1. Prezydencja przygotowała załączony projekt konkluzji Rady pt. Kobiety a ubóstwo.

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 2 grudnia 2016 r. (OR. en) 14701/16 NOTA Od: Komitet Stałych Przedstawicieli (część I) Do: Nr poprz. dok.: Dotyczy: Rada SOC 732 GENDER 44 ANTIDISCRIM 74 MIGR 200 CONUN 205 DEVGEN 255 14295/16 SOC 689 GENDER 42 ANTIDISCRIM 68 MIGR 191 CONUN 199 DEVGEN 240 Kobiety a ubóstwo Projekt konkluzji Rady 1. Prezydencja przygotowała załączony projekt konkluzji Rady pt. Kobiety a ubóstwo. 2. Podstawą konkluzji jest sprawozdanie Europejskiego Instytutu ds. Równości Kobiet i Mężczyzn (EIGE) pt. Ubóstwo, płeć i wzajemnie oddziałujące na siebie nierówności w UE. Przegląd realizacji obszaru A pekińskiej platformy działania: Kobiety a ubóstwo. 1 3. Niniejsza debata odbywa się w ramach działań następczych w związku z pekińską platformą działania przyjętą przez Światową Konferencję ONZ w sprawie Kobiet w 1995 r. 1 Zob. dok. 14295/16 ADD 1. 14701/16 nj/hod/mk 1

4. Komitet Stałych Przedstawicieli osiągnął ogólne porozumienie co do tekstu konkluzji w załączonej wersji. 5. Delegacja podtrzymała zastrzeżenie ogólne oraz językowe zastrzeżenie weryfikacji. Przedłożyła oświadczenie do protokołu Komitetu Stałych Przedstawicieli, które zostanie również odnotowane w protokole Rady. 6. Rada jest proszona o zajęcie się niewycofanymi zastrzeżeniami i o przyjęcie projektu konkluzji. 14701/16 nj/hod/mk 2

Kobiety a ubóstwo Projekt konkluzji Rady 2 UZNAJĄC, że: 1. Równość kobiet i mężczyzn jest jedną z podstawowych zasad Unii Europejskiej zapisaną w Traktatach, a zarazem jednym z jej celów i zadań, zaś uwzględnianie tej zasady we wszystkich działaniach jest jedną ze szczególnych misji Unii. Równość kobiet i mężczyzn jest również zapisana w art. 23 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej. 2. Czwarta konferencja ONZ na temat kobiet, która odbyła się w 1995 r., stanowiła istotny krok w radzeniu sobie z kwestią płci w odniesieniu do ubóstwa. Kobiety a ubóstwo określono jako pierwszy obszar newralgiczny pekińskiej platformy działania. Jednak po upływie dwóch dekad ubóstwo nadal bardziej dotyka kobiety niż mężczyzn z uwagi na utrzymujące się przyczyny strukturalne i kulturowe, stawiające kobiety w gorszej sytuacji. 3. Zmniejszenie różnicy w wynagrodzeniach, zarobkach i świadczeniach emerytalnych kobiet i mężczyzn, a co za tym idzie zwalczanie ubóstwa wśród kobiet jest jednym z obszarów priorytetowych określonych przez Komisję Europejską w dokumencie pt. Strategiczne zaangażowanie na rzecz równości płci w latach 2016 2019. 4. Polityki dotyczące równości płci są podstawowym instrumentem służącym inteligentnemu, trwałemu wzrostowi gospodarczemu sprzyjającemu włączeniu społecznemu i zwiększeniu dobrobytu, konkurencyjności i zatrudnienia oraz włączeniu społecznemu i spójności społecznej. 2 Konkluzje przyjęte w ramach przeglądu realizacji pekińskiej platformy działania, ze szczególnym odniesieniem do obszaru newralgicznego A: Kobiety a ubóstwo 14701/16 nj/hod/mk 3

