Podstawy prawa w gospodarce (PPwG) Prezydent
Przedmiot 1 Władza wykonawcza Prezydent, ogólnie 2 Kadencja i wybory 3 Kadencja sytuacje szczególne 4 Zadania i kompetencje 2
Władza wykonawcza - Prezydent Konstytucyjne organy władzy wykonawczej Ustrój oparty jest na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej. Władzę ustawodawczą sprawują Sejm i Senat, władzę wykonawczą Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów, a władzę sądowniczą sądy i trybunały (Art. 10 K). Podział kompetencji Prezydent kompetencja szczególna: Najwyższy przedstawiciel państwa. Gwarant ciągłości władzy państwowej. Czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji, zapewnieniem suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności terytorium. Funkcje gospodarcze Zakres ograniczony z uwagi na kompetencję szczególną. 3
Kadencja i wybory Kadencja 5 lat od dnia objęcia urzędu, dopuszczalny jednokrotny ponowny wybór. Objęcie urzędu następuje po złożeniu przysięgi przed Zgromadzeniem Narodowym. Wybory Powszechne, równe, bezpośrednie, w głosowaniu tajnym. Zarządza Marszałek Sejmu. Maksymalnie dwie tury wyborcze: 1 tura wybrany zostaje ten, który otrzymał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów (jeśli NIE, to po 14 dniach druga tura), 2 tura wyboru dokonuje się spośród dwóch kandydatów, którzy w pierwszym głosowaniu otrzymali największą liczbę głosów. Wybrany ten, który w ponownym głosowaniu otrzymał więcej głosów. Ważność wyboru stwierdza Sąd Najwyższy. Nie może piastować innego urzędu ani pełnić funkcji publicznej, z wyjątkiem tych, które są związane ze sprawowanym urzędem. 4
Wybory prezydenckie w Polsce (III RP) 5
Kadencja sytuacje szczególne ( awaryjne ) Reakcja na sytuacje szczególne Z uwagi na znaczenie i charakter urzędu (kompetencja szczególna) Konstytucja poświęca wiele uwagi zapewnieniu ciągłości sprawowania urzędu. Zakłócenia w sprawowaniu urzędu i przerwanie kadencji Przejściowa niemożność sprawowania urzędu. Opróżnienie urzędu. Konsekwencje związane z odpowiedzialnością. 6
Kadencja sytuacje szczególne Przejściowa niemożność sprawowania urzędu Na podstawie oświadczenia Prezydenta (wariant 1). (Wariant 2) Na podstawie rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego (na wniosek Marszałka Sejmu, gdy Prezydent nie jest w stanie zawiadomić o niemożności sprawowania urzędu). Obowiązki przejmuje Marszałek Sejmu (z wyłączeniem uprawnienia do skrócenia kadencji Sejmu), a w razie niemożności Marszałek Senatu. Reguła ogólna Marszałek Sejmu we wszystkich sytuacjach awaryjnych zastępuje Prezydenta 7
Kadencja sytuacje szczególne ( awaryjne ) Opróżnienie urzędu: Śmierć. Zrzeczenie się urzędu. Nieważność wyboru lub nieobjęcie urzędu. Uznanie przez Zgromadzenie Narodowe trwałej niezdolności do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia (2/3 ustawowej liczby członków Zgromadzenia Narodowego). Złożenie z urzędu orzeczeniem Trybunału Stanu. Odpowiedzialność Trybunał Stanu (naruszenie K / U / przestępstwo). Postawienie w stan odpowiedzialności Zgromadzenie Narodowe: Na wniosek - co najmniej 140 członków ZN. Uchwała - 2/3 ustawowej liczby członków ZN. Zawieszenie sprawowania urzędu z dniem postawienia w stan odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu. Złożenie z urzędu. 8
Kompetencje i zadania Stosunki zewnętrzne (międzynarodowe) Ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe. Mianuje / odwołuje przedstawicieli w innych państwach i przy organizacjach międzynarodowych / /. Obronność i wojskowość Zwierzchnik sił zbrojnych (w czasie pokoju za pośrednictwem MON). Mianuje Szefa Sztabu Generalnego i dowódców rodzajów Sił Zbrojnych / /. Inne Nadaje obywatelstwo i wyraża zgodę na zrzeczenie się obywatelstwa. Stosuje prawo łaski (z wyjątkiem skazanych przez Trybunał Stanu). Zwołuje Radę Gabinetową (RM obradująca pod przewodnictwem Prezydenta - nie przysługują jej kompetencje Rady Ministrów). Prezydent wydaje rozporządzenia i zarządzenia. Wydaje postanowienia w zakresie realizacji pozostałych swoich kompetencji. Akty urzędowe Prezydenta Wymagają dla swojej ważności podpisu PRM, z wyłączeniem wskazanych w Konstytucji (30 przypadków tzw. prerogatywy, zob. art. 144 ust. 3). 9