Moja ierwsza 1pomoc
1 Ocena i zabezpieczenie miejsca zdarzenia Pamiętaj, że Twoje bezpieczeństwo jako ratownika jest zawsze najważniejsze! Zachowaj szczególną ostrożność podczas wypadków komunikacyjnych, pożarów, awarii technicznych oraz przy podejrzeniu przestępstwa. Każdą osobę, której udzielamy pierwszej pomocy należy traktować jako potencjalnie zakażoną chorobą zakaźną (wirus HIV, WZW typu B i C). Najbardziej niebezpiecznym materiałem zakaźnym jest krew i tkanki ludzkie. Zawsze stosuj środki ochrony osobistej. Środki ochrony rękawiczki maseczka do sztucznego oddychania maseczka okulary ochronne OCENA STANU POSZKODOWANEGO 2 Ocena przytomności Ocena drożności dróg oddechowych Ocena oddechu
ROZMOWA Z DYSPOZYTOREM MEDYCZNYM opanuj stres rzeczowo odpowiadaj na zadane pytania stosuj się do instruktażu dyspozytora Pamiętaj, że rozmowa z dyspozytorem medycznym nie wydłuża czasu przyjazdu ambulansu na miejsce zdarzenia! Nigdy nie rozłączaj się pierwszy! 3 RESUSCYTACJA KRĄŻENIOWO-ODDECHOWA Bezpieczeństwo Nie reaguje Zawołaj o pomoc Udrożnij drogi oddechowe Brak prawidłowego oddechu Wykręć! 112 lub 999 30 uciśnięć klatki piersiowej 2 oddechy ratownicze 30 uciśnięć uciśnięć klatki piersiowej
OCENA PRZYTOMNOŚCI Potrząśnij za ramiona i głośno zapytaj Czy wszystko w porządku? UDRAŻNIANIE DRÓG ODDECHOWYCH Wykonaj odgięcie głowy i uniesienie podbródka OCENA ODDECHU Sprawdź czy poszkodowany oddycha (10 sek.), oceń: wzrokiem ruchy klatki piersiowej i nadbrzusza słuchem szmer wydychanego powietrza dotykiem ruch wydychanego powietrza na policzku Pamiętaj! W pierwszych minutach po zatrzymaniu krążenia poszkodowany może słabo oddychać lub wykonywać głośne, pojedyncze westchnienia. Nie wolno ich mylić z prawidłowym oddechem.
UCISKANIE KLATKI PIERSIOWEJ Ułóż nadgarstki obu rąk na środku klatki piersiowej Wykonaj 30 uciśnięć klatki piersiowej Głębokość: 1/3 wysokości bocznej ściany klatki piersiowej Tempo: 100 razy/minutę U dzieci powyżej jednego roku życia uciskaj jednym lub dwoma nadgarstkami. U niemowląt do jednego roku życia dwoma palcami lub dwoma kciukami obejmując klatkę piersiową. SZTUCZNE ODDYCHANIE Wykonaj 2 oddechy ratownicze Obserwuj unoszenie i opadanie klatki piersiowej U niemowląt swoimi ustami obejmij usta i nos Dopasuj objętość oddechową do wieku poszkodowanego. Należy wdmuchiwać powietrze do momentu wyraźnego uniesienia się klatki piersiowej. Pamiętaj, że lepiej wdmuchiwać mniej powietrza niż za dużo! Jeśli z jakiś powodów masz opory przed zastosowaniem sztucznych oddechów, wykonuj tylko uciskanie klatki piersiowej!
