S T R A T E G I A R O Z W O J U G M I N Y I M I A S T A J A S T R O W I E

S T R A T E G I A R O Z W O J U G M I N Y I M I A S T A J A S T R O W I E NA LATA 2012-2020 Urząd Gminy i Miasta Jastrowie ul. Żymierskiego 79, 64-915 Jastrowie www.jastrowie.pl A PARTNERZY DLA S MORZĄD U DOKUMENT POWSTAŁ W RAMACH PRAC DORADCZYCH FUNDACJI PARTNERZY DLA SAMORZĄDU Z POZNANIA ------------------------------------------------------------------------------------- KWIECIEŃ 2012

Strategia rozwoju Gminy i Miasta Jastrowie na lata 2012-2020 2 Szanowni Państwo, Wiosną 2011 roku samorząd Gminy i Miasta Jastrowie podjął decyzję o przystąpieniu do opracowania najważniejszego dokumentu planistycznego Gminy, czyli strategii jej rozwoju. Do współpracy w realizacji tego zaprosiliśmy ekspertów z Fundacji Partnerzy dla Samorządu, z Poznania. Prace nad strategią zostały poprzedzone opracowaniem Raportu o stanie Gminy i Miasta, którego celem było uzyskanie dokładnego wglądu w sytuację społeczną i gospodarczą Gminy Jastrowie. Raport pokazuje także pewne trendy rozwojowe i jest podstawą do obiektywnej, opartej na faktach, oceny możliwości dalszego rozwoju Gminy i Miasta. Raport to swoiste spojrzenie na aktualną, wewnętrzną i zewnętrzną sytuację Jastrowia w poszczególnych dziedzinach jego funkcjonowania, co pozwoliło wskazać wyzwania, jakie stoją przed Gminą na początku XXI wieku. Podstawowym założeniem raportu jest zaprezentowanie możliwie pełnego spektrum życia Gminy i Miasta, w oparciu o dane statystyczne oraz inne informacje pozyskane i przetworzone na potrzeby tego dokumentu. Podkreślić należy fakt, iż raport nie jest tylko monografią opisującą w szczegółach każdą z dziedzin aktywności Gminy i Miasta, ale zbiorem informacji, dzięki któremu będziemy mogli podjąć decyzje o ścieżkach dalszego rozwoju naszej małej Ojczyzny. Skupienie wysiłków na najistotniejszych dla rozwoju naszej Gminy i Miasta przedsięwzięciach, stanowi obowiązek zarówno obecnych, jak i przyszłych włodarzy, a od organizacji i instytucji, przedsiębiorstw, a w szczególności mieszkańców wymaga aktywnego współdziałania w ich realizacji. Na podstawie przeprowadzonej diagnozy, w wyniku konsultacji społecznych (spotkania, dyskusje, badanie ankietowe mieszkańców), została wytyczona strategia Gminy i Miasta Jastrowie, wskazująca pożądany stan docelowy, cele rozwojowe oraz sposoby osiągnięcia tych celów. Prace, związane z formułowaniem wizji, misji, celów i projektów realizacyjnych były prowadzone przez szeroki zespół osób, zarówno pracowników Urzędu Gminy i Miasta, radnych, jak i reprezentantów różnych organizacji i instytucji, które na co dzień z nami współpracują. Po spotkaniach warsztatowych oraz dyskusjach w zespołach problemowych, prowadzonych pod koniec 2011 i na początku 2012 roku, powstały konkretne rekomendacje, dotyczące rozwoju Gminy i Miasta do 2020 roku, które bazują na uwarunkowaniach zewnętrznych i wewnętrznych. Wyznaczone plany realizacyjne będą zapewne modyfikowane przez zmieniające się warunki zewnętrzne, ale zawsze powinny się trzymać głównego kierunku rozwoju Jastrowia, polegającego na stworzeniu korzystnych warunków zamieszkania, spędzania wolnego czasu oraz prowadzenia działalności gospodarczej w oparciu o atrakcyjne położenie i walory środowiska naturalnego. Za powstanie tego dokumentu składam serdeczne podziękowania wszystkim mieszkańcom Gminy i Miasta Jastrowie, którzy uczestniczyli w pracach nad strategią. Burmistrz Gminy i Miasta Piotr Wojtiuk

Strategia rozwoju Gminy i Miasta Jastrowie na lata 2012-2020 3 Osoby, które brały udział w pracach nad opracowaniem Strategii Rozwoju Gminy i Miasta Jastrowie na lata 2012-2020 PRZEWODNICZĄCY KOMITETU STRATEGICZNEGO Burmistrz Gminy i Miasta - Piotr Wojtiuk W warsztatach strategicznych, które odbyły się w dniu 15 listopada oraz 8 grudnia 2011 roku udział wzięli (na podstawie list obecności): 1. Biale Justyna - pracownik socjalny, Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej 2. Białas Grzegorz Prezes, ZECIUK Sp. z o.o. Jastrowie 3. Budzowski Mirosław Dyrektor, Publiczna Szkoła Podstawowa w Brzeźnicy 4. Bzowski Krzysztof Radny, Przewodniczący Komisji Oświaty 5. Cielas Władysław Radny 6. Ciołek Aleksandra Radny, Zastępca Przewodniczącego Komisji Budżetowej, 7. Dymek Krzysztof Prezes, Stowarzyszenie Inicjatyw Lokalnych Horyzont 8. Harbuzińska-Turek Joanna Radna, Z-ca Przewodniczącego Komisji Oświaty 9. Haweto Janina - p.o. Dyrektor, Zakład Gospodarki Mieszkaniowej 10. Januszkiewicz Alina Dyrektor, Zespół Szkół Samorządowych Sypniewo 11. Jędruch Janina Kierownik, Dzienny Dom Pomocy Społecznej Jastrowie 12. Kacprzak Andrzej - Komendant Straży Pożarnych, Związek Ochotniczych Straży Pożarnych 13. Kazberuk Agnieszka - Przewodnicząca Komisji Porządku 14. Klimczak Jerzy - z-ca Burmistrza, UGiM Jastrowie 15. Kozłowski Piotr Inspektor, UGiM Jastrowie 16. Krzysztoń Violetta Dyrektor, Przedszkole Samorządowe Jastrowie 17. Ludewicz Ryszard - Instr. Sportu, Ośrodek Kultury 18. Ludwisiak Michał - Radny 19. Nowicki Stanisław Dyrektor, Publiczna Szkoła Podstawowa Jastrowie 20. Ośka Anna - Komisja Oświaty 21. Piekarska Anna Dyrektor, Publiczne Gimnazjum Jastrowie 22. Przybylski Jan Przewodniczący Rady Miejskiej 23. Puchalski Andrzej - Specjalista ds. wody i kanalizacji, ZECIUK Sp. Z o.o. Jastrowie 24. Puzio Wiesław Dyrektor, Ośrodek Kultury Jastrowie 25. Sakowicz Wojciech - Vice Przewodniczący Rady Miejskiej 26. Sarna Ryszard Kierownik Referatu Gospodarki Komunalnej, UGiM Jastrowie 27. Stapiński Jan - Radny 28. Szewczyk Renata Sekretarz, UGiM Jastrowie 29. Witkowski Jacek Radny 30. Wojtiuk Piotr Burmistrz, UGiM Jastrowie 31. Żmuda Dorota Inspektor, UGiM Jastrowie NADZÓR MERYTORYCZNY NAD CAŁOŚCIĄ PRAC SPRAWOWALI: Radosław Szarleja, Waldemar Pruss i Marta Czarnecka - konsultanci Fundacji Partnerzy dla Samorządu z Poznania. Koordynatorem prac ze strony Gminy i Miasta Jastrowie był Kierownik Referatu Gospodarki Komunalnej UGiM Jastrowie p. Ryszard Sarna.

