ćwiczenie nr 7 str.1/1 ĆWICZENIE 7 Wprowadzenie do funkcji specjalnych sterownika LOGO! 1. CEL ĆWICZENIA: zapoznanie się z zaawansowanymi możliwościami mikroprocesorowych sterowników programowalnych na przykładzie sterownika LOGO!. W ćwiczeniu nr 6 w procesie poznawania i programowania uniwersalnych sterowników programowalnych wykorzystywane były proste funkcje logiczne. Osobną grupę funkcji jakie może realizować sterownik Logo stanowią funkcje specjalne. Od funkcji podstawowych (tzn. bramek logicznych) różnią się tym, że realizują bardziej złożone operacje, często wymagające podania dodatkowych parametrów. Wejścia bloków funkcji specjalnych posiadają własne indywidualne oznaczenia, którym odpowiadają odpowiednie reakcje układu. W ramach funkcji specjalnych dostępne są następujące wejścia: 1. logiczne ( możliwe stany to zero lub jeden): - S (set) wejście służące nadaniu wartości 1 na wyjściu Q, - R (reset) wejście służące nadaniu wartości 0 na wyjściu Q, - Trg (trigger) wejście wyzwalające cykl pracy bloku funkcyjnego, - Cnt (counter) wejście służące zliczaniu impulsów, - Dir (direction) wejście służące określania kierunku zliczania impulsów, - En (enable) wejście służące aktywowaniu pracy bloku funkcyjnego, - Inv (inversion) wejście powodujące inwersję stanu wyjściowego bloku, - Ral- (reset all) całkowite wyzerowanie parametrów bloku. 2. parametryczne (wymagają podania wartości liczbowej parametru): - Par (parametr) wejście w którym definiuje się parametry bloku, - T (time) wejście definiujące parametry czasowe bloku, - P (priority) wejście służące ustawiania priorytetu bloku.
ćwiczenie nr 7 str.2/2 Zapisując do bloku parametr typu T (time) należy pamiętać, że jako pierwsze podajemy jednostkę w jakiej wyrazimy naszą wartość, a następnie podajemy odpowiednią wartość liczbową. Dostępne formaty zapisu to: Poniżej podano przykład wprowadzenia parametru T = 250 mim. Niektóre bloki funkcji specjalnych posiadają ponadto dodatkowe funkcje pomocnicze zwiększające funkcjonalność sterownika: Funkcja potrzymania parametrów. W niektórych blokach funkcji specjalnych istnieje możliwość zachowania stanu bloku w sytuacji zaniku napięcia zasilającego. Wymaga to włączenia opcji podtrzymania. Jeśli opcja ta nie zostanie uaktywniona, to w momencie przywrócenia napięcia zasilającego, sterownik rozpocznie pracę z nastawami początkowymi parametrów, a nie z wartościami jakie posiadały te parametry w momencie zaniku napięcia zasilającego. Funkcja ochrony parametrów. Odpowiednia konfiguracja ochrony parametrów pozwala określić, czy dane parametry mogą zostać wyświetlone i edytowane w trybie określania parametrów. Możliwe do ustawienia są dwie opcje: - + można wyświetlić i edytować parametry bloku w trybie określania parametrów, - - nie można wyświetlić i edytować parametrów bloku w trybie określania parametrów. Edycja ta jest możliwa tylko w trybie programowania. Opis wybranych funkcji specjalnych dostępnych w sterowniku Poniżej przedstawiono wybrane funkcje specjalne sterownika Logo!, które będą wykorzystywane podczas realizacji ćwiczenia.
ćwiczenie nr 7 str.3/3 1. Opóźnione załączenie. Na wyjściu Q tego bloku stan 1 pojawi się po upływie czasu określonego w parametrze T, od momentu podania sygnału 1 na wejście Trg. Przebieg czasowy wejścia i wyjścia przedstawia rysunek poniżej. 2. Opóźnione wyłączenie. Na wyjściu Q tego bloku stan 1 trwa nadal przez czas określony w parametrze T, od momentu przełączenia wejścia Trg ze stanu 1 na stan 0. Przebieg czasowy wejścia i wyjścia przedstawia rysunek poniżej:
ćwiczenie nr 7 str.4/4 3. Przekaźnik z podtrzymaniem (przerzutnik RS). Sygnał 1 podany na wejście S (set) powoduje ustalenie stanu 1 na wyjściu Q, natomiast sygnał 1 podany na wejście R (reset) powoduje ustalenie stanu 0 na wyjściu Q. Przebieg czasowy wejść R i S oraz wyjścia Q przedstawia rysunek poniżej: Przekaźnik z podtrzymaniem stanu to prosty element z pamięcią. Stan wyjścia zależy od stanu wejść i od dotychczasowego stanu wyjścia. Poniższa tabela wyjaśnia logikę układu: 4. Przekaźnik impulsowy Stan na wyjściu Q tego bloku zmienia się na przeciwny w wyniku każdorazowej zmiany na wejściu Trg sygnału 0 na 1. Powoduje to naprzemienne włączanie i wyłączanie przekaźnika sterowane jednym wejściem. Wejście R powoduje ustawienie stanu 0 na wyjściu Q niezależnie od sygnałów podawanych na wejście Trg.
