ARTYKUŁY Chrońmy Przyr. Ojcz. 70 (5): 445 451, 2014 Wybrane problemy tworzenia użytków ekologicznych na przykładzie powiatu koszalińskiego i miasta Koszalin Selected problems related to designa on of ecological sites based on the example of the province and the city of Koszalin LESZEK DAWID, KRZYSZTOF DESKA Katedra Geodezji, Wydział Inżynierii Lądowej, Środowiska i Geodezji, Politechnika Koszalińska 75 453 Koszalin, ul. Śniadeckich 2 e-mail: leszek.dawid@tu.koszalin.pl, kdeska@wilsig.tu.koszalin.pl Słowa kluczowe: ochrona przyrody, użytki ekologiczne, legislacja, rejestry. Istotną rolę aspektów społecznych, prawnych, organizacyjnych i ekonomicznych w procesie powoływania użytków ekologicznych przedstawiono w oparciu o warsztat nauk społecznych, stosując analizę danych zastanych, tj. literatury, aktów prawnych, szczegółowych danych zawartych w rejestrze Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Szczecinie i w Ewidencji Gruntów i Budynków. Obiektem badań, prowadzonych w okresie od 27.12.1991 do 1.10.2013 roku, były użytki ekologiczne położone na terenie powiatu koszalińskiego oraz miasta Koszalin. Wykazano, że bez odpowiedniego rejestrowania i ewidencjonowania obiektów, nie można prowadzić skutecznej ochrony przyrody w tej formie. Wydaje się, że stosowanie interdyscyplinarnego podejścia w procesie tworzenia użytków ekologicznych jest konieczne. Wprowadzenie Użytek ekologiczny, zgodnie z Ustawą o ochronie przyrody z dnia 16.04.2004 roku (Ustawa 2004), jest jedną z form ochrony przyrody stosowaną od ponad 20 lat w Polsce (Ustawa 1991). Głównym powodem tworzenia użytków ekologicznych jest potrzeba objęcia ochroną cennych przyrodniczo obiektów, które ze względu na niewielką powierzchnię i zazwyczaj mniejszą rangę walorów przyrodniczych nie podlegają ochronie rezerwatowej (lub innej) (Koreleski 2004, 2005; Sammel i in. 2012). Zgodnie z art. 42 ustawy (Ustawa 2004) użytkami ekologicznymi mogą być: naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nieużytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce, siedliska przyrodnicze, stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów, ich ostoje oraz miejsca rozmnażania lub miejsca sezonowego przebywania. Użytki ekologiczne najczęściej powoływane są na siedliskach marginalnych (terenach gospodarczo nieproduktywnych) (Kapuściński 2011), na nieużytkowanych lub o niskiej przydatności produkcyjnej terenach leśnych i rolnych, na gruntach zakwalifikowanych w Ewidencji Gruntów i Budynków (dalej: EGiB) jako nieużytki (Koreleski 2005; Sajnóg, Wójcik 2013). Obejmują od kilku arów do nawet kilkudziesięciu hektarów powierzchni. W skali regionu lub okolicy odgrywają ważną rolę w ramach małej retencji i wpływają na 445
Chrońmy Przyr. Ojcz. rocznik 70, zeszyt 5, 2014 lokalny klimat (Kuciński 2005). Ponadto odgrywają bardzo ważną rolę w zachowaniu bioróżnorodności oraz odznaczają się dużymi walorami turystycznymi i edukacyjnymi. Wchodzą między innymi w skład korytarzy ekologicznych (Kuciński 2005), ułatwiając swobodne przemieszczanie się zwierząt. Obiekt, obszar, cel i metodyka badań Badano użytki ekologiczne na terenie powiatu koszalińskiego oraz w Koszalinie (woj. zachodniopomorskie). Powiat koszaliński obejmuje osiem gmin trzy o statusie miejsko- -wiejskim: Bobolice, Polanów i Sianów oraz pięć o statusie wiejskim: Będzino, Biesiekierz, Manowo, Mielno i Świeszyno. Koszalin stanowi drugie co do wielkości miasto (na prawach powiatu) na Pomorzu Zachodnim. Na badanym obszarze, o łącznej powierzchni 175 117 ha (EGiB, stan na dzień 1.10.2013 r.) mieści się siedem nadleśnictw: Białogard, Bobolice, Gościno, Karnieszewice, Manowo, Polanów i Tychowo. Celem niniejszej pracy jest przedstawienie wybranych problemów występujących w procesie tworzenia użytków ekologicznych. Podstawowymi zagadnieniami omówionymi w pracy są: procedura tworzenia użytków ekologicznych, wskazanie przyczyn rozbieżności w ich ewidencjonowaniu w poszczególnych rejestrach oraz propozycja wskazania możliwych rozwiązań tego problemu. Badania przeprowadzono w oparciu o analizę aktów prawnych, literatury, danych pozyskanych z waloryzacji Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska (dalej: RDOŚ) w Szczecinie (Waloryzacja 2010), będącej podstawą Centralnego Rejestru Form Ochrony Przyrody (dalej: CRFOP) tworzonego w oparciu o rozporządzenie (Rozporządzenie 2012) oraz aktualne dane z EGiB. Badania obejmują okres od 27.12.1991 do 1.10.2013 roku. Zastosowano technikę analizy ilościowej i jakościowej dokumentów, polegającej na pozyskiwaniu i przetwarzaniu danych z różnych materiałów źródłowych o charakterze sformalizowanym. W oparciu o rejestry RDOŚ w Szczecinie i EGiB obliczono i porównano liczbę oraz powierzchnię zewidencjonowanych użytków ekologicznych (zarówno dla całego obszaru, jak i dla poszczególnych gmin) oraz oceniono kompletność informacji o użytkach zawartych w obu rejestrach. Dokonano analizy struktury (liczby, rodzaju i powierzchni) użytków ekologicznych w zależności od przedmiotu ochrony oraz sposobu użytkowania lub zagospodarowania gruntów, na których je powołano. Na badanym obszarze podano również liczbę proponowanych do powołania użytków ekologicznych wskazanych w rejestrze RDOŚ w Szczecinie (Waloryzacja 2010) oraz opracowaniach gminnych. Wyniki Podstawowe problemy w procesie powoływania użytków ekologicznych Użytek ekologiczny na podstawie zmian wprowadzonych przez ustawę (Ustawa 2009) jest powoływany przez radę gminy (do 1.08.2009 r. prawo takie miał także wojewoda, zob. Ustawa 2004). W odpowiedniej uchwale określa się nazwę danego obiektu lub obszaru, jego położenie, sprawującego nadzór i szczególne cele ochrony (Guzal-Dec 2013), a w razie potrzeby precyzuje się także ustalenia dotyczące jego czynnej ochrony oraz zakazy właściwe dla tego obiektu, obszaru lub jego części. Użytki ekologiczne nie są popularną formą ochrony przyrody głównie ze względu na wiele zakazów wymienionych w ustawie z 2004 roku. Uchwała rady gminy wymaga także uzgodnienia z właściwym organem RDOŚ. Gospodarka na tych terenach powinna gwarantować zachowanie cennych obiektów przyrodniczych. Uwzględnienie użytków ekologicznych w planach zagospodarowania przestrzennego jest obowiązkiem ustawowym. Zgodnie z art. 3 niniejszej ustawy użytki ekologiczne powinny być wykazywane w strategiach rozwoju gmin, studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Wiąże się z tym dostosowanie projektów planistycznych do wymogów przepisów o ochronie przyrody. Na podsta- 446
