INSPEKCJA OCHRONY ŚRODOWISKA

INSPEKCJA OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W BIAŁYMSTOKU 16-400 Suwałki, ul. Piaskowa 5, tel./fax 87-563-24-80, 87-563-24-90 e-mail: suwalki@wios.bialystok.pl www.wios.bialystok.pl DZIAŁ MONITORINGU ŚRODOWISKA Komunikat nr 1 / SUW / 2016 KLASYFIKACJA JEZIOR WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO BADANYCH W 2015 ROKU (Z UWZGLĘDNIENIEM UWAG INSTYTUTU OCHRONY ŚRODOWISKA PAŃSTWOWEGO INSTYTUTU BADAWCZEGO) Opracowanie: mgr inż. Alfred Dorochowicz mgr inż. Agata Martyna Zega Analiza próbek: Laboratorium WIOŚ w Białymstoku Kierownictwo Pracowni w Suwałkach: mgr Jerzy Gryczan SUWAŁKI czerwiec 2016

Opracowanie wykonano na podstawie badań Państwowego Monitoringu Środowiska. W przypadku cytowania niniejszej publikacji należy podać źródło informacji. 2

Monitoring jezior województwa podlaskiego w 2015 roku Badania jezior wykonano uwzględniając zalecenia zawarte w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 15 listopada 2011 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. Nr 258, poz. 1550) zmienionym rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 21 listopada 2013 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1558). Monitoring diagnostyczny i operacyjny przeprowadzono w okresie wiosennym (IV 2015), na początku lata (VI 2015), w czasie szczytu stagnacji letniej (VIII 2015) oraz w okresie jesiennym (X 2015). Monitoring reperowy prowadzono sześciokrotnie w sezonie wegetacyjnym (IV X 2015). Na miejscu przeprowadzano pomiary głębokości, temperatury wody i powietrza oraz widzialności krążka Secchiego w punktach pomiarowo-kontrolnych jezior. Przeprowadzono pomiary temperatury i zawartości tlenu rozpuszczonego (profil termiczno-tlenowy jezior) za pomocą przenośnego miernika YSI Professional Plus. Oznaczenia fizykochemiczne, chemiczne i hydrobiologiczne wód wykonano w Laboratorium WIOŚ Białystok Pracownia w Suwałkach w oparciu o obowiązujące metodyki i normy. Część oznaczeń wykonano w pracowniach w Białymstoku i Łomży. Ocenę jakości wód jezior sporządzono w oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 października 2014 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. z 2014 r., poz. 1482). Podstawą oceny były wskaźniki biologiczne: wskaźnik (multimetriks) fitoplanktonowy PMPL jako wskaźnik intensywności rozwoju fitoplanktonu, wskaźnik okrzemkowy dla jezior IOJ charakteryzujący fitobentos oraz wskaźnik ESMI (makrofitowy indeks ekologicznego) charakteryzujący stan roślinności naczyniowej w jeziorze. Uwzględniono również ocenę wskaźnika ichtiofauny (LFI+/LFI-CEN), charakteryzującego stan populacji ryb, których badaniem zajmuje się Instytut Rybactwa Śródlądowego. oparty na bezkręgowcach bentosowych (LMI) jest w stanie weryfikacji i w chwili obecnej nie jest brany pod uwagę w ocenie jezior w niniejszym opracowaniu zamieszczono wstępne wyniki badań LMI, ale nie uwzględniono ich w ocenie. W zależności od typu i rodzaju jeziora wartość wskaźników biologicznych przypisana jest jednej z 5 klas: I klasa II klasa III klasa IV klasa V klasa stan bardzo dobry, stan dobry, stan umiarkowany, stan słaby stan zły Jeśli wybrane wskaźniki biologiczne wskazują na stan dobry lub bardzo dobry klasyfikację weryfikuje się elementami hydromorfologicznymi (metodyka w trakcie opracowania), wskaźnikami fizykochemicznymi (widzialność krążka Secchiego, tlen rozpuszczony nad dnem w okresie letnim lub natlenienie hypolimnionu, przewodność, azot ogólny i fosfor ogólny) oraz wskaźnikami specyficznych zanieczyszczeń syntetycznych i niesyntetycznych i ustala się klasyfikację ekologicznego jeziora. Równolegle przeprowadza się (jeśli prowadzono badania) ocenę chemicznego na podstawie chemicznych wskaźników wód (substancje priorytetowe w dziedzinie polityki wodnej i inne substancje zanieczyszczające wg KOM 2006/0129(COD)) z grupy substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego. Do oceny chemicznego wyliczano wartość średnioroczną (średnia arytmetyczna) z wszystkich ważnych badań danego wskaźnika oraz wartość maksymalną, obliczoną jako percentyl 90 z badań. Zgodnie z zaleceniami GIOŚ w przypadku badań poniżej granicy oznaczalności (< LoQ) do obliczeń przyjmowano połowę wartości granicy oznaczalności. Jeśli wszystkie wyniki badań wskaźników chemicznych mieściły się poniżej granicy oznaczalności jako stężenie średnie podawano wartość poniżej granicy oznaczalności (< LoQ), a jako stężenie maksymalne wartość granicy oznaczalności (LoQ). Dla pozostałych przypadków podawano wartości obliczone. 3

W przypadku wskaźników chemicznych i fizykochemicznych podano także wartości niepewności wyniku, a dla wskaźników biologicznych wartość szacunkowego poziomu ufności i szacunkowego poziomu dokładności. Stan ekologiczny i stan chemiczny decydują o stanie jednolitej części wód takiej jak jezioro lub inny naturalny zbiornik wodny stan dobry lub stan zły. Dobry stan wód może być jedynie w przypadku pozytywnej oceny ekologicznego i chemicznego. Jeśli którakolwiek z ocen określona została jako poniżej dobrego, stan jednolitej części wód jest zły. W ocenie uwzględniono wyniki badań niektórych wskaźników z poprzednich lat (tzw. dziedziczenie oceny), stosowane w przypadku monitoringu nie uwzględniającego całego spektrum wskaźników np. w przypadku monitoringu operacyjnego z ograniczoną liczbą wskaźników biologicznych lub fizykochemicznych w stosunku do pełnego monitoringu diagnostycznego. W przypadku badań potwierdzających zawartość węglowodorów ropopochodnych (indeks oleju mineralnego) dla jezior: Boczne koło Przerośli, Jemieliste, Krzywe Filipowskie, Wiżajny, Dręstwo i Rajgrodzkie przedstawiono jedynie wyniki badań tego wskaźnika i wynikową ocenę ekologicznego jeziora. W opracowaniu uwzględniono weryfikację ocen jezior przygotowaną przez Instytut Ochrony Środowiska Państwowy Instytut Badawczy na zlecenie GIOŚ. Dopisane (ichtiofauna) oraz zmienione wyniki klasyfikacji zaznaczono kolorem niebieskim (nie zaznaczano niewielkich zmian wartości wynikających z zaokrągleń obliczeń). W 2015 roku w województwie podlaskim monitoringiem objęto następujące zbiorniki wodne: Jezioro Długie Wigierskie monitoring reperowy podstawowy - powtórzenie badań indeksu oleju mineralnego, Jezioro Gremzdel monitoring reperowy podstawowy - powtórzenie badań indeksu oleju mineralnego i talu, Jezioro Białe Augustowskie monitoring diagnostyczny i operacyjny, Jezioro Białe koło Białogóry monitoring diagnostyczny, Jezioro Kolno monitoring diagnostyczny, Jezioro Necko monitoring diagnostyczny, operacyjny i badawczy, Jezioro Pomorze monitoring diagnostyczny i operacyjny, Jezioro Sajno monitoring diagnostyczny i operacyjny, Jezioro Zelwa monitoring diagnostyczny, Jezioro Boczne koło Przerośli powtórzenie badań indeksu oleju mineralnego, Jezioro Jemieliste powtórzenie badań indeksu oleju mineralnego, Jezioro Krzywe Filipowskie powtórzenie badań indeksu oleju mineralnego, Jezioro Wiżajny powtórzenie badań indeksu oleju mineralnego, Jezioro Dręstwo powtórzenie badań indeksu oleju mineralnego, Jezioro Rajgrodzkie powtórzenie badań indeksu oleju mineralnego. 4

