Piotr Prewysz-Kwinto Catalysts - rynek obligacji GPW w 2,5 roku od otwarcia



Podobne dokumenty
Zasady obrotu na Catalyst

Catalyst rynek obligacji GPW w 2,5 roku od otwarcia

Rola rynku obligacji Catalyst w finansowaniu rozwoju samorządów. Warszawa, 9 maja 2013

Rynek Catalyst - wsparcie w finansowaniu rozwoju samorządów. czerwiec 2014

Catalyst Oferta GPW dla samorządów. Beata Kacprzyk GPW Kwiecieo 2011

Oferta Giełdy Papierów Wartościowych - Główny Rynek GPW, NewConnect i Catalyst. Marzec 2012

Obligacje korporacyjne. marzec 2013

CATALYST nowy rynek obligacji. Łódź, 3 grudnia 2009 r.

Najlepsze miejsce. do obrotu obligacjami w Polsce

Oferta GPW dla samorządów. Emisja akcji i obligacji. Maj 2011

Nowe możliwości dla samorządów. Robert Kwiatkowski Dział Rozwoju Rynku

Kodeks Postępowania w zakresie Przejrzystości Cen i Opłat

Zestawienie opłat obowiązujących na pozagiełdowym rynku regulowanym prowadzonym przez BondSpot S.A. 1

Raport Catalyst: rynek obligacji w 2014 roku

kontraktu. Jeżeli w tak określonym terminie wykupu zapadają mniej niż 3 serie

Ewolucja rynku obligacji korporacyjnych. Jacek A. Fotek 29 września 2014 r.

Catalyst katalizator rozwoju rynku instrumentów dłużnych potencjał, aspiracje, możliwości

Finansowanie inwestycji samorządowych w formie emisji obligacji. 1 październik, 2015

INWESTORZY W OBROTACH GIEŁDOWYCH W 2009 ROKU

Warunki dopuszczenia akcji do obrotu giełdowego

Łączna zainwestowana kwota Łączna składka ubezpieczeniowa 345, , ,39. Koszty w czasie 1 rok 6 lat 12 lat

W dniu 2 września 2010 r. na rynku obligacji Catalyst zadebiutowała spółka Marvipol SA.

Krzysztof Borowski Katedra Bankowości SGH Rozwój rynku obligacji w Polsce na przykładzie rynku Catalyst

Zestawienie opłat obowiązujących na regulowanym rynku pozagiełdowym prowadzonym przez BondSpot S.A. 1

transakcje są zawierane Faza przed zamknięciem (przyjmowanie zleceń na zamknięcie)

OBLIGACJE PRZEDSIĘBIORSTW

Wprowadzenie do obrotu giełdowego

Studia niestacjonarne WNE UW Rynek kapitałowy

Łączna zainwestowana kwota Łączna składka ubezpieczeniowa 352, , ,00. Koszty w czasie 1 rok 6 lat 12 lat

GPWyyyymmdd wyca.dat - plik zawiera dane z Giełdy Papierów Wartościowych i BondSpot

Notowania i wyceny instrumentów finansowych

OFERTA FINANSOWANIA FIRM, JAKĄ DAJE RYNEK KAPITAŁOWY. Beata Kacprzyk Giełda Papierów Wartościowych Czerwiec 2014

Listy zastawne jako rodzaj papierów wartościowych. Marta Witek Anna Szymankiewicz Grupa 11

Nota Informacyjna dla Obligacji Serii A BUDOSTAL-5 S.A.

Biuletyn statystyczny CATALYST CATALYST Statistic Bulletin

Spis treści. Część pierwsza WPROWADZENIE DO PRAWA PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH

PKO PARASOLOWY - FUNDUSZ INWESTYCYJNY OTWARTY INFORMUJE O NASTĘPUJĄCYCH ZMIANACH W TREŚCI PROSPEKTU

Nota Informacyjna dla Obligacji Serii C BUDOSTAL-5 S.A.

GIEŁDOWYCH w 2010 r. - podsumowanie badania

POZYSKANIE KAPITAŁU POPRZEZ RYNEK GIEŁDOWY - KIEDY, JAK I Z KIM

DOKUMENT INFORMACYJNY

Wyniki Grupy Banku Pocztowego za 2012 rok. Warszawa, 28 lutego 2013 r.

Rynek NewConnect. Wybrane kwestie dotyczące zasad, obrotu instrumentami notowanymi na NC

Grupa BEST PREZENTACJA WYNIKÓW ZA I PÓŁROCZE sierpnia 2014 r.

Rynek obligacji korporacyjnych, hipotecznych i samorządowych w Polsce 2010, GAB PATRONAT HONOROWY

Wykład: Rynki finansowe część I. prof. UG dr hab. Leszek Pawłowicz rok akadem. 2014/2015

Instytucje rynku kapitałowego w Polsce

NOTA INFORMACYJNA. Dla obligacji serii BGK0514S003A o łącznej wartości zł. Emitent:

Grupa BEST Prezentacja wyników finansowych za I półrocze 2015 r.

