Prawdopodobne skutki postulowanych zmian w Karcie Nauczyciela Mariusz Tobor VII KONGRES ZARZĄDZANIA OŚWIATĄ OSKKO, UMK, TORUŃ, 24-26.09.2012 www.oskko.edu.pl/kongres/
Uwaga na wstępie Ze względu na zasady ustalania wysokości i podziału subwencji oświatowej, rozważane zmiany w Karcie Nauczyciela są obojętne dla budżetu państwa VII KONGRES ZARZĄDZANIA OŚWIATĄ OSKKO, UMK, TORUŃ, 24-26.09.2012 www.oskko.edu.pl/kongres/
Ograniczenie urlopów dla poratowania zdrowia
Urlopy zdrowotne Skala zjawiska
Zmiany odsetka nauczycieli przeliczeniowych na urlopach zdrowotnych (stany z września) 3,5% 3,0% 2,61% 2,5% 2,0% 1,69% 1,82% 2,03% 2,07% 2,25% 1,5% 1,0% 0,5% 0,0% 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Liczby nauczycieli przeliczeniowych na urlopach zdrowotnych (jednostki prowadzone przez JST) Tysiące 16 14 12 10 8 6 4 2 0 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Struktura stopni nauczycieli na urlopach zdrowotnych 60% 50% 40% 30% 20% bez stopnia stażysta kontraktowy mianowany dyplomowany 10% 0% 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Średnie procenty nauczycieli na urlopach zdrowotnych w różnych kategoriach JST (09.2011) 4,0% 3,5% 3,0% 2,5% 2,0% 1,5% 1,0% 0,5% 0,0% gw do 10 gw >10 gmw do 10 gmw 10-20 gmw >20 gm do 5 gm >5 mnp do 100 mnp >100 pz sw przeciętna JST
Rozkład procentów nauczycieli na urlopach zdrowotnych we wszystkich JST 40% 35% 30% Procent JST 25% 20% 15% 10% 5% 0% 0,0% 0,5% 1,0% 1,5% 2,0% 2,5% 3,0% 3,5% 4,0% 4,5% 5,0% 5,5% 6,0% Ponad 6,5% wszystkie JST
Rozkład procentów nauczycieli na urlopach zdrowotnych w gminach wiejskich 40% 35% 30% Procent JST 25% 20% 15% 10% 5% 0% 0,0% 0,5% 1,0% 1,5% 2,0% 2,5% 3,0% 3,5% 4,0% 4,5% 5,0% 5,5% 6,0% Ponad 6,5% gw do 10 gw >10
Rozkład procentów nauczycieli na urlopach zdrowotnych w gminach miejsko-wiejskich 40% 35% 30% Procent JST 25% 20% 15% 10% 5% 0% 0,0% 0,5% 1,0% 1,5% 2,0% 2,5% 3,0% 3,5% 4,0% 4,5% 5,0% 5,5% 6,0% Ponad 6,5% gmw do 10 gmw 10-20 gmw >20
Rozkład procentów nauczycieli na urlopach zdrowotnych w gminach miejskich 40% 35% 30% Procent JST 25% 20% 15% 10% 5% 0% 0,0% 0,5% 1,0% 1,5% 2,0% 2,5% 3,0% 3,5% 4,0% 4,5% 5,0% 5,5% 6,0% Ponad 6,5% gm do 5 gm >5
Rozkład procentów nauczycieli na urlopach zdrowotnych w miastach na prawach powiatu 40% 35% 30% Procent JST 25% 20% 15% 10% 5% 0% 0,0% 0,5% 1,0% 1,5% 2,0% 2,5% 3,0% 3,5% 4,0% 4,5% 5,0% 5,5% 6,0% Ponad 6,5% mnp do 100 mnp >100
Rozkład procentów nauczycieli na urlopach zdrowotnych w powiatach ziemskich 40% 35% 30% Procent JST 25% 20% 15% 10% 5% 0% 0,0% 0,5% 1,0% 1,5% 2,0% 2,5% 3,0% 3,5% 4,0% 4,5% 5,0% 5,5% 6,0% Ponad 6,5% pz
Urlopy zdrowotne Koszty