ćwiczenie nr 7 str.5/5 Przebieg czasowy wejść R i S oraz wyjścia Q przedstawia rysunek poniżej: 5. Licznik impulsów (góra dół) Zależnie od ustawienia sygnału na wejściu Dir, każdy impuls pojawiający się na wejściu Cnt powoduje zwiększenie lub zmniejszenie o jeden stanu wewnętrznego licznika. Wyjście Q zostanie ustawione w stan 1, gdy stan licznika zrówna lub będzie większy od parametru Par określonego przez programującego.
ćwiczenie nr 7 str.6/6 Przebiegi czasowe wyjaśniające zasadę działania licznika przedstawiono poniżej: 6. Generator symetrycznego sygnału zegarowego. Blok generuje naprzemiennie na wyjściu Q stan 1 i 0. Okres trwania kolejnych stanów jest jednakowy i określony przez parametr T definiowany przez programującego. Wejście En (enable) określa, czy stany na wyjściu się zmieniają, czy występuje permanentny stan 0. Poniższy rysunek wyjaśnia zachowanie się bloku w zależności od stanu wejścia En.
ćwiczenie nr 7 str.7/7 7. Komunikaty Funkcja ta wyświetla określone komunikaty w trybie RUN. Ograniczenie: W jednym programie można wykorzystać najwyżej pięć komunikatów tekstowych. Symbol w Wyprowadzenie Opis Wejście En Narastające zbocze sygnału na tym wejściu powoduje wyświetlenie komunikatu. Parametr P P - określa priorytet komunikatu. Ack - potwierdzenie końca wyświetlania komunikatu. Parametr PAR Treść wyświetlanego komunikatu. Wyjście Q Jest aktywne przez czas wyświetlania komunikatu. Opis funkcji W trybie RUN zmiana stanu na wejściu En z O na 1 powoduje wyświetlenie określonego komunikatu. Żądanie potwierdzenia nieaktywne (Ack=0ff): Zmiana stanu na wejściu En z 1 na O spowoduje zakończenie wyświetlania komunikatu. Żądanie potwierdzenia aktywne (Ack=0n): Po zmianie stanu na wejściu En z 1 na O komunikat pozostanie widoczny aż do momentu, gdy użytkownik naciśnie klawisz OK. Niemożliwe jest potwierdzenie komunikatu, gdy na wejściu En jest jeszcze stan 1. Jeśli uruchomionych (En=1) zostanie kilka funkcji komunikatów, wyświetlany jest komunikat o najwyższym priorytecie (0=najniż-szy, 9=najwyższy). Zmieniać widoki wyświetlacza (standardowy oraz komunikat) można przy pomocy klawiszy i. Przykład Oto jak mógłby wyglądać wyświetlony komunikat (En=1):
ćwiczenie nr 7 str.8/8 Ekran określania parametrów Sposób konfiguracji priorytetu i opcji żądania potwierdzenia: 1. Zwiększ priorytet do wartości 1: kursor na 0" +. 2. Przejdź do pozycji Ack": 3. Uaktywnij opcję Ack": lub. Wyświetlacz LOGO! pokazuje: 4. Potwierdź wybór opcji: OK Sposób wprowadzania komunikatu: Używając klawisza wybierz linię dla wpisywanego tekstu. Potwierdź klawiszem OK, aby wejść do trybu edycji tej linii. Klawiszami lub wybierz żądany znak. Pomiędzy pozycjami liter przechodzisz za pomocą klawiszy lub. Lista dostępnych klawiszy jest taka sama, jak w przypadku wpisywania nazwy programu. Wprowadzone zmiany potwierdź klawiszem OK. Z trybu edycji wychodzisz naciskając klawisz ESC. Aby wyświetlić w jednej z linii jako komunikat jakiś parametr (np. wartość pomiaru lub funkcji), klawiszem wybierz tę linię i na-ciśnij klawisz :
ćwiczenie nr 7 str.9/9 Aby wejść do trybu edycji, naciśnij OK: B01>T Klawiszami lub wybierz żądane bloki i odpowiadające im parametry. Przy użyciu klawiszy A lub T wybierz blok lub parametr, który ma być zawarty w komunikacie. Potwierdź wybór parametru klawiszem OK. Naciskając klawisz ESC opuścisz tryb określania parametrów, a LOGO! zachowa wprowadzone zmiany. LITERATURA 1. Materiały szkoleniowe firmy Siemens: Podręcznik Siemens LOGO! wydanie 6, Warszawa 2002. 2. Kalisz: Podstawy elektroniki cyfrowej, WKŁ, Warszawa 1998. 3. J. Siwiński Układy przełączające w automatyce, WNT Warszawa 1980.