L. Dawid i K. Deska Wybrane problemy tworzenia użytków ekologicznych wie art. 113 i 114 ustawy (Ustawa 2009) gmina, która ustanowiła użytek ekologiczny, powinna w ciągu 30 dni od wejścia w życie uchwały przesłać do Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska (GDOŚ) oraz odpowiedniego organu RDOŚ kopię uchwały, a także wpisać informacje o użytku do CRFOP. Rada gminy może utworzyć użytek nie tylko na gruntach gminy, ale także na gruntach Skarbu Państwa (na terenie Lasów Państwowych, Agencji Nieruchomości Rolnych) czy nawet na gruncie prywatnym. Specyficzne problemy występują w przypadku tworzenia użytków ekologicznych na gruntach Lasów Państwowych, które zwykle same proponują uznawanie nieużytecznych gruntów leśnych za takie użytki. Jednakże według ich wewnętrznych procedur, gruntów zaewidencjonowanych jako las nie powinno się uznawać za użytki ekologiczne. Stosowanie takiej praktyki przez Lasy Państwowe nie wynika z przepisów prawa, a jedynie z wytycznych Generalnej Dyrekcji Lasów Państwowych (GDLP) (Klub Przyrodników 2011). Taka praktyka powoduje, iż na użytkach ekologicznych powołanych w nadleśnictwach w większości przypadków przedmiotem ochrony są bagna, torfowiska czy zabagnione łąki, przy czym nie są one powoływane na gruntach leśnych (lasach) w rozumieniu EGiB. Rada gminy może (po uzgodnieniu z RDOŚ) znieść użytek w przypadku utraty jego wartości albo gdy koliduje on z realizacją inwestycji celu publicznego. Zgodnie z art. 130 i 131 ustawy (Ustawa 2001), poddanie ochronie obiektów czy obszarów na gruncie prywatnym może być uznane za ograniczenie korzystania z nieruchomości przez właściciela nieruchomości czy użytkownika wieczystego. Mogą oni złożyć wniosek o ustalenie odszkodowania za poniesioną szkodę lub o wykupienie nieruchomości. Odszkodowanie obejmuje zarówno wartość poniesionej szkody, jak i spadek wartości nieruchomości [Ustawa 1997; Suchta (red.) 1997; Cymerman, Kurowska 2003; Rozporządzenie 2004; Bajerowski i in. 2007]. Na podstawie art. 12 ustawy (Ustawa 1984) użytki ekologiczne są zwolnione z podatku rolnego, co oznacza zmniejszenie wpływów do budżetu gminy, które muszą dodatkowo zapewnić finansowanie potrzebnych działań na terenie użytków (zabiegów ochronnych czy np. regulacji odpływu wody). Kolejnym problemem są niewprowadzone do rejestrów (np. EGiB) dane o utworzeniu użytku ekologicznego czy też nieupublicznianie informacji o terenach potencjalnie przeznaczonych na ten cel (Koreleski 2004, 2005), co może skutkować brakiem takiej informacji w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego (dalej: MPZP) czy też Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego (SUiKZP). Stan i problemy występujące na badanym obszarze Według stanu ewidencji gruntów z dnia 1.01.2012 roku, powierzchnia użytków ekologicznych w całym województwie zachodniopomorskim wynosi 4328 ha (GUS 2012a, b; US w Szczecinie 2012). W zestawieniach dotyczących różnych form ochrony przyrody, a zawartych w tych samych opracowaniach, podano powierzchnię 6424 ha. Na badanym obszarze tą formą ochrony według danych z EGiB (stan na dzień 1.10.2013 r.) objęto grunty o powierzchni 1064 ha mniej niż 500 użytków ekologicznych. W rejestrach RDOŚ w Szczecinie na dzień 29.01.2010 roku (Waloryzacja 2010) było ich ponad 909 ha (dla ponad 120 z łącznej liczby 607 użytków ekologicznych nie podano ich powierzchni ani szczegółowego celu ochrony). Analizując Dzienniki Urzędowe Województwa Zachodniopomorskiego (uchwały rad gmin) ustalono, że do dnia 1.10.2013 roku nie powstały nowe użytki ekologiczne. Tak więc według wstępnych szacunków, około 15 20% użytków ekologicznych nie jest wykazanych w EGiB. Najczęściej (ze wskazanych) przedmiotem ochrony na badanym obszarze są bagna około 20% przypadków, torfowiska mszarne około 18%, obiekty bez szczególnych walorów florystycznych 16%, cenne ekosystemy, chronione lub podnoszące różnorodność krajobrazu siedliska przyrodnicze 14%, oczka wodne 7%, pojedyncze wyłączenia taksacyj- 447