Strategia rozwoju Gminy i Miasta Jastrowie na lata 2012-2020 4 SPIS TREŚCI SPIS TREŚCI... 4 1. PROCES I METODA OPRACOWANIA STRATEGII... 5 1.1. Proces tworzenia strategii Gminy i Miasta Jastrowie... 5 1.2. Struktura Strategii... 7 2. UWARUNKOWANIA ROZWOJU GMINY... 9 2.1. Wyniki analizy SWOT... 9 2.2. Ocena warunków życia w Gminie wyniki badań ankietowych... 14 2.3. Propozycje działań w Gminie wyniki badań ankietowych... 16 2.4. Najważniejsze działania na terenach sołectw, na które powinny być w pierwszej kolejności wydatkowane środki z budżetu Gminy... 17 3. WIZJA, MISJA I CELE STRATEGICZNE... 19 3.1. Deklaracja wizji i misji Gminy... 19 3.2. Cele strategiczne... 21 3.3. Strategia rozwoju Gminy i Miasta Jastrowie cele, programy i projekty strategiczne... 24 4. PROGRAMY I PROJEKTY STRATEGICZNE... 25 4.1. Założenia i kryteria przyjęte w czasie prac nad identyfikacją projektów do strategii... 25 4.2. Określenie zbieżności Strategii Rozwoju Gminy i Miasta Jastrowie ze Strategią Województwa Wielkopolskiego... 25 4.3. Określenie zbieżności Strategii Rozwoju Gminy i Miasta Jastrowie ze Strategią Rozwoju Kraju 2007 2015... 27 4.5. Prezentacja i uzasadnienie programów i projektów strategicznych... 28 Program 1.1. Infrastruktura komunalna... 28 Program 1.2 Drogownictwo... 30 Program 1.3 Ochrona środowiska... 31 Program 2.1. Oświata, kultura i sport... 33 Program 2.2. Zdrowie, pomoc społeczna i bezpieczeństwo... 35 Program 3.1. Rozwój usług i atrakcji turystycznych oraz rekreacyjnych... 38 Program 3.2. Rewitalizacja miasta Jastrowie... 39 Program 3.3. Promocja Gminy i Miasta... 40 5. WDRAŻANIE STRATEGII ROZWOJU GMINY I MIASTA... 41 6. MONITOROWANIE, OCENA I KOMUNIKACJA SPOŁECZNA... 43 7. ZAŁĄCZNIK 1 KARTY PROJEKTÓW STRATEGICZNYCH... 44 8. ZAŁĄCZNIK 2 WZÓR ANKIETY... 74

Strategia rozwoju Gminy i Miasta Jastrowie na lata 2012-2020 5 1. PROCES I METODA OPRACOWANIA STRATEGII 1.1. Proces tworzenia strategii Gminy i Miasta Jastrowie Strategia jest dokumentem, który w jasny sposób wskazuje kierunki, w jakich powinna zmierzać gmina, aby zapewnić sobie stały, zrównoważony rozwój, a mieszkańcom konsekwentne polepszanie warunków życia. Pytanie, na jakie powinna odpowiedzieć każda Strategia Rozwoju to nie tylko - jaka przyszłość gminy jest najlepsza, ale również, w jaki sposób ją osiągnąć. We współczesnym świecie gminy osiągają sukces dzięki umiejętnemu łączeniu elementów konkurencji i współpracy, wspierania jednostek najbardziej efektywnych i pomocy osobom nieprzystosowanym. Wymagane jest poszukiwanie i wspólne wspieranie osób i podmiotów, które stanowią lokomotywy napędzające lokalny rozwój przy jednoczesnym ujawnianiu i wspieraniu osób i pomiotów najgorzej funkcjonujących w realiach dzisiejszej gospodarki wolnorynkowej. Oznacza to, że samorząd gminy nie jest jedynym i wyłącznym podmiotem strategii rozwoju, chociaż ponosi odpowiedzialność za jej sformułowanie i uchwalenie. Jedyną drogą do jej realizacji jest wspólne dążenie zarówno mieszkańców gminy jak i jej administracji oraz działających na jej obszarze podmiotów gospodarczych i stowarzyszeń. Po kilku miesiącach prac dobiegł końca proces opracowywania strategii rozwoju Gminy i Miasta Jastrowie, który rozpoczął się w wiosną 2011 roku podpisaniem umowy między Gminą a Fundacją Partnerzy dla Samorządu z Poznania. Proces sporządzania strategii był wspólną pracą przedstawicieli samorządu (radnych, pracowników Urzędu Gminy i Miasta, gminnych jednostek organizacyjnych) oraz konsultantów Fundacji. Charakterystyczną cechą tego procesu była aktywna pomoc ze strony Gminy w zbieraniu danych, uczestnictwo w interpretacji tych danych i sporządzeniu diagnozy stanu Gminy oraz szeroka partycypacja przedstawicieli różnych instytucji z terenu Gminy w określaniu możliwości rozwojowych i budowaniu programów strategicznego rozwoju. Prace zostały podzielone na kilka etapów, których przebieg opisano poniżej. Ich realizacja była zgodna z podstawowymi zasadami planowania strategicznego. Model zarządzania strategicznego w literaturze przedstawiany jest przeważnie w postaci cyklu: analiza (diagnoza) planowanie wdrażanie ocena, która w kolejnej fazie przyjmuje postać korekty i aktualizacji planów. Zgodnie z powyższym modelem, formułowanie strategii w Gminie zostało poprzedzone sporządzeniem kompleksowego Raportu o Stanie Gminy i Miasta Jastrowie. Celem jego przygotowania było uzyskanie dokładnego wglądu w sytuację gospodarczą i społeczną Gminy i Miasta. Na początku zostało przeprowadzone spotkanie z przedstawicielami Gminy, w trakcie którego szczegółowo omówiono proces sporządzania diagnozy stanu Gminy oraz przedstawiono zakres niezbędnych informacji do opracowania Raportu. Zbieraniu danych poświęcono kilka następnych tygodni. Praca ta była realizowana przez pracowników Urzędu Gminy i Miasta oraz innych jednostek i instytucji. Zgromadzone zostały szczegółowe dane o wszystkich aspektach funkcjonowania Gminy według stanu na dzień opracowywania Raportu, jak również za kilka lat wstecz. Dzięki temu powstała

Strategia rozwoju Gminy i Miasta Jastrowie na lata 2012-2020 6 możliwość dokonywania analizy historycznej, czyli wszechstronnego porównywania poziomu rozwoju Gminy na przestrzeni ostatnich kilku lat. Raport pokazał także pewne trendy rozwojowe i stał się podstawą do obiektywnej, opartej na faktach, oceny możliwości dalszego rozwoju Gminy. Jest on opisem stanu, do którego będzie się można odwoływać w trakcie realizacji strategii, śledząc postępy wdrażania zaplanowanych działań. Sporządzony Raport stał się punktem wyjścia do przygotowania Strategii Rozwoju Gminy i Miasta. Bardzo cennym, wykorzystanym w pracach nad strategią, źródłem informacji były badania ankietowe, przeprowadzone wśród mieszkańców Gminy. Łącznie zebrano 100 ankiet. Każda ankieta zawierała 3 pytania, dotyczące: 1) Oceny warunków życia w Gminie - ocenie poddano 16 różnych dziedzin życia Gminy, dotyczących m.in. edukacji, infrastruktury, usług komunalnych. Ankietowani ocenili je według 5-stopniowej skali. 2) Oceny ważności prowadzenia różnych działań w Gminie. Ankieta zawierała 16 zdefiniowanych dziedzin działań, ponadto można było podać własne propozycje. Ankietowani ocenili je według 5-stopniowej skali. 3) Wskazania 5 najważniejszych działań na terenie gminy, na które powinny w pierwszej kolejności zostać wydatkowane środki z budżetu Gminy. W Rozdziale 2 zostały przedstawione wyniki badań, natomiast wzór ankiety został zamieszczony w Załączniku 2. Warsztaty strategiczne odbyły się 15 listopada oraz 8 grudnia 2011 roku z udziałem grona przedstawicieli społeczności gminnej władz Gminy, pracowników Urzędu Gminy i Miasta, radnych oraz szefów jednostek i instytucji, działających na terenie Gminy. Objęły następujące zagadnienia: Omówienie istoty strategii rozwoju gminy; Przypomnienie założeń Strategii rozwoju społeczno gospodarczego Gminy i Miasta Jastrowie z roku 2000; Przedstawienie wybranych elementów diagnozy stanu Gminy Jastrowie; Przedstawienie wyników ankiet przeprowadzonych wśród lokalnej społeczności; Identyfikacja nowych potrzeb i spraw do załatwienia, dokonanie analizy SWOT; Uzgodnienie zaktualizowanej struktury Strategii oraz wstępne uzgodnienie nowej listy projektów strategicznych. W kolejnym etapie prac konsultanci, w kontakcie z odpowiednimi osobami ze strony Gminy, uzasadnili wybór i opisali cele, programy i projekty strategiczne oraz do każdego dopracowali zestaw sporządzonych wcześniej mierników jego wykonania po to, aby w każdej chwili istniała możliwość sprawdzenia, czy przyjęte zadania są realizowane terminowo i w sposób określony w dokumencie strategii. Strategia rozwoju gminy to plan długofalowego działania (w niniejszym opracowaniu przyjęto lata 2012 2020) Rady Miejskiej, Burmistrza i wspierających go urzędników oraz wszystkich, którym na sercu leży lepsze jutro gminy, wobec szans i zagrożeń wynikających ze zmieniającego się otoczenia i działań innych podmiotów. Zgodnie z zapisami Strategii działanie takie jest ukierunkowane przez wartości i opcje uznane przez społeczność lokalną, bazujące na wewnętrznym potencjale sił i uwzględniające jej wewnętrzne słabości.

