There are no translations available. PROCEDURA URUCHAMIANIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ Prowadzenie działalności gospodarczej możliwe jest po spełnieniu kilku warunków związanych z załatwieniem przez przedsiębiorcę pewnych formalności. Formalności te wynikają w większości z obowiązujących przepisów prawa i powinny być wykonane w następującej kolejności. 1. Utworzenie i rejestracja podmiotu gospodarczego 2. Uzyskanie numeru w systemie REGON 3. Wykonanie pieczęci i szyldu podmiotu gospodarczego 4. Zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego 5. Założenie rachunku bankowego 6. Uzyskanie NIP i załatwienie pozostałych formalności w Urzędzie Skarbowym 7. Wypełnienie obowiązków związanych z zatrudnieniem pracowników 8. Inne urzędy Ad.1. Utworzenie i rejestracja podmiotu gospodarczego Po podjęciu decyzji i rozpoczęciu działalności na własny rachunek należy dokonać wybory formy prawnej prowadzonej działalności. Osoby podejmujące działalność po raz pierwszy jako formę prawną swojej działalności wybierają z reguły: przedsiębiorstwo prywatne prowadzone indywidualnie przez osobą fizyczną (jednoosobowa działalność gospodarcza) lub samozatrudnienie, spółkę cywilną lub jedną ze spółek prawa handlowego. Każda forma ma swoje plusy i minusy. Obecnie w życiu gospodarczym funkcjonują następujące formy organizacyjne firm: osoba fizyczna - przedsiębiorca (w tym samozatrudnienie) ; spółka cywilna: a także osobowe spółki handlowe: spółka jawna; spółka partnerska; spółka komandytowa; spółka komandytowo - akcyjna; czy kapitałowe spółki handlowe: spółka z ograniczoną odpowiedzialnością; 1 / 10
spółka akcyjna; jak również: spółka europejska; organizacje non-profit: stowarzyszenia i fundacje; spółka europejska - projekt polskiej ustawy w Sejmie. W zależności od formy prawnej podmiotu gospodarczego różnie wyglądają czynności związane z jego rejestracją. Wybór konkretnej formy prawnej zależy od decyzji osoby podejmującej działalność gospodarczą. Do najważniejszych kryteriów uwzględnianych przy tym wyborze należą: - wymagania dotyczące minimalnej kwoty kapitału potrzebnej do uruchomienia podmiotu gospodarczego, - sposób rejestracji podmiotu gospodarczego, - wymagania co do formy aktu założycielskiego, - odpowiedzialność osób prowadzących działalność gospodarczą za zobowiązania podmiotu gospodarczego odpowiedzialność nieograniczona oznacza, ze osoba prowadząca działalność gospodarczą odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania podmiotu gospodarczego, czyli w przypadku niepowodzenia może stracić wszystko co posiada. Przy ograniczonej odpowiedzialności, osoba prowadząca działalność gospodarczą w przypadku niepowodzenia traci, tylko to co wniosła do podmiotu gospodarczego. - możliwość skorzystania z uproszczonych form opodatkowania. (patrz tabela nr 1) Z uwagi na to, ze minimalna kwota kapitału w spółce akcyjnej wynosi 500 000 zł, ta forma prowadzenia działalności gospodarczej została pominięta, gdyż niewielu absolwentów ze względu na kapitał będzie w stanie uruchomić taką formę działalności. Tabela nr 1. Procedura uruchamiania działalności gospodarczej Rodzaj podmiotu Wymagany kapitał Sposób rejestracji Akt założycielski Odpowiedzialność Możliwość uproszczonego opodatkowania Przedsiębiorstwo prywatne prowadzone indywidualnie przez osobę fizyczną Brak wymagań Ewidencja działalności gospodarczej Brak wymagań nieograniczona Tak Spółka cywilna Brak wymagań Ewidencja działalności gospodarczej Umowa w formie pisemnej nieograniczona Tak Spółka jawna Brak wymagań Krajowy Rejestr Sądowy Umowa w formie pisemnej nieograniczona Nie Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością 50 000zł Krajowy Rejestr Sądowy Umowa w formie aktu notarialnego ograniczona Nie Spółka komandytowa Brak wymagań Krajowy Rejestr Sądowy Umowa w formie aktu notarialnego Przynajmniej jeden wspólnik nieograniczona, pozostali wspólnicy - ograniczona 2 / 10
