Europa Środkowa i Wschodnia w XV wieku
1. Czechy w czasach panowania Luksemburgów Po Przemyślidach są Luksemburgowie; Po Janie Luksemburskim rządził syn Karol IV 1. Rozwijał Czechy; Praga stolicą 2. 1344 uniezależnił Czechy od arcybiskupstwa mogunckiego 3. 1348 uniwersytet w Pradze 4. Powiększał terytorium (m.in. Marchia Brandenburska) 5. Zapewniał korony swym synom; Wacław IV tron niemiecki, Zygmunt Luksemburski tron węgierski
2. Powstanie husytyzmu Uniwersytet praski miejscem wykluwania się wielu poglądów Jan Hus, wzorując się na Johnie Wiklefie, chce zmian 1. Komunia pod dwiema postaciami 2. Język czeski w liturgii oraz przetłumaczenia Biblii na język czeski 3. Domagał się sekularyzacji dóbr kościelnych, 4. Był przeciw świeckiej władzy papieża Hus bardzo popularny w Czechach Aby uciszyć Husa zaproszono go do Konstancji na spotkanie, na którym, mimo listu żelaznego, spalono go w 1415 r. na stosie
Oburzenie w Czechach; jednocześnie pogłębiona niechęcią do Niemców Symbolem husytyzmu była komunia pod dwiema postaciami dlatego zwolenników Husa nazywano ultrakwistami (od pod dwiema postaciami ) lub kalistynami (od kielich ) umiarkowany nurt Taboryci (od miasta Tabor) radykalni, nie chcą reform Kościoła, władzy papieża, chcą własnej organizacji religijnej i wojskowej
3. Wojny husyckie Początek konfliktu 1419r.; tłum praski opanowuje miasto Stopniowe opanowanie Czech Śmierć Wacława IV (bezpotomna); Zygmunt Luksemburski chce korony (ale nie ma szans u husytów za udział w zabójstwie Husa) Zygmunt się tym nie zrażając wraz z papieżem organizuje krucjatę przeciw heretykom Początkowo utrakwiści chcą się dogadać, ale król nie chce więc umowa z taborytami Oddziały taborytów dowodzonych przez Jana Żiżkę wygrywają z katolikami
Cztery artykuły praskie 1420r. 1. Prawa do swobodnego głoszenia Słowa Bożego, 2. Przywrócenia komunii pod dwiema postaciami dla świeckich, 3. Odebrania duchowieństwu władzy świeckiej i sekularyzacji dóbr kościelnych, 4. Karania za grzechy śmiertelne przez władzę świecką.
1420 r. wyprawa krzyżowa przeciw husytom; początkowo sukcesy, nawet Zygmunt Luksemburski koronuje się na króla Czech Jednak znów okres zwycięstw heretyków; 1421 r. detronizacja Zygmunta, propozycja oddania korony Władysławowi Jagielle (odrzucana przez naszego) W 1422 r. kolejna krucjata i znów porażka Po śmierci Żiżki na czele husytów stanął Prokop Wielki; odparł atak i rozpoczął tzw. wspaniałe wyprawy najady na Śląsk, Morawy, Niemcy
By rozbić jedność Z. Lukemburski dogaduje się z utrakwistami Skutkiem tego w 1434 r. pod Lipanami krzyżowcy rozgromili taborytów 1436 r. król przyjął tzw. Kompakty praskie 1. Gwarancja autonomii religijnej 2. Komunia pod dwiema postaciami 3. Liturgia w jęz. czeskim
Po śmierci Zygmunta Luksemburskiego po kilkunastu latach królem został utrakwista Jerzy z Podiebradów Konflikt z papiestwem; 1462 r. Pius II odwołał kompakty praskie 1471 r. królem mianowano Władysława II Jagiellończyka (syn Kazimierza Jagiellończyka); konflikt z królem Węgier Maciejem Korwinem, który też chce tam rządzić Ostatecznie umowa, że po bezpotomnej śmierci Korwina Jagiellończyk będzie rządzić na Węgrzech (tak się stało w 1490r.)