Strategia rozwoju Gminy i Miasta Jastrowie na lata 2012-2020 7 Strategia spełnia trzy funkcje: Funkcja pierwsza - to bezpośrednia podstawa do działań organów samorządu w tych dziedzinach i w tych zakresach, które wynikają z kompetencji samorządu. Funkcja druga to pośrednie oddziaływanie (informacyjne, inspiracyjne, mobilizujące, organizacyjne, edukacyjne, a także pomocowe) względem podmiotów autonomicznych tak, aby podmioty te poprzez swą działalność, realizowaną w imię własnych dążeń, służyły celom rozwoju gminy. Funkcja trzecia - mająca szczególne znaczenie w obecnej dobie, to narzędzie w staraniach o uzyskanie zewnętrznych środków pomocowych, zwłaszcza ze źródeł Unii Europejskiej. 1.2. Struktura Strategii Opracowana Strategia jest dokumentem o wyrazistej, logicznej strukturze. Najważniejszym, wyjściowym elementem jest wizja gminy, która określa pożądany przez mieszkańców wizerunek gminy w perspektywie najbliższych kilkunastu lat, czyli jest swoistym zdjęciem gminy. Kolejnym elementem jest misja rozwoju gminy, która określa, jaki powinien być kierunek rozwoju gminy w perspektywie następnych kilkunastu lat i jakie są priorytety samorządu w działaniach na rzecz zaspokojenia potrzeb mieszkańców, czyli osiągnięcia stanu, określonego w wizji. Misja jest sentencją, która najlepiej ujmuje główne kierunki działania samorządu, jednocześnie wskazuje priorytety działalności w najbliższych latach, ale przede wszystkim jest najlepszym podsumowaniem całego opracowywanego planu strategicznego. Strategia jest zorganizowana na kilku poziomach; strukturą swoją przypomina piramidę, której wierzchołek stanowi misja. Następnie wyróżniono niższe poziomy planowania: 1. Cele strategiczne 2. Programy strategiczne 3. Projekty realizacyjne 4. Zadania do wykonania. Każdy cel, program i projekt zostają w dokumencie strategii uzasadnione i scharakteryzowane. Następnym, po misji poziomem, planowania są cele strategiczne. Wynikają one bezpośrednio z misji konkretnie definiują kierunki rozwoju gminy tam określone, jednocześnie pozwalają na zachowanie jasnego podziału strategii, grupując poszczególne programy i projekty. Ich realizacja w przyjętej perspektywie czasowej powinna doprowadzić do osiągnięcia pożądanego stanu rozwoju gminy, określonego w jej wizji. Z kolei programy strategiczne są tematami działań, których wykonanie powoduje osiągnięcie określonych celów. Programy strategiczne grupują projekty, związane tematycznie z poszczególnymi dziedzinami życia, czy działania samorządu. Projekty realizacyjne to już konkretne przedsięwzięcia najłatwiej mierzalne przy wdrażaniu strategii. Projekty te zostały w niniejszym dokumencie szczegółowo rozpisane. Każdy projekt opatrzono opisem, w którym przedstawiono uzasadnienie jego wyboru oraz inne, ważne dla jego realizacji, informacje. Dodatkowo dla projektów opracowano zestaw niezbędnych danych, obejmujących przede wszystkim zadania, czyli czynności do wykonania w ramach każdego. Zostały tutaj również określone inne informacje opis celu, dla jakiego projekt jest

Strategia rozwoju Gminy i Miasta Jastrowie na lata 2012-2020 8 realizowany, koszt realizacji poszczególnych zadań, informacje o jednostkach odpowiedzialnych za ich wykonanie oraz jednostce koordynującej projekt, a także daty realizacji poszczególnych zadań. Należy podkreślić, że strategia jest tzw. planem maksymalnym, to znaczy obejmuje ona wszystkie przedsięwzięcia, jakie mieszkańcy chcieliby, aby były zrealizowane do 2020 roku aby tak się stało, muszą być w pełni spełnione wszystkie warunki, związane z pozyskaniem środków zewnętrznych oraz z wykorzystaniem zdolności technicznych i organizacyjnych. W rzeczywistości cele, zapisane w strategii nigdy nie są osiągnięte dokładnie w takim zakresie, w jakim są za pierwszym razem zaplanowane, bowiem w ciągu wielu lat realizacji przedsięwzięć strategicznych zmienia się zarówno samorząd, jak i jego otoczenie pojawiają się nowe koncepcje, wyzwania, oczekiwania i możliwości, których konsekwencją jest zmiana lub nawet zaniechanie części pierwotnych planów, w ich miejsce wprowadzane są inne.

Strategia rozwoju Gminy i Miasta Jastrowie na lata 2012-2020 9 2. UWARUNKOWANIA ROZWOJU GMINY 2.1. Wyniki analizy SWOT Klasycznym narzędziem, stosowanym od wielu lat w analizie strategicznej, jest zestawienie silnych stron (atutów) i słabych stron (braków, problemów) analizowanego podmiotu (w tym przypadku gminy) oraz określenie jego szans i zagrożeń rozwojowych. Nazwa SWOT pochodzi z języka angielskiego i oznacza: S Strenghts (silne strony), W Weeknesses (słabości), O - Opportunities (możliwości), T Threats (zagrożenia). Przyjęta metoda pozwala na zebranie i uszeregowanie informacji o potencjale rozwojowym gminy oraz o dostrzeganych barierach. Zwraca jednocześnie uwagę na pojawiające się zewnętrzne szanse i zagrożenia. Wbrew powszechnym opiniom analiza sił, słabości oraz szans i zagrożeń, nie jest jedynie narzędziem diagnostycznym, lecz na podstawie tej analizy rozwinęły się metody pozwalające na wyznaczenie w usystematyzowany sposób opcji strategicznego działania organizacji (firmy, gminy). Silne i słabe strony Analizie poddano cztery najważniejsze obszary działalności Gminy i Miasta Jastrowie: INFRASTRUKTURA I OCHRONA ŚRODOWISKA ROZWÓJ GOSPODARCZY OŚWIATA, KULTURA, TURYSTYKA I SPORT ZDROWIE, POMOC SPOŁECZNA, BEZPIECZEŃSTWO Przeprowadzona podczas warsztatów analiza sytuacji w poszczególnych dziedzinach przedstawia się w sposób następujący: INFRASTRUKTURA I OCHRONA ŚRODOWISKA Silne strony Czyste środowisko, tereny atrakcyjne turystycznie Wysoki stopień zwodociągowania Gminy Dostępność komunikacyjna dwie drogi krajowe Wysoki stopień gazyfikacji Gminy Linia kolejowa Dobre warunki do budowy elektrowni wodnych Selektywna zbiórka odpadów Nowoczesna oczyszczalnia ścieków, jej duże rezerwy Braki, problemy Częściowy brak sieci kanalizacyjnej w Gminie lub oczyszczalni przydomowych Zły stan większości dróg powiatowych i gminnych (najczęściej wskazywany problem przez mieszkańców) Brak obwodnicy Jastrowia Bezpieczeństwo na drogach Zbyt mało chodników, oświetlenia Zbyt mało ścieżek rowerowych Zanieczyszczenie powietrza z tzw. niskiej emisji i emisji komunikacyjnej Hałas komunikacyjny Problemy z szybkim Internetem, z zasięgiem telefonii komórkowej