ZESTAWIENIE TABELARYCZNE KLASYFIKACJI JEZIOR WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO BADANYCH W 2015 r. STAN EKOLOGICZNY Nazwa jeziora Dorzecze Powierzchnia jeziora [ha] Głębokość maksymalna [m] Kod jeziora (MPHP) Typ abiotyczny Rodzaj monitoringu Multimetriks fitoplanktonowy PMPL ELEMENTY BIOLOGICZNE Fitobentos wskaźnik okrzemkowy IOJ Makrofitowy Indeks Stanu Ekologicznego ESMI Makrobezkręgowce bentosowe LMI Ichtiofauna LFI+ / LFI-CEN Klasa elementów biologicznych ELEMENTY MORFOLOGICZNE Przezroczystość widzialność krążka Secchiego (SD) ELEMENTY FIZYKOCHEMICZNE Tlen rozpuszczony nad dnem w okresie letnim (jez. niestratyfikowane) Średnie nasycenie hypolimnionu tlenem (jez. stratyfikowane) Przewodność w 20 C Azot ogólny Fosfor ogólny Klasa elementów fizykochemicznych Substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne Klasyfikacja ekologicznego STAN CHEMICZNY Substancje priorytetowe dla polityki wodnej Inne substancje zanieczyszczające wg KOM 2006/0129(COD) Klasyfikacja chemicznego STAN JEDNOLITEJ CZĘŚCI WÓD Długie Wigierskie Niemen 80,0 14,8 30619 5a MR II I II I II I d psd d d d psd psd U d d D Z Gremzdel Niemen 59,3 10,0 30634 6b MR III I II II III I d psd d d d psd d U d d D Z Białe Augustowskie Wisła 476,6 30,0 30034 5a MD II II II II I d (psd) d d d d d D d d D D Białe (Białowierśnie) Niemen 78,2 15,1 30646 5a MD II I II II I d (psd) d d d d d D d d D D Kolno Wisła 265,6 2,0 30038 6b MD II II II II I d d d d d d psd U d d D Z Necko Wisła 400,0 25,0 30031 6a MD/MB II II II II II I d (psd) d d d d d D d d D D Pomorze Niemen 295,4 23,5 30670 6a MD II II II III III I d psd d d d psd d U d d D Z Sajno Wisła 522,5 27,0 30037 6a MD II II II I II I d (psd) d d d d d D d d D D Zelwa Niemen 103,7 12,3 30685 5a MD I I I II II I d (psd) d d d d d D d d D D Boczne k/ Przerośli Pregoła 58,3 33,5 30588 5a MO olej d D D Jemieliste Wisła 58,8 23,2 30019 5a MO olej d D D Krzywe Filipowskie Pregoła 51,25 21,3 30585 6a MO olej d D D Wiżajny Pregoła 293,1 5,3 30579 6b MO olej d D D Dręstwo Wisła 504,2 25,0 30060 6a MO olej d D D Rajgrodzkie Wisła 1503,2 52,0 30052 6a MO olej d D D UWAGA: Rodzaj monitoringu Ocena wskaźników KLASYFIKACJA EKOLOGICZNA KLASYFIKACJA CHEMICZNA KLASYFIKACJA STANU MR monitoring reperowy I klasa pierwsza d stan dobry BD - stan bardzo dobry MD monitoring diagnostyczny II klasa druga (psd) poniżej dobrego D - stan dobry D - stan dobry D - stan dobry MO monitoring operacyjny III klasa trzecia (nieuwzględniony w ocenie) U - stan umiarkowany PSD - poniżej dobrego Z - stan zły MB monitoring badawczy IV klasa czwarta psd poniżej dobrego S - stan słaby MO_olej. powtórzenie badań indeksu olejowego V klasa piąta Z - stan zły

Jezioro Długie Wigierskie Powierzchnia zwierciadła wody: 80,0 ha. Powierzchnia wysp: 1,6 ha. Głębokość maksymalna: 14,8 m Głębokość średnia: 7,4 m Objętość: 5.923,6 tys. m 3 Dorzecze: jezioro Wigry Czarna Hańcza Niemen Bałtyk Położenie administracyjne: województwo podlaskie, powiat suwalski, gmina Suwałki. Kod JCW: PLLW30619 Kod zbiornika: 30619 Kod i współrzędne stanowisk pomiarowo-kontrolnych: stanowisko 01 (PL07S0802_0001) N 54 01 33 E 23 01 15 stanowisko 02 (PL07S0802_0001_2) N 54 01 20 E 23 02 12 Rodzaj monitoringu: reperowy Typ makrofitowy jeziora: ramienicowy głęboki Stratyfikacja jeziora: stratyfikowane Współczynnik Schindlera: 1,35 Wpływ zlewni: mały Typ abiotyczny jeziora: 5 a (Jeziora Nizin Wschodniobałtycko-Białoruskich o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wpływie zlewni, stratyfikowane) Rodzaj antropopresji: Okres badań: sezon wegetacyjny 2015 r. 2015-04-13 2015-06-08 2015-07-13 2015-08-24 2015-09-21 2015-10-19 Badania węglowodorów ropopochodnych: 2015-02-23 2015-08-24 2015-10-19 Uwagi: Jezioro leży w granicach Wigierskiego Parku Narodowego. Przy jeziorze zlokalizowane jest noclegowisko kormoranów żerujących na jeziorach wigierskich. Komentarz: 6

Ocena ekologicznego Jeziora Długiego Wigierskiego w 2015 roku Wartość średnioroczna dobrego Ocena i biologiczne Fitoplankton (PMPL) 1 2015 Chlorofil a [μg/l] 6 2,7 2015-09-21 14,5 2015-04-13 Fitobentos (IOJ) 1 2014-11-05 Makrofity (ESMI) 1 2014-08-13 1,39 (95% ±30%) 6,1 0,903 (95% ±30%) 0,550 (95% ±30%) < 2,00 II > 0,590 I > 0,410 II Makrobezkręgowce bentosowe (LMI) 2 0,523 2014-05-26 0,581 2014-05-26 0,526 (95% ±30%) > 0,573 Ichtiofauna (LFI+ / LFI-CEN) 1 2011 0,71 > 0,46 I ocena biologiczna KLASA II (STAN DOBRY) i fizykochemiczne (brane pod uwagę, gdy ocena biologiczna wskazuje na stan dobry i bardzo dobry) Widzialność krążka Secchiego SD (średnia) [m] 6+6 2,5 2015-04-13 5,2 2015-10-19 4,0 > 2,5 dobry Tlen rozpuszczony nad dnem w okresie letnim [mg O 2/l] > 4 nie dotyczy Średnie nasycenie hypolimnionu tlenem w okresie letnim [%] 1 2,7 2015-08-24 2,7 2015-08-24 2,7 (± 1) > 10 poniżej dobrego Przewodność w 20 C (średnia) [μs/cm] 6+6 305 2015-08-24 375 2015-04-13 335 (± 4) < 600 dobry Azot ogólny (średnia) [mg N/l] 6+6 0,82 2015-08-24 1,35 2015-10-19 1,08 (± 0,26) < 1,5 dobry Fosfor ogólny (średnia) [mg P/l] 6+6 0,007 2015-09-21 0,038 2015-04-13 0,012 < 0,06 dobry Specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne (brane pod uwagę, gdy ocena biologiczna wskazuje na stan dobry i bardzo dobry) W ramach monitoringu reperowego podstawowego powtórzono jedynie badania indeksu oleju mineralnego.. Stan poniżej dobrego w 2014 r. ze względu na przekroczenia stężeń węglowodorów ropopochodnych. Węglowodory ropopochodne (indeks olejowy) [mg/l] 4 0,43 2015-02-23 0,24 (± 0,07) < 0,2 poniżej dobrego STAN EKOLOGICZNY UMIARKOWANY Substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego, w tym substancje priorytetowe Nie badano w ramach monitoringu operacyjnego. Stan dobry w 2014 r. STAN CHEMICZNY DOBRY UWAGA: - wartość granicy dobrego / umiarkowanego dla wskaźników fizykochemicznych zależy od typu abiotycznego jeziora; - zastosowano dziedziczenie wartości wskaźnika ichtiofauny LFI+/LFI-CEN z 2013 r. - w ocenie nie uwzględniono wskaźnika LMI charakteryzującego populację makrobezkręgowców bentosowych wskaźnik ten nie jest normowany w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 22 października 2014 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych i środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych [Dz.U. z 2014 r., poz.1482]; - wyniki indeksu oleju mineralnego (węglowodorów ropopochodnych) z 24-08-2015 zostały odrzucone jako mało wiarygodne. 7

