Jak samorządy radzą sobie z finansami. Mariusz Tobor

Transkrypt

1 Jak samorządy radzą sobie z finansami Mariusz Tobor

2 Istotne kwestie Źródła finansowania Wydawanie Ile? Na co? Jak dzielić?

3 Miliardy Wydatki oświatowe samorządów

4 Źródła finansowania Budżet państwa Subwencja oświatowa Dotacje Dochody własne Wpłaty rodziców Środki europejskie i inne środki zagraniczne

5 Subwencja oświatowa główne źródło finansowania oświaty

6 Miliardy Subwencja oświatowa a wydatki na zadania objęte subwencjonowaniem Subwencja Wydatki

7 Wskaźnik nadwyżki wydatków nad subwencją wydatki oświatowe subwencja oświatowa 100% 100% wydatki oświatowe to wydatki wykonane z działów 801 oraz 854 z wyłączeniem paragrafów wydatków majątkowych oraz rozdziałów 80103, i subwencja oświatowa przyznana danej JST część oświatowej subwencji ogólnej

8 Wskaźnik nadwyżki wydatków nad subwencją 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0%

9 Miliardy Kwota nadwyżki wydatków nad subwencją

10 Struktura wydatków

11 Struktura wydatków oświatowych 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% Majątkowe Dotacje Rzeczowe Osobowe 30% 20% 10% 0%

12 Miliardy Kwoty przypadające na poszczególne grupy wydatków Osobowe Rzeczowe Dotacje Majątkowe

13 Znaczenie zagranicznych źródeł finansowania oświaty samorządowej

14 Miliardy Wydatki oświatowe samorządów finansowane ze źródeł zagranicznych 2,0 1,8 1,6 1,4 1,2 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,

15 Struktura wydatków oświatowych finansowanych ze źródeł zagranicznych 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% Majątkowe Dotacje Rzeczowe Osobowe 30% 20% 10% 0%

16 Miliardy Grupy wydatków oświatowych finansowanych ze źródeł zagranicznych 1,2 1,0 0,8 0,6 0,4 Osobowe Rzeczowe Dotacje Majątkowe 0,2 0,

17 Struktura źródeł finansowania wydatków majątkowych 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% Zagraniczne Krajowe 30% 20% 10% 0%

18 Miliardy Źródła finansowania wydatków majątkowych 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 Krajowe Zagraniczne 1,0 0,5 0,

19 Wydawanie pieniędzy

20 Ile? Jak najmniej Oświata jest naprawdę ważna Niebezpiecznie Nieefektywnie

21 Ile? Żeby racjonalnie zaspokajać potrzeby Ile to jest racjonalnie? Na co wydawać?

22 Najwięcej kosztują ludzie Struktura wydatków oświatowych 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% Majątkowe Dotacje Rzeczowe Osobowe 30% 20% 10% 0%

23 Najwięcej kosztują ludzie Sposób zatwierdzania arkuszy ma decydujący wpływ na wydatki O wysokości wydatków przesądzają arkusze organizacyjne

24 Standaryzacja zatrudnienia metodą bonu organizacyjnego

25 Tradycyjny system przygotowywania arkuszy Negocjacje w pakiecie w większości JST

26 Główne problemy tradycyjnego systemu podziału środków Negocjacje pomiędzy dyrektorem a osobą zatwierdzającą arkusz Trudności w utrzymaniu zakładanego poziomu wydatków Nieuzasadnione nierównomierności rozdziału środków między szkoły tego samego typu

27 Negocjacje pomiędzy dyrektorem a osobą zatwierdzającą arkusz Zbyt wiele parametrów określających organizację Nie ma jasno określonych zależności między tymi parametrami Racjonalna organizacja z punktu widzenia szkoły <> racjonalna organizacja z punktu widzenia JST Decyzje są podejmowane na podstawie subiektywnych przesłanek (niezależnie od starań osób uczestniczących w negocjacjach)

28 Naturalny sposób działania dyrektora podczas przygotowywania i zatwierdzania arkusza organizacyjnego Biorę wszystko co mi dadzą, nawet wtedy, gdy nie jest mi to specjalnie potrzebne Nie ujawniam znanych mi możliwości oszczędzania, bo obawiam się, że mojej szkole przyniesie to tylko straty Skrzętnie wykorzystuję wszystkie okazje uzyskania czegoś więcej

29 Trudności w utrzymaniu zakładanego poziomu wydatków Tradycyjny system słabo motywuje dyrektorów do racjonalizacji wydatków, a często wręcz zachęca do działań, które te wydatki zwiększają W odczuciu zainteresowanych działania oszczędnościowe wynikają z arbitralnych decyzji urzędników Dyrektor jest tylko biernym wykonawcą ustaleń góry Wiele uwagi poświęca się kontrolowaniu

30 Nierównomierności rozdziału środków Niemal nieuniknionym następstwem systemu negocjacyjnego są nierówności podziału W efekcie wskaźniki organizacji szkół tego samego typu wyraźnie się od siebie różnią