Raport miesięczny. Luty 2012

Wprowadzenie do sprawozdania finansowego Arka GLOBAL INDEX 2007 Fundusz Inwestycyjny Zamknięty

Warszawa, dnia 6 września 2010 r. Nr 6

System finansowy gospodarki. Zajęcia nr 4 Giełda

Instrumenty strukturyzowane inwestycja na rynku kapitałowym w okresie kryzysu finansowego

Kapitał dla innowacyjnych firm Rynek NewConnect podsumowanie 5 lat działalności. Warszawa, 17 października 2012 r.

ANALIZA STRUKTURALNA RYNKU CATALYST

Akcje. Akcje. GPW - charakterystyka. Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie. Prawa akcjonariusza

Tabela Opłat Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych (przykłady, wyjaśnienia)

Rynek kapitałowy. Rynek kapitałowy. Rynek kapitałowy. Rynek kapitałowy. Charakterystyka:

WSTĘP. Standaryzacja pozwoli także na płynne wprowadzenie obligacji do notowań na platformie CATALYST.

Nota Informacyjna. Spółdzielczy Bank Rzemiosła i Rolnictwa. Emitent : Agent emisji: Wołomin, 08 kwietnia 2013 roku

Opłaty w Alternatywnym Systemie Obrotu

Grupa Kapitałowa BEST Wyniki za 4 kwartały 2014 r.

Załącznik do dokumentu zawierającego kluczowe informacje WARTA Inwestycja

TEST OCENY ODPOWIEDNIOŚCI OFEROWANYCH INSTRUMENTÓW I PRODUKTÓW FINANSOWYCH PRESTIGE

Załącznik do dokumentu zawierającego kluczowe informacje WARTA TWOJA PRZYSZŁOŚĆ Wariant A

Bilans i pozycje pozabilansowe

Obligacje i rynek Catalyst

BANK BPH KONTYNUUJE DYNAMICZNY ROZWÓJ

DOKUMENT INFORMACYJNY

POZYSKANIE KAPITAŁU POPRZEZ RYNEK GIEŁDOWY - KIEDY, JAK I Z KIM

Generali Dobrowolny Fundusz Emerytalny

Krystyna Brzozowska *

Komunikat Aktualizujący nr 4 z dnia 25 września 2013 r. do Prospektu Emisyjnego Podstawowego BRE Banku Hipotecznego S.A.

TEST OCENY ODPOWIEDNIOŚCI OFEROWANYCH INSTRUMENTÓW I PRODUKTÓW FINANSOWYCH PRESTIGE

Nota Informacyjna. Spółdzielczy Bank Rzemiosła i Rolnictwa. Emitent : Agent emisji: Wołomin, 25 kwietnia 2014 roku

Ogłoszenie o zmianie statutu DFE Pocztylion Plus

pozorom są to instrumenty dużo bardziej interesujące od akcji, oferujące dużo szersze możliwości zarówno inwestorom,

1. Opłaty jednorazowe za wprowadzenie do obrotu:

Opis: Spis treści: Wprowadzenie 11

Zanim zaczniesz inwestować -1-

Rynek finansowy w Polsce

BANK SPÓŁDZIELCZY W TYCHACH

Inwestorzy w obrotach giełdowych

Załącznik do dokumentu zawierającego kluczowe informacje WARTA TWOJA PRZYSZŁOŚĆ Wariant B

NOTA INFORMACYJNA. Emitent:

NOTA INFORMACYJNA. Emitent:

Prezentacja inwestorska

OFERTA GIEŁDY PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH DLA PRZEDSIĘBIORCÓW LUTY 2015

Intensywny rozwój rynku Treasury BondSpot Poland w 2012 roku

Porównanie możliwości inwestowania w tzw. bezpieczne formy lokowania oszczędności. Jakub Pakos Paulina Smugarzewska

Bilans płatniczy Polski w I kwartale 2018 r.