Jezioro Gremzdel Powierzchnia zwierciadła wody: 59,3 ha. Powierzchnia wysp: 2,1 ha. Głębokość maksymalna: 10,0 m Głębokość średnia: 3,2 m Objętość: 1.963,6 tys. m 3 Dorzecze: Pawłówka Czarna Hańcza Niemen Bałtyk Położenie administracyjne: województwo podlaskie, powiat sejneński, gmina Krasnopol. Kod JCW: PLLW30634 Kod zbiornika: 30634 Kod i współrzędne stanowisk pomiarowo-kontrolnych: stanowisko 01 (PL07S0802_0004) N 54 09 00 E 23 10 16 stanowisko 02 (PL07S0802_0004_02) N 54 08 40 E 23 10 06 Rodzaj monitoringu: reperowy / diagnostyczny Typ makrofitowy jeziora: ramienicowy płytki Stratyfikacja jeziora: niestratyfikowane Współczynnik Schindlera: 6,8 Wpływ zlewni: duży Typ abiotyczny jeziora: 6 b (Jeziora Nizin Wschodniobałtycko-Białoruskich o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wpływie zlewni, niestratyfikowane) Rodzaj antropopresji: rolnictwo Okres badań: sezon wegetacyjny 2015 r. 2015-04-13 2015-06-08 2015-07-13 2015-08-24 2015-09-21 2015-10-19 Badania węglowodorów ropopochodnych: 2015-02-23 2015-08-24 2015-10-19 Badania talu: 2015-08-24 2015-10-19 Uwagi: Komentarz: Jezioro zaliczone do jezior niestratyfikowanych wykazuje szczątkową (niepełną) stratyfikację objawiającą się występowaniem w najniższej części warstwy naddennej uwarstwienia termicznego przy braku typowego hypolimnionu. Zawartość tlenu rozpuszczonego w warstwie naddennej (wskaźnik wykorzystywany w ocenie jezior niestratyfikowanych) mieści się na bardzo niskim poziomie. Dopływ wód bagiennych ze zlewni jeziora jest dodatkowym czynnikiem pogarszającym warunki tlenowe jeziora. 8

Ocena ekologicznego jeziora Gremzdel w 2015 roku Wartość średnioroczna dobrego Ocena i biologiczne Fitoplankton (PMPL) 1 2015 Chlorofil a [μg/l] 6 18,1 2015-06-08 45,0 2015-09-21 Fitobentos (IOJ) 1 2014-11-05 Makrofity (ESMI) 1 2014-07-29 2,48 (95% ±30%) 29,0 0,750 (95% ±30%) 0,444 (95% ±30%) < 2,00 III > 0,590 I > 0,410 II Makrobezkręgowce bentosowe (LMI) 2 0,460 2014-05-26 0,526 2014-05-26 0,511 (95% ±30%) > 0,573 Ichtiofauna (LFI+ / LFI-CEN) 1 2013 0,65 > 0,46 II ocena biologiczna KLASA III (STAN UMIARKOWANY) i fizykochemiczne (brane pod uwagę, gdy ocena biologiczna wskazuje na stan dobry i bardzo dobry) Widzialność krążka Secchiego SD (średnia) [m] (średnia) 6+6 0,85 2015-08-24 1,4 2015-06-08 2015-10-14 1,2 > 1,0 dobry Tlen rozpuszczony nad dnem w okresie letnim [mg O 2/l] 1 0,5 2015-08-24 0,5 2015-08-24 0,1 (± 0,1) > 4,0 poniżej dobrego Średnie nasycenie hypolimnionu tlenem w okresie letnim [%] nie dotyczy Przewodność w 20 C (średnia) [μs/cm] 6+6 338 2015-08-24 363 2015-06-08 333 (± 4) < 600 dobry Azot ogólny (średnia) [mg N/l] 6+6 1,46 2015-04-13 2015-10-19 1,72 2015-06-08 1,58 (± 0,30) < 2,5 dobry Fosfor ogólny [mg P/l] 6+6 0,040 2015-04-13 2015-10-19 0,062 2015-06-08 0,040 (± 0,008) < 0,12 dobry Specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne (brane pod uwagę, gdy ocena biologiczna wskazuje na stan dobry i bardzo dobry) W ramach monitoringu reperowego podstawowego powtórzono jedynie badania indeksu oleju mineralnego i talu. Stan poniżej dobrego w 2014 r. ze względu na przekroczenia stężeń węglowodorów ropopochodnych i talu. Węglowodory ropopochodne (indeks olejowy) [mg/l] 5 0,13 2015-02-23 0,41 2015-08-24 0,20 (± 0,07) < 0,2 dobry Tal [mg/l] 4 < 0,0006 2015-08-24 2015-10-19 < 0,0006 2015-08-24 2015-10-19 < 0,0006 (± 0,0002) dobry STAN EKOLOGICZNY UMIARKOWANY Substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego, w tym substancje priorytetowe Nie badano w ramach monitoringu operacyjnego. Stan dobry w 2014 r. STAN CHEMICZNY DOBRY UWAGA: - wartość granicy dobrego / umiarkowanego dla wskaźników fizykochemicznych zależy od typu abiotycznego jeziora; - zastosowano dziedziczenie wartości wskaźnika ichtiofauny LFI+/LFI-CEN z 2013 r.; - w ocenie nie uwzględniono wskaźnika LMI charakteryzującego populację makrobezkręgowców bentosowych wskaźnik ten nie jest normowany w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 22 października 2014 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych i środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych [Dz.U. z 2014 r., poz.1482]; 9

Jezioro Białe Augustowskie Powierzchnia zwierciadła wody: 476,6 ha. Powierzchnia wysp: 2,0 ha. Głębokość maksymalna: 30,0 m Głębokość średnia: 8,7 m Objętość: 41.716,5 tys. m 3 Dorzecze: Kanał Augustowski Rospuda-Netta Biebrza Narew Wisła Bałtyk Położenie administracyjne: województwo podlaskie, powiat augustowski, gmina miasto Augustów. Kod JCW: PLLW 30034 Kod zbiornika: 30034 Kod i współrzędne stanowisk pomiarowo-kontrolnych: stanowisko 02 (PL01S0802_0593) N 53 51 44,8 E 23 03 28,1 Rodzaj monitoringu: diagnostyczny / operacyjny Typ makrofitowy jeziora: ramienicowy głęboki Stratyfikacja jeziora: stratyfikowane Współczynnik Schindlera: 1,20 Wpływ zlewni: mały Typ abiotyczny jeziora: 5 a (Jeziora Nizin Wschodniobałtycko-Białoruskich o wysokiej zawartości wapnia, o małym wpływie zlewni, stratyfikowane) Rodzaj antropopresji: rekreacja, żegluga śródlądowa Okres badań: cyrkulacja wiosenna 2015-04-09 początek okresu letniego 2015-06-25 szczyt stagnacji letniej 2015-08-25 okres jesienny Badania substancji priorytetowych: Uwagi: Ze względu na niewielkie przekroczenie średniego nasycenia hypolimnionu tlenem wskaźnika tego nie uwzględniono w ocenie. Komentarz: 10

Ocena ekologicznego Jeziora Białego Augustowskiego w 2015 roku Wartość średnioroczna dobrego Ocena i biologiczne Fitoplankton (PMPL) 1 2015 1,10 (95% ±30%) < 2,00 II Chlorofil a [μg/l] 4 4,4 2015-06-25 2015-08-25 15,4 2015-04-09 7,15 Fitobentos (IOJ) 1 2015-10-27 Makrofity (ESMI) 1 0,702 (95% ±30%) 0,657 (95% ±30%) > 0,590 II > 0,410 II Makrobezkręgowce bentosowe (LMI) 3 0,610 2015-05-19 0,721 2015-05-19 0,636 (95% ±30%) > 0,573 Ichtiofauna (LFI+ / LFI-CEN) ocena biologiczna KLASA II (STAN DOBRY) i fizykochemiczne (brane pod uwagę, gdy ocena biologiczna wskazuje na stan dobry i bardzo dobry) Widzialność krążka Secchiego (SD) [m] 4 2,4 2015-04-09 3,9 2015-08-25 3,45 > 2,5 dobry Tlen rozpuszczony nad dnem w okresie letnim [mg O 2/l] > 4 nie dotyczy Średnie nasycenie hypolimnionu tlenem w okresie letnim [%] 1 0,8 2015-08-25 0,8 2015-08-25 0,8 (± 1) > 10 poniżej dobrego Przewodność w 20 C [μs/cm] 4 245 2015-08-25 266 2015-04-09 258 (± 5) < 600 dobry Azot ogólny [mg N/l] 4 0,70 2015-04-09 1,12 2015-08-25 0,87 (± 0,26) < 1,5 dobry Fosfor ogólny [mg P/l] 4 0,012 2015-06-25 0,031 0,023 < 0,06 dobry Specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne (brane pod uwagę, gdy ocena biologiczna wskazuje na stan dobry i bardzo dobry) Aldehyd mrówkowy [mg/l] 4 0,015 0,024 Arsen [mg/l] 4 < 0,02 < 0,02 Bar [mg/l] 4 0,017 0,021 Bor [mg/l] 4 Chrom sześciowartościowy [mg/l] 4 Chrom ogólny [mg/l] 4 0,005 Cynk [mg/l] 4 < 0,02 0,049 Miedź [mg/l] 4 < 0,004 Fenole lotne [mg/l] 4 0,001 0,003 0,007 0,018 (± 0,008) < 0,02 0,020 (± 0,002) (± 0,01) (± 0,0002) 0,0025 (± 0,0002) 0,0305 (± 0,02) < 0,004 (± 0,0001) 0,0025 (± 0,0009) 0,5 dobry 2 dobry 0,02 dobry 1 dobry 0,01 dobry 11

