wyniku zmiana na Place. W tym samym menu jest wybór rodzaju wartości dla spadków Degrees/Percent (nie ma jednak istotnego wpływu na wektory). Wektory spadków naleŝy zapisać w pliku bazowym z danymi i wygenerowanymi warstwicami. 4.3 Spadki w postaci GRID-raster Opcja dostępna w menu Analyze Slope (wybór Degrees/Percent) Powstaje plik *.GRD (w katalogu GRD). Nadaje się do oglądania w I/RAS C. Uwaga: wizualizacja wszystkich produktów rastrowych (*.GRD) jest moŝliwa ( i zalecana) w programie I/RAS C lub Image Analyst (dotyczy to wyników operacji opisanych w 4.3-4.6). 4.4 Krzywizna terenu Opcja dostępna w menu Analyze Cross/Down Curvature Powstają trzy pliki *.GRD (w katalogu GRD). W przypadku kłopotów z wykonaniem naleŝy powtórzyć z zaznaczaniem po jednym pliku. 4.5 Relief cieniowany Opcja dostępna w Display Relief ale lepsze wyniki daje opcja wyciągnięta poza interfejsem graficznym TA, z poziomu MGE Tools MGE Terrain Analyst High Resolution Shaded Relief 4.6 Hipsometria NaleŜy zauwaŝyć, Ŝe postać GRID jest zapisywana przez TA w formacie czytanym przez programy I/RAS C (takŝe Image Analyst). Wyświetlenie obrazu skutkuje postacią achromatyczną, najjaśniejszy ton dla H max, najciemniejszy dla H min. Pyka-NMT-konspekt do projektu głównego /2007-03-29-5 -

Uzyskanie obrazu w barwach hipsometrycznych jest moŝliwe dzięki opcji Density Slace, przy czym tablice barw trzeba wyedytować manualnie. 4.7 Eksport NMT grid ASCII Program TA ma dość ograniczone moŝliwości eksportu NMT. Postać TIN (*.TTN) jest zapisywana w wewnętrznym formacie TA (Intergraph), nie jest wymienna z formatem *.TIN ESRI. Postać GRID moŝe być wyeksportowana do formatu USGS DEM ale on jest stosowany albo dla wsp. prostokątnych UTM albo dla BL, co powoduje zawęŝenie stosowania. Podobnie jest z formatem SDTS DEM. W takich sytuacjach pozostaje posiłkowanie się zapisem w postaci ASCII. Do eksportu w postaci ASCII słuŝy opcja wywoływana z poziomu MGE Tools MGE Terrain Analyst GRID to ASCII. Pola wypełniane i wybierane (wskazano wybór/wpis): Grid file... DGN File... ASCII File...(plik plik z rozszerzeniem asc) Row/Column Major XYZ / Z Coordinates Void: -9999 Ponadto naleŝy zapisać metadane dla NMT-GRID (Utilities Model Utilities (Header) Report). Powstaje raport (metadane) w postaci pliku z rozszerzeniem rpt. W raporcie podane są m.in.: punkt zaczepienia modelu w układzie XY (lewy, górny naroŝnik), rozmiar GRID-a jako liczba wierszy i kolumn oraz minimalna i maksymalna wartość H (gdy wykonamy raport dla pliku GRD przenoszącego spadki czy krzywizny to będą odpowiednio min i max tych wielkości). W przypadku NMT w postaci GRID połoŝenie przestrzenne siatki wystarczająco definiują: współrzędne lewego górnego węzła, rozmiar siatki (row x col), interwał węzłów siatki ( w projekcie 5 m, lepiej 2,5m ). Wówczas do wymiany danych między programami wystarczy ciąg wartości H, zbędne jest zapisywanie XYH (jest to istotne zwłaszcza wtedy, gdy dane mają postać ASCII, która generuje pliki o duŝej objętości) Uwaga: przed eksportem naleŝy utworzyć NMT z całkowitymi wartościami H (menu TA:??? Manipulation). 