METODYCZNY PLAN LEKCJI JĘZYKA POLSKIEGO W I KLASIE GIMNAZJUM Temat: Ta nasza młodość... Cele ponadprzedmiotowe: efektywne współdziałanie w grupie sprawne komunikowanie się twórcze rozwiązywanie problemów korzystanie z różnych źródeł informacji Cele przedmiotowe: tworzenie przenośni bogacenie słownictwa oceniającego młodzieńcze zachowania pisanie wiersza Materiały pomocnicze: tekst wiersza Tadeusza Śliwiaka Ta nasza młodość... fraszka J. Kochanowskiego O młodości zadania do pracy w grupach mapa wyrazów, cytaty dotyczące młodości Słownik terminów literackich, Słownik języka polskiego foliogram, rzutnik pisma arkusze A 0, pisaki piosenka kabaretu Piwnica pod Baranami Ta nasza młodość Metody, formy pracy: praca indywidualna i grupowa metoda problemowa, skojarzenia mapa wyrazów, działania twórcze Czas pracy: 45 minut Etapy lekcji Przebieg lekcji Umiejętności kluczowe Uwagi Zaangażowanie 1. Witam wszystkich, komunikacja Jest to bardzo ( 5 min.) którzy... - poetyckie nauczyciel istotna część powitanie. 2. Odczytanie cytatów. uczniowie lekcji, w czasie której nauczyciel - Poezja o... młodości. musi nawiązać 3. Krótkie przypomnienie treści fraszki O młodości właściwy kontakt z uczniami, zaktywizować do pracy. J. Kochanowskiego. - Jak zachowują się młodzi ludzie? Wioletta Wodnicka Strona 1
Badanie ( 5 min.) Przekształcanie (20 min.) - Co na to dorośli? 4. Skojarzenia ze słowem młodość mapa wyrazów. Uczniowie podkreślają na tablicy hasła kojarzące się z młodością, podają uzasadnienie. 5. Zapis tematu lekcji: - Ta nasza młodość... 6. Wprawki poetyckie przed właściwym zadaniem. - Znajdźcie przenośnie /porównania do hasła młodość jest jak... W grupie powinny być gromadzone wszystkie pomysły. Przedstawiciele grup wypisują na drugiej tablicy swe poetyzmy (jako wywołanie odpowiedniego nastroju). - Sprawdzenie przenośni pod względem ich trafności. - Objaśnienie, komentarz grupy. 7. Określenie głównego celu lekcji: - Przedstawienie własnego wiersza. 8. Uczniowie zapoznają się z głównym zadaniem dla grupy i połówką tekstu. 10. Uczniowie gromadzą słownictwo (mogą wykorzystać słowniki), zgłaszają pomysły rozwiązania problemu. 11. Następnie wszystkie pomysły są konfrontowane. Grupy uzupełniają tekst wiersza i zapisują go na plakacie. 12. Sprawozdawca przygotowuje uzasadnianie własnego zdania komunikacja nauczyciel uczniowie współpraca w zespole sprawne porozumiewanie się negocjacje twórcze rozwiązywanie problemów porozumiewanie się w grupie podejmowanie decyzji, ustalanie sposobu prezentacji treści wiersza wzajemne uczenie się planowanie dalszych etapów pracy, porządkowanie Nauczyciel wykorzystuje skojarzenia jako przynętę nawiązującą do tematu lekcji. Motywuje uczniów do wzbogacania swego słownictwa. Obserwuje dyskusję w grupie, nakłania do ekspresywnego podejścia do zadania. Ważne jest zapisywanie wszystkich pomysłów! Nauczyciel występuje jako obserwator, słuchacz; kontroluje, ile wiadomości i doświadczeń poszczególni uczniowie wnoszą do pracy; odpowiada na pytania uczniów, udziela wskazówek. W tej części lekcji nauczyciel jedynie obserwuje pracę w grupie, zaangażowanie uczniów, umiejętność rozwiązywania problemów. Wioletta Wodnicka Strona 2
Prezentacja (około 10 min.) Refleksja (5 min.) prezentację tekstu. 13. Przed prezentacją uczniowie udzielają sprawozdawcy niezbędnych wskazówek związanych z przedstawieniem całej klasie efektów pracy grupy. 14. Zadanie domowe: - Słowa T. Śliwiaka Ta nasza młodość... wzbogaćcie o swoje własne refleksje na temat młodości. 15. Na zakończenie nauczyciel pokazuje na foliogramie tekst wiersza T. Śliwiaka (w całości) i odtwarza piosenkę kabaretu - Piwnica pod Baranami. - Sugeruje również, że na kolejnej lekcji uczniowie będą porównywali swoje teksty z oryginałem i wskazywali różnice i podobieństwa między nimi, a także odnajdywali w wierszach słowa klucze budujące obraz młodości. 16. Ogólna refleksja: - Czego nauczyliśmy się na tej lekcji? 16. * Zadanie domowe - Przeczytajcie swoim rodzicom wiersz anonimowego autora i przedyskutujcie zawarte w nim problemy. sprawna komunikacja współpraca, pomoc w grupie ocena własnej pracy (porównanie) i nauki przyjmowanie odpowiedzialności za efekty pracy grupowej dostrzeganie własnych osiągnięć i planowanie dalszego uczenia się komunikacja uczeń uczniowie, nauczyciel - uczeń Należy przypomnieć uczniom, by pomogli sprawozdawcy przygotować prezentację. Ewaluacja własnej pracy powinna umożliwić uczniom określenie możliwości dalszego własnego rozwoju. Wioletta Wodnicka Strona 3