Wartość średnioroczna dobrego Ocena Węglowodory ropopochodne (indeks olejowy) [mg/l] Glin [mg/l] 4 < 0,01 Cyjanki wolne [mg/l] 4 < 0,01 Cyjanki związane [mg/l] 4 0,001 Molibden [mg/l] 4 < 0,005 Selen [mg/l] 4 < 0,006 Srebro [mg/l] 4 Tal [mg/l] 4 < 0,0006 Tytan [mg/l] 4 < 0,015 Wanad [mg/l] 4 Antymon [mg/l] 4 < 0,0006 4 0,10 0,20 0,04 < 0,01 0,002 < 0,005 < 0,006 < 0,0006 < 0,015 < 0,0006 Fluorki [mg/l] 4 0,11 0,20 Beryl [mg/l] 4 < 0,003 Kobalt [mg/l] 4 Cyna [mg/l] 4 < 0,01 < 0,003 < 0,01 0,155 (± 0,18) 0,015 (± 0,002) < 0,01 0,0015 (± 0,0025) < 0,005 (± 0,0004) < 0,006 (± 0,0002) < 0,0006 (± 0,0002) < 0,015 (± 0,0003) < 0,0006 (± 0,0002) 0,165 < 0,003 (± 0,0003) < 0,01 0,2 dobry 0,4 dobry 0,04 dobry 0,02 dobry 0,005 dobry 0,002 dobry 0,002 dobry 1,5 dobry 0,0008 p. g. o. STAN EKOLOGICZNY DOBRY UWAGA: - wartość granicy dobrego / umiarkowanego dla wskaźników fizykochemicznych zależy od typu abiotycznego jeziora; - w ocenie nie uwzględniono wskaźnika LMI charakteryzującego populację makrobezkręgowców bentosowych wskaźnik ten nie jest normowany w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 22 października 2014 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych i środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych [Dz.U. z 2014 r., poz.1482]; - średnie nasycenie hypolimnionu tlenem w okresie letnim wskaźnik nieuwzględniony w ocenie z powodu naturalnego niskiego natlenienia hypolimnionu; - p.g.o. (poniżej granicy oznaczalności) granica oznaczalności wskaźnika analizowanego daną metodą jest wyższa niż granica dobrego, co przy braku jednoznacznych danych do klasyfikacji wskaźnika skutkuje odstąpieniem od uwzględnienia go w ocenie ogólnej. 12

Wyniki badań i ocena chemicznego Jeziora Białego Augustowskiego w 2015 roku średnioroczne 1 maksymalne (percentyl) 2 dobrego 3 Klasyfikacja Substancje priorytetowe w dziedzinie polityki wodnej Alachlor [μg/l] 13 0,05 0,3 / 0,7 dobry Antracen [μg/l] 13 (± 0,00005) 0,0001 (± 0,00005) 0,1 / 0,4 dobry Atrazyna [μg/l] 13 0,10 0,6 / 2,0 dobry Benzen [μg/l] 13 < 0,50 < 0,50 < 0,50 (± 0,25) 0,50 (± 0,25) 10 / 50 dobry Difenyloetery bromowane [μg/l] 13 (± 0,00005) 0,0005 / - dobry Kadm [μg/l] 13 < 0,02 0,12 0,03 (± 0,0005) 0,098 (± 0,0005) 0,15 / 0,9 4 dobry C 10-13 chloroalkany [μg/l] 13 0,10 0,4 / 1,4 dobry 13

średnioroczne 1 maksymalne (percentyl) 2 dobrego 3 Klasyfikacja Chlorfenwinfos [μg/l] 13 0,03 0,1 / 0,3 dobry Chlorpyrifos [μg/l] 13 < 0,009 < 0,009 < 0,009 (± 0,0045) 0,009 (± 0,0045) 0,03 / 0,1 dobry 1,2-dichloroetan (EDC) [μg/l] 13 10 / - dobry Dichlorometan [μg/l] 13 < 0,50 4,50 1,54 20 / - dobry Di(2-etyloheksyl)ftalan (DEHP) [μg/l] 13 < 0,20 1,26 0,41 1,3 / - dobry Diuron [μg/l] 13 0,05 0,2 / 1,8 dobry Endosulfan [μg/l] 13 < 0,005 < 0,005 < 0,005 (± 0,0025) 0,005 (± 0,0025) 0,2 / 1,8 dobry Fluoranten [μg/l] 13 (± 0,00005) 0,0001 (± 0,00005) 0,1 / 1 dobry Heksachlorobenzen (HCB) [μg/l] 13 0,002 0,01 / 0,05 dobry 14

średnioroczne 1 maksymalne (percentyl) 2 dobrego 3 Klasyfikacja Heksachlorobutadien (HCBD) [μg/l] 13 0,03 0,1 / 0,6 dobry Heksachlorocykloheksan (HCH) [μg/l] 13 0,002 0,02 / 0,04 dobry Izoproturon[μg/l] 13 0,05 0,3 / 1,0 dobry Ołów [μg/l] 13 < 1,0 1,2 < 1,0 7,2 / - dobry Rtęć [μg/l] 13 < 0,02 0,02 < 0,02 (± 0,004) 0,02 (± 0,004) 0,05 / 0,07 dobry Naftalen [μg/l] 13 < 0,01 0,028 < 0,01 2,4 / - dobry Nikiel [μg/l] 13 < 2,0 < 2,04 < 2,0 (± 1,0) 20 / - dobry Nonylofenole [μg/l] 13 0,19 0,05 0,17 0,3 / 2,0 dobry Oktylofenole [μg/l] 13 0,1 / - dobry 15

Pentachlorobenzen [μg/l] 13 Pentachlorofenol (PCP) [μg/l] 13 Benzo(a)piren [μg/l] 13 Benzo(b)fluoranten [μg/l] 13 0,14 Benzo(k)fluoranten [μg/l] 13 średnioroczne 1 (± 0,00003) (± 0,00003) maksymalne (percentyl) 2 0,12 0,0001 (± 0,00003) dobrego 3 Klasyfikacja 0,007 / - dobry 0,4 / 1,0 dobry 0,05 / 0,1 dobry 0,03 / - dobry Benzo(g,h,i)perylen [μg/l] 13 Indeno(1,2,3-c,d)piren [μg/l] 13 Symazyna [μg/l] 13 (± 0,00003) Związki tributylocyny [μg/l] Trichlorobenzeny (TCB) [μg/l] 13 Trichlorometan (chloroform) [μg/l] 13 0,10 0,002 / - dobry 1 / 4 dobry 0,0002 / 0,0015 0,4 / - dobry 2,5 / - dobry 16

średnioroczne 1 maksymalne (percentyl) 2 dobrego 3 Klasyfikacja Trifluralina [μg/l] 13 < 0,009 < 0,009 < 0,009 (± 0,00045) 0,03 / - dobry Inne substancje zanieczyszczające (wg KOM 2006/0129(COD)) Tetrachlorometan [μg/l] 13 12 / - dobry Aldryna [μg/l] 13 Dieldryna [μg/l] 13 Endryna [μg/l] 13 Izodryna [μg/l] 13 0,010 / - dobry DDT izomer para-para [μg/l] 13 DDT całkowity [μg/l] 13 Trichloroetylen (TRI) [μg/l] 13 Tetrachloroetylen (PER) [μg/l] 13 0,01 / - dobry 0,025 / - dobry 10 / - dobry 10 / - dobry STAN CHEMICZNY DOBRY 17