5. Wizualizacja w programie 3DEM 1 5.1 Wczytanie NMT Wczytanie NMT/GRID/ASCII File Load Terrain Model Terrain Matrix: - wskazanie na plik z rozszerzeniem asc (pkt.4.7). - wypełnienie formularza Przy wypełnianiu formularza naleŝy wykorzystać metadane NMT-GRID zapisane w pliku raportowym (o rozszerzeniu rpt - pkt.4.7). Definiując współrzędne lewego dolnego węzła i prawego górnego (jak wymaga 3DEM) trzeba pamiętać o tym, Ŝe jak mamy N węzłów to odległość miedzy nimi wynosi (N-1) x interwał. 1 Info o programie w formie załącznika

Jako Map Projection wskazać XY. Po wczytaniu dobrze jest zapisać plik - Save Terrain Matrix, ponowne wczytanie będzie łatwiejsze. Pytanie kontrolne: co zawiera plik *.HDR? 5.2 Relief cieniowany Relief cieniowany jest podstawową formą wizualizacji w 3DEM. Program wyświetla model jako cieniowana hipsometrię, parametry są dostępne w opcji: Color Scale. Skala barw hisometrycznych jest bardzo ładnie dobrana, aczkolwiek tereny nizinne (100-200m) często przedstawia się w barwach o większym nasyceniu zielenią, a wysokie góry bardziej brązowe (tutaj największe wysokości są szarawe). Barwy moŝna zmienić - po wciśnięciu przycisku z wysokością aktywne są suwaki RGB. 5.3 Hipsometria Z defaultowego reliefu cieniowanego moŝna przejść do obrazu odpowiadającego mapie hipsometrycznej przez wyłączenie cieniowania. Jeśli ustawimy w Color Scale, podopcja Shaded Relief, parametr Shade Depth na 0, to usuniemy cieniowanie i dostaniemy typowy obraz hipsometryczny. 5.4 Rzut perspektywiczny i anaglif W menu Operation jest opcja 3D Scene, która realizuje rzut perspektywiczny, w wersji klasycznej a takŝe jako para stereoskopowa lub anaglif. Obszar widoku jest zaznaczony kwadratem z wcięciem pokazującym kierunek patrzenia, moŝna określić parametry oświetlenia (Terrain Illumination), współczynnik skali wysokościowej (Terrain Vert Mag), pozycje patrzenia - lepsza z z przodu (Foreground). 6. Załączniki 6.1 Wykaz warstw Wykaz warstw w pliku nazwisko.dgn (na podstawie pliku korzenna.dgn) zawartość 1 Ramka zasięg całości danych (jak w korzenna.dgn) 2 Siatka wyznaczona fotogrametrycznie (matching) - punkty masowe (kawałek korzenna.dgn) 3 Punkty siatki wypadające w obszarze TOPO (przesunięte z warstwy 2) 4-5 Obszary dla studentów 1-9 (jak w korzenna.dgn) 6 Obszary dla studentów 10-20 (jak w korzenna.dgn) 7 Obszary dla studentów 21-32 (jak w korzenna.dgn) 8,9-10 Linie rozgraniczające foto/topo 11 Warstwice w obszarze TOPO 12 Drogi, ścieŝki, cieki (do 10m-oś) 13 Linie grzbietowe, linie spływu 13 Górne krawędzie wąwozu 15 Dół wąwozu (oś wąwozu, tylko dla bardzo szerokich wąwozów dno dwulinijne) 16 Szczyty, lokalne maksima, minima Pyka-NMT-konspekt do projektu głównego /2007-03-29-7 -