OBLICZANIE WYMOGU KAPITAŁOWEGO Z TYTUŁU RYZYKA CEN KAPITAŁOWYCH PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH

Bilans na dzień (tysiące złotych)

ANEKS NR 2 DO PROSPEKTU EMISYJNEGO PODSTAWOWEGO V PROGRAMU EMISJI OBLIGACJI KRUK SPÓŁKA AKCYJNA

Zagospodaruj nadwyżki finansowe PAŹDZIERNIK 2012

1. Opłaty jednorazowe za wprowadzenie do obrotu: 1.1. Akcje

zatwierdzonego decyzją Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 14 czerwca 2013 r. (DFI/II/4034/31/15/U/2013/13-12/AG)

Inwestorzy w obrotach giełdowych (I połowa 2005 roku)

Wyniki finansowe funduszy inwestycyjnych i towarzystw funduszy inwestycyjnych w I półroczu 2011 roku 1

Transkrypt:

Piotr Prewysz-Kwinto Catalysts - rynek obligacji GPW w 2,5 roku od otwarcia Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H, Oeconomia 46/4, 699-709 2012

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁ ODOWSKA LUBLIN - POLONIA V O L. X LV I, 4 SEC TIO H 2012 Wyższa Szkoła Bankowa w Toruniu, Katedra Finansów i Bankowości PIOTR PREW YSZ-KW INTO Catalyst - rynek obligacji GPW w 2,5 roku od otwarcia Catalyst - WSE bond market 2.5 year after opening S łow a klu czo w e: obligacje, ry n ek w tórny, G iełda P apierów W artościow ych K ey w o rd s: bond, secondary m arket, Stock Exchange Wstęp Dłużne instrumenty finansowe są ważnym źródłem pozyskiwania kapitału na prowadzenie działalności, a przedsiębiorstwa i jednostki samorządu terytorialnego coraz częściej rozważają ich emisję jako alternatywę dla kredytu bankowego. Cieszą się one również rosnącym zainteresowaniem wśród inwestorów, gdyż z jednej strony dają wyższy dochód niż lokaty bankowe i obligacje skarbowe, a z drugiej charakteryzują się mniejszym ryzykiem niż inwestowanie w akcje lub surowce. Do września 2009 r. możliwość inwestowania w nieskarbowe instrumenty dłużne w naszym kraju była jednak bardzo mocno ograniczona, gdyż nie istniał publicznych rynek ich obrotu. Zmieniło się to wraz z otwarciem przez GPW i BondSpot rynku Catalyst, przeznaczonego właśnie dla nieskarbowych papierów dłużnych, na którym transakcje mogą zawierać zarówno inwestorzy indywidualni, jak i instytucjonalni. Celem referatu jest prezentacja zasad funkcjonowania rynku Catalyst oraz analiza jego rozwoju w ciągu dwóch i pół roku, jakie upłynęły od momentu jego otwarcia.

700 PIOTR PREWYSZ-KWINTO 1. Architektura rynku Catalyst Rynek obligacji Catalyst tworzą dwie instytucje - Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie oraz będąca w jej posiadaniu instytucja rynku pozagiełdowego BondSpot SA. Handel instrumentami dłużnymi odbywa się na czterech niezależnych od siebie platformach obrotu. Dwie z nich, prowadzone przez GPW, są przeznaczone dla inwestorów detalicznych. Dla klientów hurtowych są natomiast dostępne dwa rynki obsługiwane przez BondSpot SA1. W ramach rynku detalicznego i hurtowego funkcjonuje rynek regulowany (RR) oraz charakteryzujący się łagodniejszymi warunkami dopuszczeniowymi alternatywny system obrotu (ASO)2. Taka architektura rynku Catalyst (szczegółowo przedstawiona na rysunku 1) ma na celu z jednej strony umożliwić zawieranie transakcji inwestorom indywidualnym i instytucjonalnym, z drugiej zaś dać emitentom możliwość wprowadzenia do obrotu instrumentów dłużnych o różnej wartości emisji. Źródło: opracowanie własne. Rysunek 1. Architektura rynku Catalyst Jedną z podstawowych różnic między rynkiem detalicznym i hurtowym jest minimalna wielkość składanego przez inwestorów zlecenia kupna lub sprzedaży. Na rynku detalicznym wartość ta nie jest ograniczona, a zlecenie może opiewać nawet na jedną obligację lub list zastawny. W przypadku rynku hurtowego przyjmowane i realizowane są zlecenia kupna i sprzedaży instrumentów dłużnych o wartości nominalnej nie mniejszej niż 100 tys. PLN. 2. Instrumenty rynku Catalyst Od momentu otwarcia przedmiotem obrotu na rynku Catalyst były następujące instrum enty dłużne: 1 K. Gemra, Rozwój Catalyst nabiera tempa, www.stockwatch.pl (10.04.2012). 2 A lternatyw ny system obrotu na BondSpot został uruchom iony pół roku po otwarciu rynku Catalyst, to jest 11 stycznia 2010 r.