5. W strategii Europa 2020 UE zobowiązała się do zmniejszenia do roku 2020 o 20 mln liczby osób, którym grozi ubóstwo lub wykluczenie społeczne. Postępy w osiąganiu tego celu są corocznie monitorowane w ramach procesu europejskiego semestru. W związku z tym określono priorytety polityki, które mogą pomóc w zaradzeniu ubóstwu i wydano zalecenia skierowane konkretnie do tych państw członkowskich, które stają przed największymi wyzwaniami w tym obszarze. 6. Ubóstwo jest złożonym i wielowymiarowym zjawiskiem, którego nie da się wyjaśnić wyłącznie w kategoriach gospodarczych. Na przykład dyskryminacja może być przyczyną ubóstwa. Z drugiej strony, ubóstwo może również prowadzić do dyskryminacji oraz do wykluczenia społecznego, do braku uczestnictwa w procesie decyzyjnym i do braku możliwości w życiu obywatelskim, społecznym, kulturalnym i politycznym. 7. Kobiety są często bardziej narażone na ubóstwo niż mężczyźni. Ma to w szczególności odniesienie do kobiet, którym grozi znalezienie się w najsłabszej grupie społecznej: na przykład kobiet długotrwale bezrobotnych i biernych ekonomicznie, kobiet z dziećmi prowadzących samotnie gospodarstwo domowe, kobiet pochodzących ze środowisk migrantów, 3 kobiet należących do grup marginalizowanych lub mniejszości etnicznych czy religijnych, starszych kobiet mieszkających samotnie, kobiet niepełnosprawnych i kobiet bezdomnych. Związek pomiędzy płcią i ubóstwem jest złożony i nie można go w pełni zrozumieć, dokonując zwykłego pomiaru zróżnicowania sytuacji kobiet i mężczyzn. 8. Zróżnicowanie sytuacji kobiet i mężczyzn pod względem ubóstwa zaczyna rosnąć w grupie wiekowej 55 64 lat i jest najwyższe w grupie wiekowej 75+. Jest to głównie skutkiem mniejszego uczestnictwa kobiet w rynku pracy, przerw w życiu zawodowym spowodowanych nierównym podziałem wśród kobiet i mężczyzn obowiązków dotyczących opieki nad dziećmi i innymi osobami będącymi na utrzymaniu, niższych zarobków, częstszego podejmowania pracy w niepełnym wymiarze czasu, niskopłatnego zatrudnienia o niskiej jakości i krótszego życia zawodowego. Negatywny wpływ niższych dochodów na standardy życia starszych kobiet pogłębia fakt, że duży odsetek kobiet w podeszłym wieku żyje samotnie, co wynika z dłuższego średniego trwania życia. Ponadto w pewnych przypadkach zróżnicowanie wieku emerytalnego prowadzi do niższych uprawnień emerytalnych. 3 Pochodzenie ze środowiska migrantów definiuje się tutaj przez odniesienie do państwa urodzenia; osoby te dzieli się na rodowitych mieszkańców i osoby urodzone za granicą; te ostatnie z kolei dzieli się na osoby urodzone w UE lub poza UE. Państwo urodzenia definiuje się jako państwo pobytu matki danej osoby w momencie urodzenia tej osoby. 14701/16 nj/hod/mk 4

9. Niniejszy zestaw konkluzji odwołuje się do poprzednich prac i zobowiązań politycznych wyrażonych przez Parlament Europejski i Radę, w tym zintegrowanego podejścia do zwalczania ubóstwa i wykluczenia społecznego, oraz do prac Komisji i innych odpowiednich podmiotów w tym obszarze, w tym dokumentów wymienionych w załączniku II. Z ZADOWOLENIEM PRZYJMUJĄC: 10. Sprawozdanie z przeglądu realizacji pekińskiej platformy działania w państwach członkowskich UE pt. Ubóstwo, płeć i wzajemnie oddziałujące na siebie nierówności w UE 4, przygotowane przez Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn (EIGE) na wniosek prezydencji słowackiej, w którym zawarta jest analiza ubóstwa w UE z perspektywy płci, ze specjalnym uwzględnieniem sytuacji kobiet, które doświadczają wzajemnie oddziałujących na siebie nierówności, w szczególności w połączeniu z ubóstwem i wykluczeniem społecznym. ODNOTOWUJĄC, ŻE: 11. Sprawozdanie EIGE pokazuje, że kobiety w całej UE są bardziej zagrożone ubóstwem lub wykluczeniem społecznym niż mężczyźni, w szczególności z uwagi na nierówności w sytuacji kobiet i mężczyzn na rynku pracy, zwłaszcza niższy średni wskaźnik zatrudnienia kobiet. Kobiety czterokrotnie częściej pracują w niepełnym wymiarze czasu lub są zatrudnione na umowy na czas określony. Ponadto współczynnik bierności zawodowej wśród kobiet w wieku produkcyjnym jest prawie dwukrotnie wyższy niż wśród mężczyzn. Jedna piąta kobiet żyjących w ubóstwie nie jest aktywna na rynku pracy z powodu obowiązków dotyczących sprawowania opieki i obowiązków domowych. Sytuacja ta może być odzwierciedleniem braku przystępnych cenowo placówek opiekuńczych dla dzieci i dla innych osób będących na utrzymaniu oraz innych środków ułatwiających godzenie życia zawodowego z życiem rodzinnym i prywatnym. 4 Zob. 14295/16 ADD 1. 14701/16 nj/hod/mk 5