6.2 Linear Smoothing uŝytkowa charakterystyka algorytmów Algorytm Douglasa-Peuckera polega na usuwaniu nadmiarowychych punktów. Eliminowane są te punkty dla których długość normalnej do prostej łączącej dwa sąsiednie punkty (lewy i prawy) jest krótsza niŝ zadana wartość tolerancji. Domyślnie tolerancja wynosi zero co oznacza Ŝe ma wartość jednej tysięcznej zakresu (x, y) modelu. Przy uŝyciu tej metody moŝemy wygenerować bardzo wygładzone warstwice, jeśli w oknie dialogowym Output Definition wybierzemy wyjściowy typ linii jako B-spline. Gładkość warstwie rośnie wraz ze wzrostem wartości tolerancji. Algorytm ten moŝna stosować łącznie z pozostałymi dostępnymi w opcji Linear Smoothing, Zalecenie: zwykle korzystny jest parametr tolerancji równy 1. W metodzie Weight Average wygładzenie warstwicy następuje poprzez ustalenie nowego połoŝenia punktu uwzględniającego połoŝenie punktów sąsiednich. (z lewej i prawej strony). MoŜna brać pod uwagę po jednym ( opcja Ist Neighbors ) lub po dwa sąsiednie punkty ( opcja 2st Neighbors ) a kaŝdemu z nich przypisuje się wagę. Domyślnie dla punktu centralnego waga wynosi l a dla sąsiadów 0.5. Zalecenie: zwykle najlepsze wygładzenie warstwic otrzymujemy dla wag jednakowych dla centralnego punktu i kolejnych sąsiadów lub układu wag: 1, 0.7, 0.5. Jest to metoda prosta, skuteczna i dlatego jest zalecana w tym projekcie. Działanie Parametric Fitting. polega na wpasowywaniu pomiędzy punkty modelu krzywej trzeciego stopnia i dołączaniu niektórych punktów tej krzywej do modelu. Opcja ta pociąga za sobą niepoŝądany efekt znacznego (nawet trzykrotnego) zwiększenia się rozmiarów pliku z warstwicami. Przy zastosowaniu opcji Parametric Fitting dodawane są punkty do modelu, co pociąga za sobą znaczny wzrost jego rozmiarów. Za pomocą opcji Round Corners moŝliwe jest wygładzenie generowanych warstwic w miejscach ostrych naroŝników. Przebieg warstwicy jest w tych miejscach zastępowany krzywą splajn. W polu Delta moŝna zdefiniować parametr określający maksymalną róŝnicę pomiędzy punktem istniejącym a punktem dodawanym będącym punktem wpasowanego splajnu. Gładkość warstwie rośnie wraz ze wzrostem wartości parametru tolerancji. Wartością domyślną w polu Delta jest zero co oznacza, Ŝe parametr ten wynosi jedną dziesiątą zakresu (x, y) modelu. W wyniku liniowego wygładzania i procesu upraszczania mogą zostać wygenerowane przecinające się warstwice, w związku z tym naleŝy ostroŝnie wybierać opcje i parametry. Zwykle prawdopodobieństwo przecinania się warstwie maleje gdy ustawiona jest mała tolerancja w algorytmie Douglasa-Peuckera. 6.3 Info o programie 3DEM 3DEM jest darmowym (freeware) programem do tworzenia trójwymiarowych modeli terenu, a takŝe przelotów lotniczych nad nimi. Program moŝna pobrać na stronie www.visualizationsoftware.com/3dem.html Import: (m.in.) USGS ASCII DEM, SDTS DEM, NED files, GTOPO30 DEM, GLOBE DEM, SRTM, MOLA (Mars Orbiter Laser Altimeter), NASA Mars Viking Orbiter Digital Topographic Map (DTM). Eksport: USGS ASCII Digital Elevation Model (*.dem), GeoTiff Graphic File (*.tif), Binary terrain matrix (*.bin), VRML Word (*.wrl), Terragen Terrain (*.ter) MoŜliwa jest wizualizacja na tle NMT tras podróŝy przez górskie szlaki, poniewaŝ program ma moŝliwość wczytywania danych z odbiornika GPS. MoŜliwe jest tworzenie animacji przelotu nad terenem po wybranej ścieŝce i zapisanie jej w formatach: AVI (*.avi) MPEG (*.mpg, *.mpeg).