Chrońmy Przyr. Ojcz. rocznik 70, zeszyt 5, 2014 ne w lasach 6%, odwodnione i zdegradowane torfowiska 5%. Dla 14% użytków ekologicznych nie wskazano przedmiotu ochrony (Waloryzacja 2010). Są one położone w większości na nieużytkach stanowiących 84% powierzchni wszystkich użytków ekologicznych, według danych z EGiB. Pozostałe 16% to użytki ekologiczne na pastwiskach (10%), łąkach (4%), gruntach pod wodami oraz gruntach zadrzewionych i zakrzewionych (2%) (Dawid, Deska 2014b). Według danych z EGiB oraz rejestru RDOŚ w Szczecinie dwie gminy na terenie powiatu koszalińskiego Mielno i Świeszyno nie mają żadnych użytków ekologicznych (Waloryzacja 2010). W gminach Będzino, Biesiekierz i Manowo utworzono do 10 użytków ekologicznych, zajmujących w każdej z gmin łączną powierzchnię kilkunastu hektarów. Najwięcej użytków ekologicznych na analizowanym obszarze znajduje się w gminach Bobolice i Polanów (odpowiednio 381 i 86 użytków). Według rejestru RDOŚ w Szczecinie można podać następującą liczbę użytków w poszczególnych gminach: Będzino 12, Biesiekierz 9, Bobolice 55, Manowo 28, Mielno 3, Polanów 37, Sianów 17, Świeszyno 11, a na obszarze miasta Koszalin 3 (Waloryzacja 2010). Potwierdzają to opracowania (waloryzacje) realizowane na zlecenie i na potrzeby gmin. Interpretacji poddano wybrane z nich. Na terenie gminy Mielno w 2005 roku proponowano utworzenie 3 użytków ekologicznych: w Chłopach (przedmiot ochrony kompleks lasów łęgu i olsu porzeczkowego, zarośli, szuwarów i mokrych łąk: UE-1), w Gąskach (kompleks łąk i pastwisk rdestowo-ostrożeniowych oraz ziołorośli: UE-2), w Niegoszczy (kompleks łąk wilgotnych, stanowisko krwawnika kichawca Achillea ptarnica, miejsce żerowania bociana białego Ciconia ciconia oraz płazów: UE-3) (UG Mielno 2005). W opracowaniu (Szuliga-Król i in. 2012) zawierającym aktualizację tej waloryzacji proponuje się utworzenie już tylko jednego użytku ekologicznego Niegoszcz (UE-3) w celu ochrony pozostałości naturalnych ekosystemów. Na obszarze miasta Koszalin znajduje się 9 użytków ekologicznych powołanych uchwałą Rady Miejskiej w Koszalinie w 1995 roku (Uchwała nr XXI/150/95 z dnia 1.12.1995 r.). Są to obiekty w nadleśnictwie Karnieszewice, w granicach administracyjnych miasta Koszalina, o łącznej powierzchni 26,63 ha, w tym pastwiska 17,04 ha, łąki 6,43 ha i bagna 3,16 ha (Program 2008). Zdaniem autorów Programu Ochrony Środowiska dla miasta Koszalina na lata 2008 2011, znaczna część użytków wśród powołanych nie ma ewidentnych walorów florystycznych lub faunistycznych, dlatego powinno się je poddać szczegółowej inwentaryzacji i weryfikacji. Podobna sytuacja występuje w nadleśnictwie Bobolice, którego większa część znajduje się na terenie powiatu koszalińskiego. Do tej pory za użytki ekologiczne uznano tam 627 pododdziałów leśnych o łącznej powierzchni 812,39 ha. Część terenów nie ma nic wspólnego z ochroną siedlisk przyrodniczych, gdyż są to np. całkowicie odwodnione i zdegradowane torfowiska mszarne, nieużytkowane łąki i pastwiska, tereny ubogie florystycznie czy zadrzewienia śródpolne na gruntach porolnych, które w ostatnim czasie zalesiono (Karwat 2014). W gminie Manowo uchwałą Rady Gminy (z dnia 26.11.2009 r.) powołano do tej pory jeden użytek