12. Sprawozdanie pokazuje, że warunki życia i poziom ubóstwa oraz drogi prowadzące do ubóstwa i drogi wychodzenia z niego są różne na różnych etapach życia. Dorosłe kobiety są bardziej zagrożone ubóstwem lub wykluczeniem społecznym niż mężczyźni we wszystkich grupach wiekowych. W większości państw członkowskich zagrożenie ubóstwem lub wykluczeniem społecznym maleje z wiekiem zarówno dla mężczyzn, jak i kobiet, ale zróżnicowanie sytuacji kobiet i mężczyzn rośnie w starszych grupach wiekowych. A zatem zagrożenie ubóstwem jest największe dla młodych kobiet i mężczyzn, a najmniejsze dla osób na emeryturze. Niemniej, podczas gdy zagrożenie to maleje z wiekiem w przypadku mężczyzn, to w przypadku kobiet zaczyna rosnąć przed emeryturą. 13. Analiza ukazuje również bezpośredni wpływ struktury gospodarstwa domowego na zagrożenie ubóstwem. Sytuacja w UE jest bardzo różnorodna, ale praktycznie we wszystkich państwach członkowskich największe zagrożenie ubóstwem i niedostatkiem dotyczy gospodarstw domowych samotnych rodziców, par z trojgiem lub większą liczbą dzieci, samotnych kobiet w podeszłym wieku i młodych ludzi. Ponadto samotne matki są w znacznie gorszej sytuacji w porównaniu z samotnymi ojcami. Niemal połowa samotnych matek i jedna trzecia samotnych ojców jest zagrożona ubóstwem lub wykluczeniem społecznym. Jednocześnie rodziny z jednym rodzicem matką są dwukrotnie bardziej zagrożone deprywacją materialną (20% w stosunku do 9%) lub brakiem środków w sytuacji niespodziewanych wydatków. 14. Osoby z niepełnosprawnościami również są bardziej zagrożone ubóstwem lub wykluczeniem społecznym. W 2014 r. 39% niepełnosprawnych kobiet i 37% niepełnosprawnych mężczyzn oraz prawie połowa wszystkich osób o obywatelstwie innym niż obywatelstwo któregoś z państw UE była zagrożona ubóstwem lub wykluczeniem społecznym. 15. Bierność zawodowa jest zauważalna wśród kobiet pochodzących ze środowisk migrantów, spośród których w 2014 r. biernych było 39%, czyli prawie dwukrotnie więcej niż mężczyzn pochodzących z takich środowisk. Jest to jedna z przyczyn szczególnego zagrożenia kobiet pochodzących ze środowisk migrantów ubóstwem lub wykluczeniem społecznym. 14701/16 nj/hod/mk 6

16. Wśród szczególnie wrażliwych grup społecznych społeczność Romów w wielu państwach członkowskich napotyka na bardzo dotkliwe trudności i wyzwania dotyczące integracji, z którymi państwa członkowskie mierzą się w swoich krajowych strategiach integracji Romów lub zintegrowanych zestawach środków politycznych będących częścią szerzej zakrojonych środków integracji społecznej. Około sześciu mln obywateli UE to Romowie stanowią oni trzecią co do wielkości mniejszość etniczną w Unii. Dziewięć na dziesięć kobiet i mężczyzn romskich żyje w ubóstwie. Ponadto rola kobiet romskich jako głównych organizatorek życia domowego szczególnie wystawia je na negatywne skutki deprywacji materialnej, w której żyje wiele osób pochodzenia romskiego. 17. Wśród kobiet wzrasta współczynnik bezdomności. Wystawia to kobiety na ubóstwo i wykluczenie społeczne oraz radykalnie ogranicza ich możliwości ekonomiczne. Wskaźniki zatrudnienia wśród bezdomnych kobiet są wyjątkowo niskie, wiele z nich ma tylko rozproszone lub tymczasowe zatrudnienie. Ich szanse na znalezienie pracy są ograniczone z powodu braku bezpiecznego domu i narażenia na zagrożenia dla zdrowia oraz z powodu przemocy i wykorzystywania. 18. Sprawozdanie EIGE opiera się na trzech istniejących wskaźnikach zatwierdzonych przez Radę w 2007 r. Wskaźniki te to: współczynnik zagrożenia ubóstwem według wieku i płci, współczynnik zagrożenia ubóstwem według rodzaju gospodarstwa domowego i płci, w tym współczynnik zagrożenia ubóstwem samotnych rodziców z dziećmi będącymi na utrzymaniu, i bierność zawodowa według wieku i płci. Na podstawie analizy postępów poczynionych w latach 2007 2014 w zmniejszaniu ubóstwa ogólnie wśród kobiet i mężczyzn oraz wśród tych, którzy należą do konkretnych grup zagrożonych ubóstwem, EIGE zaproponował dwa dodatkowe wskaźniki: współczynnik zagrożenia ubóstwem według płci i pochodzenia ze środowiska migrantów oraz odsetek ekonomicznie biernych kobiet i mężczyzn według wieku i pochodzenia ze środowiska migrantów. RADA UNII EUROPEJSKIEJ 19. PRZYJMUJE DO WIADOMOŚCI następujące dwa nowe wskaźniki opracowane przez EIGE do celów pomiaru ubóstwa wśród kobiet i mężczyzn: Wskaźnik 4: współczynnik zagrożenia ubóstwem według płci i pochodzenia ze środowisk migrantów (populacja 18+). Wskaźnik 5: udział kobiet i mężczyzn nieaktywnych zawodowo według wieku i pochodzenia ze środowisk migrantów. 14701/16 nj/hod/mk 7