Strategia rozwoju Gminy i Miasta Jastrowie na lata 2012-2020 10 W sferze infrastruktura, ochrona środowiska, dostrzeżono atuty Gminy takie jak przede wszystkim czyste i nieskażone środowisko naturalne, wysoki stopień zwodociągowania i gazyfikacji, nowoczesna oczyszczalnia ścieków. W latach 2006-2010 liczba przyłączy wodociągowych zwiększyła się o 43%, a długość sieci wodociągowej wzrosła o 18 km. Ta znaczna różnica, wskazuje na aktywne działania samorządu w kierunku zwodociągowania całego obszaru Gminy. Poważnymi problemami są: częściowy brak sieci kanalizacyjnej w Gminie lub oczyszczalni przydomowych - na przestrzeni 5 lat długość sieci kanalizacyjnej wzrosła zaledwie o 2,4 km, zwiększając liczbę przyłączy o 60. W całej Gminie dostęp do kanalizacji ma 53,2% ludności, z czego 68,8% w mieście i 9,9% na wsiach. System kanalizacji w Gminie wymaga intensywnego rozwoju. Gmina i Miasto Jastrowie wyposażona jest w 3 oczyszczalnie ścieków: w Jastrowiu, w miejscowości Brzeźnica i w Sypniewie. Ponadto - zły stan większości dróg powiatowych i gminnych (najczęściej wskazywany problem przez mieszkańców), brak obwodnicy Jastrowia, niski poziom bezpieczeństwa na drogach, mała ilość ścieżek rowerowych, zanieczyszczenie powietrza z tzw. niskiej emisji i emisji komunikacyjnej, hałas komunikacyjny, problemy z szybkim Internetem, z zasięgiem telefonii komórkowej. Działania, zmierzające do pełnego wyposażenia Gminy w infrastrukturę techniczną, będą jednymi z najistotniejszych i z pewnością najbardziej kosztochłonnymi elementami strategicznego planu rozwoju Gminy. ROZWÓJ GOSPODARCZY Silne strony Korzystne położenie Dostępne tereny inwestycyjne Duża atrakcyjność turystyczna Tereny pod farmy wiatrowe Braki, problemy Spadająca liczba ludności Gminy i starzenie się społeczeństwa przyrost ludności w kategorii: wiek poprodukcyjny, ujemne saldo migracji Mała liczba firm na 1.000 mieszkańców Brak większych zakładów przemysłowych Wysokie bezrobocie, przedłużający się okres poszukiwania pracy, rosnąca liczba osób młodych bez pracy oraz osób w wieku przedemerytalnym Niepełne przygotowanie terenów inwestycyjnych Niska jakość gleb Niedostateczna dostępność usług na terenie Gminy Wykształcenie lokalnej społeczności (niska dostępność średniej kadry technicznej, zbyt mała chęć przekwalifikowania) Brak nowych inwestycji Potrzeba promocji gospodarczej gminy, proinwestycyjnej polityki podatkowej Ograniczenia związane z położeniem Gminy na obszarach NATURA 2000

Strategia rozwoju Gminy i Miasta Jastrowie na lata 2012-2020 11 Niewątpliwie dużym atutem Gminy jest jej korzystne położenie - przy ważnym szlaku komunikacyjnym u zbiegu dróg krajowych nr 11 i nr 22: Poznań Kołobrzeg i Gorzów Wlkp. Gdańsk. Przez miasto przebiegają zelektryfikowane połączenia kolejowe: Poznań Kołobrzeg. Gmina ma do zagospodarowania tereny pod budownictwo jedno- i wielorodzinne, jak również pod usługi i przemysł. Wysoko należy oceniać atrakcyjność turystyczną Gminy. Główne problemy to z kolei m.in.: starzejące się społeczeństwo, rosnące bezrobocie, niska jakość gleb a co za tym idzie niewielki odsetek osób prowadzących działalność rolniczą, ograniczenia NATURA 2000 oraz wykształcenie lokalnej siły roboczej. OŚWIATA, KULTURA, TURYSTYKA I SPORT Silne strony Dobry dostęp do szkolnictwa podstawowego, gimnazjalnego i ponadgimnazjalnego (wykwalifikowana kadra pedagogiczna, dobre wyposażenie szkół) Kluby sportowe i duża aktywność sportowa Hala sportowa Aktywność Domu Kultury i Wiejskiego Domu Kultury Infrastruktura sportowa przy szkołach Duża aktywność organizacji społecznych na terenach wiejskich Braki, problemy Utrudniony dostęp do wyższych dóbr kultury Zły stan techniczny niektórych obiektów użyteczności publicznej Braki placów zabaw, potrzeba doposażenia Rosnące dopłaty z budżetu Gminy do utrzymania szkół w stosunku do subwencji oświatowej Potrzeby modernizacja kąpieliska, oznakowanie szlaków turystycznych Atrakcyjne tereny turystyczne, czyste wody Jednym z priorytetów samorządu jest wysoka jakość kształcenia. Jest ona możliwa dzięki szerokiej ofercie edukacyjnej i dobrym warunkom nauczania w większości placówek. Aktywność sportowo-rekreacyjna jest w Gminie zapewniona dzięki rozbudowanej infrastrukturze sportowej w szkołach oraz klubom sportowym. Dzieci mają do dyspozycji place zabaw. Prężnie działa Ośrodek Kultury. Ośrodek Kultury animuje życie kulturalne i sportowe na terenie Gminy Jastrowie. Organizowane przez niego wydarzenia swoim zasięgiem wykraczają często ponad Gminę - kilka imprez cyklicznych sięga powiatu, kilka regionu, Bieg o Uśmiech Dziecka odnosi się do całej Polski, a Bukowińskie Spotkania mają wymiar międzynarodowy. Bazą działalności Ośrodka są koła zainteresowań artystycznych, w których systematycznie uczestniczą dzieci, młodzież i dorośli Gminy. Koła zainteresowań prowadzone przez instruktorów pozwalają na rozwijanie zdolności artystycznych, promują talenty i uczą konstruktywnego spędzania wolnego czasu. Głównym problemem oświaty są bardzo duże wydatki na tę sferę działalności samorządu, znacznie przekraczające poziom otrzymywanej subwencji, przy jednoczesnym znaczącym spadku liczby uczniów.