Objaśnienia: 1 stężenie średnioroczne stężenie wyliczone jako średnia arytmetyczna z badań w ciągu roku, w przypadku badań poniżej granicy oznaczalności do obliczeń przyjmowano połowę wartości granicy oznaczalności (LoQ). 2 stężenie maksymalne stężenie wyliczone jako 90 percentyl z badań w ciągu roku, w przypadku badań poniżej granicy oznaczalności do obliczeń przyjmowano połowę wartości granicy oznaczalności (LoQ). 3 granica dobrego: w liczniku granica dobrego dla stężeń średniorocznych, w mianowniku granica dobrego dla stężeń maksymalnych wyliczonych jako 90 percentyl z badań. 4 dla kadmu granica dobrego przy twardości ogólnej 100 200 mgcaco 3 /l (najczęściej spotykana w badanym jeziorze). 18

Jezioro Białe koło Białogóry (Białowierśnie) Powierzchnia zwierciadła wody: 78,2 ha. Powierzchnia wysp: 0,0 ha. Głębokość maksymalna: 15,1 m Głębokość średnia: 6,3 m Objętość: 4.952,1 tys. m 3 Dorzecze (oficjalne): Wierśnianka Czarna Hańcza Niemen Bałtyk (faktyczne): odpływ z jez. Białego dopływ z jez. Gieret Marycha Czarna Hańcza Niemen Bałtyk Położenie administracyjne: województwo podlaskie, powiat sejneński, gmina Giby. Kod JCW: PLLW30646 Kod zbiornika: 30646 Kod i współrzędne stanowisk pomiarowo-kontrolnych: stanowisko 01 (PL07S0802_0012) N 54 03 13,8 E 23 18 13,2 Rodzaj monitoringu: diagnostyczny / operacyjny Typ makrofitowy jeziora: ramienicowy głęboki Stratyfikacja jeziora: stratyfikowane Współczynnik Schindlera: 1,70 Wpływ zlewni: mały Typ abiotyczny jeziora: 5 a (Jeziora Nizin Wschodniobałtycko-Białoruskich o wysokiej zawartości wapnia, o małym wpływie zlewni, stratyfikowane) Rodzaj antropopresji: rolnictwo, rekreacja Okres badań: cyrkulacja wiosenna 2015-04-14 początek okresu letniego 2015-06-29 szczyt stagnacji letniej 2015-08-26 okres jesienny Badania substancji priorytetowych: Uwagi: Ze względu na niewielkie przekroczenie średniego nasycenia hypolimnionu tlenem wskaźnika tego nie uwzględniono w ocenie. Komentarz: 19

Ocena ekologicznego Jeziora Białego koło Białogóry (Białowierśnie) w 2015 roku Wartość średnioroczna dobrego Ocena i biologiczne Fitoplankton (PMPL) 1 2015 1,06 (95% ±30%) < 2,00 II Chlorofil a [μg/l] 4 3,6 2015-06-29 2015-08-26 8,0 2015-04-14 4,8 Fitobentos (IOJ) 1 2015-10-30 Makrofity (ESMI) 1 2015-08-26 0,681 (95% ±30%) 0,622 (95% ±30%) > 0,590 II > 0,410 II Makrobezkręgowce bentosowe (LMI) 1 2015-05-13 0,790 (95% ±30%) > 0,573 Ichtiofauna (LFI+ / LFI-CEN) ocena biologiczna KLASA II (STAN DOBRY) i fizykochemiczne (brane pod uwagę, gdy ocena biologiczna wskazuje na stan dobry i bardzo dobry) Widzialność krążka Secchiego (SD) [m] 4 2,9 2015-04-14 4,2 2015-08-26 3,6 > 2,5 dobry Tlen rozpuszczony nad dnem w okresie letnim [mg O 2/l] > 4 nie dotyczy Średnie nasycenie hypolimnionu tlenem w okresie letnim [%] 1 0,9 2015-08-26 0,9 2015-08-26 0,9 (± 1) > 10 poniżej dobrego Przewodność w 20 C [μs/cm] 4 311 2015-08-26 328 2015-04-14 321 (± 5) < 600 dobry Azot ogólny [mg N/l] 4 0,76 2015-06-29 1,32 1,04 (± 0,26) < 1,5 dobry Fosfor ogólny [mg P/l] 4 0,012 2015-04-14 0,032 2015-08-26 0,018 (± 0,004) < 0,06 dobry Specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne (brane pod uwagę, gdy ocena biologiczna wskazuje na stan dobry i bardzo dobry) Aldehyd mrówkowy [mg/l] 4 0,014 0,047 Arsen [mg/l] 4 < 0,02 < 0,02 Bar [mg/l] 4 0,028 0,048 Bor [mg/l] 4 Chrom sześciowartościowy [mg/l] 4 Chrom ogólny [mg/l] 4 0,012 Cynk [mg/l] 4 < 0,02 0,029 Miedź [mg/l] 4 < 0,004 0,005 Fenole lotne [mg/l] 4 0,001 0,003 0,0245 (± 0,008) < 0,02 0,041 (± 0,002) (± 0,01) (± 0,0002) 0,004 (± 0,0002) 0,021 (± 0,02) < 0,004 (± 0,0001) 0,002 (± 0,0009) 0,5 dobry 2 dobry 0,02 dobry 1 dobry 0,01 dobry 20

Wartość średnioroczna dobrego Ocena Węglowodory ropopochodne (indeks olejowy) [mg/l] 4 0,38 0,17 (± 0,18) 0,2 dobry Glin [mg/l] 4 < 0,01 Cyjanki wolne [mg/l] 4 < 0,01 Cyjanki związane [mg/l] 4 0,001 Molibden [mg/l] 4 < 0,005 Selen [mg/l] 4 < 0,006 Srebro [mg/l] 4 Tal [mg/l] 4 < 0,0006 Tytan [mg/l] 4 < 0,015 Wanad [mg/l] 4 Antymon [mg/l] 4 < 0,0006 0,09 < 0,01 0,002 < 0,005 < 0,006 < 0,0006 < 0,015 < 0,0006 Fluorki [mg/l] 4 0,11 0,28 Beryl [mg/l] 4 < 0,003 Kobalt [mg/l] 4 Cyna [mg/l] 4 < 0,01 < 0,003 < 0,01 0,028 (± 0,002) < 0,01 0,0015 (± 0,0025) < 0,005 (± 0,0004) < 0,006 (± 0,0002) < 0,0006 (± 0,0002) < 0,015 (± 0,0003) < 0,0006 (± 0,0002) 0,185 < 0,003 (± 0,0003) < 0,01 0,4 dobry 0,04 dobry 0,02 dobry 0,005 dobry 0,002 dobry 0,002 dobry 1,5 dobry 0,0008 p. g. o. STAN EKOLOGICZNY DOBRY UWAGA: - wartość granicy dobrego / umiarkowanego dla wskaźników fizykochemicznych zależy od typu abiotycznego jeziora; - w ocenie nie uwzględniono wskaźnika LMI charakteryzującego populację makrobezkręgowców bentosowych wskaźnik ten nie jest normowany w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 22 października 2014 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych i środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych [Dz.U. z 2014 r., poz.1482]; - średnie nasycenie hypolimnionu tlenem w okresie letnim wskaźnik nieuwzględniony w ocenie z powodu naturalnego niskiego natlenienia hypolimnionu; - p.g.o. (poniżej granicy oznaczalności) granica oznaczalności wskaźnika analizowanego daną metodą jest wyższa niż granica dobrego, co przy braku jednoznacznych danych do klasyfikacji wskaźnika skutkuje odstąpieniem od uwzględnienia go w ocenie ogólnej. 21

Wyniki badań i ocena chemicznego Jeziora Białego koło Białogóry (Białowierśnie) w 2015 roku średnioroczne 1 maksymalne (percentyl) 2 dobrego 3 Klasyfikacja Substancje priorytetowe w dziedzinie polityki wodnej Alachlor [μg/l] 13 0,05 0,3 / 0,7 dobry Antracen [μg/l] 13 (± 0,00005) 0,0001 (± 0,00005) 0,1 / 0,4 dobry Atrazyna [μg/l] 13 0,10 0,6 / 2,0 dobry Benzen [μg/l] 13 < 0,50 < 0,50 < 0,50 (± 0,25) 0,50 (± 0,25) 10 / 50 dobry Difenyloetery bromowane [μg/l] 13 (± 0,00005) 0,0005 / - dobry Kadm [μg/l] 13 < 0,02 0,11 0,037 (± 0,0005) 0,11 (± 0,0005) 0,15 / 0,9 4 dobry C 10-13 chloroalkany [μg/l] 13 0,10 0,4 / 1,4 dobry 22