WZYWA PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE I KOMISJĘ EUROPEJSKĄ, by zgodnie ze swymi odnośnymi kompetencjami: 20. Zwiększyły wysiłki w kierunku zajęcia się ubóstwem z perspektywy płci we wszystkich politykach i środkach na rzecz zmniejszenia ubóstwa i w swoich strategiach na rzecz włączenia społecznego, w tym w europejskim semestrze, poprzez włączanie płci do głównego nurtu w przygotowaniach, wdrażaniu, monitorowaniu i ocenie wpływu polityk na kobiety i mężczyzn. Perspektywa płci powinna stanowić integralną część wszystkich przyszłych inicjatyw UE w obszarze polityki społecznej. 21. Przyjęły środki na rzecz eliminowania stereotypów dotyczących płci i kwestionowania stereotypowych założeń na temat tradycyjnych ról płciowych, również z myślą o zwalczaniu segregacji w edukacji i zatrudnieniu i o promowaniu bardziej równomiernego dzielenia się obowiązkami dotyczącymi opieki przez kobiety i mężczyzn. 22. Zapobiegały ubóstwu i je zwalczały poprzez zapewnianie niedyskryminacyjnego powszechnego dostępu do trwających całe życie, wysokiej jakości edukacji i szkoleń sprzyjających włączeniu społecznemu, oraz poprzez zachęcanie dziewcząt i chłopców / kobiet i mężczyzn do swobodnego wyboru obszarów kształcenia i zawodu, nie na podstawie stereotypów płciowych, ale zgodnie ze swoimi zdolnościami i umiejętnościami, a w szczególności poprzez promowanie dostępu kobiet i dziewcząt do obszarów kształcenia i zawodów m.in. w naukach ścisłych, technologii, inżynierii i matematyce. 23. Promowały równouprawnienie płci w dziedzinie zatrudnienia, w szczególności wśród osób, których dotykają wzajemnie oddziałujące na siebie nierówności, z myślą o osiągnięciu równego stopnia niezależności ekonomicznej przez kobiety i mężczyzn. Ograniczona niezależność ekonomiczna kobiet w ciągu całego życia prowadzi do zróżnicowania emerytur ze względu na płeć i wyższego zagrożenia ubóstwem. Polityki wymierzone w ubóstwo i środki służące zapobieganiu zróżnicowaniu emerytur ze względu na płeć powinny zatem, między innymi, skupiać się na nierównościach w karierach, uczestniczeniu w sile roboczej 5 i zarobkach, w tym zróżnicowaniu wynagrodzenia ze względu na płeć, na ułatwianiu dostępu do uprawnień emerytalnych i na poprawie jakości i stabilności miejsc pracy. Polityki te powinny również wspierać ukierunkowane środki służące reintegracji na rynku pracy tych osób, które tymczasowo przerwały pracę z uwagi na obowiązki dotyczące sprawowania opieki. Środki na rzecz włączenia społecznego powinny również zwiększać możliwości zatrudnienia dla osób najbardziej zagrożonych ubóstwem. 5 Termin ten odnosi się między innymi do liczby godzin przepracowanych w tygodniu. 14701/16 nj/hod/mk 8

24. Przyjęły konkretne środki służące zapewnieniu kobietom i mężczyznom lepszej równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Środki te odgrywają istotną rolę w zachęcaniu kobiet do uczestniczenia w rynku pracy i wspieraniu ich w tym, tym samym zmniejszając zagrożenie ubóstwem i wykluczeniem społecznym. Równowaga między życiem zawodowym a prywatnym powinna być wspierana poprzez połączenie różnych środków, takich jak zapewnianie dostępnych usług opiekuńczych wysokiej jakości po przystępnych cenach, płatnych lub bezpłatnych urlopów opiekuńczych i elastycznych godzin pracy dla kobiet i mężczyzn, zwłaszcza dla opiekunów dzieci i innych krewnych będących na utrzymaniu, takich jak rodzice i dziadkowie. Również partnerzy społeczni mogą odgrywać kluczową rolę w planowaniu i wdrażaniu takich środków. Należy umożliwić równy podział obowiązków dotyczących opieki i obowiązków domowych i powinno się go promować poprzez zachęty dla ojców, by brali urlop rodzicielski i korzystali z elastycznego czasu pracy. Należy też promować kulturę organizacyjną i kulturę miejsca pracy, które służą spełnianiu potrzeby zachowania równowagi między życiem zawodowym a prywatnym kobiet i mężczyzn. W szczególności powinno się wdrożyć wszystkie stosowne środki konieczne do realizacji założeń barcelońskich w zakresie placówek opiekuńczych dla dzieci, zgodnie ze zobowiązaniami potwierdzonymi w strategii Europa 2020. 25. Zapewniały odpowiednią i kompleksową ochronę socjalną, tak by zapobiegać ubóstwu kobiet, również kobiet w starszym wieku, i zwalczać ubóstwo wśród nich. Polityki w tym obszarze powinny przekrojowo dotyczyć kolejnych etapów życia i łączyć odpowiednie wsparcie dochodów z usługami, które wspomagają uczestnictwo w rynku pracy i życiu społecznym. Trzeba również zapewnić ochronę socjalną kobietom zatrudnionym w niestandardowej formie, np. pracującym w niepełnym wymiarze czasu lub wykonującym prace tymczasowe; z uwagi na pełnienie obowiązków dotyczących opieki pracujących w tej formie kobiet jest dużo więcej niż mężczyzn. Systemy emerytalne, w tym wiek emerytalny, powinny być tak zaplanowane, by umożliwić mężczyznom i kobietom nabycie odpowiednich uprawnień emerytalnych przed przejściem na emeryturę i zapewnić wystarczającą rekompensatę dla osób, które miały przerwę w pracy z powodu obowiązków dotyczących opieki. Ponadto, systemy ochrony socjalnej powinny również zostać dostosowane do nowych wyzwań, takich jak starzenie się ludności, zmieniająca się struktura rodziny, nowe przepływy migracyjne, zwiększony popyt na mieszkania po przystępnych cenach i dywersyfikacja form i warunków zatrudnienia. 14701/16 nj/hod/mk 9