CATALYST - RYNEK OBLIGACJI GPW W 2,5 ROKU OD OTWARCIA 701 obligacje korporacyjne, czyli emitowane przez przedsiębiorstwa lub instytucje finansowe, obligacje komunalne - emitowane przez jednostki samorządu terytorialnego, listy zastawne, czyli emitowane przez banki hipoteczne instrumenty dłużne, które w zależności od podstawy emisji dzielą się na hipoteczne listy zastawne oraz publiczne listy zastawne. Podstawą emisji tych pierwszych są w ierzytelności zabezpieczone hipoteką, natomiast emisja publicznych listów zastawnych następuje na podstawie wierzytelności z tytułu kredytów udzielonych sektorowi publicznemu lub mających gwarancję albo poręczenie podmiotów tego sektora. Z czasem zakres instrumentów dopuszczonych do obrotu został rozszerzony. W dniu 31 listopada 2010 r. zadebiutowały pierwsze obligacje spółdzielcze, emitowane przez banki spółdzielcze, natomiast stycznia 2011 r. wprowadzono do obrotu również obligacje skarbowe. Liczba emisji poszczególnych typów obligacji dostępnych na rynku Catalyst oraz ich wartość nom inalna zostały przedstawione w tabelach 2 i 3. Tabela 1. Liczba emisji i em itentów instrum entów dłużnych (dane półroczne) - w nawiasie podano liczbę emitentów In stru m e n t I I 2009 I 2010 II 2010 I 2011 II 2011 Obligacje komunalne 9 (5) 17 (7) 27 (12) 28 (13) 24 (11) Obligacje korporacyjne 10 (6) 17 (10) 53 (23) 79 (40) 140 (66) Obligacje spółdzielcze - - 10 (8) 18 (17) 24 (20) Obligacje skarbowe - - - 39 (1) 38 (1) Listy zastawne 16 (2) 17 (2) 17 (2) 17 (2) 20 (2) Razem 35 (13) 51 (19) 107 (45) 181 (73) 246 (100) Źródło: opracowanie własne na podstawie statystyk Catalyst. Tabela 2. W artość emisji w m ln PLN (dane półroczne) In stru m e n t II 2009 I 2010 II 2010 I 2011 II 2011 Obligacje komunalne 930 1 736 1 753 2 353 2 222 Obligacje korporacyjne 6 819 15 341 17 345 25 947 34 552 Obligacje spółdzielcze - - 74 223 377 Obligacje skarbowe - - - 498 569 491 617 Listy zastawne 2 900 2 850 2 410 2 350 2 850 Razem 10 649 19 927 21 582 529 442 531 618 Źródło: opracowanie własne na podstawie statystyk Catalyst.

702 PIOTR PREWYSZ-KWINTO Liczba serii instrumentów dłużnych wyniosła na koniec 2011 r. 246 i zwiększyła się w stosunku do drugiego półrocza 2009 r. 6-krotnie. W podobnym tempie rosła liczba emitentów. Najbardziej dynamicznie wzrastała liczba obligacji korporacyjnych - z 10 na koniec 2009 r. do 140 na koniec 2011. Przyrost serii obligacji komunalnych i spółdzielczych był znacznie wolniejszy, a liczba emisji jednych i drugich wyniosła na koniec 2011 r. 24. Ponadto w przypadku obligacji komunalnych liczba emitentów w drugim półroczu 2011 r. zmniejszyła się o dwóch, a liczba emisji o cztery w stosunku do pierwszego półrocza. Jeżeli chodzi o wartość instrumentów dostępnych na Catalyst, to w 2011 r. zwiększyła się ona bardzo dynamicznie w wyniku wprowadzenia obligacji skarbowych. Gdyby wyłączyć je z analizy, wartość wszystkich pozostałych instrumentów dłużnych wyniosłaby 30 mld PLN na koniec pierwszego półrocza 2011 r. i 40 mld PLN na koniec drugiego. Oznacza to 3-krotny wzrost w stosunku do pierwszego półrocza 2009 r. Wśród nieskarbowych papierów dłużnych dominowały obligacje korporacyjne. Ich wartość nominalna na koniec 2011 r. stanowiła 86% wartości wszystkich instrumentów nieskarbowych. Najmniejszą wartość m iały natomiast obligacje spółdzielcze, stanowiły one zaledwie 1 % wartości nominalnej wszystkich instrumentów analizowanej grupy. Wśród obligacji korporacyjnych dostępnych w drugim półroczu 2011 r. dom inowały obligacje o zmiennym oprocentowaniu (100 serii, co stanowi 71,5% wszystkich), 27,2% stanowiły obligacje o stałym oprocentowaniu, a dwie emisje Europejskiego Banku Inwestycyjnego były obligacjami zerokuponowymi. 139 emisji zostało przeprowadzonych w PLN, jedna zaś (spó łki PKO Finance) była denominowana w euro. Niższym oprocentowaniem charakteryzowały się obligacje banków (od 5,21% do 8,95%), wyższym natomiast obligacje przedsiębiorstw (7,10% w przypadku spółki Gant Development, 7,26% - Kruk SA, a nawet 14,93% w przypadku emisji spółki Navi Group i 15% dla emisji Polsport Group) oraz funduszy inwestycyjnych. Spośród wszystkich obligacji korporacyjnych największą emisję pod względem wartości nominalnej przeprowadził Bank Gospodarstwa Krajowego. Do końca 2011 r. obejmowała ona osiem serii o łącznej wartości nominalnej 24,5 mld PLN. Najmniejsza emisja została przeprowadzona przez spółkę Solveco, jej wartość nominalna wyniosła zaledwie 400 tys. PLN. Wśród obligacji komunalnych dominowały również te o zmiennym oprocentowaniu. Stanowiły one 79% wszystkich obligacji komunalnych, a ich oprocentowanie wahało się od 4,81% dla obligacji Rybnika do 7,85% dla obligacji wyemitowanych przez Połczyn-Zdrój. Największe emisje dotyczą obligacji m iasta stołecznego Warszawa (wartość nominalna 2,1 mld PLN) oraz Rybnika (wartość nominalna 98 mln PLN), najmniejszą emisją jest natomiast ta przeprowadzona przez Połczyn-Zdrój - 0 wartości nominalnej zaledwie 500 tys. PLN. W przypadku obligacji spółdzielczych wszystkie emisje miały oprocentowanie zmienne, wahające się od 7,76% do 8,92%, 1 były denominowane w złotych.