Strategia rozwoju Gminy i Miasta Jastrowie na lata 2012-2020 12 Ponadto zidentyfikowano braki takie jak: utrudniony dostęp do wyższych dóbr kultury, szczególnie na terenach wiejskich Gminy, zły stan techniczny niektórych obiektów użyteczności publicznej, braki placów zabaw, oraz pilne potrzeby do których należą modernizacja kąpieliska, oznakowanie szlaków turystycznych. ZDROWIE, POMOC SPOŁECZNA, BEZPIECZEŃSTWO Silne strony Integracja społeczności lokalnej, rosnąca liczba aktywnych organizacji pozarządowych Aktywne jednostki OSP Aktywny MOPS Dzienny Dom Pomocy Społecznej, warsztaty terapii zajęciowej Braki, problemy Ubożenie lokalnej społeczności Niski poziom wykształcenia części ludności Ukryte bezrobocie Duża liczba osób, korzystających z pomocy społecznej Utrudniony dostęp do opieki zdrowotnej, szczególnie specjalistycznej Duża liczba wypadków drogi krajowe Brak mieszkań socjalnych Patologie społeczne (alkoholizm, narkomania) W zakresie zdrowia, pomocy społecznej i bezpieczeństwa, na pierwszym miejscu jeśli chodzi o silne strony wymieniana jest silna integracja społeczności lokalnej, rosnąca liczba aktywnych organizacji pozarządowych. Na terenie gminy sektor NGO reprezentuje ok. 26 organizacji. Przegląd organizacji pozarządowych działających na obszarze Gminy jest dość imponujący. Poza lokalnymi oddziałami ogólnopolskich organizacji, nie brak w nim także niezależnych, lokalnych związków i stowarzyszeń odpowiadających na specyficzne potrzeby mieszkańców. Pośród wachlarza różnych specjalności, nie brakuje NGO operujących w sferze pomocy społecznej, pomagających osobom starszym, chorym i niepełnosprawnym. Ponadto prężnie działają Ochotnicze Straże Pożarne oraz MOPS, jak również DPS. Najważniejsze braki/problemy to - ubożenie lokalnej społeczności, niski poziom wykształcenia mieszkańców, ukryte bezrobocie, rosnąca liczba osób, korzystających z pomocy społecznej, utrudniony dostęp do opieki zdrowotnej, szczególnie specjalistycznej, brak mieszkań socjalnych, patologie społeczne (alkoholizm, narkomania).

Strategia rozwoju Gminy i Miasta Jastrowie na lata 2012-2020 13 Szanse i zagrożenia Na obecną i przyszłą sytuację Gminy wpływ mają nie tylko czynniki wewnętrzne, które często są atutami bądź problemami, ale także czynniki wpływające na Gminę z zewnątrz. Poniżej przedstawiono zidentyfikowane szanse i zagrożenia dla Gminy i Miasta Jastrowie. SZANSE I ZAGROŻENIA SZANSE Osiedlanie się nowych przedsiębiorczych osób na terenie Gminy Dobra sieć komunikacyjna i jej modernizacja Rozwój rolnictwa ekologicznego Możliwość wykorzystania potencjału środowiskowego i gospodarczego pod rozwój agroturystyki i turystyki aktywnej Wykorzystanie środków finansowych dostępnych w ramach funduszy strukturalnych UE Programy rewitalizacji możliwość wykorzystania środków zewnętrznych ZAGROŻENIA Emigracja młodych, wykształconych osób z terenu Gminy Małe możliwości zatrudnienia - peryferyzacja ośrodków oddalonych od dużych miast Niekorzystne ogólne ekonomiczne warunki działalności rolnej niska dochodowość w rolnictwie Niestabilna sytuacja finansowa państwa Brak funduszy UE dla małych ośrodków Niewątpliwie szansą dla Gminy jest osiedlanie się na jej obszarze osób przedsiębiorczych, gotowych działać na rzecz rozwoju swoich firm, a jednocześnie rozwoju gospodarczego Jastrowia. Najczęściej są to ludzie w wieku produkcyjnym, z dziećmi, dobrze sytuowani, przedsiębiorczy, którzy poprzez płacenie podatków, uruchamianie na miejscu działalności gospodarczej oraz kreowanie popytu i aktywne uczestnictwo w życiu Gminy będą się przyczyniali do jej rozwoju. Kolejną szansą dla Gminy jest dostępność terenów pod inwestycje, co, przy ich uzbrojeniu i odpowiedniej promocji, powinno spowodować pojawienie się nowych inwestorów, dających miejsca pracy i zwiększone dochody budżetowe. Niestety, na każdą gminę wpływ mają także czynniki, które mogą utrudniać bądź nawet uniemożliwiać jej rozwój. Największym zagrożeniem jest starzenie się społeczeństwa oraz emigracja młodych, wykształconych osób z terenu Gminy. Zaprezentowane wyżej wyniki analizy sytuacji Gminy, przeprowadzonej z udziałem jej mieszkańców, stały się podstawą procesu planistycznego, bowiem wewnętrzne atuty i pojawiające się w otoczeniu szanse są tymi elementami, na których należy bazować planując dalszy rozwój Gminy. Z kolei usunięcie bądź zniwelowanie wewnętrznych braków i problemów oraz zewnętrznych zagrożeń to zadania, których realizacja powinna przyczynić się do lepszego zaspokajania potrzeb mieszkańców Gminy i przybywających gości.

Strategia rozwoju Gminy i Miasta Jastrowie na lata 2012-2020 14 2.2. Ocena warunków życia w Gminie wyniki badań ankietowych Organizacja badań Dla reprezentatywności próby ankieta była dostępna do wypełnienia dla mieszkańców wszystkich miejscowości z terenu Gminy, a została rozpowszechniona przede wszystkim poprzez szkoły oraz Urząd. Zebrano 31 ankiet z Gimnazjum w Jastrowiu, 11 ankiet z Brzeźnicy, 26 ankiet z Sypniewa i 32 ankiety z Urzędu Gminy i Miasta Jastrowie. Odpowiedzi udzieliło 21 mężczyzn i 73 kobiety (6 osób nie podało danych). Prawie 35% badanych posiada wykształcenie wyższe, a 32% wykształcenie średnie. 38% stanowią osoby w wieku 30-39 lat. Ocenie poddano 16 dziedzin życia, w tym lokalny rynek pracy, opiekę zdrowotną, stan środowiska. Ankietowani ocenili według 5-stopniowej skali jakości stan kolejnych dziedzin: 1. Lokalny rynek pracy (możliwość znalezienia pracy na terenie Gminy) 2. Szkoły podstawowe 3. Gimnazja 4. Opieka społeczna 5. Opieka zdrowotna 6. Warunki mieszkaniowe 7. Bezpieczeństwo mieszkańców 8. Dostępność do kultury i rozrywki 9. Dostępność do sportu i rekreacji 10. Wodociągi i jakość wody 11. Kanalizacja 12. Stan dróg i komunikacji lokalnej 13. Stan środowiska naturalnego 14. Gastronomia 15. Placówki handlowe 16. Placówki usługowe Oprócz tego badani wypełniali metryczkę, w której określali swój wiek (18-29, 30-39, 40-49, 50-59 i powyżej 60 lat), płeć, wykształcenie, status zawodowy oraz sołectwo i miejscowość, w których mieszkają. Wyniki części ankiety dotyczącej warunków życia w Gminie Jastrowie przedstawia wykres 1.

Strategia rozwoju Gminy i Miasta Jastrowie na lata 2012-2020 15 WYKRES 1. OCENA WARUNKÓW ŻYCIA W GMINIE JASTROWIE PRZEZ JEJ MIESZKAŃCÓW. ŹRÓDŁO: BADANIE ANKIETOWE PRZEPROWADZONE NA TERENIE GMINY JASTROWIE Z przedstawionego zestawienia wynika, że respondenci najgorzej ocenili lokalny rynek pracy. Prawie 44% badanych wystawiło ocenę bardzo złą, a 40% określiło sytuację jako złą. Nie padła żadna ocena bardzo dobra ani dobra. Drugą dziedziną, którą mieszkańcy postrzegają źle jest stan dróg i komunikacji lokalnej. Tutaj oceny rozkładały się następująco: 35% odpowiedzi dla oceny bardzo złej oraz 34% dla oceny złej. Nienajlepiej wypadły także dostępność kultury i rozrywki (17% dla oceny bardzo złej i 34% dla oceny złej ), opieka zdrowotna (17% dla odpowiedzi bardzo zła i 24% zła ), gastronomia (17% bardzo zła, 23% zła ) oraz warunki mieszkaniowe (8% ocen bardzo złych i 26% ocen złych ). Zdecydowanie najwyższe oceny uzyskał natomiast w Gminie stan edukacji. Prawie 50% respondentów wystawiło szkołom podstawowym ocenę dobrą, a 8% bardzo dobrą. Gimnazja 10% osób oceniło bardzo dobrze, a 50% dobrze. Badani stosunkowo wysoko ocenili kategorię Wodociągi i jakość wody 5% osób uznało ją za bardzo dobrą, a aż 54% jako dobrą. Nie padła żadna ocena bardzo zła. Nieźle prezentuje się sytuacja w kategoriach Stan środowiska naturalnego (7% oceny bardzo dobre i 38% dobre ) oraz Dostępność do sportu i rekreacji (42% dla odpowiedzi dobra ). Ankietowani jednak najczęściej klasyfikowali poszczególne warunki życia w Gminie jako przeciętne. Takie oceny stanowią 38% wszystkich ocen. 12% odpowiedzi to oceny bardzo złe, a 21% złe. Ocena bardzo dobra stanowi tylko 3%, a dobra 26%.