26. Intensyfikacji działań w celu zwalczania przemocy wobec kobiet i handlu ludźmi. Połączone skutki zależności ekonomicznej, ubóstwa i przemocy stanowią barierę dla równości kobiet i ich pełnego uczestnictwa w życiu społecznym. Podejmując działania, Komisja Europejska i państwa członkowskie powinny szczególnie uwzględnić sytuację kobiet, które napotykają przeszkody systemowe przyczyniające się dodatkowo do ich wiktymizacji np. stereotypy, dyskryminację ze względu na pochodzenie etniczne lub rasowe, niepełnosprawność, izolację społeczną, marginalizację oraz ograniczony dostęp do usług, bezpiecznych schronień i zakwaterowania. 27. Wzmocnienia synergii między strategiami przeciwdziałania ubóstwu a innymi politykami gospodarczymi i społecznymi, takimi jak polityka zatrudnienia, polityka podatkowa, rodzinna, zdrowotna, polityka dotycząca opieki nad osobami starszymi oraz polityka mieszkaniowa. Wieloaspektowość ubóstwa wymaga tego, by różne polityki wzajemnie się uzupełniały. 28. Zapewniania systematycznego włączania problematyki płci w realizację Europejskiego programu w zakresie migracji i jego monitorowanie za pomocą konkretnych środków dopasowanych do trudnych sytuacji, jakich mogą doświadczyć kobiety i dziewczęta migrujące, ubiegające się o azyl lub będące uchodźcami przed dostaniem się do jednego z państw członkowskich UE, w momencie wjazdu i podczas procesu integracji. 29. Włączania pozytywnych działań i ukierunkowanych środków do polityk przeciwdziałania ubóstwu i polityk włączenia społecznego skierowanych do tych grup kobiet żyjących w ubóstwie i zagrożonych wykluczeniem społecznym, które doświadczają wzajemnie oddziałujących na siebie przyczyn nierówności lub dyskryminacji; do takich grup należą samotne matki, kobiety romskie, migrantki, kobiety niepełnosprawne, młode kobiety i kobiety w podeszłym wieku, kobiety niekształcące się, niepracujące ani nieszkolące się (NEET) oraz kobiety bezdomne. Należy zapewnić najsłabszym grupom społecznym objęcie ich odpowiednio ukierunkowanymi środkami odpowiadającymi ich konkretnym potrzebom. Zbieranie danych w podziale na płeć i wiek należy dostosować w świetle zmieniających się wyzwań, w tym ostrego wzrostu liczby uchodźców i osób ubiegających się o azyl. 30. Zajęcia się ubóstwem z perspektywy płci podczas korzystania z funduszy europejskich, w tym funduszy strukturalnych i inwestycyjnych, w szczególności Europejskiego Funduszu Społecznego, Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym oraz Funduszu Azylu, Migracji i Integracji oraz do zapewniania wzajemnych synergii i koordynacji tych funduszy podczas działań przeciwdziałających ubóstwu kobiet. 14701/16 nj/hod/mk 10