CATALYST - RYNEK OBLIGACJI GPW W 2,5 ROKU OD OTWARCIA 703 3. Wprowadzanie instrumentów dłuż nych na rynek Catalyst Wprowadzenie instrumentów dłużnych na Catalyst może nastąpić poprzez: autoryzację danej emisji, bez wprowadzania jej do obrotu, wprowadzenie danej emisji do obrotu zorganizowanego na rynku regulowanym lub w alternatywnym systemie obrotu. Autoryzacja danej emisji instrumentów dłużnych na rynku Catalyst oznacza dla emitenta konieczność poddania się obowiązkom informacyjnym, tj. przygotowania wniosku o emitencie oraz przekazywania informacji bieżących i okresowych zgodnie z zasadami rynku Catalyst. Instrumenty autoryzowane nie są wprowadzane do obrotu regulowanego, pozostają w obrocie na rynku nieregulowanym3. Niemniej jednak potencjalni inwestorzy zyskują w ten sposób dostęp do szczegółowych informacji dotyczących emitenta i emisji. Na koniec 2011 r. status instrumentów autoryzowanych miały obligacje siedmiu emitentów, tj. obligacje komunalne wyemitowane przez miasta: Chełm, Oświęcim, Tczew, Turek, Ząbki oraz powiat jarosławski, a także obligacje korporacyjne wyemitowane przez spółkę Remedia SA. Łączna wartość nominalna autoryzowanych obligacji komunalnych wynosiła na koniec 2011 r. 56,4 mln PLN, a korporacyjnych 7,855 m ln PLN. Wprowadzenie instrumentów dłużnych do obrotu na rynku regulowanym lub w ramach alternatywnego systemu obrotu wym aga spełnienia kilku warunków. Zgodnie z nimi4: instrum enty dłużne muszą mieć charakter zdematerializowany, jest sporządzony dokument informacyjny odpowiedni dla danego systemu obrotu, zbywalność instrumentów dłużnych jest nieograniczona, w stosunku do ich emitenta nie może toczyć się postępowanie upadłościowe lub likwidacyjne. Wprowadzenie instrumentów dłużnych tylko do alternatywnego systemu obrotu, zarówno na rynku detalicznym, jak i hurtowym, wymaga sporządzenia dokumentu informacyjnego lub noty informacyjnej5. Natomiast wprowadzenie instrumentów na rynek regulowany wymaga sporządzenia, a następnie zatwierdzenia przez KNF prospektu emisyjnego. Z tego obowiązku zwolnione są jednostki samorządu terytorialnego, które wprowadzając obligacje komunalne do obrotu po raz pierwszy, składają dokument informacyjny, a przypadku kolejnej emisji - notę informacyjną. Ponadto wprowadzenie instrumentów do obrotu na rynku regulowanym wymaga, 3 T. Puzyrewicz, Obligacje na rynku Catayst. Przewodnik dla inwestorów, W ydawnictwo GPW, Warszawa 2011, s. 11. 4 6 i 13 Zasad działania Catalyst, przyjętych uchwałą Z arządu Giełdy podjęt ą w dniu 27 stycznia 2010 r. z uwzględnieniem zmian, http://www.gpwcatalyst.pl (10.04.2012). 5 Dokument informacyjny sporządzany przez emitentów obligacji komunalnych powinien zawierać m.in. szczegółowe dane adresowe em itenta, liczbę, rodzaj, jednostkow ą wartość nom inalną i oznaczenie emisji, cel emisji, cenę em isyjną, w arunki wykupu oraz w arunki w ypłaty odsetek, wysokość i form ę ewentualnego zabezpieczenia oraz informacje dotyczące ju ż zaciągniętych zobowiązań.