Nie Spółka komandytowo-akcyjna 50 000zł Krajowy Rejestr Sądowy Umowa w formie aktu notarialnego Przynajmniej jeden wspólnik nieograniczona, pozostali wspólnicy - ograniczona Nie Źródło: za Jacek Musialkiewicz W przypadku samozatrudnienia i spółki cywilnej osób fizycznych, koszt uruchomienia działalności jest niski, do ok. 300zł, w pozostałych formach koszt uruchomienia jest wysoki, ponad 1500zł, brak górnej granicy. Dodatkowo niezbędny kapitał zakładowy. Najszybciej i najtaniej założysz przedsiębiorstwo prywatne prowadzone indywidualnie przez osobę fizyczną!!! Osoba fizyczna może zarejestrować swoją działalność indywidualną albo w spółce cywilnej w ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej przez gminę. Może też ją zarejestrować w KRS (czyli w sądzie). Pozostali przedsiębiorcy: spółki prawa handlowego, fundacje oraz stowarzyszenia prowadzące działalność gospodarczą podlegają rejestracji w KRS, nie mają wyboru. Jednoosobowa działalność gospodarcza (przedsiębiorstwo prywatne prowadzone indywidualnie przez osobę fizyczną) działa na podstawie zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej. Warunkiem uzyskania tego zaświadczenia jest złożenie do organu ewidencyjnego wniosku (formularza) lub zwykłego pisma zawierającego wszystkie niezbędne informacje.. Uwaga: Od dnia 1 stycznia 2004 r. wraz z wnioskiem o wpis do ewidencji działalności gospodarczej można złożyć: wniosek o nadanie numeru statystycznego REGON, zgłoszenie identyfikacyjne (jeżeli się go nie posiada) lub aktualizacyjne NIP-1 (gdy ma się już nadany NIP) i ewentualnie VAT - R. Urząd Gminy przekaże zgłoszenia do właściwego urzędu statystycznego i urzędu skarbowego. Formularz wniosku zawiera następujące informacje: - oznaczenie przedsiębiorcy nazwę firmy, imię i nazwisko przedsiębiorcy - oznaczenie miejsca zamieszkania oraz adresu przedsiębiorcy, a jeżeli nie są one tożsame, również wskazanie siedziby stałego miejsca wykonywania działalności gospodarczej. 3 / 10
- określenie przedmiotu działalności gospodarczej (czym zamierzam się zajmować), najlepiej również przewidywanego, gdyż pozwoli to uniknąć czasu i kosztów przy późniejszym uzupełnianiu wpisu. - wskazanie daty rozpoczęcia działalności gospodarczej dopiero ta data upoważnia do wystawiania prawidłowych rachunków. Uwaga: W przypadku spółki cywilnej, każdy ze wspólników musi uzyskać indywidualny wpis. Zakładając spółkę cywilną musisz zawrzeć umowę pomiędzy wspólnikami, od której należy opłacić w US podatek od czynności cywilno-prawnych. Jego wysokość zależy od wartości kapitału wniesionego do spółki. Gdzie składać wniosek? Organem ewidencyjnym jest Urząd Gminy lub Urząd Miasta właściwy dla siedziby (a nie miejsca zamieszkania) podmiotu gospodarczego. Jak długo trzeba czekać na wpis? Zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej jest dostarczane przedsiębiorcy nie później niż w terminie 14 dni od dnia zgłoszenia. Ile to kosztuje? Wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej podlega opłacie w kwocie 100zł, a jeżeli wniosek dotyczy zmiany wpisu, opłata wynosi 50zł. KRS Rejestr Przedsiębiorców rejestracja osoby fizycznej wpis 150 zł, zmiana wpisu 80 zł. Wiele osób decyduje się na wybór tej formy prawnej, ze względu na prostotę jej działania przepisy nie określają minimalnej kwoty, jaką należy dysponować w momencie rozpoczynania działalności gospodarczej. Należy jednak pamiętać, ze takie przedsiębiorstwo nie posiada osobowości prawnej, co w praktyce oznacza, że za zobowiązania przedsiębiorstwa odpowiedzialność ponosi właściciel całym swoim majątkiem. Ad. 2. Uzyskanie numeru statystycznego REGON Kolejnym etapem związanym z podejmowaniem działalności gospodarczej jest uzyskanie numeru statystycznego REGON, który zobowiązany jest posiadać każdy podmiot gospodarczy. Brak tego numeru uniemożliwi załatwiane niektórych spraw, np. założenie rachunku 4 / 10
