WYDAWCA: Centrum Studiów Latynoamerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego ADRES REDAKCJI: ul. Smyczkowa 14, 02-678 Warszawa tel. (48-22) 553.42.14 tel./fax (48-22) 553.42.09 e-mail: cesla@uw.edu.pl http://www.cesla.uw.edu.pl RADA CZASOPISMA: prof. dr hab. Michał Chmara prof. dr hab. Wiesław Dobrzycki prof. dr hab. Adam Elbanowski prof. dr hab. Eugeniusz Górski prof. dr hab. Marcin Kula prof. dr hab. Barbara Liberska prof. dr hab. Aleksander Posern-Zieliński prof. dr hab. Zdzisław Jan Ryn prof. dr hab. Maria Skoczek prof. dr hab. Mariusz Ziółkowski REDAGUJE ZESPÓŁ W SKŁADZIE: Francisco Rodríguez Abraham (red. naczelny), Beata Bereza (sekretarz red.), Katarzyna Dembicz, Joanna Gocłowska-Bolek, Mariusz Malinowski, Danuta Rycerz Korekta: Joanna Bereza Projekt graficzny: Jerzy Burski Skład komputerowy: Beata Bereza WARUNKI PRENUMERATY: Wpłaty na konto CESLA: Uniwersytet Warszawski, 69 1160 2202 0000 0000 6084 9796 (z dopiskiem: CESLA). Prenumerata roczna (dwa numery pojedyncze, jeden podwójny) 40 zł; Cena pojedynczego egzemplarza numer pojedynczy 15 zł; numer podwójny 25 zł; Dla studentów CESLA numer pojedynczy 12 zł; numer podwójny 20 zł; Redakcja zezwala na dokonywanie przedruków pod warunkiem podania źródła. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść artykułów autorskich i nie zawsze podziela wyrażane w nich opinie. Copyright CESLA UW, Warszawa, 2010 ISSN 1506-8900 Druk i oprawa: Zakład Graficzny Uniwersytetu Warszawskiego Zam. nr 705/2010
AMERYKA ŁACIŃSKA. Kwartalnik analityczno-informacyjny NR 2 (68) 2010 Centrum Studiów Latynoamerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego ISSN 1506-8900 Spis treści... 1 Od Redakcji... 2 Studia Eseje Barbara Liberska Model rozwoju Brazylii w okresie rządów prezydenta Luiza Inácio Lula da Silvy... 3 Anna Rynkowska-Sachse Współczesne budynki biurowe w Ameryce Łacińskiej na przykładzie wybranych metropolii Argentyny, Brazylii, Chile, Meksyku i Peru... 11 Anna Kaganiec-Kamieńska Parę uwag o kulturze latynoskiej («latino») w Stanach Zjednoczonych Ameryki... 27 Kraje Regiony Radosław Smyk Chile u progu dwusetlecia niepodległości Republiki. Zarys aktualnej sytuacji politycznej, gospodarczej i społecznej... 38 Polska Ameryka * Wzajemne kontakty kulturalne Polska świat iberoamerykański... 64 Kultura * Elsa Drucaroff: Nie lubię tematów tabu. Wywiad z autorką powieści Piekło obiecane (Magdalena Szkwarek)... 69 * Kultura iberoamerykańska w świecie... 72 Gospodarka * Sytuacja gospodarcza w regionie... 74 Kronika * Kronika wydarzeń... 77 Miscellanea... 80 Książki * Marcin Florian Gawrycki, W pogoni za wyobrażeniami. Próba interpretacji polskiej literatury podróżniczej poświęconej Ameryce Łacińskiej (recenzja: Marcin Kula)...52 * Elsa Drucaroff, Piekło obiecane, (recenzja Magdalena Szkwarek)...56 Nauka * Obchody 200-lecia niepodległości Ameryki Łacińskiej krótki kontekst historyczny... 57 * Obchody 200-lecia niepodległości Ameryki Łacińskiej na Uniwersytecie Warszawskim (Warszawa, 17-30 maja 2010 r.)... 59 * Życie naukowe CESLA... 61 * Nabytki Biblioteki CESLA... 63 1
Szanowni Czytelnicy Drugi kwartał bieżącego roku był okresem intensywnej działalności w naszej jednostce. Odczułem to w sposób nadzwyczajny, gdy po powierzeniu mojej osobie przez JM Rektor UW funkcji dyrektora Centrum Studiów Latynoamerykańskich, stanąłem na czele jednej z najbardziej renomowanych europejskich instytucji latynoamerykanistycznych. Nowa dla mnie sytuacja, będąca wyrazem zaufania ze strony członków naszego Zespołu, wyrażonego w marcowych wyborach uzupełniających, zbiegła się w czasie z realizacją jednego z ambitniejszych przedsięwzięć podjętych przez CESLA w ostatnich latach. Mowa