4. Powstanie Imperium Osmańskiego XIII w. rozpad państwa Seldżuków Koniec XIII w. na Osman I ogłasza się sułtanem i rozpoczyna etap ekspansji Okres podbojów Doborowe wojsko; janczarowie Połowa XIV w. zajmują tereny bizantyjskie w Anatolii, zagrażając Konstantynopolowi
Zdobywanie państw bałkańskich 1362 r. zajęli Adrianopol 1389 r. pokonali Serbów i Bośniaków na Kosowym Polu; dzięki temu mogli zagarnąć Bułgarię Aby zapobiec atakowi król Węgier Zygmunt Luksemburski w 1396 r. rozpoczyna krucjatę, ale klęska pod Nikopolis Na szczęście dla Erupy Turcy w 1402 r. pod Ankarą przegrali z mongolskim władcą Tamerlanem i na pewien czas upadek państwa
Bitwa pod Warną 1444r. Węgrzy ponownie walczą w 1443 r. i odnoszą sukces; w 1444 r. pokój w Segedynie korzystny dla Węgrów; odzyskanie ziem oraz otrzymują odszkodowanie wojenne Ale jesienią zerwanie rozejmu i klęska w bitwie pod Warną, gdzie ginie król węgierski i polski Władysław Warneńczyk
Upadek Konstantynopola 1453r. Coraz bardziej okrajanie Ces. Bizantyjskie Z czasem ograniczone tylko do Konstantynopola 29 maja 1453 r. wojska sułtana Mehmeda II rozpoczynają atak Upadek miast i nowa nazwa Stambuł
5. Węgry w XV w. Po Andegawenach na Węgrzech rządził Zygmunt Luksemburski (mąż Elżbiety Andegaweńskiej) Po nim Albrecht II Habsburg W 1440 r. na tronie Władysław III (Warneńczyk) jednocześnie król Polski; ale pod Warną kończy swoje rządy Po Warnie na tronie węgierskim osadzono syna Albrechta II Habsburga Władysława V Pogrobowca Po jego śmierci na tron wybrano syna wodza węgierskiego Jana Hunyady Macieja Korwina; bardzo dobry władca, przyłączył Śląsk, Morawy, cz. Austrii po Korwinie królem król Czech Władysław Jagiellończyk
W 1515 r. ugoda dynastyczna Jagiellonów z Habsburgami w razie bezpotomnej śmierci Kiedy w 1526 r. w bitwie pod Mohaczem ginie Ludwik Jagiellończyk (syn Władysława Jagiellończyka) panowanie dyn. Jagiellonów w Czechach i na Węgrzech się kończy
6. Uniezależnienie się Rusi od Mongołów W XIII w. atak Mogołów i zależność od nich przez 100 (księstwa zachodnie) i 200 lat (księstwa wschodnie) Zahamowanie rozwoju Książęta zależni od chanów, wypełniali zadania Chanowie wprowadzili urząd księcia Rusi sprawującego władzę nad pozostałymi Z czasem najważniejsi stali się książęta moskiewscy XIV w. kryzys polityczny w Złotej Ordzie próbują wykorzystać książęta ruscy i litewscy Litewski Olgierd podbija Podole w 1362r.
Książęta moskiewscy zaczęli likwidować księstwa dzielnicowe i włączali je do swojego państwa (tzw. polityka zbierania ziem ruskich ) 1380 r. Dymitr Doński bije wojska tatarów pod wodzą Mamaja w bitwie na Kulikowym Polu Wielkie Księstwo Moskiewskie staje się pierwszoplanową dzielnicą Jednak jeszcze przez kolejne 100 lat Moskwa zależna od Złotej Ordy
Litwini z Witoldem na czele próbowali podbić Złotą Ordę; bitwa pod Worsklą z 1399 r. jednak przegrana Z czasem konflikt z Moskwą i przez to ściślejszy sojusz z Polską
Za czasów Iwana III Srogiego szybki rozwój 1. Przyłączył wiele ziem ruskich 2. 1471 r. ożenił się z Zofią Paleolog (krewna cesarzy bizantyjskich) czyniąc z Moskwy spadkobierczynię Cesarstwa Bizantyjskiego Moskwa trzeci Rzym Po upadku Konstantynopola Moskwa stała się centrum religii prawosławnej Ostatecznie uniezależnienie od Ordy w 1480 r.