bankowego. Należy złożyć wniosek o nadanie numeru REGON (rejestr podmiotów gospodarki narodowej prowadzony dla celów statystycznych) na formularzu RG-1. Formularze wniosku dostępne są w urzędzie statystycznym. Do wniosku należy dołączyć kserokopię zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej (oryginała należy przedłożyć do wglądu). Gdzie składać wniosek? Wniosek składa się we właściwym dla siedziby firmy Urzędzie Statystycznym. Jak długo trzeba czekać na wpis? Po złożeniu wniosku, w terminie nie dłuższym niż 14 dni, otrzymuje się wydruk komputerowy z nadanym numerem statystycznym, jednak w przypadku osobistego złożenia w urzędzie statystycznym możliwe jest uzyskanie numeru REGON w ciągu 15-20 minut. Ile to kosztuje? Uzyskanie numeru statystycznego wiąże się z koniecznością uiszczenia opłaty skarbowej (znaczek skarbowy). Sam wpis otrzymuje się bezpłatnie. Wniosek o wpis w rejestrze REGON można również złożyć jednocześnie ze złożeniem wniosku o wpis do rejestru przedsiębiorców (KRS) lub do ewidencji działalności gospodarczej (Urząd Gminy). Ad. 3. Wykonanie pieczęci i szyldu podmiotu gospodarczego. Po dokonaniu rejestracji podmiotu gospodarczego należy zamówić wykonanie pieczątki firmowej, która będzie potrzebna przy załatwianiu innych spraw związanych z podjęciem działalności gospodarczej ( m.in. w banku). Miejsce prowadzenia działalności powinno być oznaczone na zewnątrz. Oznaczenie to powinno zawierać: oznaczenie nazwy przedsiębiorcy i zwięzłe określenie podmiotu wykonywanej przez niego działalności. Należy udać się do punktu usługowego wykonującego pieczątki i przedstawić dokument stwierdzający prowadzenie działalności gospodarczej (wpis do ewidencji działalności gospodarczej). Jakie informacje powinny znaleźć się na pieczątce? Do kontaktów z urzędami administracji oraz do kontaktów z innymi podmiotami gospodarczymi na pieczęci firmowej powinny się znaleźć następujące informacje: - nazwa podmiotu gospodarczego,. - nazwiska wspólników, 5 / 10
- siedziba (adres), - numer REGON, - numer NIP. Ile to kosztuje? Koszt pieczątki i kilku kserokopii ok. 50-100 zł. Ad. 4. Zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego Przedsiębiorca jest zobowiązany do odprowadzania składek tyt. ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych za siebie i za zatrudnionych pracowników jest on płatnikiem składek. Należy udać się do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w miejscu prowadzenia działalności i zgłosić siebie i pracowników do ubezpieczenia społecznego. Zgłoszenia tego dokonuje się na specjalnym formularzu ZUS ZFA. Ponadto odrębnie należy zgłosić każdą osobę podlegającą ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnym (osoba prowadząca działalność gospodarczą, osoby zatrudnione w podmiocie gospodarczym) zgłoszenia tego dokonuje się na formularzu ZUS ZUA. Zgłoszenia dokonuje się w terminie 7 dni od dnia powstania obowiązku ubezpieczenia, czyli od daty rozpoczęcia działalności gospodarczej. Ile to kosztuje? Zgłoszenie jest bezpłatne. Później musisz pamiętać o comiesięcznym, terminowym regulowaniu składek. Od 24 sierpnia 2005r. nowo zakładane firmy płacą kilkakrotnie niższe składki na ubezpieczenia społeczne ZUS (Dz. U. Nr 150, poz. 1248). Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne ZUS (emerytalne i rentowe) w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej ma stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Ustawa obniża znacząco minimalną stawkę ZUS od prowadzących działalność gospodarczą. Stawki ZUS dla nowo zakładanych firm przedstawiają się następująco: 251,47 zł - Suma składek bez dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego 257,71 zł - Suma składek z dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym Ad.5. Założenie rachunku bankowego 6 / 10
