ZASADY ORTOGRAFICZNE DO ĆWICZENIA OD 5 GRUDNIA DO 5 STYCZNIA H czy Ch H Ch Wymienia się na:g,z,ż, np. hańba (staropolska) gańba, błahy błazen, druh drużyna. Występuje w rozpoczynającej wyraz cząstce: hekto-, higro-, hiper-, hipo-, homo-, hetero-, homeo-, helio-, hydro-, np. hektolitr, hektopaskal, higrometr, higroskop, hiperinflacja, hiperpoprawność; hipoalergiczny, hipodrom; homofonia, homologacja, heteroatom, heteroseksualny, homeopatia, homeostaza, heliocentryzm,helioenergetyczny hydrobus,hydroelektrownia, hydrologia. Wymienia się na sz w wyrazach pokrewnych lub innych ich formach gramatycznych, np.: mucha muszka, cicho cisza, słuchać słyszę, itd. Występuje zawsze na końcu wyrazu, np.: mech, rolnikach, puszystych, polach, pisklętach, czerstwych, miłych, wysokich, itd. Wyjątki: druh, Boh(rzeka) W hałaśliwych słowach, np.: huk, harmider, hałas, hej, hop, hola, hasać, wataha, hejnał, hulać... W wyrazach nieobjaśnionych (do zapamiętania), hotel, huśtawka, itd. Piszemy po spółgłosce s w wyrazach pochodzenia obcego, np.: schemat, pascha, schizma, itd. W wyrazach nieobjaśnionych (do zapamiętania), np. chichotać, chochlik, itd.
Rymowany słowniczek wyrazów h niewymiennym: Wystarczy nauczyć się na pamięć tych trudnych do objaśnienia wyrazów, a w pozostałych przypadkach stosować zasad, Twoje dyktanda będą bezbłędne!!! Czyhać, hen, ohydna, hiena, harcerz, hasło, hart(ducha), higiena. Bohdan, Henryk, hoża Hania, honor, hańba, huk, Hiszpania. Helikopter, hol, hydroplan. Halo, hola, hura, hopla, herbatniki, hurt, hektolitr. Hamak, huśtać, hak, Hipolit, horda, hultaj, herszt, hołota, hałaśliwy, hipopotam. Himalaje, Kopenhaga, hangar, hulać, hełm, huragan. Hektar, Hucuł, haft z Podhala, hufnal, hacel, handlarz, hala. Bohater, historia błaha, hetman, hejnał, hymn, wataha. Humor, hotel, zahamować, harmonogram, huta, hojny. Zapamiętaj wszystkie słowa, gdy z pisownią nie chcesz wojny. Naucz się wiersza na pamięć! to pomoże Ci poprawnie pisać zawarte w nim wyrazy. Ćwiczenie 1. Uzupełnij tekst brakującymi literami h i ch. Objaśnij pisownię uzupełnionych wyrazów. Żyję sobie jak w pu u. Leżę na brzu u wśród m u i paproci i obserwuję pracowite mu y. Słu am muzyki koników polny brzęczący mi do u a. Leżę i nic nie robię. Nie muszę s odzić po s oda, s ylać się przy sprzątaniu. Orzeźwiam się s łodzonymi napojami. Bez wa ania zamieszkałbym lesie to wspaniałe tak leniu ować! Uśmie am się do wszystkiego, cieszę się z bła ostek. Nie żyje wolność! np.puchu - puszek. Ćwiczenie 2. Wpisz formy celownika, narzędnika i miejscownika liczby pojedynczej mnogiej podanych rzeczowników.
Liczba pojedyncza Liczba mnoga M. czeremcha C... N... Msc. (o).. M. strzecha C.. N. Msc. (o).. M. skrucha C.. N.. Msc. (o)... Ćwiczenie 4. Uzupełnij sylabami zawierającymi h lub ch...- re o gra - fia - po po tam.. rą giew ka -le ste rol. o tycz nie... li kop ter -po chon dryk -mo no gram -li gań stwo.. ge mo nia -fiec.. ro man cja... no ra rium. zan te ma... do wla.. laj no ga.. łu pa. tecz ka.. gie nicz ny -cho tać Ćwiczenie3. A) Z rozsypanki sylabowej utwórz po pięć: a) czasowników b) przysłówków c) przymiotników d) rzeczowników a) cho, chrzą, lić, chwy, za, kać, cho, cić, wy, dzić, wać, się, chwa, b) le, sty, chy, ry, nie, cha, chwac, kte, cznie, chęt, zu, żo, ko, chwa, ra, c) chu, ny, cho, za, ryz, der, ma, cha, rob, chłan, la, li, chi, ny, me, tycz, wy, rycz, ny, wa, d) chło, chłys, rus, mo, chryp, chyt, cha, nar, ka, piec, tek, a). b)........... c). d)...... B) Z otrzymanych wyrazów utwórz: a) pięć wyrażeń b) pięć zwrotów a).... b)