Koszty urlopów wg aktualnych stawek) Roczny koszt urlopu przeciętnego nauczyciela przeliczeniowego (wg aktualnych stawek) w szkołach wiejskich 49 730 zł w pozostałych szkołach 48 930 zł Łącznie samorządy wydają na urlopy zdrowotne nauczycieli ok. 727 mln zł rocznie W 2011 r. JST dodały do subwencji ok. 9 miliardów zł
Rozkład kosztów urlopów zdrowotnych pomiędzy poszczególne kategorie JST Miliony 300 250 256 200 150 100 50 0 74 gw do 10 47 19 gw >10 gmw do 10 43 gmw 10-20 56 gmw >20 1 gm do 5 90 gm >5 48 mnp do 100 mnp >100 88 pz 5 sw
Przeciętne liczby nauczycieli na urlopach w poszczególnych kategoriach JST 160 140 136,7 120 100 80 60 40 35,9 20 0 1,9 4,1 2,3 3,9 gw do 10 gw >10 gmw do 10 gmw 10-20 9,2 gmw >20 1,5 gm do 5 8,9 gm >5 mnp do 100 mnp >100 6,1 6,8 6,9 pz sw przeciętna JST
Przeciętne koszty urlopów Tysiące 8000 7000 6 746 6000 5000 4000 3000 2000 1 771 1000 0 93 205 112 192 gw do 10 gw >10 gmw do 10 gmw 10-20 452 gmw >20 72 gm do 5 437 gm >5 mnp do 100 mnp >100 301 335 286 pz sw przeciętna JST
Wnioski Zmniejszenie liczb nauczycieli na urlopach zdrowotnych może poprawić samorządowe finanse, choć zmiana ta nie zastąpi działań oszczędnościowych samych JST Warto przy tym pamiętać, że: obciążenie urlopami poszczególnych JST może znacznie odbiegać od średnich obciążenie urlopami małych JST może się bardzo zmieniać w czasie zdarzają się małe JST, które mają ponad 10% nauczycieli na urlopach zdrowotnych, a to już jest bardzo poważny problem finansowy, więc zmniejszenie obciążenia do np. 3% może być dużą ulgą
Skrócenie urlopów
Długości urlopów Dni robocze Dni kalendarzowe Nienauczyciele 26 36-38 Nauczyciele w placówkach nieferyjnych 35 49 Nauczyciele w jednostkach feryjnych Ferie zimowe 10 14 Ferie letnie 44 65 Razem ferie 54 79 Dni pracy w czasie ferii 7 9 Urlop po uwzględnieniu dni pracy w ferie 47 70 Zimowa przerwa świąteczne 5 9 Wiosenna przerwa świąteczna 3 6 Razem przerwy swiąteczne 8 15 Razem rzeczywiste urlopy (minimum) 55 85
Propozycja samorządowców Skrócenie rzeczywistego urlopu do 40 dni roboczych, czyli 56 dni kalendarzowych
Efekty W odniesieniu do jednego nauczyciela skrócenie rzeczywistego urlopu o 15 dni roboczych skrócenie rzeczywistego urlopu o 29 dni kalendarzowych (czyli o 34%) wydłużenie części roku przeznaczonej na pracę o 10,4% spadek ceny pracy o 9,4% W odniesieniu do szkoły dodatkowe 15 dniówek do wykorzystania w czasie ferii w szkole z 50 nauczycielami dodatkowo 750 dniówek (do tej pory było 350, czyli razem będzie 1100)
Pytania zamiast wniosków Czy szkoły potrafią zagospodarować w czasie ferii cały miesiąc pracy (22 dni robocze) każdego nauczyciela? Jaki będzie długofalowy skutek obniżenia atrakcyjności zawodu nauczycielskiego?
