Przedmowa... IX Wykaz skrótów... XIII Część I. Komentarz praktyczny z orzecznictwem... 1 Rozdział 1. Zagadnienia wstępne... 5 1. Zakres instytucji współuczestnictwa... 5 1.1. Aspekt terminologiczny... 5 1.2. Zagadnienie wielopodmiotowości... 5 2. Pojęcie współuczestnictwa procesowego ukształtowane na gruncie procedury cywilnej... 9 3. Pojęcie współuczestnictwa w postępowaniu administracyjnym i podatkowym... 11 4. Pojęcie współuczestnictwa funkcjonujące w postępowaniu przed sądem administracyjnym... 12 5. Przegląd orzecznictwa... 14 Rozdział 2. Współuczestnictwo procesowe w postępowaniu cywilnym... 17 1. Uwagi ogólne... 17 2. Powstanie współuczestnictwa... 17 2.1. Współuczestnictwo jako efekt podmiotowego ukształtowania procesu... 17 2.2. Przegląd orzecznictwa... 24 3. Rodzaje współuczestnictwa... 25 3.1. Klasyfikacje kodeksowe... 25 3.2. Współuczestnictwo nienazwane... 30 3.3. Przegląd orzecznictwa... 31 3.3.1. Współuczestnictwo formalne... 31 3.3.2. Współuczestnictwo materialne... 37 3.3.3. Współuczestnictwo konieczne... 43 3.3.4. Współuczestnictwo jednolite... 55 III
4. Zasada samodzielności działania współuczestników... 62 5. Przepisy szczegółowe dotyczące instytucji współuczestnictwa procesowego... 65 5.1. Doręczenia i pełnomocnictwo... 65 5.2. Postępowanie dowodowe... 66 5.3. Jurysdykcja krajowa... 67 5.4. Zagadnienie współuczestnictwa w aspekcie kosztów postępowania... 68 5.5. Przegląd orzecznictwa... 73 6. Spółka cywilna i spółki prawa handlowego... 86 6.1. Klasyfikacja współuczestnictwa na płaszczyźnie stosunków wewnętrznych i zewnętrznych zachodzących w ramach spółki cywilnej oraz spółek handlowych... 86 6.2. Współuczestnictwo zachodzące w ramach spółek cywilnych... 88 6.3. Współuczestnictwo zachodzące w obrębie stosunków wewnętrznych i zewnętrznych spółek osobowych... 95 6.4. Współuczestnictwo w ramach spółek kapitałowych... 113 6.4.1. Uwagi wstępne... 113 6.4.2. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością... 118 6.4.3. Spółka akcyjna... 124 6.5. Współuczestnictwo a transformacje spółek handlowych... 129 6.6. Uwagi podsumowujące... 132 6.7. Przegląd orzecznictwa... 133 7. Konstrukcje zbliżone do współuczestnictwa... 137 7.1. Interwencja główna... 137 7.2. Przypadki odpowiedniego stosowania przepisów o współuczestnictwie... 138 7.2.1. Uwagi wstępne... 138 7.2.2. Przekształcenia podmiotowe procesu... 138 7.2.3. Udział prokuratora w postępowaniu cywilnym... 144 7.2.4. Nadzorca sądowy w postępowaniu układowym... 147 7.3. Współuczestnictwo a postępowanie grupowe... 149 7.4. Przegląd orzecznictwa... 155 Rozdział 3. Współuczestnictwo procesowe w ogólnym postępowaniu administracyjnym... 156 1. Uwagi wstępne... 156 2. Pojęcie sprawy administracyjnej oraz podmioty postępowania administracyjnego... 156 IV
2.1. Sprawa administracyjna... 156 2.2. Konstrukcja strony i uczestników postępowania administracyjnego... 158 3. Powstanie współuczestnictwa... 162 3.1. Powstanie współuczestnictwa z mocy przepisu szczególnego... 162 3.2. Rola organu administracji publicznej w zakresie wyznaczenia kręgu współuczestników postępowania... 164 3.3. Następstwo procesowe... 166 4. Typologia współuczestnictwa... 167 4.1. Współuczestnictwo materialne i formalne... 167 4.2. Współuczestnictwo konkurencyjne i interwencyjne... 171 5. Charakter współuczestnictwa wynikającego z art. 62 KPA... 175 6. Przypadki udziału w postępowaniu administracyjnym znacznej liczby podmiotów... 178 7. Przegląd orzecznictwa... 180 7.1. Współuczestnictwo formalne... 180 7.2. Współuczestnictwo materialne... 182 7.3. Współuczestnictwo konkurencyjne... 184 7.4. Współuczestnictwo z art. 62 KPA... 188 Rozdział 4. Współuczestnictwo procesowe na gruncie spraw podatkowych... 200 1. Uwagi wstępne... 200 2. Współuczestnictwo a kategorie uczestników postępowania podatkowego... 201 3. Powstanie współuczestnictwa... 204 4. Zasada solidarnej odpowiedzialności w prawie podatkowym... 207 4.1. Uwagi wstępne... 207 4.2. Solidarna odpowiedzialność osób trzecich za zobowiązania podatkowe... 208 4.3. Solidarna odpowiedzialność wspólników spółek za zobowiązania podatkowe spółki cywilnej i spółek osobowych... 211 4.4. Odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o. za zaległości podatkowe spółki... 213 4.5. Odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe osób pozostających w związku małżeńskim... 214 5. Typologia współuczestnictwa... 216 V