Kiedy przerwać resuscytację? 1. Jeśli powróci samodzielny oddech 2. Jeśli przyjedzie ambulans 3. Jeśli nie starczy Ci sił POSTĘPOWANIE Z CHORYM NIEPRZYTOMNYM PRAWIDŁOWO ODDYCHAJĄCYM Jeśli podejrzewasz uraz kręgosłupa szyjnego, a stan poszkodowanego jest stabilny, nie zmieniaj jego pozycji (pozycja zastana) Ułóż poszkodowanego w pozycji bezpiecznej, jeśli wykluczasz uraz kręgosłupa szyjnego. Stale monitoruj oddech do czasu przyjazdu ambulansu Sprawdź czy poszkodowany nie odniósł żadnych obrażeń RESUSCYTACJA Z UŻYCIEM DEFIBRYLATORA AUTOMATYCZNEGO (AED) 4 Oceń bezpieczeństwo Oceń przytomność Wołaj o pomoc Udrożnij drogi oddechowe Oceń oddech Zadzwoń pod numer 112 lub 999 Uruchom AED Postępuj zgodnie z poleceniami głosowymi
5 CIAŁO OBCE W DROGACH ODDECHOWYCH ZADŁAWIENIE Postępowanie u osób przytomnych NIEDROŻNOŚĆ CZĘŚCIOWA Może mówić, oddychać, kaszleć Zachęcaj do kaszlu i nie rób nic więcej NIEDROŻNOŚĆ CAŁKOWITA Nie może mówić Nie może kaszleć (próby kaszlu) Nie może oddychać (świsty oddechowe lub bezdech) Sinieje Utrata przytomności, zatrzymanie krążenia Wykonaj 5 uderzeń w okolicę między łopatkową Wykonaj 5 uciśnięć nadbrzusza Po każdym uderzeniu/ uciśnięciu sprawdź, czy ciało obce nie zostało usunięte! U dzieci poniżej jednego roku życia. Wykonaj 5 uderzeń w okolicę między łopatkową Wykonaj 5 uciśnięć klatki piersiowej Po każdym uderzeniu/ uciśnięciu sprawdź, czy ciało obce nie zostało usunięte! Postępowanie u osób nieprzytomnych Bezpiecznie ułóż poszkodowanego na ziemi Natychmiast wezwij fachową pomoc Rozpocznij czynności resuscytacyjne PAMIĘTAJ! Ciało obce można usunąć z jamy ustnej tylko, gdy jest widoczne
6 STANY ZAGROŻENIA ZDROWIA LUB ŻYCIA ZAWAŁ SERCA Objawy: Silny ból w klatce piersiowej często promieniujący do ramion, szyi i żuchwy Duszność Lęk Nudności, wymioty Zwiększona potliwość Unieruchom poszkodowanego Stale monitoruj oddechu do czasu przyjazdu ambulansu Jeśli wiesz lub poszkodowany mówi Ci, że choruje na serce i ma przy sobie nitroglicerynę w sprayu lub tabletkach, pomóż mu ją zażyć Zapewnij spokój Jeśli chory nie oddycha, podejmij czynności resuscytacyjne OMDLENIE Objawy: Krótkotrwała utrata przytomności Blada, zimna, wilgotna skóra Przyspieszony oddech Zapewnij świeże powietrze Ułóż w pozycji leżącej z nogami uniesionymi do góry Kontroluj oddech Sprawdź istnienie dodatkowych urazów DRGAWKI Chroń poszkodowanego przed urazami Czekaj aż ustąpią drgawki i wezwij pomoc Sprawdź czy nie nastąpiły dodatkowe urazy
DUSZNOŚĆ Ułóż poszkodowanego w pozycji siedzącej Zapewnij dostęp świeżego powietrza Dowiedź się czy poszkodowany cierpi na jakąś chorobę i czy ma przy sobie odpowiednie leki (np. inhalatory w przypadku pacjentów z astmą) Zbadaj okoliczności wystąpienia duszności jeśli podejrzewasz zadławienie ciałem obcym, postępuj według algorytmu (str. 8) Monitoruj oddech do czasu przyjazdu ambulansu ZATRUCIA Drogi wprowadzenia trucizny: doustna, inhalacyjna, przez skórę, wstrzyknięcie. Objawy są zależne od rodzaju i ilości zaabsorbowanej substancji. Niektóre objawy nasuwające podejrzenie zatrucia: Nagła zmiana stopnia świadomości lub zachowania, na przykład niezwykła senność, rozdrażnienie, splątanie lub pobudzenie Nagła zmiana rytmu oddychania lub czynności serca Podejrzane plamy na ubraniu Oparzenia lub osmolenie na wargach lub w jamie ustnej Dziwny zapach skóry i oddechu Nagły atak nudności, wymiotów lub bólów brzucha Nagłe zaburzenia chodu, niezborność ruchów Drgawki Utrata przytomności Pamiętaj o swoim bezpieczeństwie UWAGA! Trucizna 10