Obowiązek posiadania rachunku bankowego dotyczy tylko tych podmiotów gospodarczych, które dokonują jednorazowych transakcji przekraczających równowartość 3000 euro albo równowartość 1000 euro (gdy suma wartości transakcji w miesiącu poprzednim przekroczyła równowartość 10 000 euro). Należy jednak zauważyć, ze posiadanie rachunku bankowego ułatwia prowadzenie działalności gospodarczej. Na rachunek bankowy mogą wpływać należności od odbiorców (suma którą tobie ktoś jest winien), ponadto z rachunku bankowego można dokonywać zapłaty zobowiązań (Ty komuś jesteś winien) nie tylko za dostawy, lecz również z tyt. podatków i składek na ubezpieczenie społeczne. I tu trzeba wyjaśnić, że istnieje obowiązek rozliczeń bezgotówkowych z ZUS-em, co skutkuje tym, iż posiadanie konta bankowego jest praktycznie koniecznością. Rachunek bankowy można założyć w każdym banku, który prowadzi obsługę podmiotów gospodarczych. Kierując się wyborem banku, w którym ma być prowadzony rachunek należy brać po uwagę następujące kryteria: - opłaty za prowadzenie rachunku i założenie konta, - odległość od siedziby podmiotu gospodarczego, - godziny otwarcia, - dodatkowe usługi oferowane posiadaczom rachunków bankowych. Przed podjęciem decyzji o założeniu rachunku należy dokładnie przeczytać regulamin, gdyż wiele z tych informacji jest w nim zawartych. Należy czytać dokładnie wszystkie dokumenty! Podstawą założenia rachunku bankowego jest umowa o otwarcie i prowadzenie rachunku. Zakładając rachunek należy posiadać następujące dokumenty: - oryginał wpisu do ewidencji działalności gospodarczej lub wyciąg z KRS, - oryginał zaświadczenia o nadaniu numeru REGON, - pieczątkę firmową. Po uzyskaniu numeru rachunku bankowego należy o tym fakcie zawiadomić właściwy urząd skarbowy. Jeżeli na początek nie planujesz dużej ilości operacji bankowych na pewno najlepiej będzie skorzystać z oferty tanich banków internetowych gdzie koszty są naprawdę niskie (nawet 0 zł), a ich funkcjonalność w zupełności wystarczy do prowadzenia małej firmy. Ad. 6. Urząd Skarbowy 7 / 10
Przed rozpoczęciem działalności gospodarczej należy udać się do urzędu skarbowego. W urzędzie skarbowym należy: - złożyć wniosek o nadanie numeru identyfikacji podatkowej NIP wraz z informacją o posiadanych rachunkach bankowych, wniosek składa się na formularzu NIP-1, dostępnym w każdym urzędzie skarbowym. Formularz NIP zawiera następujące informacje: o dane osobowe właściciela, o pełną i skróconą nawę firmy o adres siedziby, o numer identyfikacyjny REGON, o organ ewidencyjny lub rejestrowy i numer nadany przez ten organ, o wykaz rachunków bankowych, o adres miejsca przechowywania dokumentacji rachunkowej, o przedmiot działalności Do formularza NIP-1 należy dołączyć: o zaświadczenie z ewidencji działalności gospodarczej (kserokopia, oryginał do wglądu) o Zaświadczenie o nadaniu numeru REGON o Dokument potwierdzający tytuł prawny do lokalu, w którym będzie prowadzona działalność np. umowa najmu, odpis z księgi wieczystej Uwaga: Zgłoszenia identyfikacyjnego dokonuje się jednokrotnie. Jeśli masz już własny NIP, to po założeniu firmy musisz jedynie dokonać aktualizacji danych objętych zgłoszeniem identyfikacyjnym. Do czasu nadania numeru NIP osoby fizyczne posługują się numerem PESEL, a osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej numerem REGON. U osoby fizycznej podejmującej działalność gospodarczą indywidualnie numer NIP nie zmieni się. Kiedy należy powiadomić urząd skarbowy? Wniosek o nadanie numeru NIP należy złożyć do 30 dni od rozpoczęcia działalności. Czas oczekiwania ok. 2-3 tygodni. - dokonać zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku od towarów i usług i podatku akcyzowego zgłoszenie dokonuje się na formularzu VAT-R (dostępny w urzędzie skarbowym) zgłoszenia nie dokonują ci, którzy mogą wybrać zwolnienie z podatku od towarów i usług i podjęli decyzję o wyborze zwolnienia) Można wybrać zwolnienie z obowiązku płacenia VAT, wówczas należy złożyć w urzędzie skarbowym pisemne oświadczenie o wyborze zwolnienia (druk VAT-6), pod warunkiem, że 8 / 10