średnioroczne 1 maksymalne (percentyl) 2 dobrego 3 Klasyfikacja Heksachlorobutadien (HCBD) [μg/l] 13 0,03 0,1 / 0,6 dobry Heksachlorocykloheksan (HCH) [μg/l] 13 0,002 0,02 / 0,04 dobry Izoproturon[μg/l] 13 0,05 0,3 / 1,0 dobry Ołów [μg/l] 13 < 1,0 1,9 < 1,0 7,2 / - dobry Rtęć [μg/l] 13 < 0,02 0,02 < 0,02 (± 0,004) 0,02 (± 0,004) 0,05 / 0,07 dobry Naftalen [μg/l] 13 < 0,01 0,022 < 0,01 2,4 / - dobry Nikiel [μg/l] 13 < 2,0 6,96 < 2,0 (± 1,0) 20 / - dobry Nonylofenole [μg/l] 13 0,19 0,04 0,078 0,3 / 2,0 dobry Oktylofenole [μg/l] 13 0,1 / - dobry 24

Pentachlorobenzen [μg/l] 13 Pentachlorofenol (PCP) [μg/l] 13 Benzo(a)piren [μg/l] 13 Benzo(b)fluoranten [μg/l] 13 0,28 Benzo(k)fluoranten [μg/l] 13 średnioroczne 1 (± 0,00003) (± 0,00003) maksymalne (percentyl) 2 0,12 0,0001 (± 0,00003) dobrego 3 Klasyfikacja 0,007 / - dobry 0,4 / 1,0 dobry 0,05 / 0,1 dobry 0,03 / - dobry Benzo(g,h,i)perylen [μg/l] 13 25 Indeno(1,2,3-c,d)piren [μg/l] 13 Symazyna [μg/l] 13 (± 0,00003) Związki tributylocyny [μg/l] Trichlorobenzeny (TCB) [μg/l] 13 Trichlorometan (chloroform) [μg/l] 13 0,10 0,002 / - dobry 1 / 4 dobry 0,0002 / 0,0015 0,4 / - dobry 2,5 / - dobry

Objaśnienia: 1 stężenie średnioroczne stężenie wyliczone jako średnia arytmetyczna z badań w ciągu roku, w przypadku badań poniżej granicy oznaczalności do obliczeń przyjmowano połowę wartości granicy oznaczalności (LoQ). 2 stężenie maksymalne stężenie wyliczone jako 90 percentyl z badań w ciągu roku, w przypadku badań poniżej granicy oznaczalności do obliczeń przyjmowano połowę wartości granicy oznaczalności (LoQ). 3 granica dobrego: w liczniku granica dobrego dla stężeń średniorocznych, w mianowniku granica dobrego dla stężeń maksymalnych wyliczonych jako 90 percentyl z badań. 4 dla kadmu granica dobrego przy twardości ogólnej 100 200 mgcaco 3 /l (najczęściej spotykana w badanym jeziorze). 27

Jezioro Kolno Powierzchnia zwierciadła wody: 265,6 ha. Powierzchnia wysp: 0,0 ha. Głębokość maksymalna: 2,0 m Głębokość średnia: 0,5 m Objętość: 1.360,8 tys. m 3 Dorzecze: Kolniczanka Netta Biebrza Narew Wisła Bałtyk Położenie administracyjne: województwo podlaskie, powiat augustowski, gmina Augustów. Kod JCW: PLLW30038 Kod zbiornika: 30038 Kod i współrzędne stanowisk pomiarowo-kontrolnych: stanowisko 01 (PL01S0802_0611) N 53 45 51,6 E 23 10 12,4 Rodzaj monitoringu: diagnostyczny Typ makrofitowy jeziora: ramienicowy płytki Stratyfikacja jeziora: niestratyfikowane Współczynnik Schindlera: 21,3 Wpływ zlewni: duży Typ abiotyczny jeziora: 6 b (Jeziora Nizin Wschodniobałtycko-Białoruskich o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wpływie zlewni, niestratyfikowane) Rodzaj antropopresji: rolnictwo Uwagi: Rezerwat przyrody Jezioro Kolno. Okres badań: cyrkulacja wiosenna 2015-04-08 początek okresu letniego 2015-06-26 szczyt stagnacji letniej 2015-08-27 okres jesienny Badania substancji priorytetowych: Uwagi: Ze względu na niski poziom wody w wyniku suszy i warunki morfometryczne jeziora (błotniste brzegi) we wrześniu 2015 r. nie udało się pobrać prób do badań. Komentarz: 28

Ocena ekologicznego jeziora Kolno w 2015 roku Wartość średnioroczna dobrego Ocena i biologiczne Fitoplankton (PMPL) 1 2015 Chlorofil a [μg/l] 4 4,1 2015-04-08 13,9 2015-06-26 Fitobentos (IOJ) 1 2015-10-27 Makrofity (ESMI) 1 2015-08-10 1,20 (95% ±30%) 7,1 0,617 (95% ±30%) 0,491 (95% ±30%) < 2,00 II > 0,590 II > 0,410 II Makrobezkręgowce bentosowe (LMI) 2 0,630 2015-05-07 0,712 2015-05-07 0,638 (95% ±30%) > 0,573 Ichtiofauna (LFI+ / LFI-CEN) ocena biologiczna KLASA II (STAN DOBRY) i fizykochemiczne (brane pod uwagę, gdy ocena biologiczna wskazuje na stan dobry i bardzo dobry) Widzialność krążka Secchiego (SD) [m] 4 do dna > 1,0 nie dotyczy Tlen rozpuszczony nad dnem w okresie letnim [mg O 2/l] 1 16,6 2015-08-27 16,6 2015-08-27 16,6 (± 1) > 4,0 dobry Średnie nasycenie hypolimnionu tlenem w okresie letnim [%] nie dotyczy Przewodność w 20 C [μs/cm] 4 381 2015-04-08 427 398 (± 5) < 600 dobry Azot ogólny [mg N/l] 4 1,35 2015-04-08 3,09 1,99 (± 0,26) < 2,5 dobry Fosfor ogólny [mg P/l] 4 0,012 2015-04-08 0,076 2015-08-27 0,035 < 0,12 dobry Specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne (brane pod uwagę, gdy ocena biologiczna wskazuje na stan dobry i bardzo dobry) Aldehyd mrówkowy [mg/l] 4 0,043 0,097 Arsen [mg/l] 4 < 0,02 < 0,02 Bar [mg/l] 4 0,021 0,043 Bor [mg/l] 4 Chrom sześciowartościowy [mg/l] 4 Chrom ogólny [mg/l] 4 Cynk [mg/l] 4 < 0,02 Miedź [mg/l] 4 < 0,004 Fenole lotne [mg/l] 4 0,002 0,004 0,032 0,005 0,003 0,063 (± 0,008) < 0,02 0,037 (± 0,002) (± 0,01) (± 0,0002) (± 0,0002) < 0,02 (± 0,02) < 0,004 (± 0,0001) 0,0025 (± 0,0009) 0,05 poniżej dobrego 0,5 dobry 2 dobry 0,02 dobry 1 dobry 0,01 dobry 29

Wartość średnioroczna dobrego Ocena Węglowodory ropopochodne (indeks olejowy) [mg/l] 4 0,33 Glin [mg/l] 4 < 0,01 0,05 Cyjanki wolne [mg/l] 4 < 0,01 Cyjanki związane [mg/l] 4 0,001 Molibden [mg/l] 4 < 0,005 Selen [mg/l] 4 < 0,006 Srebro [mg/l] 4 Tal [mg/l] 4 < 0,0006 Tytan [mg/l] 4 < 0,015 Wanad [mg/l] 4 Antymon [mg/l] 4 < 0,0006 < 0,01 0,002 < 0,005 < 0,006 < 0,0006 < 0,015 < 0,0006 Fluorki [mg/l] 4 0,19 0,37 Beryl [mg/l] 4 < 0,003 Kobalt [mg/l] 4 Cyna [mg/l] 4 < 0,01 < 0,003 < 0,01 0,205 (± 0,18) 0,024 (± 0,002) < 0,01 0,0015 (± 0,0025) < 0,005 (± 0,0004) < 0,006 (± 0,0002) < 0,0006 (± 0,0002) < 0,015 (± 0,0003) < 0,0006 (± 0,0002) 0,24 < 0,003 (± 0,0003) < 0,01 0,2 poniżej dobrego 0,4 dobry 0,04 dobry 0,02 dobry 0,005 dobry 0,002 dobry 0,002 dobry 1,5 dobry 0,0008 p. g. o. STAN EKOLOGICZNY UMIARKOWANY UWAGA: - wartość granicy dobrego / umiarkowanego dla wskaźników fizykochemicznych zależy od typu abiotycznego jeziora; - w ocenie nie uwzględniono wskaźnika LMI charakteryzującego populację makrobezkręgowców bentosowych wskaźnik ten nie jest normowany w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 22 października 2014 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych i środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych [Dz.U. z 2014 r., poz.1482]; - wyniki indeksu oleju mineralnego (węglowodorów ropopochodnych) z 20-08-2015 zostały odrzucone jako mało wiarygodne; - p.g.o. (poniżej granicy oznaczalności) granica oznaczalności wskaźnika analizowanego daną metodą jest wyższa niż granica dobrego, co przy braku jednoznacznych danych do klasyfikacji wskaźnika skutkuje odstąpieniem od uwzględnienia go w ocenie ogólnej. 30