704 PIOTR PREWYSZ-KWINTO aby ich wartość nominalna stanowiła równowartość 1 mln euro6. Takiego wymogu nie m a przy wprowadzaniu instrumentów do alternatywnego systemu obrotu. Obecnie znaczna większość instrumentów dłużnych wprowadzonych do obrotu na Catalyst jest notowana w ramach alternatywnego systemu obrotu, i to zarówno w przypadku rynku detalicznego, jak i hurtowego. Szczegółowo liczba emitentów instrumentów dostępnych na rynku Catalyst z podziałem na RR i ASO została przedstawiona w tabeli 3. Tabela 4 prezentuje natomiast wartość nominalną instrumentów będących przedmiotem obrotu na każdym z rynków. Tabela 3. Liczba emitentów instrum entów dłużnych notowanych na Catalyst (dane półroczne) R ynek II 2009 I 2010 II 2010 I 2011 II 2011 Detaliczny (GPW), w tym: 7 14 38 60 86 rynek regulowany 5 6 6 7 8 ASO 2 8 32 53 78 Hurtowy (BondSpot), w tym: 7 11 19 33 47 rynek regulowany 7 8 8 9 7 ASO 0 3 11 24 40 R azem 14 25 57 93 133 Źródło: opracowanie własne na podstawie statystyk Catalyst. Tabela 4. W artość nom inalna notowanych instrum entów dłużnych w m ln PLN z podziałem na rynki notowań (dane półroczne) R ynek II 2009 I 2010 II 2010 I 2011 II 2011 Detaliczny (GPW), w tym: 7 409 16 888 17 810 522 075 523 293 rynek regulowany 7 357 16 255 16 755 520 361 516 793 ASO 52 633 1 055 1 714 6 500 Hurtowy (BondSpot), w tym: 9 180 18 052 19 882 527 697 530 258 rynek regulowany 9 180 17 964 17 436 520 691 517 746 ASO 0 88 2 446 7 006 12 512 R azem 16 589 34 940 37 692 1 049 772 1 053 551 Źródło: opracowanie własne na podstawie statystyk Catalyst. 6 J. M azurek, Obligacje korporacyjne na rynku Catalyst. P rzew odnik dla potencjalnych emitentów, W ydawnictwo GPW, W arszawa 2011, s. 21.

CATALYST - RYNEK OBLIGACJI GPW W 2,5 ROKU OD OTWARCIA 705 Na koniec 2011 r. na rynku regulowanym detalicznym były notowane instrumenty dłużne ośmiu emitentów, zaś na rynku regulowanym hurtowym - siedmiu. W alternatywnym systemie obrotu prowadzonym przez GPW obracano natomiast instrumentami aż 78 emitentów, zaś na rynku hurtowym 40. Liczba emitentów, których instrumenty są notowane na rynku regulowanym (zarówno detalicznym, jak i hurtowym), od momentu otwarcia Catalyst pozostaje względnie stała. Większa popularność ASO wynika zapewne z mniejszych wymogów, jakie musi spełnić podmiot ubiegający się dopuszczenie, a dotyczących zarówno wartości nominalnej emisji, jak i obowiązków informacyjnych. Z punktu widzenia wartości nominalnej instrumentów dłużnych dominuje rynek regulowany, prowadzony zarówno przez GPW, jak i BondSpot. Wiąże się to jednak z faktem, że na ten rynek zostały wprowadzone wszystkie obligacje Skarbu Państwa. 4. Systemy notowań Zasady notowań obligacji na rynku detalicznym i hurtowym są do siebie zbliżone. Obligacje notowane są w systemie notowań ciągłych od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 17.30 z wykorzystaniem istniejących systemów transakcyjnych. W przypadku rynku detalicznego jest to Warset, zaś na rynku hurtowym BondVision. Na wszystkich rynkach notowania odbywają się w systemie kierowanym zleceniami, tzn. o kursach decydują zlecenia kupna i sprzedaży składane przez inwestorów. Transakcje są realizowane na podstawie złożonych zleceń kupna i sprzedaży. Zlecenia powinny zawierać: nazwę obligacji, ich liczbę, limit ceny oraz datę ważności, a także wskazanie rynku, na którym m a być dokonana transakcja. Harmonogram notowań instrumentów dłużnych dostępnych na rynku detalicznym i ASO GPW został przedstawiony w tabeli 5. Tabela 5. Harmonogram sesji na rynku detalicznym 8.00-9.00 Przyjmowanie zleceń na otwarcie 9.00 Określenie kursu otwarcia (fixing) 9.00-17.20 Notowania ciągłe 17.20-17.30 Przyjmowanie zleceń na zam knięcie 17.30 Okre ślenie kursu zam knięcia 17.30-17.35 Przyjmowanie zleceń na kolejną sesję Źródło: opracowanie własne.