Natychmiast zadzwoń po karetkę pogotowia Stosuj się do instruktażu dyspozytora medycznego Monitoruj funkcje życiowe i w razie braku oddechu, zastosuj czynności resuscytacyjne Zanotuj godzinę spożycia trucizny Zabezpiecz opakowania po spożytej substancji KRWAWIENIA I KRWOTOKI KRWOTOK ZEWNĘTRZNY Zastosuj suchy opatrunek uciskowy Lekko unieś kończynę W ciężkich przypadkach: opaska uciskowa Zwracaj uwagę na objawy rozwijającego się wstrząsu Monitoruj funkcje życiowe do czasu przyjazdu ambulansu W razie konieczności zastosuj czynności resuscytacyjne KRWOTOK WEWNĘTRZNY Objawy: Podejrzewaj przy ciężkich urazach Objawy niewidoczne lub trudne do zaobserwowania Może doprowadzić do wstrząsu Ułóż poszkodowanego na plecach i unieś kończyny dolne Zapewnij komfort cieplny Monitoruj oddech do czasu przyjazdu ambulansu W razie konieczności zastosuj czynności resuscytacyjne Każda masywna utrata krwi może doprowadzić do wstrząsu, który jest bezpośrednim stanem zagrożenia życia. Objawy wstrząsu to blada, chłodna i spocona skóra, przyspieszony oddech, zaburzenia świadomości, niepokój 11
OBRAŻENIA GŁOWY Nie stosuj opatrunków uciskowych Nie tamuj wypływu krwi lub płynu mózgowo-rdzeniowego z ucha i nosa Załóż opatrunek osłaniający Monitoruj oddech i w razie konieczności zastosuj czynności resuscytacyjne OBRAŻENIA KRĘGOSŁUPA Objawy: Podejrzewaj przy upadkach z wysokości, skokach na główkę do wody, wypadkach samochodowych Zastosuj ręczne unieruchomienie szyi i głowy Jeśli nie potrafisz zabezpieczyć kręgosłupa w odcinku szyjnym, a stan poszkodowanego jest stabilny, nie zmieniaj jego pozycji Monitoruj funkcje życiowe i w razie konieczności zastosuj czynności resuscytacyjne URAZY NARZĄDU RUCHU: ZŁAMANIA, ZWICHNIĘCIA, SKRĘCENIA Objawy: Ból, obrzęk, zaczerwienienie Nienaturalny obrys kończyny Rana przy złamaniach otwartych Unieruchom kończynę Załóż opatrunek stabilizujący na ranę przy złamaniu otwartym 12
OBRAŻENIA TERMICZNE UDAR CIEPLNY Objawy: Wysoka gorączka Ożywienie lub senność Dezorientacja Drgawki Utrata przytomności Śpiączka Natychmiast rozpocznij chłodzenie Monitoruj funkcje życiowe OPARZENIA Objawy: Zaczerwienienie skóry, ból, obrzęk, pęcherze Wstrząs (przy rozległych oparzeniach), Duszność, kaszel, trudności w oddychaniu (przy oparzeniach dróg oddechowych), Utrata przytomności Jak najszybciej schłodzić oparzone miejsce przez 20-30min. Usunąć odzież, pierścionki, jeśli to możliwe Po zakończeniu schładzania rany oparzeniowej osłonić opatrunkiem jałowym Uwaga na rozwijający się wstrząs Monitoruj funkcje życiowe i w razie konieczności zastosuj czynności resuscytacyjne Oparzenie oka przemywaj bieżącą wodą od strony wewnętrznej, zrób opatrunek na oko chore i zdrowe. 4 2 1 3 13
PODTOPIENIE Pamiętaj o swoim bezpieczeństwie Monitoruj funkcje życiowe i w razie konieczności zastosuj czynności resuscytacyjne, nawet jeśli poszkodowany długo przebywał pod taflą wody Nie usuwaj wody z ciała poszkodowanego PORAŻENIE PRĄDEM I PIORUNEM PIORUN Jak najszybciej należy uciekać razem z ofiarą z miejsca, w które uderzył piorun. PRĄD WYSOKONAPIĘCIOWY Nie zbliżaj się do poszkodowanego dopóki nie zostaniesz formalnie powiadomiony o odcięciu dopływu prądu i, w razie konieczności, o odizolowaniu przewodów elektrycznych! PRĄD NISKONAPIĘCIOWY Wyłącz dopływ prądu Stań na suchym materiale izolacyjnym Odepchnij kończyny ofiary od źródła zagrożenia NIE dotykaj poszkodowanego ręką Pamiętaj o swoim bezpieczeństwie Monitoruj funkcje życiowe i w razie konieczności zastosuj czynności resuscytacyjne Zabezpiecz rany oparzeniowe i inne obrażenia 14
Patronat medialny:
Współpraca: RESCUE RATOWNICTWO MEDYCZNE PIERWSZA POMOC Ratownictwo medyczne Medycyna ratunkowa kursy szkolenia doradztwo tel. + 48 669 977 812, tel. + 48 691 352 754 biuro@ratownictwo-mcs.pl www.ratownictwo-mcs.pl Projekt współfinansowany przez Fundusz Inicjatyw Obywatelskich