M A P A W Y R A Z Ó W Podkreśl wyrazy, które kojarzą Ci się z młodością. świeżość młoda para choroba szacunek starość zasady spokój marzenia słomiany zapał wieczność błędy młodości beztroska ruch lenistwo opanowanie płacz milczenie niedojrzały żart rozwaga próżniak tarapaty bezmyślność entuzjazm bunt hulanki obowiązek z głową w chmurach doświadczenie podróż praca odpowiedzialność zabawa koszmar lekkomyślność roztargnienie szczęście entuzjazm logika siła upór żal Wioletta Wodnicka Strona 4
Zadanie dla grupy 1. Przed Wami połówka wiersza, który został przecięty pionowo. Dopiszcie do niej swoją część, by powstał spójny, logiczny utwór poetycki. 2. Nadajcie tytuł Waszemu wierszowi...., ona mlekiem w orzeszku...., jak miedziany grosik zmierzchu.... rwącym światłem strumyka...., po gałęziach pomyka...0..., octem w jabłkach jest pierwszym.... w świata gwarnej oberży...., co na sercu umiera...., co innemu zabiera...... z kości i krwi...., co z czasu kpi.... w miejscu zbyt długo...., potem drugą...., ten szczęsny czas.... zwiniętych w nas... 3. Zaprezentujcie swój tekst. 4. Porównajcie Waszą pracę z oryginałem. Życzę wielu twórczych pomysłów! Wioletta Wodnicka Strona 5
Ta nasza młodość... Ona jest w kamieniu, ona mlekiem w orzeszku. Ona świata ciekawa, jak miedziany grosik zmierzchu. Ona jest wśród kamieni rwącym światłem strumyka. Wiewiórkami po drzewach, po gałęziach pomyka... Ona kwiatem we włosach, octem w jabłkach jest pierwszym Gorzką pianą na piwie w świata gwarnej oberży. Buntem jest niespełnionym, co na sercu umiera. Ona tyle dodaje, co innemu zabiera... Ta nasza młodość z kości i krwi. Ta nasza młodość, co z czasu kpi. Co nie ustoi w miejscu zbyt długo. Ona, co pierwszą jest, potem drugą. Ta nasza młodość, ten szczęsny czas. Ta para skrzydeł zwiniętych w nas... Tadeusz Śliwiak Wioletta Wodnicka Strona 6
Rozmowa z matką NIE psuj mnie. Dobrze wiem, że nie powinienem mieć tego wszystkiego czego się domagam. To tylko próba sił z mojej strony. NIE bój się stanowczości. Właśnie tego potrzebuję poczucia bezpieczeństwa. NIE bagatelizuj moich złych nawyków. Tylko ty możesz pomóc mi zwalczyć zło, póki jest to jeszcze w ogóle możliwe. NIE rób ze mnie większego dziecka niż jestem. To sprawia, że przyjmuję postawę głupio dorosłą. NIE zwracaj mi uwagi przy innych ludziach, jeśli nie jest to absolutnie konieczne. O wiele bardziej przejmuję się tym, co mówisz, jeśli rozmawiamy w cztery oczy. NIE chroń mnie przed konsekwencjami. Czasami dobrze jest nauczyć się rzeczy bolesnych i nieprzyjemnych. NIE wmawiaj mi, że błędy, które popełniam są grzechem. To zagraża mojemu poczuciu wartości. NIE przejmuj się za bardzo, gdy mówię, że cię nienawidzę. To nie ty jesteś moim wrogiem, lecz twoja miażdżąca przewaga. NIE zwracaj zbytniej uwagi na moje drobne dolegliwości. Czasami wykorzystuję je, by przyciągnąć twoją uwagę. NIE zrzędź. W przeciwnym razie muszę się przed tobą bronić i robię się głuchy. NIE dawaj mi obietnic bez pokrycia. Czuję się przeraźliwie stłamszony, kiedy nic z tego wszystkiego nie wychodzi. NIE zapominaj, że jeszcze trudno mi jest precyzyjnie wyrazić myśli. To dlatego nie zawsze się rozumiemy. NIE sprawdzaj z uporem maniaka mojej uczciwości. Zbyt łatwo strach zmusza mnie do kłamstwa. NIE bądź konsekwentna. To mnie ogłupia i wtedy tracę całą moją wiarę w ciebie. NIE odtrącaj mnie, gdy dręczę cię pytaniami. Może się wkrótce okazać, że zamiast prosić cię o wyjaśnienia, poszukam ich gdzie indziej. NIE wmawiaj mi, że moje lęki są głupie. One po prostu są. NIE rób z siebie nieskazitelnego ideału. Prawda na twój temat byłaby w przyszłości nie do zniesienia. NIE wyobrażaj sobie, iż przepraszając mnie, stracisz autorytet. Za uczciwą grę umiem podziękować miłością, o jakiej nawet ci się nie śniło. NIE zapominaj, że uwielbiam wszelkiego rodzaju eksperymenty. To po prostu mój sposób na życie, więc przymknij na to oczy. NIE bądź ślepa i przyznaj, że ja też rosnę. Wiem jak trudno dotrzyma cmi kroku w tym galopie, ale zrób, co możesz, żeby nam się udało. NIE bój się miłości. Nigdy. Wioletta Wodnicka Strona 7