Strategia rozwoju Gminy i Miasta Jastrowie na lata 2012-2020 16 2.3. Propozycje działań w Gminie wyniki badań ankietowych W ramach tej samej ankiety oceniana była także ważność 16 działań w Gminie, m. in. remonty i budowa dróg, zwiększanie estetyki Gminy, czy zwiększenie nakładów na turystykę. Respondenci oceniali według 5-stopniowej skali ważność poszczególnych działań: 1) Remonty i budowa dróg 2) Budowa infrastruktury około drogowej 3) Rozbudowa i modernizacja sieci wodociągowej 4) Rozbudowa i modernizacja sieci kanalizacyjnej 5) Wydzielanie i uzbrajanie gruntów dla inwestorów 6) Aktywne wspieranie lokalnych przedsiębiorców i poszukiwanie inwestorów 7) Zwiększenie nakładów na turystykę 8) Budowa i modernizacja budynków użyteczności publicznej 9) Budowa sal sportowych 10) Promocja i wsparcie korzystania z odnawialnych źródeł energii 11) Dalsze działania w zakresie zbiórki, selekcji i powtórnego wykorzystania odpadów 12) Rozbudowa usług gastronomiczno - hotelarskich 13) Zwiększanie estetyki gminy (np. zakładanie nowych terenów zielonych) 14) Intensyfikacja współpracy z gminami partnerskimi 15) Szersze wspieranie działań kulturalnych, artystycznych i promocja gminy 16) Zwiększenie pomocy socjalnej dla najuboższych Na wykresie 2 przedstawiono wyniki części ankiety dotyczącej działań w Gminie Jastrowie. WYKRES 2. SKALA WAŻNOŚCI POSZCZEGÓLNYCH DZIAŁAŃ GMINY JASTROWIE WG JEJ MIESZKAŃCÓW ŹRÓDŁO: BADANIE ANKIETOWE PRZEPROWADZONE NA TERENIE GMINY JASTROWIE Z przeprowadzonych badań wynika, że zdecydowanie najważniejszymi działaniami Gminy powinny być remonty i budowa dróg. Odpowiedź bardzo ważna wskazało 59% badanych. Na kolejnych miejscach w skali ważności plasują się: aktywne wspieranie lokalnych

Strategia rozwoju Gminy i Miasta Jastrowie na lata 2012-2020 17 przedsiębiorców i poszukiwanie inwestorów zewnętrznych, ex aexquo budowa infrastruktury około-drogowej (chodniki, ścieżki rowerowe, oświetlenie) i dalsze działania w zakresie zbiórki, selekcji i ponownego wykorzystania odpadów oraz zwiększanie estetyki Gminy (odpowiednio 59%, 46%, 46% i 39% dla odpowiedzi bardzo ważna ). Dość istotne okazały się także: szersze wspieranie działań kulturalnych, artystycznych i promocja gminy, zwiększenie nakładów na turystykę, promocja i wsparcie korzystania z odnawialnych źródeł energii, rozbudowa i modernizacja sieci kanalizacyjnej i wodociągowej, zwiększenie pomocy dla najuboższych, intensyfikacja współpracy z gminami partnerskimi. 26% respondentów uznało za zbędne budowę sal sportowych, jednakże równocześnie 23% oceniło to działanie jako ważne. Wydzielanie i uzbrajanie gruntów dla inwestorów jest średnio ważne dla 39% osób. Największą część (32%) ocen stanowią oceny bardzo ważne. 26% to oceny średnio ważne. Tylko 7% to oceny "zbędne. Z takiej klasyfikacji wynika, że wiele wymienionych działań respondenci uznali za priorytetowe, niewielka część badanych działań jest dla mieszkańców Gminy zbędna. 2.4. Najważniejsze działania na terenach sołectw, na które powinny być w pierwszej kolejności wydatkowane środki z budżetu Gminy Mieszkańcy Gminy, poprzez badanie, poproszeni zostali również o przedstawienie najważniejszych działań w ich jednostce, na które powinny w pierwszej kolejności zostać wydatkowane środki z budżetu Gminy. Wyniki tych badań zaprezentowano poniżej. Pierwsze miejsca zajęły działania dotyczące remontów i budowy dróg (36 wskazań), rozbudowy kanalizacji (23), estetyki gminy i miasta w tym powiększanie terenów zielonych, remonty budynków (22), tworzenia nowych miejsc stałej pracy (19) oraz opieki zdrowotnej w tym zatrudnienia wykwalifikowanych lekarzy, dostępu do specjalistycznych badań i funkcjonowania laboratorium (17). Inne działania, które wskazano parokrotnie zaprezentowane zostały w poniższej tabeli. Działanie Liczba osób Dostęp do kultury i rozrywki 14 Pozyskiwanie inwestorów zewnętrznych 13 Budowa obwodnicy 10 Rozwój turystyki 9 Opieka społeczna dla ludzi starszych i najuboższych 9 Placówki oświatowe (szkoły podstawowe, przedszkola) 8 Zapewnienie mieszkań 8 Budowa placów zabaw dla dzieci 8 Rozbudowa sieci wodociągowej i poprawa jakości wody 7 Modernizacja i budowa chodników 7 Modernizacja dróg wewnętrznych 6 Wspieranie lokalnych przedsiębiorców 6 Promocja i wsparcie odnawialnych źródeł energii 6 Bezpieczeństwo mieszkańców (walka z narkotykami, wandalizmem, 6

Strategia rozwoju Gminy i Miasta Jastrowie na lata 2012-2020 18 monitoring miasta) Miejsca rozrywki i kluby dla młodzieży 5 Promocja gminy 5 Przygotowanie projektów w celu pozyskania środków UE 5 Likwidacja dzikich wysypisk śmieci 5 Wsparcie bezrobotnych 4 Ścieżki rowerowe i spacerowe 3 Zwiększenie liczby miejsc parkingowych w centrum 3 Straż miejska 3 Komunikacja lokalna 3 Rozwój agroturystyki 3 Dbałość o środowisko 3 Zajęcia wyrównawcze dla dzieci i młodzieży z różnych środowisk 2 Segregacja odpadów 2 Wycinka drzew i krzewów przy drodze 2 Wydzielanie i uzbrajanie gruntów dla inwestorów 2 Pojedyncze głosy mieszkańców zebrały działania w zakresie: udostępniania miejsc rekreacji, elewacji kamienic w centrum miasta, szkoleń, poprawy funkcjonalności dostępu do instytucji w siedzibie Urzędu Gminy i Miasta, remontu budynków komunalnych, utworzenia parku rowerowego i skateparku dla młodzieży, zapewnienia bezpieczeństwa na plażach, organizacji festynów dla mieszkańców, utrzymania zabytkowych budynków, remontu wjazdu do wsi Sypniewo, budowy boisk ORLIK i basenu, oświetlenia miasta i terenów wiejskich, odnowienia dworca PKP, poprawy usług gastronomicznych, budowy i remontu świetlicy w Kolonii Brzezińskiej, organizacji wakacji dla dzieci, budowy i modernizacji budynków użyteczności publicznej oraz rozwoju sportu.