6. Charakter współuczestnictwa w świetle art. 166 OrdPodU... 217 7. Następstwo prawne w postępowaniu podatkowym... 219 8. Przegląd orzecznictwa... 221 Rozdział 5. Współuczestnictwo procesowe w postępowaniu przed sądem administracyjnym... 231 1. Zagadnienia wstępne... 231 1.1. Zakres podmiotowy i przedmiotowy współuczestnictwa na gruncie ogólnych przepisów PrPostAdmU... 231 1.2. Charakterystyka relacji prowadzących do powstania współuczestnictwa... 262 2. Klasyfikacja odmian współuczestnictwa procesowego w postępowaniu przed sądem administracyjnym... 269 2.1. Klasyfikacja zapożyczona z procedury cywilnej... 269 2.2. Współuczestnictwo konkurencyjne i interwencyjne... 276 3. Zagadnienie skuteczności działania współuczestników w postępowaniu przed sądem administracyjnym... 280 4. Regulacje szczegółowe dotyczące współuczestnictwa... 283 4.1. Pełnomocnictwo... 283 4.2. Doręczenia... 284 4.3. Współuczestnictwo procesowe a regulacje dotyczące kosztów postępowania... 285 5. Legitymacja skargowa wynikająca z przepisów ustaw szczególnych a udział w postępowaniu podmiotu o charakterze kolektywnym... 288 5.1. Uwagi wstępne... 288 5.2. Legitymacja skargowa wynikająca z ustaw samorządowych... 289 5.3. Skarga inicjatora referendum... 292 5.4. Legitymacja skargowa na gruncie postępowania koncesyjnego... 293 6. Przegląd orzecznictwa... 295 6.1. Współuczestnictwo skarżących w świetle art. 51 PrPostAdmU... 295 6.2. Skuteczność czynności pomiędzy współuczestnikami procesowymi... 296 6.3. Połączenie spraw na podstawie art. 111 PrPostAdmU... 297 6.4. Konsekwencje połączenia spraw w aspekcie kosztów postępowania... 299 6.5. Koszty postępowania w sprawach z udziałem współuczestników... 300 VI
Część II. Wzory pism... 303 Rozdział 1. Postępowanie cywilne... 305 1. Pozew o zapłatę przeciwko dłużnikom solidarnym... 305 2. Pozew o zapłatę przeciwko solidarnie zobowiązanym wspólnikom spółki cywilnej... 307 3. Pozew w postępowaniu upominawczym o zapłatę czynszu najmu... 309 4. Wyrok zasądzający w sprawie o zapłatę w stosunku do dłużników solidarnych (solidarnie odpowiedzialnych pożyczkobiorcy i poręczycieli)... 312 5. Interwencja główna... 324 6. Interwencja uboczna po stronie pozwanej... 326 7. Pozew o zaprzeczenie ojcostwa... 328 8. Pozew o zwolnienie od egzekucji z wnioskiem o zabezpieczenie powództwa... 334 9. Pozew o zapłatę odszkodowania z wypadku komunikacyjnego... 339 10. Pozew o ochronę praw autorskich... 348 11. Pozew o eksmisję... 358 12. Pozew o odszkodowanie za szkodę w mieniu powierzonym... 362 Rozdział 2. Postępowanie administracyjne i podatkowe... 369 1. Decyzja o przeniesieniu decyzji o warunkach zabudowy na rzecz współuczestników materialnych... 369 2. Odwołanie współuczestników formalnych od decyzji w przedmiocie udzielenia pozwolenia na budowę... 371 3. Decyzja ustalająca odszkodowanie za wywłaszczoną nieruchomość na rzecz współuczestników materialnych... 376 4. Decyzja zatwierdzająca podział nieruchomości na rzecz współuczestników materialnych koniecznych... 378 5. Decyzja o pozwoleniu na wycinkę drzew wydana w stosunku do współuczestników materialnych... 382 6. Odwołanie współuczestników materialnych od decyzji w przedmiocie odmowy wydania pozwolenia na przeprowadzenie imprezy masowej... 384 7. Decyzja ustalająca zobowiązanie podatkowe w podatku od nieruchomości i podatku rolnym w stosunku do współuczestników materialnych... 387 8. Postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie umorzenia zobowiązania podatkowego w stosunku do współuczestników materialnych... 389 VII
9. Decyzja ustalająca zobowiązanie podatkowe w podatku od spadków i darowizn w stosunku do współuczestników materialnych... 391 10. Postanowienie organu podatkowego w sprawie połączenia postępowań... 393 11. Decyzja o odpowiedzialności wspólników spółki cywilnej (jako współuczestników materialnych koniecznych) za zobowiązania podatkowe spółki... 395 Rozdział 3. Postępowanie sądowoadministracyjne... 402 1. Skarga współuczestników materialnych na decyzję administracyjną dotyczącą odszkodowania z tytułu przejścia nieruchomości na rzecz gminy... 402 2. Skarga współuczestników materialnych na decyzję administracyjną dotyczącą warunków zabudowy... 407 3. Zażalenie na postanowienie o odrzuceniu skargi... 414 4. Wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu w charakterze uczestnika... 416 5. Pełnomocnictwo... 418 6. Skarga współuczestników materialnych na bezczynność organu... 419 7. Skarga współuczestników formalnych na uchwałę organu jednostki samorządu terytorialnego... 421 8. Skarga kasacyjna... 426 9. Skarga na przewlekłość postępowania... 429 Część III. Kazus... 431 1. Założenia... 433 2. Pozew o zapłatę... 434 3. Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym... 437 4. Zarzuty od nakazu zapłaty... 439 5. Wyrok sądu I instancji utrzymujący w mocy nakaz zapłaty... 442 6. Apelacja pozwanych... 447 7. Wyrok sądu II instancji uchylający nakaz zapłaty i oddalający powództwo w całości... 456 Indeks... 471 VIII