ekologiczny Rozworowskie Szuwary, o powierzchni 6,96 ha. Celem ochrony jest zachowanie stanowisk rzadkich gatunków roślin, takich jak: kłoć wiechowata Cladium mariscus, grążel żółty Nuphar lutea, grzybienie białe Nymphaea alba, rosiczka okrągłolistna Drosera rotundifolia, turzyca obła Carex diandra, turzyca nitkowata Carex lasiocarpa, bobrek trójlistkowy Menyanthes trifoliata, pływacz drobny Utricularia minor, ponikło sutkowate Eleocharis mammillata, jeżogłówka najmniejsza Sparganium minimum i widłak wroniec Huperzia selago (Górska 2014). Według danych z EGiB, na badanym obszarze nie ma użytków ekologicznych powołanych na gruntach innych niż grunty Skarbu Państwa w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, a według danych z waloryzacji jest 448
L. Dawid i K. Deska Wybrane problemy tworzenia użytków ekologicznych tylko jeden taki użytek na gruntach gminy i miasta Sianów (Waloryzacja 2010), co oznacza że nie są one tworzone na gruntach prywatnych. Próby powołania użytków ekologicznych na gruntach prywatnych powodują protesty właścicieli nieruchomości. Przykładowo, w 2009 roku Rada Gminy w Mielnie chciała podjąć uchwałę o utworzeniu użytku ekologicznego w Gąskach na terenach uprzednio wykupionych w latach 2004 2005 pod inwestycje budowlane (Domurat 2009). Na skutek protestów i skarg ponad stu właścicieli działek skierowanych do Wójta Gminy Mielno w 2009 roku uchwały takiej nie podjęto. Podsumowanie i wnioski Na badanym terenie użytki ekologiczne powołuje się na nieużytkach rolnych (głównie bagna i torfowiska). W pięciu z ośmiu gmin powiatu koszalińskiego marginalizowane jest korzystanie z tej formy ochrony przyrody. Pomimo dużej liczby potencjalnych użytków ekologicznych, w latach 2010 2013 nie utworzono tu żadnego obiektu tego typu. Ze względu na konsekwencje społeczne, prawne i ekonomiczne powoływania użytków ekologicznych gminy rewidują wyniki swoich wcześniejszych waloryzacji i planów, ograniczając liczbę i powierzchnię terenów, na których stosuje się tę formę ochrony. Braki danych o ustanowionych użytkach ekologicznych w EGiB, stwierdzone na podstawie badań własnych na obszarze powiatu koszalińskiego i miasta Koszalin, wskazano w pracy Koreleskiego (2004, 2005) jako występujące w całej Polsce. Jeżeli istniejące użytki ekologiczne nie zostały ujęte w EGiB, to mogą być także niewykazane w MPZP. Taka sytuacja może implikować negatywne skutki prawne i finansowe, w szczególności dla potencjalnych inwestorów, którzy chcieliby realizować swoje plany na terenach objętych tą formą ochrony przyrody. Problemy rejestrowania i ewidencjonowania użytków ekologicznych są przedmiotem szczegółowych badań prowadzonych przez autorów. W jednym z opracowań (Dawid, Deska 2014a) autorzy opisali różnice w ewidencyjnej i przyrodniczej interpretacji użytku ekologicznego oraz formalno-prawne i organizacyjne uwarunkowania procesu ich tworzenia na przestrzeni lat oraz implikacje z tego wynikające, a w innej publikacji dokonali szczegółowej analizy i oceny kompletności danych o użytkach ekologicznych w wybranych rejestrach (Dawid, Deska 2014b). Ze względu na szeroki zakres czynności technicznych i prawnych przy powoływaniu, rejestrowaniu i ewidencjonowaniu użytków ekologicznych, obecnie niezbędne jest interdyscyplinarne podejście do tego procesu (Dawid, Deska 2014a). Konieczna jest współpraca nie tylko przyrodnika, biologa, leśnika, lecz także geodety i klasyfikatora gruntów oraz