Strategia rozwoju Gminy i Miasta Jastrowie na lata 2012-2020 19 3. WIZJA, MISJA I CELE STRATEGICZNE 3.1. Deklaracja wizji i misji Gminy Wizja Wizja określa pożądany przez mieszkańców obraz, wizerunek gminy w perspektywie najbliższych kilkunastu lat, czyli jest swoistym zdjęciem gminy. Podczas przeprowadzonych warsztatów strategicznych wizję traktowano jako: marzenie o gminie w przyszłości, optymistyczny obraz przyszłości. Z każdego źródła zbieranych informacji przy opracowywaniu Strategii uzyskano podobne wytyczne odnośnie waloryzacji celów rozwojowych gminy. Jako najważniejsze podawano problemy związane z: szeroko pojętą komunikacją i integracją, wykorzystaniem walorów położenia i zasobów przyrodniczych gminy, rozwojem i edukacją mieszkańców (poziomem wykształcenia) rosnącym bezrobociem, zaspokajaniem innych, wyżej niewymienionych, bieżących potrzeb mieszkańców oraz przedsiębiorców Na podstawie analizy atutów oraz braków i problemów, biorąc pod uwagę wszystkie zidentyfikowane uwarunkowania rozwoju Gminy i Miasta Jastrowie, uczestnicy spotkań warsztatowych postanowili, aby pozostawić jako obowiązującą deklarację, sformułowaną już podczas prac nad strategią rozwoju z roku 2000: Jastrowie - Gmina zasobna i bezpieczna, z wykształconym społeczeństwem i przyjaznym środowiskiem naturalnym o walorach sprzyjających rozwojowi różnych form turystyki. Obszar zrównoważonego rozwoju gospodarczego opartego na małej i średniej przedsiębiorczości

Strategia rozwoju Gminy i Miasta Jastrowie na lata 2012-2020 20 Powyższa wizja wskazuje na to, że Gmina ma być przede wszystkim dogodnym miejscem do życia dla obecnych i przyszłych mieszkańców. Jednocześnie Jastrowie jest Gminą otwartą pragnie stwarzać atrakcyjne warunki dla odwiedzających ją turystów oraz sprzyjać rozwojowi działalności gospodarczej. Misja Misja natomiast określa, jakie są priorytety samorządu w działaniach na rzecz zaspokojenia potrzeb mieszkańców. Jest ona sentencją, która najlepiej ujmuje główne, planowane kierunki działania samorządu, jest także najlepszym podsumowaniem całego opracowywanego planu strategicznego. Misja jest również zapisem woli mieszkańców i ich deklaracją wspólnego urzeczywistniania nakreślonych celów. Misja w swej istocie łączy wszystkie środowiska, siły i osoby na rzecz jej realizacji, jednak bez wskazywania sposobów i środków. Te są wypadkową aspiracji, doświadczeń i pomysłowości mieszkańców i ośrodków decyzyjnych wcielających ją w życie. Sformułowano następującą deklarację misji: Określony w wizji stan docelowy naszej Gminy atrakcyjne miejsce do życia, wypoczynku i inwestowania pragniemy zapewnić w szczególności poprzez: inwestowanie w infrastrukturę techniczną Gminy, inwestowanie w wykształcenie naszych mieszkańców, rozwój kultury, sportu, turystyki i rekreacji, pozyskiwanie nowych mieszkańców i inwestorów. W tak sformułowanej misji można wyróżnić kilka ważnych zagadnień - wskazuje ona na główne sposoby osiągnięcia pożądanego, docelowego stanu atrakcyjności dla mieszkańców, turystów i inwestorów wspieranie zrównoważonego rozwoju, ze szczególnym uwzględnieniem siły, jaką są przedsiębiorcy lokujący swoje biznesy na obszarze Gminy.

Strategia rozwoju Gminy i Miasta Jastrowie na lata 2012-2020 21 3.2. Cele strategiczne W rezultacie przeprowadzonych warsztatów strategicznych z szerokim udziałem pracowników Urzędu Gminy i Miasta, jednostek podległych, radnych, szefów innych instytucji, sformułowano trzy strategiczne cele rozwoju Gminy Jastrowie. Ich realizacja w kilkuletniej perspektywie powinna w dużym stopniu przyczynić się do osiągnięcia pożądanego stanu rozwoju Gminy, określonego w jej wizji i misji. Cele te są następujące: 1. INFRASTRUKTURA I OCHRONA ŚRODOWISKA 2. POPRAWA WARUNKÓW ŻYCIA MIESZKAŃCÓW 3. TURYSTYKA, DZIEDZICTWO KULTUROWE I PROMOCJA Główne cele strategiczne w sposób bezpośredni nawiązują do wizji i misji. Realizacja programów strategicznych, prowadząca do osiągnięcia celów, szczególnie tych związanych z podniesieniem technicznych i społecznych warunków życia, będzie prowadziła Gminę do osiągnięcia pożądanego statusu określonego w wizji. Plan strategiczny w rozumieniu jego twórców - przedstawicieli społeczności lokalnej - nie jest bowiem tylko listą życzeń i dokumentem opisującym marzenia o przyszłości, ale od momentu zatwierdzenia stanie się podstawą pracy wszystkich pracowników samorządu Gminy, dokumentem zawierającym listę zadań do wykonania i określającym czas ich realizacji. Uzasadnienie wyboru powyższych celów jest następujące: Cel strategiczny nr 1 INFRASTRUKTURA I OCHRONA ŚRODOWISKA Podstawowym oczekiwaniem mieszkańców w stosunku chyba do każdego samorządu są jego aktywne działania, zmierzające do poprawy obecnego standardu życia w Gminie. Zmiany polityczno-społeczne, zainicjowane w naszym kraju w 1989 roku, stworzyły możliwość swobodnego podróżowania, a co za tym idzie, zaobserwowania poziomu życia w rozwiniętych krajach. Konfrontacja ta nie wypadła korzystnie braki w zwodociągowaniu i skanalizowaniu (zwłaszcza obszarów wiejskich), niewielka liczba telefonów, złej jakości drogi, niedostatek mieszkań, czy zdegradowane środowisko naturalne świadczyły o różnicach poziomu rozwoju cywilizacyjnego. Okres ostatnich ponad dwudziestu już lat, to czas niezaprzeczalnych, pozytywnych przemian. W wielu gminach problem wyposażenia gospodarstw domowych w podstawowe elementy infrastruktury technicznej, takie jak dostęp do sieci wodociągowej, przestał już właściwie istnieć. Mimo tych postępów, do zrobienia pozostało jeszcze wiele, zwłaszcza na terenach wiejskich. Pełna infrastruktura techniczna oznacza bowiem także podłączenie każdego gospodarstwa domowego do sieci kanalizacyjnej, gazowej, zaopatrzenie w źródło energii cieplnej, czy też gęstą i o dobrej jakości sieć dróg. Pod tym pojęciem kryje się także całkowite rozwiązanie kwestii odpadów stałych (odbiór, segregacja, utylizacja), jak również dostęp do szybkiej, szerokopasmowej sieci internetowej. Tylko pełne podłączenie mediów jest w stanie zapewnić mieszkańcom gminy życie i rozwój na odpowiednim poziomie.

