Wykorzystanie Kinesio Tapingu w usprawnianiu pacjentki po rekonstrukcji nerwu twarzowego 1) Ireneusz Hałas, 2) Tomasz Senderek, 3) Lucyna Krupa. STRESZCZENIE Wstęp. Celem pracy jest przedstawienie możliwości wykorzystania Kinesio Tapingu jako metody wspomagającej fizjoterapię pacjentów z uszkodzeniami obwodowego układu nerwowego. Materiał i metody. Przedstawiono opis przypadku pacjentki poddanej terapii w Ośrodku Rehabilitacji Leczniczej Szpitala Neuropsychiatrycznego SPZOZ w Lublinie. W terapii oprócz zabiegów fizjoterapeutycznych (PNF, neuromobilizacje, stymulacja, galwanizacja, laseroterapia) zastosowano metodę Kinesio Tapingu, która wykorzystuje specjalistyczne plastry. Wyniki. Po przeprowadzonej terapii uzyskano symetrię ruchu i zwiększył się zakres ruchomości języka oraz jakość życia pacjentki. Wnioski. Dzięki zastosowaniu metody Kinesio Tapingu w uszkodzeniach obwodowego układu nerwowego fizjoterapia otrzymała nowe skuteczne narzędzie terapeutyczne. WSTĘP Kinesio Taping jest stosowany powszechnie na świecie w rehabilitacji i sporcie. Niedostateczna wiedza na temat metody Kinesio Tapingu powoduje, iż nie jest on powszechnie używany w terapii u pacjentów ze schorzeniami narządu ruchu oraz uszkodzeniami obwodowego układu nerwowego. Kinesio Taping został wynaleziony i zastosowany w latach 70-tych przez dr Kenzo Kase i rozpowszechnił się bardzo szybko jako prosta i skuteczna metoda wspomagająca terapię a zarazem umożliwiająca wspomaganie procesów samoleczenia organizmu. Oryginalnym przykładem bardzo korzystnego wpływu działania technik Kinesio Tapingu z wykorzystaniem plastrów Kinesio Tex w fizjoterapii uszkodzeń układu nerwowego będzie opis przypadku 56 letniej pacjentki B.W. po przebytej operacji (22.08.2003) guza kąta mostowo-móżdżkowego po stronie lewej (oponiaka) oraz operacji
(11.02.2004) zespolenia n. VII z n. XII., która była usprawniana w Ośrodku Rehabilitacji Leczniczej Szpitala Neuropsychiatrycznego SPZOZ w Lublinie w okresie od 13 marca do 31 grudnia 2004 r. MATERIAŁ I METODA U pacjentki B.W. lat 56 rozpoznano w połowie 2003 roku guz (oponiak) kąta mostowomóżdżkowego po stronie lewej. 22.08.2003 roku przeprowadzono operację guza kąta mostowo-móżdżkowego. Stan neurologiczny po przebytej operacji: uszkodzenie lewego nerwu V osłabienie czucia powierzchownego twarzy po stronie lewej; uszkodzenie lewego nerwu VII brak ruchów mięśni lewej strony twarzy; uszkodzenie lewego nerwu VIII - dużego stopnia niedosłuch po stronie lewej; oczopląs; dodatnia próba Romberga. W okresie od sierpnia 2003 roku do lutego 2004 roku nie zaproponowano pacjentce żadnych form rehabilitacji wyżej wymienionej dysfunkcji informując, iż po ok. 2 miesiącach od operacji powinna rozpocząć się regeneracja nerwu a po ok. ½ roku niedowład powinien ustępować. W tym czasie wystąpił dodatkowo zespół suchego oka z uszkodzeniem rogówki (stan zapalny). Dnia 11. 02. 2004 roku przeprowadzono zabieg zszycia powiek lewego oka ze względu na przewlekłe zapalenie rogówki związane z brakiem ruchów powiek. 24.02.2004 r. wykonano zespolenie lewego nerwu VII z lewym nerwem XII mając na celu poprawę funkcji ruchowych dolnej części twarzy, żucia i połykania. Po wykonanym zespoleniu utrzymywały się zaburzenia neurologiczne w stopniu dotychczasowym, pojawiło się upośledzenie ruchów języka w stronę lewą. Od 13.03.2004 roku rozpoczęto fizjoterapię, którą prowadzono do grudnia 2004. W terapii oprócz zabiegów fizjoterapeutycznych (PNF, neuromobilizacje, TENS, stymulacja, galwanizacja, laseroterapia) od kwietnia 2004 r. rozpoczęto stosowanie metody Kinesio Tapingu, która wykorzystuje plastry Kinesio Tex. Plaster Kinesio Tex to elastyczny materiał zawierający 100% bawełny, nie zawiera lateksu, ani żadnych środków farmakologicznych. Jest hypoalergiczny, przepuszcza powietrze, jest wodoodporny. Dzięki rozciągliwości tylko na długość do 140%, różnym rodzajom cięcia i technikom aplikacji uzyskuje się w metodzie Kinesio Tapingu następujące efekty:
zmniejszenie bólu i nienaturalnego odczucia skóry i mięśni; wspomaganie pracy mięśni i redukcję zmęczenia mięśni; zmniejszenie wzmożonego napięcia mięśniowego; zwiększenie zakresu ruchu; usuwanie zastojów i obrzęków limfatycznych; usprawnienie krążenia krwi i chłonki zmniejszenie zastojów tkankowych; otwarcie drenażu limfatycznego pod skórą; zmniejszenie stanów zapalnych; normalizuje napięcie mięśniowe i powięziowe. Efekt stosowania plastrów Kinesio Tex od kwietnia do października 2004 r. przedstawiają poniższe zdjęcia. Stan pacjentki przed rozpoczęciem zastosowania Kinesio Tapingu. Techniki Kinesio Tapingu stosowane u pacjentki podczas terapii. Uniesienie oraz marszczenie brwi (techniki powięziowe)
Układ plastrów Kinesio Tex podczas pracy mięśni mimicznych (techniki powięziowe i korekcyjne) Układ plastrów Kinesio Tex podczas pracy mięśni mimicznych (techniki powięziowe) Układ plastrów (techniki limfatyczne)
Stan pacjentki pół roku po stosowaniu Kinesio Tapingu. Stan neurologiczny po półrocznych okresie usprawniania: nadal cechy uszkodzenia lewego nerwu V osłabienie czucia powierzchownego lewej strony twarzy, poprawa funkcji ruchowych nerwu VII lewego w zakresie powieki lewego oka i dolnej części twarzy, nadal brak ruchów w okolicy czołowej,
uszkodzenie lewego nerwu VIII w stopniu dotychczasowym, oczopląs, zaburzenia równowagi, zbaczanie języka dysfunkcja nerwu XII poprawa ruchów języka. WYNIKI Po przeprowadzonej terapii uzyskano symetrię ruchu i zwiększył się zakres ruchomości języka oraz jakość życia pacjentki. Efektem terapii było zmniejszenie się obrzęku lewej strony twarzy pacjentki. Zauważono, że lewa połowa twarzy zaczyna się ustawiać symetrycznie w stosunku do prawej strony oraz nastąpiła poprawa w działaniu mięśnia okrężnego oka, przywarcie dolnej powieki do oka i pojawienie się łzawienia. Oprócz zabiegów elektrostymulacji tych okolic wspomagano terapię okolicy oka: zastosowaniem niemieckich komór wilgotnych Prooptha Augenverband S (systematyczne nawilżenie rogówki w ciągu nocy). Uzyskano poprawę czucia lewej strony języka i ruchomości w stronę lewą. Najbardziej skuteczne w procesie usprawniania było zastosowanie technik powięziowych, korekcyjnych i limfatycznych Kinesio Tapingu. Efekt utrzymania ustawienia lewej połowy twarzy w pozycji skorygowanej był możliwy przez długi czas. Następnego dnia po założeniu plastrów Kinesio Tex (technik limfatycznych) obrzęk widocznie się zmniejszył. Półroczna terapia z zastosowaniem Kinesio Tapingu u pacjentki z uszkodzeniem nerwu twarzowego wpłynęła na poprawę jakości jej życia. DYSKUSJA Wydaje się, iż w celu wspomagania efektów fizjoterapii w uszkodzeniach obwodowego układu nerwowego niezbędne jest oddziaływanie sensoryczne za pomocą plastrów Kinesio Tex. Szeroki wachlarz technik proponowanych w metodzie Kinesio Tapingu oraz doświadczenie fizjoterapeutów stosujących tę metodę daje szansę pacjentom na utrzymanie efektu terapii przez 24 godziny i dłużej. Plaster Kinesio Tex można trzymać nawet tydzień bez niekorzystnych reakcji ze strony skóry, dlatego też jest to terapia ekonomiczna. Dzięki zastosowaniu metody Kinesio Tapingu w uszkodzeniach obwodowego układu nerwowego fizjoterapia otrzymała nowe skuteczne narzędzie terapeutyczne.
Piśmiennictwo: 1. Clayton M.J.,Rivron R.P., Hamson D.R.:Evaluation of recent experience in hypoglosal - facial nerve anastomosis in the treatment of facial palsy. J. Laryngol. Otol. 1989, 103, 63. 2. Butler D.: Mobilization of the nervous system. Melbourne: Churchill Livingstone, 1991. 3. Kase K.: Illustrated Kinesio Taping. Ken I-Kai Information, Tokyo 2000. 4. Kase K., Hashimoto T., Okane T.: Kinesio Taping Perfect Manual. Kinesio Taping Association, 1996. 5. Kase K., Wallis J., Kase J.: Application Therapeutic of the Kinesio Taping Method. Kinesio Taping Association, 2003. 6. Kukwa A. i wsp.: Rekonstrukcja czynności twarzy u pacjentów po jatrogennym uszkodzeniu nerwu twarzowego podczas operacji guzów kąta mostowo móżdżkowego. Otolaryngologia Polska, Onkologia w Otolaryngologii. 1994.vol.48. Supl. 16, str. 280-284., Warszawa 1996. 7. Kunicki A.: Nowotwory układu nerwowego. W: Neurochirurgia, Bidziński (red.), PZWL, Warszawa 1981. 8. Ząbek M.: Zarys neurochirurgii: Metody reanimacji nerwu twarzowego. PZWL, Warszawa 1999.