specjalisty z zakresu prawa ochrony przyrody, specjalisty GIS, a niekiedy też i programisty. Podejście takie należy zastosować nie tylko przy powoływaniu nowych użytków ekologicznych, ale także przy weryfikacji aktualności baz danych CRFOP, EGiB i innych rejestrów oraz ich ujednolicenia. Aktualność i kompletność danych w rejestrach CRFOP i EGiB jest niezbędna do prawidłowej realizacji polityki ekologicznej państwa (Ustawa 2001), między innymi opracowywania programów ochrony środowiska na różnych szczeblach. PIŚMIENNICTWO Bajerowski T., Biłozor A., Cieślak I., Senetra A. 2007. Ocena i wycena krajobrazu, wybrane problemy rynkowej oceny i wyceny krajobrazu wiejskiego, miejskiego i stref przejściowych. Educaterra, Olsztyn: 95 110. Cymerman R., Kurowska T. 2003. Wycena nieruchomości a ochrona środowiska ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości wynikające z występowania prawnych form ochrony odszkodowania. Rzeczoznawca Majątkowy 36: 31 33. Dawid L., Deska K. 2014a. Wybrane problemy rejestracji i ewidencji użytków ekologicznych. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich II/2: 389 398. Dawid L., Deska K. 2014b. Porównanie i ocena kompletności danych o użytkach ekologicznych 449
Chrońmy Przyr. Ojcz. rocznik 70, zeszyt 5, 2014 w wybranych rejestrach na przykładzie powiatu koszalińskiego i miasta Koszalin. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich II/2: 453 465 Domurat I. 2009. Gmina Mielno chce przekształcić część działek w Gąskach na użytek ekologiczny. Właściciele gruntów boją się, że to pozbawi ich możliwości budowy domów. Serwis Głosu Koszalińskiego [http://www.gk.24.pl z dnia 21.02.2009]; dostęp: 23.09.2013 r. Górska B. 2014. Użytki ekologiczne. Lasy Państwowe. Nadleśnictwo Manowo [http://www.manowo.szczecinek.lasy.gov.pl/uzytki-ekologiczne#. VE5XUmdxbB0]; dostęp: 18.11.2014 r. GUS 2012a. Ochrona środowiska. GUS, Warszawa. GUS 2012b. Rocznik statystyczny województw. GUS, Warszawa. Guzal-Dec D. 2013. Operacjonalizacja modelu Presja-Stan-Reakcja w badaniu cenności ekologicznej gmin wiejskich na przykładzie województwa lubelskiego. Rocznik Ochrona Środowiska 15: 2925 2941. Kapuściński R. 2011. Formy ochrony przyrody od kuchni (8). Użytki ekologiczne. Przyroda Polska 6: 4 5. Karwat E.R. 2014. Użytki ekologiczne. Lasy Państwowe. Nadleśnictwo Bobolice [http://www.bobolice.szczecinek.lasy.gov.pl/inne-formy-ochrony]; dostęp: 3.10.2013 r. Klub Przyrodników 2011. Jak utworzyć użytek ekologiczny stan prawny na 24 lutego 2011 r. [http:// www.kp.org.pl/pdf/poradniki/jak_utworzyc_ uzytek_ekologiczny_20100501.pdf]; dostęp: 2.09.2013 r. Koreleski K. 2004. Funkcjonowanie użytków ekologicznych w przestrzeni wiejskiej. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich 4: 43 52. Koreleski K. 2005. Zasady tworzenia i zarządzania użytkami ekologicznymi w Polsce. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich 1: 15 26. Kuciński I.M. 2005. Użytki ekologiczne. Liga Ochrony Przyrody [http://www.lop.org.pl/index.php? option=com_content&view=article&id=64&itemid=47]; dostęp: 20.09.2013 r. Program 2008. Program Ochrony Środowiska dla miasta Koszalina na lata 2008 2011. Załącznik do Uchwały Nr XXI/207/2008 Rady Miejskiej w Koszalinie z dnia 20 marca 2008 roku. Koszalin: 24 25. Rozporządzenie 2004. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 roku w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego. Dz.U. Nr 207 (2004), poz. 2109. Rozporządzenie 2012. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 września 2012 roku w sprawie centralnego rejestru form ochrony przyrody. Dz.U. 2012, poz. 1080. Sajnóg N., Wójcik J. 2013. Możliwości zagospodarowania gruntów marginalnych i nieużytków gruntowych w scalaniu gruntów. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich 2: 155 166. Sammel A., Siuda P., Mrugowski W. 2012. Gleby organiczne projektowanego użytku ekologicznego Łąki koło Owczar. Rocznik Ochrona Środowiska 14: 427 436. Suchta J. (red.) 1997. Wycena i gospodarowanie nieruchomościami na obszarach cennych ekologicznie. Zachodnie Centrum Organizacji, Olsztyn Zielona Góra. Szuliga-Król Z., Palmąka I., Karasiewicz E., Sklepowicz B., Sklepowicz K., Palmąka T., Kasjan T., Rudzin R. 2012. Aktualizacja waloryzacji przyrodniczej gminy Mielno, listopad 2012 r. Green LIGHT, Warszawa: 78 82. Uchwała 1995. Uchwała Rady Miejskiej w Koszalinie nr XXI/150/95 z dnia 1.12.1995 r. UG Mielno 2005. Podstawowe opracowanie ekofizjograficzne gminy Mielno. Urząd Gminy Mielno, Pracownia Urbanistyczna Erdmann. US w Szczecinie 2012. Rocznik statystyczny województwa zachodniopomorskiego. Urząd Statystyczny, Szczecin. Ustawa 1984. Ustawa z dnia 15 listopada 1984 roku o podatku rolnym. Dz.U. Nr 52 (1984), poz. 268, z późn. zm. Ustawa 1991. Ustawa z dnia 16 października 1991 roku o ochronie przyrody. Dz.U. Nr 114 (1991), poz. 492, z późn. zm. Ustawa 1997. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami. Dz.U. Nr 261 (2004), poz. 2603, z późn. zm. Ustawa 2001. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku. Prawo ochrony środowiska. Dz.U. Nr 62 (2001), poz. 627. Ustawa 2004. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody. Dz.U. Nr 92 (2004), poz. 880. Ustawa 2009. Ustawa z dnia 23 stycznia 2009 roku o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w organizacji i podziale zadań administracji publicznej w województwie. Dz.U. Nr 92 (2009), poz. 753. Waloryzacja 2010. Waloryzacja przyrodnicza województwa zachodniopomorskiego. Biuro Konserwacji Przyrody w Szczecinie, Szczecin. 450
L. Dawid i K. Deska Wybrane problemy tworzenia użytków ekologicznych SUMMARY Chrońmy Przyrodę Ojczystą 70 (5): 445 451, 2014 Dawid L., Deska K. Selected problems related to designa on of ecological sites based on the example of the province and the city of Koszalin The aim of this paper is to identify basic problems related to designation of ecological sites which are one of the nature protection forms in Poland. Ecological sites located in the province and the city of Koszalin were studied between December 27, 1991 and October 1, 2013. This area was used as an example to present certain research issues. The research was conducted based on the methodology of social sciences and through the analysis of the existing data such as available literature, legal regulations and detailed data included in the register of the Regional Directorate of Environmental Protection in Szczecin and the Land and Building Register. The results of the analysis show the important role of social, legal, organizational and economic aspects in the process of designing the ecological sites. Without the proper register and inventory of objects, effective conservation of the environment in this form is impossible. It seems that the interdisciplinary approach in the process of designation of ecological sites is necessary. 451