... Zwrot związek wyrazowy, który zawiera czasownik, np. pisać starannie, łapać szansę. Wyrażenie związek wyrazowy niezawierający czasownika, rzeczownik przymiotnikiem lub wyrażeniem przyimkowym, np. zielona łąka, most ze stali. Ćwiczenie 4. Uzupełnij tekst brakującymi literami: h i ch...rabia..ipolit postanowił zorganizować..uczne przyjęcie. Wiadomość ta narobiła wiele..ałasu, wszystki.. bardzo zdziwiła. Cała okolica wiedziała, że..rabia jest wielkim..ytrusem, który nade wszystko ko..a pieniądze i nie..ce się nimi z nikim dzielić. Każdy miał ogromną o..otę uczestniczyć w tym..istorycznym wydarzeniu. W dniu przyjęcia w zamku..rabiego zjawili się wszyscy szla..etnie urodzeni goście. Panowie przybyli w czarnych fraka.., na ich biały.. koszula.. pyszniły się duże mu..y, a w butonierka.. pączki różnokolorowy.. kwiatów. Panie wyglądały uroczo w długi.., bogato zdobiony.. suknia... Przed bramami zamczyska czy..ała spragniona sensacji..mara ciekawski... Ćwiczenie 5. Do podanych wyrazów dopisz wyrazy pokrewne, w których ch wymienia się na sz. brzuch -... pociecha -... strach -... suchy -... kicha -... blacha -... proch -... zawierucha -... Ćwiczenie 6. Utwórz wyrażenia, dopisując przymiotniki pochodzące od podanych rzeczowników. hala zawody halowe hetman buława... hipoteka kredyt... hydraulik prasa... mahoń meble... handel przedsiębiorstwo... herb pierścień... heroizm czyn... hotel pokój... ohyda czyn... Ćwiczenie 7. Do podanych wyrazów dopisz po dwa wyrazy pokrewne spośród słów znajdujących się w ramce. herezja -...,... hipnoza -...,... histeria -...,...
higiena -...,... rehabilitacja -...,... inhalacja -...,... chaos -...,... chart ( rasa psa ) -...,... charakter -...,... chciwiec -...,... chytrus -...,... wychowanek -...,... heretyk, chaotycznie, histeryzować, charcik, higienistka, heretycki, charakteryzować, chciwość, histeryk, chciwy, higieniczny, hipnotyzować, chytrzyć, hipnotyzer, chaotyczny, rehabilitować, charcica, rehabilitacyjny, charakteryzacja, chytrusek, inhalatorium, wychowanie, inhalować, wychowywać Ćwiczenie 8. Podane niżej wyrazy wpisz do odpowiednich rubryk tabeli. Chiny, archipelag, hufiec, Henryków, Bochnia, szlachta, herbarz, monarcha, husaria, Himalaje, Chartum, chorągiew, historyk, Chełm, hełm, Podhale, Hel, hrabia, Chęciny, Hrubieszów, chochlik Rzeczowniki pospolite Rzeczowniki własne z h z ch z h z ch Ćwiczenie 9. Dopisz po jednym wyrazie bliskoznacznym zawierającym h lub ch do podanych wyrazów. Wybierz je spośród słów zawartych w ramce, w razie potrzeby skorzystaj ze słownika wyrazów bliskoznacznych. humanitarny, hołubić, chuchrowaty, hojny, anarchiczny, chluba, heroiczny, honor, chmara, cecha, chochlik, chóralnie, niepohamowany, chciwie, hardo, chwalić się, harmonizować, chwilowo ludzki -... ozdoba -... mnogość -... szczodry -... pożądliwie -... zbiorowo -... cześć -... wyniośle -... wątły -... bezrządny -... bohaterski -... właściwość -...
skrzat -... pieścić -... szczycić się -... pasować -... nieopanowany -... czasowo -... Ćwiczenie 10. Wypisz znaczenie następujących wyrazów z h ze słownika języka polskiego. hoży hol - horda herszt hołota hangar Hucuł hufnal hacel wataha hojny Ćwiczenie 11. H cz ch? Wpisz brakujące litery, w razie niepewności sprawdź w Słowniku ortograficznym. alko ol, armonia, lor, z ołdować, ałwa, ała, emia, bo ater, aos, pu ar, arcica, olewa, za aczyć, inina, andra, łeptać, pu acz, erbatnik, uśtawka, erubin, odowla, wy ować, yżo, umor, ronometr, ybić, czmy nąć, czy ać, iszpański, ytry, Ćwiczenie 12. Odgadnij wyrazy z h lub ch o podanych znaczeniach. a) następstwo, kolejność wydarzeń w czasie.-.. b) sztuka taneczna, układ tańców i baletu -. c) źle namalowany obraz - d) pomieszczenie pod dachem, przystosowane do przechowywania samolotów... e) przewlekły, stale trwający -.. Ćwiczenie 13. Uzupełnij brakujące litery h lub ch w przysłowiach. Żadna praca nie ańbi. istoria lubi się powtarzać. onor nie kapota, nie zmyjesz zeń błota. Nie mów op, dopóki nie przeskoczysz. Ko ajmy się jak bracia, a liczmy się jak Żydzi. abit nie czyni mni em. Co u mądry w myśli, to u głupi w usta. Ci a woda brzegi rwie. Stra ma wielkie oczy.