wartość sprzedaży towarów i usług nie przekroczy w trakcie roku równowartości 10 000 euro. Zwolnienie z płacenia podatku VAT jest korzystne, jeśli prowadzisz działalność w niewielkich rozmiarach, sprzedając towary lub usługi bezpośrednio na rzecz osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej, bądź innych podatników zwolnionych z VAT. Zwolnienie z podatku VAT oznacza, ze nie masz prawa uzyskania zwrotu tego podatku przy sprzedaży towarów. Jeśli raz nie skorzystasz ze zwolnienia z VAT, nie będziesz mógł tego zrobić w kolejnych latach. Pewne rodzaje działalności są automatycznie zwolnione z podatku VAT np. niektóre związane z rolnictwem, leśnictwem, rybołówstwem, usługi taksówkowe, edukacyjne, usługi w zakresie ochrony zdrowia. Inne natomiast z mocy ustawy nie są zwolnione przedmiotowo z VAT są to m.in. sprzedaż wyrobów z metali szlachetnych, wyrobów akcyzowych, usług w zakresie doradztwa i rzeczoznawstwa. Ile to kosztuje? Dokonując rejestracji na potrzeby podatku VAT musisz dokonać opłaty skarbowej w wysokości 152 zł. - złożyć zawiadomienie o wyborze formy opodatkowania podatkiem dochodowym (księgi rachunkowe, podatkowa księga przychodów i rozchodów, zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów ewidencjonowanych lub karta podatkowa) Ad. 8. Inne urzędy Niektóre rodzaje działalności wymagają spełnienia dodatkowych warunków, m.in. w zakresie: wymogów sanitarnych, norm BHP, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska, wymogi prawa budowlanego. W momencie tworzenia nowej działalności jesteś zobowiązany powiadomić następujące urzędy, o ile wymaga tego charakter prowadzonej działalności. 1. Państwowa Inspekcja Pracy Jeżeli przedsiębiorca jest podatnikiem podatku od nieruchomości w stosunku do lokalu: ma go na własność; ma spółdzielcze prawo do lokalu; wynajmuje od gminy; i rozpoczyna w nim prowadzenie działalności gospodarczej, to ma obowiązek w terminie 14 dni od daty jej rozpoczęcia złożyć stosowna informację podatkową dla celów podatku od nieruchomości do urzędu gminy. W pozostałych przypadkach uczyni to właściciel lokalu (budynku). Warto dodać, że w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej w miejscu zamieszkania: jeżeli wydzielono miejsce na prowadzenie działalności (np. odrębne pomieszczenie czy jego 9 / 10
część), wówczas należy taką powierzchnię zgłosić dla celów podatku od nieruchomości jako zajętą na cele działalności gospodarczej; jeżeli działalność jest prowadzona na powierzchni wykorzystywanej równocześnie na cele mieszkalne nie trzeba zgłaszać zmian, ta powierzchnia nadal opodatkowana jest jako służąca celom mieszkalnym. Każda gmina tworzy swoje wzoru deklaracji. Często są one dostępne w internecie 2. Urząd Gminy Pracodawca rozpoczynający działalność jest obowiązany, w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia tej działalności, zawiadomić na piśmie właściwego inspektora pracy i właściwego państwowego inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności. Jeżeli rozpoczynając działalności nie wiemy, czy firma będzie pracodawcą, wówczas zgłoszenie należy złożyć z chwilą zatrudnienia pracowników. Powiadomienie to odbywa się przy wykorzystaniu urzędowego formularza. W tym samym trybie pracodawca powiadamia w razie zmiany miejsca, rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, zwłaszcza zmiany technologii lub profilu produkcji, jeżeli zmiana technologii może powodować zwiększenie zagrożenia dla zdrowia pracowników, a ponadto inspekcja pracy (albo sanepid) może zobowiązać pracodawcę prowadzącego działalność powodującą szczególne zagrożenia dla zdrowia lub życia pracowników do okresowego składania tej informacji. 3. Sanepid Pracodawca rozpoczynający działalność jest obowiązany, w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia tej działalności, zawiadomić na piśmie właściwego państwowego inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności. Obowiązki określone wyżej zaczynają ciążyć na danym podmiocie z chwilą, gdy uzyska on przymiot pracodawcy, tzn. z chwilą zatrudnienia pierwszego pracownika. Możliwe jest jednak ich dopełnienie niezwłocznie po rozpoczęciu działalności, jeszcze przed zatrudnieniem pracowników. Na niektórych pracodawcach ciążą również obowiązki sprawozdawcze wobec Głównego Inspektoratu Sanitarnego, niektóre rodzaje działalności mogą wiązać się z obowiązkiem uzyskania pozytywnej opinii Sanepidu. Niektóre rodzaje działalności wymagaj ą pozytywnej opinii m.in. Straży pożarnej Inspektoratu Ochrony Środowiska,. Inspektoratu Nadzoru Budowlanego. BIURO KARIER 10 / 10