oczywiście o obchodach dwustulecia niepodległości Ameryki Łacińskiej. Idea upamiętnienia przez Uniwersytet Warszawski, poprzez serię przedsięwzięć akademickich i kulturalnych, zainicjowania latynoamerykańskiego procesu niepodległościowego została opracowana jeszcze przez nieodżałowanego Profesora Andrzeja Dembicza i uzyskała pełne poparcie władz rektorskich. Profesor pozostawił nam w zasadzie gotową koncepcję tego zamysłu. Reszta leżała w gestii Zespołu. A ten rzeczywiście wykonał ogromną pracę, co zostało zauważone i docenione przez gości, zarówno z kraju jak i z zagranicy, którzy odwiedzili nas w drugiej połowie maja. W tym miejscu chciałbym podziękować Koleżankom i Kolegom odpowiedzialnym za realizację programu obchodów. W sekcji Nauka zamieszczone zostało krótkie sprawozdanie z obchodów pełniejsza relacja znajdzie się natomiast w przygotowywanej obecnie odrębnej publikacji. Wśród materiałów niniejszego numeru warte szczególnej uwagi są artykuły zamieszczone w dziale Studia-Eseje. W pierwszym z nich, Barbara Liberska dokonuje analizy brazylijskiego procesu społecznogospodarczego ostatniej dekady, minionej pod znakiem rządów prezydenta Luiza Inácio Lula da Silvy. Okazał się on, wbrew swojej pierwotnej retoryce politycznej, bardzo pragmatycznym mężem stanu, potrafiącym lepiej od swojego poprzednika połączyć prorynkową politykę gospodarczą z realizacją bardzo ambitnych polityk prospołecznych, których znaczenia i konieczności nie sposób negować. Brazylia pod rządami Luli jeszcze wyraźniej udowodniła swoją przynależność do najbardziej liczących się państw świata XXI wieku. Drugi materiał, którego autorką jest Anna Rynkowska-Sachse, przedstawia nam zagadnienie, do tej pory nie omawiane tak szczegółowo na łamach naszego czasopisma, a które stanowi dobry przykład uczestnictwa Ameryki Łacińskiej w transformacjach cywilizacyjnych charakterystycznych dla współczesnego świata. Autorka omawia proces powstawania współczesnych budynków biurowych w wybranych metropoliach regionu i podkreśla splot najróżniejszych uwarunkowań, od współczesnych trendów światowych po lokalne realia i tradycje, które decydują o powstawaniu dzieł architektury o unikalnych walorach i wyraźnym charakterze. W trzecim z zaproponowanych materiałów, Anna Kaganiec-Kamieńska przedstawia swoje rozważania na temat zjawiska kultury latynoskiej «latino» w Stanach Zjednoczonych Ameryki. Autorka dokonuje bardzo interesującej próby klasyfikacji tego niezwykle zawiłego i barwnego zagadnienia, co bezspornie ożywi nie tylko zainteresowania poznawcze, ale również i debatę nad kwestią co i jak należy uznać za składnik kultury «latino», szczególnie w kraju, gdzie współistnieją, nierzadko konkurując między sobą, najróżniejsze tradycje kulturowe, rodem przecież nie tylko z regionu latynoamerykańskiego i karaibskiego. Jak zwykle zamknięcie drugiego numeru kwartalnika zbiega się z letnią sesją egzaminacyjną oraz przygotowaniami do zasłużonych wakacji. Stanowi to znakomitą okazję do złożenia naszym Czytelnikom najlepszych życzeń udanego wypoczynku i miłych dni spędzonych w gronie rodziny i przyjaciół. Zdaję sobie sprawę, że dla wielu naszych Czytelników udane wakacje mogą oznaczać więcej niż tylko beztroski odpoczynek na przykład napisanie kolejnego rozdziału przeciągającej się już nieco rozprawy, wzbogacenie flagowego przedmiotu dydaktycznego o metody nauczania bazujące na najnowszych technologiach informatycznych, sformułowanie i uzasadnienie tematu badawczego w taki właśnie sposób, że nawet najsurowszy recenzent nie znajdzie dyskwalifikującego ale na wniosku o grant... Za tych właśnie Czytelników trzymamy kciuki podczas tych wakacji. Z życzeniami miłej lektury Francisco Rodríguez 2
4