706 PIOTR PREWYSZ-KWINTO Kurs otwarcia i zamknięcia (fixing) jest ustalany zgodnie z następującymi zasadami (identycznymi jak w przypadku rynku głównego GPW): maksymalizacji wolumenu obrotu, minimalizacji wartości bezwzględnej różnicy między liczbą instrumentów finansowych w zleceniach sprzedaży i zleceniach kupna możliwych do zrealizowania po określonym kursie, minimalizacji wartości bezwzględnej różnicy między kursem określanym a kursem odniesienia. Po rozpoczęciu notowań ciągłych transakcje są zawierane po kursie równym lim i towi ceny oczekującego zlecenia przeciwstawnego. Kurs otwarcia oraz kurs transakcji zawieranych w trakcie notowań ciągłych może się różnić od kursu odniesienia maksymalnie o 3 pkt proc., a cena instrumentów dłużnych jest wyrażona w procentach ich wartości nominalnej z dokładnością do 0,01 pkt proc. dla wszystkich nominałów. Systemy notowań funkcjonujące na rynku hurtowym różnią się od rynku detalicznego tym, iż nie występują tutaj ograniczenia wahań kursów oraz nie określa się kursu otwarcia na podstawie zleceń złożonych przed rozpoczęciem notowań. Ponadto na rynkach prowadzonych przez BondSpot istnieje możliwość zawierania transakcji negocjowanych, tzn. takich, których w arunki zostały bezpośrednio ustalone pom iędzy zainteresowanymi stronami z wykorzystaniem systemu informatycznego rynku. Na rynku detalicznym i hurtowym mogą być również zawierane transakcje pakietowe. Na obu rynkach wartość takiej transakcji nie może być niższa niż 100 tys. PLN. Na rynku detalicznym regulowanym tego typu transakcje mogą być zawierane w godzinach trwania notowań (8.00-17.35) oraz po ich zakończeniu, tj. od 17.35 do 17.50. W godzinach notowań cena transakcji pakietowej może odchylać się od kursu ostatniej zawartej transakcji maksymalnie o 10%. W przypadku transakcji pakietowych dokonywanych po zakończeniu notowań maksymalne odchylenie kursu transakcji od średniej arytmetycznej kursów wszystkich transakcji z ostatniej sesji giełdowej ważonej obrotami jest nie większe niż 40%. W ASO natomiast transakcje mogą być zawierane tylko w godzinach notowań7. Warto ść obrotu instrumentami dłużnymi z podziałem na rynek detaliczny i hurtowy została przedstawiona w tabeli 6, zaś liczba zawieranych transakcji w poszczególnych półroczach od momentu otwarcia rynku - w tabeli 7. Wolumen obrotu oraz liczba zawieranych transakcji na rynku Catalyst dynamicznie rosną. W drugim półroczu 2011 r. zawarto 15 546 transakcji o łącznej wartości 633,4 mln PLN. Większą popularnością cieszy się rynek detaliczny prowadzony przez GPW. W drugim półroczu 2011 r. zawarto na nim 99,3% wszystkich transakcji, a w stosunku do drugiego półrocza 2009 r. ich liczba wzrosła 50-krotnie. Tak dynamiczny wzrost jest spowodowany wprowadzeniem do obrotu na detalicznym rynku regulowanym obligacji skarbowych. Wzrostowi liczby transakcji towarzyszyło zwiększenie obrotów o ponad 350%, przy czym był on znacznie szybszy w przypadku alternatywnego 7 Zasady obrotu na rynku Catalyst, strona internetowa Catalyst, www.gpwcatalyst.pl (10.04.2012).

CATALYST - RYNEK OBLIGACJI GPW W 2,5 ROKU OD OTWARCIA 707 systemu obrotu, co wiąże się z faktem, że w ASO notowanych jest znacznie więcej emisji niż na rynku regulowanym. Tabela 6. W artość obrotu instrum entam i dłużnym i w m ln PLN (dane półroczne) R ynek II 2009 I 2010 II 2010 I 2011 II 2011 Detaliczny (GPW), w tym: 124,13 132,72 459,96 509,69 562,14 rynek regulowany 121,13 120,79 219,37 383,62 407,14 ASO 3,00 11,93 240,59 126,07 155,00 Hurtowy (BondSpot), w tym: 45,84 124,72 33,65 71,27 71,22 rynek regulowany 45,84 124,72 17,96 48,09 36,04 ASO 0,00 0,00 15,69 23,18 35,18 R azem 169,97 257,44 493,61 580,96 633,36 Źródło: opracowanie własne na podstawie statystyk Catalyst. Tabela 7. Liczba zawartych transakcji (dane półroczne) R ynek II 2009 I 2010 II 2010 I 2011 II 2011 Detaliczny (GPW), w tym: 291 825 3 367 14 344 15 436 rynek Regulowany 263 583 289 8 542 8 475 ASO 28 242 3 078 5 802 6 961 Hurtowy (BondSpot), w tym: 27 71 37 88 110 rynek regulowany 27 71 21 52 59 ASO 0 0 16 36 51 Razem 318 896 3 404 14 432 15 546 Źródło: opracowanie własne na podstawie statystyk Catalyst. Obrót oraz liczba zawieranych transakcji na rynku hurtowym pozostają niewielkie. W drugim półroczu 2011 r. zawarto na nim 110 transakcji, o wartości 71 mln PLN, co stanowi zaledwie 11% wartości całego obrotu na rynku Catalyst. Obrót oraz liczba zawieranych transakcji rozkładały się równomiernie między rynkiem regulowanym i ASO. W stosunku do drugiego półrocza 2009 r. obrót zwiększył się zaledwie o 55%, a liczba transakcji wzrosła trzykrotnie.