31. Wzmocnienia perspektywy równości płci w pomiarach ubóstwa i wykluczenia społecznego, w tym poprzez ciągłe monitorowanie newralgicznego obszaru Kobiety a ubóstwo wskazanego w pekińskiej platformie działania, z wykorzystaniem wskaźników przedstawionych w załączniku I, stosując w jak największym wymiarze wyniki prac EIGE i Eurostatu. 32. Wspierania monitorowania w państwach członkowskich i poza nimi równości płci i wzmacniania pozycji kobiet i dziewcząt poprzez pryzmat programu działań ONZ na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030, przede wszystkim przyczyniając się do szczegółowej oceny realizacji celu zrównoważonego rozwoju nr 5 poprzez sporządzanie corocznego sprawozdania na temat równości kobiet i mężczyzn oraz uczestnicząc w corocznych tematycznych przeglądach i procesie szczegółowej oceny, z wykorzystaniem zwłaszcza istniejących danych odpowiadających wskaźnikom ustalonym podczas przeglądu realizacji pekińskiej platformy działania. 33. Poprawy skuteczności wdrażania dyrektyw dotyczących równego traktowania, by móc zagwarantować inkluzywność społeczeństwa europejskiego i równe traktowanie mężczyzn i kobiet we wszystkich dziedzinach objętych tymi dyrektywami. WZYWA KOMISJĘ EUROPEJSKĄ do: 34. Dalszego promowania równego stopnia niezależności ekonomicznej kobiet i mężczyzn oraz innych priorytetów określonych w dokumencie na temat strategicznego zaangażowania na rzecz równości płci na lata 2016 2019, podniesienia rangi tego dokumentu poprzez przyjęcie go w postaci komunikatu, w myśl strategii na rzecz równości kobiet i mężczyzn na lata 2010 2015, i tym samym potwierdzenia zaangażowania Komisji na rzecz promowania równości kobiet i mężczyzn oraz większego uwypuklenia kwestii równości płci we wszystkich obszarach polityki i podnoszenia świadomości w tym zakresie. 35. Dalszego utrzymywania wysoko na liście priorytetów zapobiegania ubóstwu i wykluczeniu społecznemu oraz zwalczania tych zjawisk i wspierania państw członkowskich we włączaniu problematyki płci w proces realizacji krajowych celów w zakresie ograniczania ubóstwa, a także do zajęcia się sytuacją ubogich kobiet w ramach europejskiego semestru oraz, w stosownych przypadkach, w ramach wszystkich przyszłych unijnych inicjatyw w dziedzinie polityki społecznej, w tym europejskiego filaru praw socjalnych zapowiedzianego w programie prac Komisji na 2017 r.. 14701/16 nj/hod/mk 11

36. Mając na uwadze zwiększenie uczestnictwa kobiet w rynku pracy, podjęcia inicjatywy mającej zaradzić wyzwaniom dotyczącym równowagi między życiem zawodowym a prywatnym, z jakimi mierzą się pracujące rodziny, zapowiedzianej w programie prac Komisji na rok 2017. 37. Dalszego monitorowania sytuacji w obszarze ubóstwa i wykluczenia społecznego, w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi i Komitetem Ochrony Socjalnej, oraz ulepszenia dostępnych danych dotyczących aspektów równości płci i powiązań między równością płci a innymi czynnikami. 38. Dalszego promowania równości płci oraz wzmocnienia pozycji dziewcząt i kobiet w kontekście polityki zagranicznej poprzez wdrażanie ukierunkowanych na wyniki środków określonych w Planie działania w sprawie równości płci na lata 2016 2020: równość płci oraz wzmocnienie pozycji kobiet w kontekście stosunków zewnętrznych. 14701/16 nj/hod/mk 12

ZAŁĄCZNIK I Wykaz wskaźników Obowiązujące wskaźniki: 6 Wskaźnik 1: Wskaźnik zagrożenia ubóstwem według wieku i płci Wskaźnik 2: Wskaźnik zagrożenia ubóstwem według typu gospodarstw domowych i płci, w tym wskaźnik zagrożenia ubóstwem osób samotnie wychowujących dzieci Wskaźnik 3: Brak aktywności zawodowej według wieku i płci a) udział kobiet i mężczyzn biernych zawodowo według wieku b) udział biernych zawodowo kobiet i mężczyzn, którzy nie szukają pracy ze względów rodzinnych Proponowane nowe wskaźniki: Wskaźnik 4: Tytuł: Wskaźnik zagrożenia ubóstwem według płci i pochodzenia ze środowisk migrantów (populacja 18+) Wyjaśnienie: wskaźnik zagrożenia ubóstwem to odsetek osób o ekwiwalentnym dochodzie do dyspozycji (po uwzględnieniu w dochodach transferów społecznych), jest niższy od granicy ubóstwa ustalonej na poziomie 60% mediany ekwiwalentnych dochodów do dyspozycji po uwzględnieniu transferów społecznych w danym kraju, Ten wskaźnik nie obrazuje zamożności lub ubóstwa, lecz względny poziom dochodów w porównaniu z innymi mieszkańcami danego państwa, który nie musi przekładać się na niski standard życia. 6 Patrz dokument nr 13947/07. 14701/16 nj/hod/mk 13 ZAŁĄCZNIK I