Wyniki badań i ocena chemicznego jeziora Kolno w 2015 roku średnioroczne 1 maksymalne (percentyl) 2 dobrego 3 Klasyfikacja Substancje priorytetowe w dziedzinie polityki wodnej Alachlor [μg/l] 12 0,05 0,3 / 0,7 dobry Antracen [μg/l] 12 (± 0,00005) 0,0001 (± 0,00005) 0,1 / 0,4 dobry Atrazyna [μg/l] 12 0,10 0,6 / 2,0 dobry Benzen [μg/l] 12 < 0,50 < 0,50 < 0,50 (± 0,25) 0,50 (± 0,25) 10 / 50 dobry Difenyloetery bromowane [μg/l] 12 (± 0,00005) 0,0005 / - dobry Kadm [μg/l] 12 < 0,02 0,11 0,03 (± 0,0005) 0,10 (± 0,0005) 0,15 / 0,9 4 dobry C 10-13 chloroalkany [μg/l] 12 0,10 0,4 / 1,4 dobry Chlorfenwinfos [μg/l] 12 0,03 0,1 / 0,3 dobry Chlorpyrifos [μg/l] 12 < 0,009 < 0,009 < 0,009 (± 0,0045) 0,009 (± 0,0045) 0,03 / 0,1 dobry 31

średnioroczne 1 maksymalne (percentyl) 2 dobrego 3 Klasyfikacja 1,2-dichloroetan (EDC) [μg/l] 12 10 / - dobry Dichlorometan [μg/l] 12 < 0,50 4,60 1,33 20 / - dobry Di(2-etyloheksyl)ftalan (DEHP) [μg/l] 12 < 0,20 0,52 0,22 1,3 / - dobry Diuron [μg/l] 12 0,05 0,2 / 1,8 dobry Endosulfan [μg/l] 12 < 0,005 < 0,005 < 0,005 (± 0,0025) 0,005 (± 0,0025) 0,2 / 1,8 dobry Fluoranten [μg/l] 12 (± 0,00005) 0,0001 (± 0,00005) 0,1 / 1 dobry Heksachlorobenzen (HCB) [μg/l] 12 0,002 0,01 / 0,05 dobry Heksachlorobutadien (HCBD) [μg/l] 12 0,03 0,1 / 0,6 dobry Heksachlorocykloheksan (HCH) [μg/l] 12 0,002 0,02 / 0,04 dobry Izoproturon[μg/l] 12 0,05 0,3 / 1,0 dobry Ołów [μg/l] 12 < 1,0 5,7 1,0 7,2 / - dobry 32

Rtęć [μg/l] 12 < 0,02 Naftalen [μg/l] 12 < 0,01 Nikiel [μg/l] 12 < 2,0 Nonylofenole [μg/l] 12 Oktylofenole [μg/l] 12 Pentachlorobenzen [μg/l] 12 Pentachlorofenol (PCP) [μg/l] 12 Benzo(a)piren [μg/l] 12 0,02 0,027 2,6 0,05 0,10 średnioroczne 1 < 0,02 (± 0,004) < 0,01 < 2,0 (± 1,0) (± 0,00003) maksymalne (percentyl) 2 0,02 (± 0,004) 0,05 0,10 0,0001 (± 0,00003) dobrego 3 Klasyfikacja 0,05 / 0,07 dobry 2,4 / - dobry 20 / - dobry 0,3 / 2,0 dobry 0,1 / - dobry 0,007 / - dobry 0,4 / 1,0 dobry 0,05 / 0,1 dobry Benzo(b)fluoranten [μg/l] 12 Benzo(k)fluoranten [μg/l] 12 (± 0,00003) 0,03 / - dobry Benzo(g,h,i)perylen [μg/l] 12 Indeno(1,2,3-c,d)piren [μg/l] 12 (± 0,00003) 0,002 / - dobry 33

Symazyna [μg/l] 12 średnioroczne 1 Związki tributylocyny [μg/l] Trichlorobenzeny (TCB) [μg/l] 12 Trichlorometan (chloroform) [μg/l] 12 Trifluralina [μg/l] 12 < 0,009 Inne substancje zanieczyszczające (wg KOM 2006/0129(COD)) < 0,009 < 0,009 (± 0,00045) maksymalne (percentyl) 2 0,10 dobrego 3 Klasyfikacja 1 / 4 dobry 0,0002 / 0,0015 0,4 / - dobry 2,5 / - dobry 0,03 / - dobry Tetrachlorometan [μg/l] 12 12 / - dobry Aldryna [μg/l] 12 Dieldryna [μg/l] Endryna [μg/l] 12 12 Izodryna [μg/l] 12 0,010 / - dobry DDT izomer para-para [μg/l] 12 DDT całkowity [μg/l] 12 0,01 / - dobry 0,025 / - dobry 34

średnioroczne 1 maksymalne (percentyl) 2 dobrego 3 Klasyfikacja Trichloroetylen (TRI) [μg/l] 12 Tetrachloroetylen (PER) [μg/l] 12 10 / - dobry 10 / - dobry STAN CHEMICZNY DOBRY UWAGA: wyniki benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-c,d)pirenu z 20.01.2014 r. zostały odrzucone jako mało wiarygodne. Objaśnienia: 1 stężenie średnioroczne stężenie wyliczone jako średnia arytmetyczna z badań w ciągu roku, w przypadku badań poniżej granicy oznaczalności do obliczeń przyjmowano połowę wartości granicy oznaczalności (LoQ). 2 stężenie maksymalne stężenie wyliczone jako 90 percentyl z badań w ciągu roku, w przypadku badań poniżej granicy oznaczalności do obliczeń przyjmowano połowę wartości granicy oznaczalności (LoQ). 3 granica dobrego: w liczniku granica dobrego dla stężeń średniorocznych, w mianowniku granica dobrego dla stężeń maksymalnych wyliczonych jako 90 percentyl z badań. 4 dla kadmu granica dobrego przy twardości ogólnej 100 200 mgcaco 3 /l (najczęściej spotykana w badanym jeziorze). 35

Jezioro Necko Powierzchnia zwierciadła wody: 400,0 ha. Powierzchnia wysp: 0,0 ha. Głębokość maksymalna: 25,0 m Głębokość średnia: 10,1 m Objętość: 40.561,4 tys. m 3 Dorzecze: Netta Biebrza Narew Wisła Bałtyk Położenie administracyjne: województwo podlaskie, powiat augustowski, gmina Miasto Augustów. Kod JCW: PLLW 30031 Kod zbiornika: 30031 Kod i współrzędne stanowisk pomiarowo-kontrolnych: stanowisko 01 (PL01S0802_0597) N 53 51 49,1 E 22 57 06,5 MD stanowisko 02 (PL01S0802_0598) N 53 51 31,9 E 22 59 28,0 MB MD monitoring diagnostyczny MB monitoring badawczy Rodzaj monitoringu: diagnostyczny / operacyjny / badawczy Typ makrofitowy jeziora: ramienicowy głęboki Stratyfikacja jeziora: stratyfikowane Współczynnik Schindlera: 22,4 Wpływ zlewni: duży Typ abiotyczny jeziora: 6 a (Jeziora Nizin Wschodniobałtycko-Białoruskich o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wpływie zlewni, stratyfikowane) Rodzaj antropopresji: rolnictwo, rekreacja, żegluga śródlądowa Okres badań: cyrkulacja wiosenna 2015-04-09 początek okresu letniego 2015-06-25 szczyt stagnacji letniej 2015-08-25 okres jesienny Badania substancji priorytetowych: Dodatkowe badania węglowodorów ropopochodnych na stanowisku 02: Uwagi: Ze względu na niewielkie przekroczenie średniego nasycenia hypolimnionu tlenem wskaźnika tego nie uwzględniono w ocenie. Komentarz: 36