Podniesienie pensum
Podniesienie pensum Istota problemu
Kilka pytań bez jednoznacznych odpowiedzi Czy nauczyciele pracują za mało? Jak zwiększenie liczby godzin pracy nauczyciela wpłynie na efekty jego pracy? Czy uczniowie na tym skorzystają? Czy samorządy mogły/mogą w inny sposób ograniczyć wydatki na oświatę? Czy podniesienie pensum rzeczywiście zmniejszy problemy samorządów i samorządowców? Jacy nauczyciele stracą pracę w wyniku podniesienia pensum?
Nieśmiała próba w 2000 r. Pensum podwyższone tymczasowo na podstawie art. 42 ust. 2a Karty Nauczyciela Stosowane bardzo rzadko w roku 2011/12 tylko w 243 JST Finansowo w ogóle się nie opłaca organowi prowadzącemu
Liczby nauczycieli w wymiarem zajęć zwiększonym na podstawie art. 42 ust. 2a Karty Nauczyciela 2500 2000 1 941 1 613 1500 1 283 1000 500 833 656 664 0 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Możliwe sposoby podniesienia pensum Z rekompensatą, czyli z podwyżkami wynagrodzeń odpowiadającymi skali zwiększenia obowiązków. Skutki: zwolnienia brak korzyści finansowych dla JST Bez rekompensaty, czyli bez podwyżek wynagrodzeń. Skutki: zwolnienia zmniejszenie wydatków Różnorakie warianty pośrednie
Podniesienie pensum Oszacowanie skutków podniesienia pensum bez rekompensaty
Założenia do obliczeń Na jednego pełnozatrudnionego nauczyciela tablicowego przypada obecnie 2,5 godziny ponadwymiarowej Warianty podniesienia pensum do 20 godzin (wariant 20A i 20B) do 22 godzin (wariant 22A i 22B) Liczba godzin ponadwymiarowych na jednego nauczyciela pełnozatrudnionego, która pozostanie 1 godzina warianty 20A i 22A 2 godziny warianty 20B i 22B Liczby etatów nauczycieli niepełnozatrudnionych zmniejszą się o 10% przy pensum 20-godzinnym i 18,2 % przy 22- godzinnym Roczny koszt jednego nauczyciela przeliczeniowego wynosi 61 720 zł
Spadek liczby nauczycieli pełnozatrudnionych w procentach 0% 20A 20B 22A 22B -2% -4% -6% -8% -10% -12% -14% -16%
Spadek zatrudnienia w liczbach nauczycieli przeliczeniowych Tysiące 0-10 20A 20B 22A 22B -20-30 -40-50 Etaty niepełnozatr. Liczba pełnozatr. -60-70 -80-90
Łączne korzyści dla budżetów samorządów Miliardy 6 5 4 3 2 1 0 20A 20B 22A 22B
Wnioski Podwyżka pensum zrekompensowana podwyżkami wynagrodzeń nie ma obecnie sensu Rzeczywista skala zwolnień i korzyści finansowych w poszczególnych samorządach będzie zróżnicowana w zależności od obecnego i docelowego modelu organizacyjnego Na zwolnienia związane z podwyżką pensum nałożą się zwolnienia wynikające z ograniczenia liczby urlopów zdrowotnych nauczycieli Masowe zwolnienia nauczycieli mogą stworzyć samorządom spore problemy Podniesienie pensum nie będzie miało żadnego pozytywnego wpływu na jakość kształcenia
Rzeczywisty problem nie leży w tym, że nauczyciele za mało pracują, lecz w tym, że zbyt wielu z nich nie pracuje wystarczająco dobrze
I jeszcze jedno pytanie bez jednoznacznej odpowiedzi Jeżeli chodzi głównie o oszczędności, to czy nie lepiej znieść lub ograniczyć trzynastkę?
VII KONGRES ZARZĄDZANIA OŚWIATĄ OSKKO, UMK, TORUŃ, 24-26.09.2012 www.oskko.edu.pl/kongres/ Dziękuję za uwagę