Ze względu na dostępne na poziomie państw członkowskich dane uwzględnia się jedynie populację dorosłych (18+), a dane nie są prezentowane w podziale na mniejsze grupy wiekowe nawet, jeżeli doświadczanie ubóstwa w młodszej i starszej części populacji różni się. Źródło danych: Wskaźnik wylicza się na podstawie statystyk Unii Europejskiej w sprawie dochodu i warunków życia (EU-SILC) (http://ec.europa.eu/eurostat/web/income-and-livingconditions/overview) Opublikowano: Dane są dostępne w internetowej bazie danych Eurostatu: ilc_li32: Wskaźnik zagrożenia ubóstwem według szerokiej grupy krajów urodzenia (populacja osób w wieku lat 18 i więcej) Wskaźnik 5: Tytuł: Udział kobiet i mężczyzn biernych zawodowo według wieku i pochodzenia ze środowisk migrantów Wyjaśnienie: Osoba w wieku lat 15 lub starsza jest bierna zawodowo, jeżeli nie jest częścią siły roboczej nie jest ani zatrudniona, ani bezrobotna. Ludność bierna zawodowo może obejmować uczniów, studentów, rencistów i emerytów oraz osoby zajmujące się domem, o ile nie pracują ani nie są dostępni dla pracodawców i nie poszukują pracy. Źródło danych: Wskaźnik wylicza się na podstawie badania aktywności ekonomicznej ludności (BAEL) (http://ec.europa.eu/eurostat/web/lfs/overview) Opublikowano: Dane są dostępne w internetowej bazie danych Eurostatu: lfsa_argacob: Współczynnik aktywności zawodowej według płci, wieku i kraju urodzenia (%). 14701/16 nj/hod/mk 14 ZAŁĄCZNIK I

ZAŁĄCZNIK II Teksty źródłowe 1. Ustawodawstwo unijne: Dyrektywa Rady z dnia 19 grudnia 1978 r. w sprawie stopniowego wprowadzania w życie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zabezpieczenia społecznego (Dz.U. L 6 z 10.1.1979, s. 24 25) Dyrektywa Rady 92/85/EWG z dnia 19 października 1992 r. w sprawie wprowadzenia środków służących wspieraniu poprawy w miejscu pracy bezpieczeństwa i zdrowia pracownic w ciąży, pracownic, które niedawno rodziły, i pracownic karmiących piersią (Dz.U. L 348 z 28.11.1992, s. 1) Dyrektywa Rady 2000/43/WE z dnia 29 czerwca 2000 r. wprowadzająca w życie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne (Dz. U. L 180 z 19.7.2000, s. 22) Dyrektywa Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiająca ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy (Dz.U. L 303 z 2.12.2000, s. 16) Dyrektywa Rady 2004/113/WE z dnia 13 grudnia 2004 r. wprowadzająca w życie zasadę równego traktowania mężczyzn i kobiet w zakresie dostępu do towarów i usług oraz dostarczania towarów i usług (Dz.U. L 373 z 21.12.2004, s. 37) Dyrektywa 2006/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie wprowadzenia w życie zasady równości szans oraz równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy (wersja przeredagowana). (Dz.U. L 204 z 26.7.2006, s. 23) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/41/UE z dnia 7 lipca 2010 r. w sprawie stosowania zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn prowadzących działalność na własny rachunek oraz uchylająca dyrektywę Rady 86/613/EWG (Dz.U. L 180 z 15.7.2010, s. 1) 2. Rada: Wszystkie konkluzje Rady przyjęte w związku z przeglądem pekińskiej platformy działania 7, a w szczególności te wymienione poniżej: Konkluzje Rady w sprawie przeglądu realizacji pekińskiej platformy działania przez państwa członkowskie oraz instytucje UE 7 http://ec.europa.eu/justice/gender-equality/tools/statistics-indicators/platformaction/index_en.htm 14701/16 nj/hod/mk 15 ZAŁĄCZNIK II

Wskaźniki dotyczące kobiet i ubóstwa (13947/07) Konkluzje Rady w sprawie przeglądu realizacji przez państwa członkowskie oraz instytucje UE pekińskiej platformy działania kobiety i gospodarka: godzenie pracy z życiem rodzinnym (17474/08) Konkluzje Rady w sprawie wzmocnienia zobowiązań i zintensyfikowania działań na rzecz zlikwidowania wynikających z płci różnic w wynagrodzeniu oraz w sprawie przeglądu realizacji pekińskiej platformy działania (18121/10) Konkluzje Rady pt. Przegląd wdrażania ustaleń pekińskiej platformy działania Kobiety i gospodarka: godzenie pracy i życia rodzinnego jako główny warunek równego udziału w rynku pracy (17816/11) Konkluzje Rady pt. Kobiety i gospodarka: niezależność ekonomiczna z perspektywy pracy w niepełnym wymiarze godzin i samozatrudnienia (11050/14) Konkluzje Rady z dnia 7 marca 2011 r. Europejski pakt na rzecz równości płci (2011 2020) (Dz.U. C 155 z 25.5.2011, s. 10). Konkluzje Rady przyjęte w dniu 7 marca 2011 r. pt. Europejska platforma współpracy w zakresie walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym (6917/11) Konkluzje Rady pt. Równość szans w wynagrodzeniu dla kobiet i mężczyzn: zlikwidowanie zróżnicowania emerytur ze względu na płeć przyjęte w dniu 18 czerwca 2015 r. (10081/15) Konkluzje Rady pt. Inwestycje społeczne na rzecz wzrostu i spójności przyjęte w dniu 20 czerwca 2013 r. (11487/13) Zalecenie Rady w sprawie skutecznych środków integracji Romów w państwach członkowskich (Dz.U. C 378 z 24.12.2013, s. 1) Konkluzje Rady pt. Ku rynkom pracy bardziej sprzyjającym włączeniu społecznemu przyjęte w dniu 9 marca 2015 r. (7017/15) Decyzja Rady (UE) 2015/1848 z dnia 5 października 2015 r. w sprawie wytycznych dotyczących polityk zatrudnienia państw członkowskich na rok 2015 (Dz.U. L 268 z 15.10.2015, s. 28 32). Konkluzje Rady dotyczące planu działania w sprawie równości płci na lata 2016 2020 z dnia 26 października 2015 r. (13201/15) Konkluzje Rady pt. Walka z ubóstwem i wykluczeniem społecznym: podejście zintegrowane przyjęte w dniu 16 czerwca 2016 r. (9273/16) 14701/16 nj/hod/mk 16 ZAŁĄCZNIK II