Ocena ekologicznego Jeziora Necko w 2015 roku Wartość średnioroczna dobrego Ocena i biologiczne Fitoplankton (PMPL) 1 2015 1,14 (95% ±30%) < 2,00 II Chlorofil a [μg/l] 4 3,6 12,7 2015-06-25 2015-08-25 10,0 Fitobentos (IOJ) 1 2015-10-27 Makrofity (ESMI) 1 2015-08-21 0,659 (95% ±30%) 0,458 (95% ±30%) > 0,590 II > 0,410 II Makrobezkręgowce bentosowe (LMI) 3 0,609 2015-05-20 0,789 2015-05-20 0,705 (95% ±30%) > 0,573 Ichtiofauna (LFI+ / LFI-CEN) 1 2015 0,54 > 0,46 II ocena biologiczna KLASA II (STAN DOBRY) i fizykochemiczne (brane pod uwagę, gdy ocena biologiczna wskazuje na stan dobry i bardzo dobry) Widzialność krążka Secchiego SD (średnia) [m] 4+4 1,8 2015-08-25 2,45 2015-04-09 2,3 > 1,7 dobry Tlen rozpuszczony nad dnem w okresie letnim [mg O 2/l] > 4 nie dotyczy Średnie nasycenie hypolimnionu tlenem w okresie letnim [%] 1 0,9 2015-08-25 0,9 2015-08-25 0,9 (± 1) > 10 poniżej dobrego Przewodność w 20 C (średnia) [μs/cm] 4+4 340 2015-08-25 407 2015-04-09 375 (± 5) < 600 dobry Azot ogólny (średnia) [mg N/l] 4+4 0,96 2015-06-25 1,26 2015-04-09 1,01 (± 0,26) < 2,0 dobry Fosfor ogólny (średnia) [mg P/l] 4+4 0,014 2015-06-25 0,031 2015-08-25 0,023 (± 0,004) < 0,09 dobry Specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne (brane pod uwagę, gdy ocena biologiczna wskazuje na stan dobry i bardzo dobry) Aldehyd mrówkowy [mg/l] 4 0,017 0,025 Arsen [mg/l] 4 < 0,02 < 0,02 Bar [mg/l] 4 0,023 0,033 Bor [mg/l] 4 Chrom sześciowartościowy [mg/l] 4 Chrom ogólny [mg/l] 4 Cynk [mg/l] 4 < 0,02 Miedź [mg/l] 4 < 0,004 0,030 0,049 0,005 0,0215 (± 0,008) < 0,02 0,029 (± 0,002) (± 0,01) (± 0,0002) 0,008 (± 0,0002) < 0,02 (± 0,02) < 0,004 (± 0,0001) 0,5 dobry 2 dobry 0,02 dobry 1 dobry 37

Fenole lotne [mg/l] 4 0,002 0,002 Wartość średnioroczna 0,002 (± 0,0009) dobrego Ocena 0,01 dobry Węglowodory ropopochodne (indeks olejowy) [mg/l] 4+4 0,49 0,175 (± 0,18) 0,2 dobry Glin [mg/l] 4 < 0,01 Cyjanki wolne [mg/l] 4 < 0,01 Cyjanki związane [mg/l] 4 0,001 Molibden [mg/l] 4 < 0,005 Selen [mg/l] 4 < 0,006 Srebro [mg/l] 4 Tal [mg/l] 4 < 0,0006 Tytan [mg/l] 4 < 0,015 Wanad [mg/l] 4 Antymon [mg/l] 4 < 0,0006 0,02 < 0,01 0,002 < 0,005 < 0,006 < 0,0006 < 0,015 < 0,0006 Fluorki [mg/l] 4 0,19 Beryl [mg/l] 4 < 0,003 Kobalt [mg/l] 4 Cyna [mg/l] 4 < 0,01 < 0,003 < 0,01 0,01 (± 0,002) < 0,01 0,0015 (± 0,0025) < 0,005 (± 0,0004) < 0,006 (± 0,0002) < 0,0006 (± 0,0002) < 0,015 (± 0,0003) < 0,0006 (± 0,0002) 0,13 < 0,003 (± 0,0003) < 0,01 0,4 dobry 0,04 dobry 0,02 dobry 0,005 dobry 0,002 dobry 0,002 dobry 1,5 dobry 0,0008 p. g. o. STAN EKOLOGICZNY DOBRY UWAGA: - wartość granicy dobrego / umiarkowanego dla wskaźników fizykochemicznych zależy od typu abiotycznego jeziora; - w ocenie nie uwzględniono wskaźnika LMI charakteryzującego populację makrobezkręgowców bentosowych wskaźnik ten nie jest normowany w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 22 października 2014 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych i środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych [Dz.U. z 2014 r., poz.1482]; - średnie nasycenie hypolimnionu tlenem w okresie letnim wskaźnik nieuwzględniony w ocenie z powodu naturalnego niskiego natlenienia hypolimnionu; 38

- wyniki indeksu oleju mineralnego (węglowodorów ropopochodnych) z 19-08-2015 ze stanowiska 01 zostały odrzucone jako mało wiarygodne; - p.g.o. (poniżej granicy oznaczalności) granica oznaczalności wskaźnika analizowanego daną metodą jest wyższa niż granica dobrego, co przy braku jednoznacznych danych do klasyfikacji wskaźnika skutkuje odstąpieniem od uwzględnienia go w ocenie ogólnej. 39

Wyniki badań i ocena chemicznego jeziora Necko w 2015 roku średnioroczne 1 maksymalne (percentyl) 2 dobrego 3 Klasyfikacja Substancje priorytetowe w dziedzinie polityki wodnej Alachlor [μg/l] 13 0,05 0,3 / 0,7 dobry Antracen [μg/l] 13 (± 0,00005) 0,0001 (± 0,00005) 0,1 / 0,4 dobry Atrazyna [μg/l] 13 0,10 0,6 / 2,0 dobry Benzen [μg/l] 13 < 0,50 < 0,50 < 0,50 (± 0,25) 0,50 (± 0,25) 10 / 50 dobry Difenyloetery bromowane [μg/l] 13 (± 0,00005) 0,0005 / - dobry Kadm [μg/l] 13 < 0,02 0,11 0,03 (± 0,0005) 0,08 (± 0,0005) 0,15 / 0,9 4 dobry C 10-13 chloroalkany [μg/l] 13 0,10 0,4 / 1,4 dobry 40

średnioroczne 1 maksymalne (percentyl) 2 dobrego 3 Klasyfikacja Heksachlorobutadien (HCBD) [μg/l] 13 0,03 0,1 / 0,6 dobry Heksachlorocykloheksan (HCH) [μg/l] 13 0,002 0,02 / 0,04 dobry Izoproturon[μg/l] 13 0,05 0,3 / 1,0 dobry Ołów [μg/l] 13 < 1,0 < 1,0 < 1,0 7,2 / - dobry Rtęć [μg/l] 13 < 0,02 < 0,02 < 0,02 (± 0,004) 0,02 (± 0,004) 0,05 / 0,07 dobry Naftalen [μg/l] 13 < 0,01 0,035 < 0,01 2,4 / - dobry Nikiel [μg/l] 13 < 2,0 < 2,0 < 2,0 (± 1,0) 20 / - dobry Nonylofenole [μg/l] 13 0,09 0,05 0,3 / 2,0 dobry Oktylofenole [μg/l] 13 0,1 / - dobry 42

Pentachlorobenzen [μg/l] 13 Pentachlorofenol (PCP) [μg/l] 13 Benzo(a)piren [μg/l] 13 Benzo(b)fluoranten [μg/l] 13 0,11 Benzo(k)fluoranten [μg/l] 13 średnioroczne 1 (± 0,00003) (± 0,00003) maksymalne (percentyl) 2 0,12 0,0001 (± 0,00003) dobrego 3 Klasyfikacja 0,007 / - dobry 0,4 / 1,0 dobry 0,05 / 0,1 dobry 0,03 / - dobry Benzo(g,h,i)perylen [μg/l] 13 43 Indeno(1,2,3-c,d)piren [μg/l] 13 Symazyna [μg/l] 13 (± 0,00003) Związki tributylocyny [μg/l] Trichlorobenzeny (TCB) [μg/l] 13 Trichlorometan (chloroform) [μg/l] 13 0,10 0,002 / - dobry 1 / 4 dobry 0,0002 / 0,0015 0,4 / - dobry 2,5 / - dobry