708 PIOTR PREWYSZ-KWINTO Zakończenie Na podstawie przeprowadzonej analizy można stwierdzić, że: od momentu otwarcia rynek Catalyst rozwija się bardzo dynamicznie; w ciągu 2,5 roku liczba emitentów oraz liczba emisji zwiększyły się 6-krotnie, a wartość nom inalna wyemitowanych nieskarbowych papierów wartościowych wzrosła 3-krotnie; spośród wszystkich obligacji nieksarbowych największe znaczenie mają obligacje korporacyjne, zarówno pod względem liczby emisji, jak i wartości obrotu; z punktu widzenia wartości emisji oraz wielkości obrotu szczególne znaczenie dla rynku Catalyst miało wprowadzenie w 2011 r. obligacji skarbowych; spośród obu rynków Catalyst większą popularnością zarówno ze względu na liczbę zawieranych transakcji, jak i wartość obrotu cieszy się rynek detaliczny prowadzony przez GPW; emitenci dłużnych instrumentów finansowych częściej decydują się na ich wprowadzenie do alternatywnego systemu obrotu niż na rynek regulowany. Na koniec 2011 r. w tym pierwszym systemie były notowane instrumenty dłużne 118 emitentów, natomiast na rynku regulowanym zaledwie 15. Wiąże się to z bardziej rygorystycznymi warunkami dopuszczeniowymi obowiązującymi na RR. Należy się spodziewać, że w kolejnych latach rynek Catalyst będzie się rozwijał dalej. Pokazują to już pierwsze miesiące 2012 r., w czasie których zwiększyła się liczba emitentów oraz wartość emisji. Dotyczy to przede wszystkim obligacji komunalnych. Liczba ich emitentów wzrosła o kolejnych 12 podmiotów, a liczba emisji o 20. B ibliografia 1. G em ra K., Rozwój Catalyst nabiera tempa, w w w.stockw atch.pl. 2. M azu rek J., Obligacje korporacyjne na rynku Catalyst. Przewodnik dla potencjalnych emitentów, W ydaw nictw o GPW, W arszaw a 2011. 3. P u zy rew icz T, Obligacje na rynku Catayst. Przewodnik dla inwestorów, W ydaw nictw o GPW, W arszaw a 2011. 4. R egulam in alternatyw nego system u obrotu prow adzonego przez BondSpot w ram ach Catalyst. 5. R egulam in alternatyw nego system u obrotu prow adzonego przez G PW w ram ach Catalyst. 6. R egulam in obrotu regulow anego ry n k u pozagiełdow ego w brzm ieniu przyjętym U chw ałą nr 1/O/06 R ady N adzorczej z dnia 3 stycznia 2006 r. z uw zględnieniem zm ian. 7. Szczegółow e zasad y obrotu na regulow anym ry n k u pozagiełdow ym, przyjęte U chw ałą n r 90/10 Z arządu B onds pot SA z dnia 2 lip ca 2010 r. z uw zględnieniem zm ian. 8. w w w.gpw catalyst.pl. 9. Z asady d ziałan ia C atalyst przyjęte uchw ałą Z arządu G iełdy, podjętą w dniu 27 stycznia 2010 r. z uw zględnieniem zm ian.

CATALYST - RYNEK OBLIGACJI GPW W 2,5 ROKU OD OTWARCIA 709 Catalyst - WSE bond market 2.5 year after opening The W arsaw Stock Exchange B ond M arket (C atalyst) w as launched on 30 S eptem ber 2009, giving local governm ents and com panies a new o p p o rtu n ity o f raising inexpensive capital for giving necessary in vestm ents. The aim of th is article is to presents the rules of fu n ctio n in g of C atalyst 2.5 years after opening. T here w ill be p resented in detail: m arkets, available products, system s o f quotations, and basic statistics concerning Polish bond m arket.