31 Zróżnicowanie wskaźników organizacji gimnazjów prowadzonych przez przykładową JST (godz.-18/ucznia) Odchylenie ZWO od minimum - oddziały ogólnodostępne 1,0 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0,0 SMS3-ZKPG33 GS46-ZKPG26 GS24-ZKPG17 GPSP-ZKPG33 GM50-ZKPG7 GM49-ZKPG8 GM48 GM34-ZSO5 GM33-ZSO2 GM32-ZKPG25 GM31-ZKPG24 GM30-ZKPG23 GM29 GM28-ZKPG21 GM27-ZKPG20 GM26 GM25 GM22S-ZSSO GM21-ZKPG33 GM20 GM19 GM18-ZSO8 GM17-ZKPG13 GM16-ZKPG12 GM15KS-ZSSO GM13-ZSOZ1 GM12 GM11 GM10 GM09 GM08 GM07-ZKPG6 GM06-ZSO6 GM05-ZKPG5 GM04-ZKPG4 GM03-ZSO7 GM02 GM01

32 Bon organizacyjny Parametryzacja zatrudnienia przez ustalanie limitu etatów w kilkudziesięciu JST

33 Bon organizacyjny Forma bonu oświatowego, w której na każdego ucznia przypada określona część etatu nauczyciela Suma części etatów przypadających na uczniów danej szkoły daje limit etatów, do którego dyrektor musi dopasować organizację swojej jednostki Środki finansowe przyznaje się po wyliczeniu kosztów wynagradzania pracowników zatrudnionych w ramach limitu

34 Parametr standaryzacji Część etatu przysługująca na jednego ucznia W praktyce bonu organizacyjnego parametry standaryzacji wygodniej jest wyrażać w przypadających na jednego ucznia liczbach godzin przeliczeniowych, > czyli w liczbach godzin nauczycieli przeliczonych na pensum osiemnastogodzinne

35 Fundamenty rozwiązania (w odniesieniu do nauczycieli) Należna szkole liczba godzin przeliczeniowych na jednego ucznia oddziałów 0 (np. 1,0) klas I-III SP (np. 1,40) klas IV-VI SP (np. 1,58) gimnazjum (np. 1,59) Różnicowanie środków na wynagrodzenia zgodnie z przydzielonym limitem godzin (etatów) z uwzględnieniem struktury zatrudnionej w szkołach kadry Gwarantowane przez JST finansowanie zadań, na które dyrektor szkoły nie ma wpływu

36 Parametry standaryzacji małych szkół Dla szkół nieelastycznych organizacyjnie, czyli takich, w których liczba oddziałów jest sztywna: głównym parametrem standaryzacji jest liczba etatów przypadających na jeden oddział liczba etatów przypadających na jednego ucznia jest dodatkowym parametrem standaryzacji

37 Przykłady zadań realizowanych poza limitem godzin wynikającym z liczby uczniów urlopy zdrowotne nauczycieli stany nieczynne i odprawy zniżki godzin i dodatki doradców nauczania indywidualne koszty specyficznych zajęć realizowanych na zlecenie organu prowadzącego

38 Aspekty wyznaczania parametrów Politycznozarządczy Technicznoekspercki

39 Organ prowadzący i dyrektorzy szkół w nowym systemie

40 Przy wdrażaniu trzeba uwzględnić Konieczność zmiany podejścia do zatwierdzania organizacji szkół Zwiększenie kompetencji i odpowiedzialności dyrektorów

41 Zadania organu prowadzącego Ustalanie lokalnych standardów zatrudnienia na poziomie odpowiadającym potrzebom i możliwościom Pilnowanie ich przestrzegania Rezygnacja z ręcznego sterowania i negocjowania rozwiązań organizacyjnych w szkołach

42 Dyrektor szkoły w systemie tradycyjnym Negocjuje organizację szkoły Ma ograniczoną swobodę określania rozwiązań organizacyjnych Uwzględnia w arkuszu wszystkie godziny, które może dostać (nawet te, które nie są potrzebne szkole) Jest zwolniony z odpowiedzialności za wiele decyzji organizacyjnych

43 Dyrektor szkoły w nowym systemie Organizuje szkołę w ramach limitu etatów W szkołach podstawowych i gimnazjach ma swobodę przyjmowania uczniów spoza obwodu Ma pełną swobodę określania rozwiązań organizacyjnych (w granicach prawa) Ma motywację do racjonalizowania organizacji Odpowiada za podjęte decyzje

44 Korzyści z wdrożenia Zracjonalizowanie wysokości wydatków na Zobiektywizowany podział środków Zwiększenie autonomii dyrektorów szkół przy jednoczesnym zwiększeniu ich odpowiedzialności Automatyczne dostosowywanie organizacji szkół elastycznych organizacyjnie do sytuacji demograficznej Ograniczenie podziału MY i ONI

45 Standaryzacja zatrudnienia Po co? Nie dla samych oszczędności Lepszy podział Lepsze zarządzanie Między szkoły Między zadania

46 Dziękuję za uwagę tel