3. Komisja Europejska: Komunikat Komisji z dnia 3 marca 2010 r.: Europa 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu (COM(2010) 2020 final). Zalecenie Komisji z dnia 7.3.2014 r. w sprawie wzmocnienia zasady równości wynagrodzeń dla kobiet i mężczyzn dzięki przejrzystości (C(2014) 1405 final). Komunikat pt. Europejska platforma współpracy w zakresie walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym: europejskie ramy na rzecz spójności społecznej i terytorialnej (COM(2010) 758). Komunikat pt. Inwestycje społeczne na rzecz wzrostu i spójności, w tym wdrażanie Europejskiego Funduszu Społecznego na lata 2014 2020 (COM(2013) 83 final). Dokument roboczy służb Komisji pt. Strategiczne zaangażowanie na rzecz równości płci na lata 2016 2019 (SWD(2015) 278 final). Plan działania: Nowy początek. Jak zaradzić wyzwaniom dotyczącym równowagi między życiem zawodowym a prywatnym, z jakimi mierzą się pracujące rodziny http://ec.europa.eu/smart-regulation/roadmaps/docs/2015_just_012_new_initiative_replacing_ maternity_leave_directive_en.pdf Dokument roboczy służb Komisji pt. Sprawozdanie w sprawie równości kobiet i mężczyzn za rok 2015 (SWD(2016) 54 final). Komunikat Komisji w sprawie oceny wdrażania unijnych ram dotyczących krajowych strategii integracji Romów i zalecenia Rady w sprawie skutecznych środków integracji Romów w państwach członkowskich 2016 (SWD(2016) 209 final). 4. Parlament Europejski: Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 20 października 2010 r. w sprawie roli dochodu minimalnego w walce z ubóstwem i w promowaniu społeczeństwa integracyjnego w Europie (2010/2039(INI), Dz.U. C 70E z 8.3.2012). Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 8 marca 2011 r. w sprawie ubóstwa kobiet w Unii Europejskiej (2010/2162(INI)). Rezolucja z dnia 15 listopada 2011 r. w sprawie europejskiej platformy współpracy w zakresie walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym (2011/2052(INI)). Opinia w sprawie problematyki płci w odniesieniu do europejskich ram dotyczących krajowych strategii integracji Romów 2013/2066(INI). Rezolucja z dnia 26 maja 2016 r. w sprawie ubóstwa: perspektywa płci (2015/2228(INI)) 14701/16 nj/hod/mk 17 ZAŁĄCZNIK II

5. Pozostałe: Deklaracja trzech kolejnych prezydencji UE w sprawie równouprawnienia płci wydana przez Niderlandy, Słowację i Maltę, Bruksela, 7 grudnia 2015 r. https://english.eu2016.nl/documents/publications/2016/01/05/declaration-on-gender-equality Sprawozdanie EIGE pt. Ubóstwo, płeć i wzajemnie oddziałujące na siebie nierówności w UE: przegląd realizacji pekińskiej platformy działania w państwach członkowskich UE (14295/16 ADD 1) The Share of persons at risk of poverty or social exclusion in the EU back to its pre-crisis level (Odsetek osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym w UE wraca do poziomu sprzed kryzysu), Eurostat NewsRelease 199/2016 http://ec.europa.eu/eurostat/documents/2995521/7695750/3-17102016-bp-en.pdf/30c2ca2df7eb-4849-b1e1-b329f48338dc Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych http://www.pfon.org/images/dodatki/201210_dzu1169.pdf Zintegrowane podejście do walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym. Ministerstwo Spraw Społecznych i Zatrudnienia, Niderlandy, 2016. 14701/16 nj/hod/mk 18 ZAŁĄCZNIK II