Strategia rozwoju Gminy i Miasta Jastrowie na lata 2012-2020 22 Pełne wyposażenie Gminy w infrastrukturę techniczną to obecnie nie tylko jeden z podstawowych wymogów cywilizacyjnych, ale także kluczowy warunek rozwoju gospodarczego. Warunkiem inwestowania na terenie Gminy przez podmioty gospodarcze jest stworzenie dla nich odpowiednich warunków, przede wszystkim w sferze infrastruktury, ale także prawodawstwa i sprawnej obsługi administracyjnej. Należy także podkreślić, że inwestycje w dziedzinie infrastruktury technicznej oznaczają poprawę stanu środowiska naturalnego, a więc życie w bardziej przyjaznym i zdrowym otoczeniu, co w oczywisty sposób wpływa na zwiększenie atrakcyjności danego terenu dla turystów i potencjalnych nowych mieszkańców. Mimo, że w ostatnich latach Gmina zainwestowała dużo środków w infrastrukturę, to nadal istnieją duże potrzeby w tym zakresie, w szczególności jeśli chodzi o infrastrukturę kanalizacyjną i drogową. Cel strategiczny nr 2 POPRAWA WARUNKÓW ŻYCIA MIESZKAŃCÓW Zaspokojenie podstawowych potrzeb z zakresu infrastruktury technicznej (wodociągi, kanalizacja, drogi, itp.) z pewnością jest nadal najważniejszym oczekiwaniem mieszkańców pod adresem władz Gminy. Na obecnym poziomie rozwoju społeczeństwa posiadanie pełnej infrastruktury nie jest jednak wystarczające dla zapewnienia życia i rozwoju na oczekiwanym poziomie. Równie istotna jest dostępność do tzw. usług społecznych, takich jak usługi zdrowotne, opieka społeczna, oświata, czy też kultura, sport i rekreacja. Dla społeczności lokalnej bardzo ważny jest również dialog z miejscowymi władzami samorządowymi, które zostały powołane po to, by reprezentować jej interesy. Mimo wielu pozytywnych zmian w ostatnich kilku latach i przeznaczania znacznych kwot z budżetu Gminy na rozwój usług społecznych (szczególnie oświatowych), wyniki przeprowadzonych analiz oraz dyskusji w trakcie warsztatów strategicznych wskazują na to, że społeczność lokalna oczekuje dalszego poszerzenia zakresu i poprawy poziomu świadczenia tej grupy usług. Dotyczą one w pierwszej kolejności poprawy bazy oświaty przedszkolnej, poprawy warunków nauczania w szkołach, zwiększenia nakładów na infrastrukturę instytucji kultury, sportową, rekreacyjną i turystyczną, czy też wzmożonych działań w kierunku zapewnienia bezpieczeństwa publicznego. Wyeliminowanie zidentyfikowanych braków i problemów przewidziano w projektach strategicznych, zaproponowanych w niniejszym dokumencie. Cel strategiczny nr 3 TURYSTYKA, DZIEDZICTWO KULTUROWE I PROMOCJA Z racji bardzo korzystnego położenia Gminy Jastrowie jeśli chodzi o dostępność komunikacyjną oraz środowisko naturalne, powinno zostać ono odpowiednio wykorzystane na rzecz dynamicznego rozwoju Gminy. Odpowiedni nacisk powinien zostać położony na strefę promocji oraz rozwoju turystyki. Aby działania promocyjne były skuteczne, konieczne jest zorganizowanie odpowiedniego systemu informacyjnego, zwanego systemem promocji. Zapewnia on dwukierunkowy przepływ informacji na linii producent pośrednicy konsumenci. Dzięki systemowi promocji powstaje

Strategia rozwoju Gminy i Miasta Jastrowie na lata 2012-2020 23 sprzężenie zwrotne, dzięki któremu wysyłający informacje może obserwować reakcje adresata na wysyłane bodźce. Samorząd, jako podmiot współtworzący gospodarcze realia makroekonomiczne, skazany jest również na walkę w wolnorynkowej konkurencji. Aby móc ją skutecznie podjąć, musi dostosować swoje struktury do standardów obowiązujących w nowoczesnych przedsiębiorstwach. Musi się więc przede wszystkim promować. Ważne jest, aby z jednej strony władze promowały gminę jako towar szczególnego rodzaju, zachwalając jego zalety, a z drugiej reklamować siebie, swoje działania i swoją politykę skierowaną zarówno do mieszkańców, jak i gości turystów. Promocja gminy to nie tylko troska o jej wizerunek na zewnątrz, ale również konieczność dbania o zrozumienie mieszkańców dla podejmowanych przez władze decyzji. To także konieczność ciągłej edukacji mieszkańców w zakresie rozwoju lokalnej demokracji i uświadamiania im znaczenia, jakie mają wybory dla ich przyszłego życia i egzystowania w lokalnej przestrzeni. W dzisiejszych czasach chyba wszystkie gminy są świadome konieczności podejmowania działań marketingowych. W istniejących obecnie warunkach społeczno-gospodarczych gmina stała się prężnym i elastycznym podmiotem, uwzględniającym wymogi rynku, wprowadzającym badania, działania promocyjne, public relations oraz inne instrumenty marketingu. Ważna jest kreacja odpowiedniego wizerunku gminy na zewnętrz i wewnątrz. Tym samym zaistnieją szanse na jej rozwój turystyczny oraz gospodarczy promocja terenów inwestycyjnych, zachęcanie przedsiębiorców do osiedlania się na jej terenie itp.

Strategia rozwoju Gminy i Miasta Jastrowie na lata 2012-2020 24 3.3. Strategia rozwoju Gminy i Miasta Jastrowie cele, programy i projekty strategiczne 1. INFRASTRUKTURA I OCHRONA ŚRODOWISKA 2. POPRAWA WARUNKÓW ŻYCIA MIESZKAŃCÓW 3. TURYSTYKA, REKREACJA I PROMOCJA 1.1. Infrastruktura komunalna 1.1.1 Wodociągowanie wsi Budy oraz nowych osiedli w Jastrowiu 1.1.2. Rozbudowa systemu kanalizacji rozwój systemu oczyszczalni przydomowych 1.1.3. Przygotowanie terenów inwestycyjnych 2.1. Oświata, kultura i sport 2.1.1. Budowa i modernizacje obiektów sportowych w Jastrowiu i na terenach wiejskich 2.1.2. Rozbudowa i remonty bazy kulturalnej w Jastrowiu i na obszarach wiejskich 2.2. Zdrowie, pomoc społeczna i bezpieczeństwo 2.2.1. Profilaktyka zdrowotna dzieci i młodzieży oraz dorosłych 2.2.2. Zapewnienie mieszkań socjalnych, interwencyjnych i chronionych 3.1. Rozwój usług i atrakcji turystycznych oraz rekreacyjnych 3.1.1. Budowa i oznakowanie ścieżek i szlaków rowerowych 3.1.2. Działania na rzecz wspierania rozwoju agroturystyki na terenie gminy 1.2. Drogownictwo 1.2.1. Budowa dróg gminnych, poprawa stanu dróg istniejących oraz budowa sieci kanalizacji deszczowej 1.2.2. Budowa i poprawa stanu chodników 2.1.3. Poprawa bazy lokalowej przedszkola 2.1.4. Poprawa bazy lokalowej szkolnictwa 2.1.5. Budowa i doposażenie placów zabaw 2.2.3. Otwarcie Domu Opieki Społecznej 2.2.4. Likwidacja barier architektonicznych dla niepełnosprawnych 2.2.5. Wspieranie OSP 3.2. Rewitalizacja miasta Jastrowie 3.2.1. Przygotowanie Lokalnego Programu Rewitalizacji 1.2.3. Budowa i poprawa stanu parkingów w Jastrowiu 1.2.4. Budowa i poprawa stanu oświetlenia 1.2.5. Budowa obwodnicy Jastrowia 2.1.6. Zagospodarowanie czasu wolnego dzieci i młodzieży oraz dorosłych 2.2.6. Rozwój systemu monitoringu 2.2.7. Wyposażenie Straży Miejskiej w niezbędny sprzęt 3.3. Promocja Miasta i Gminy 3.3.1. Promocja inwestycyjna 3.3.2. Promocja turystyczna 1.3 Ochrona środowiska 1.3.1. Rozwój systemu selekcji odpadów stałych 1.3.2. Rekultywacja wysypiska ŹRÓDŁO: OPRACOWANIE WŁASNE