Czy rekultywacja zdegradowanych jezior jest możliwa?

Podobne dokumenty
Przykładowe działania związane z ochroną jezior

Katedra Inżynierii Ochrony Wód Wydział Nauk o Środowisku. Uwarunkowania rekultywacji Jeziora Wolsztyńskiego

Testowanie nowych rozwiązań technicznych przy rekultywacji Jeziora Parnowskiego

Reakcja głębokiego jeziora o ograniczonej dynamice wód na różne metody rekultywacji i zmiany zachodzące w zlewni

w świetle badań monitoringowych Wolsztyn, wrzesień 2013 r.

Zrównoważona rekultywacja - czyli ekologiczne podejście do rekultywacji jezior

Jeziora województwa zachodniopomorskiego. WFOŚiGW w Szczecinie

Kształtowanie przestrzeni na terenach cennych ekologicznie Szczytno, 4-5 września 2014 r.

STAN CZYSTOŚCI WÓD JEZIORA GŁĘBOCZEK W 2004 ROKU

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA. z dnia 23 grudnia 2002 r.

PROBLEMY CZYSTOŚCI JEZIOR I METODY ICH REKULTYWACJI Autor: dr inż. Robert Dziaman Kemipol

Ocena stopnia degradacji ekosystemu Jeziora Sławskiego oraz uwarunkowania, moŝliwości i metody jego rekultywacji.

Propozycja działań naprawczych zwiększających potencjał ekologiczny Zbiornika Sulejowskiego

Ocena jakości wód powierzchniowych rzeki transgranicznej Wisznia

Wymagania dla przydomowych oczyszczalni ścieków w aspekcie środowiskowym

Rekultywacja obszarów wodnych w regionie za pomocą innowacyjnej technologii REZONATORA WODNEGO EOS 2000

Rekultywacja metodą bioremediacyjną za pomocą produktów Eco Tabs TM stawu miejskiego przy ulicy Dworcowej w Hajnówce

Inwestycje a ochrona jezior w Województwie Pomorskim

W Szczecinku o rewitalizacji jezior

Problemy wodnej rekultywacji wyrobisk kruszyw naturalnych

KLASYFIKACJA JAKOŚCI WÓD ZBIORNIKÓW ZAPOROWYCH W 2003 ROKU

Miasto Gniezno. Rekultywacja Jezior Jelonek i Winiary w Gnieźnie metodą inaktywacji fosforu w osadach dennych

Stowarzyszenie Edukacja plus Integracja

Lista wniosków na PRZEDSIĘWZIĘCIA POZOSTAŁE- INNE - spełniających kryteria dostępu - na rok 2017

Warszawa, dnia 5 sierpnia 2016 r. Poz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 21 lipca 2016 r.

Zlecenie badania jakości wody w 2013

Ekologia. Biogeochemia: globalne obiegi pierwiastków. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii

Rekultywacja metodą bioremediacyjną za pomocą produktów Eco TabsTM STAWU W STARYM OGRODZIE W RADOMIU

Program Ochrony Jezior Polski Północnej. Siła k/olsztyna, 6 listopada 2013r. WIELKOPOLSKA. Hanna Grunt, Prezes WFOŚiGW w Poznaniu

Ścieki, zanieczyszczenia, jakość wody Klara Ramm Szatkiewicz Dyrektor Departamentu Planowania i Zasobów Wodnych - Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej

Projekt aktualizacji Programu wodnośrodowiskowego. - programy działań dotyczące Regionu Wodnego Środkowej Odry. 11 czerwca 2015 r.

Ekologia. biogeochemia. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii

Szkolenie z zakresu stosowania nawozów BLOK 5

Na p Na ocząt ą e t k

Pracownia Chemicznych Zanieczyszczeń Morza Instytut Oceanologii PAN

WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY

Ekologia. biogeochemia. Biogeochemia. Przepływ energii a obieg materii

Odpowiedzialność samorządów za stan wód płynących i stojących znajdujących się na ich terenie. Jerzy Hardie-Douglas Burmistrz Miasta Szczecinek

Osady jeziorne wyzwanie w rekultywacji jezior. dr inż. Michał Łopata Katedra Inżynierii Ochrony Wód Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

dr inż. Andrzej Jagusiewicz, Lucyna Dygas-Ciołkowska, Dyrektor Departamentu Monitoringu i Informacji o Środowisku Główny Inspektor Ochrony Środowiska

Aktualizacja Planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Niemna wyniki prac

WODY POWIERZCHNIOWE KIERUNKI ZMIAN. Problemy zakładów dawnego COP. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie. Rzeszów, grudzień 2008r.

Program Państwowego Monitoringu Środowiska na rok 2006 potrzeba stałego monitorowania jakości wód Jeziora Sławskiego

WZPiNoS KUL Jana Pawła II Rok akademicki 2016/2017 Instytut Inżynierii Środowiska Kierunek: Inżynieria środowiska II stopnia

Zrównoważona rekultywacja jezior na tle innych metod rekultywacji

Dlaczego bioremediacja mikrobiologiczna?

Przegląd ekologiczny zamkniętego składowiska fosfogipsów w Wiślince. Gdańsk, 14 maja 2014 r.

RECENZJA. rozprawy doktorskiej mgr inż. Katarzyny Pikuły pt. Rekultywacja Jeziora Parnowskiego metodą aeracji pulweryzacyjnej

Dlaczego bioremediacja mikrobiologiczna?

Ogólna charakterystyka zlewni górmej Zgłowiączki (Kanału Głuszyńskiego)

Dyrektywa Azotanowa w województwie kujawsko-pomorskim

Problemy oznaczania pierwiastków w osadach i glebie Marcin Niemiec, Jacek Antonkiewicz, Małgorzata Koncewicz-Baran, Jerzy Wieczorek

Wymagania środowiskowe dla ścieków pochodzących z własnego gospodarstwa domowego lub rolnego

Metody prowadzenia zabiegów rewitalizacji jezior na przykładzie Spółki. mgr inż. Łukasz Bryl

Poprawa jakości wody rzeki Brdy w aspekcie uporządkowania gospodarki ściekowej m. Bydgoszczy i bagrowania osadów dennych.

Suwałki dnia, r.

ZLEWNIE RZEK BUGU I NARWI

I FORUM PRAKTYKÓW ZARZĄDZANIE GOSPODARKĄ WODNO-KANALIZACYJNĄ W GMINACH. Gdańsk, 44 października 2018

Ocena stanu / potencjału ekologicznego, stanu chemicznego i ocena stanu wód rzecznych.

Zakres badań środowiskowych w rejonie zrzutu solanki wykonanych przez Instytut Morski w Gdańsku dla Gas Storage Poland sp. z o.o. w latach

Aktualizacja Programu wodno-środowiskowego kraju i Planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy. Aktualizacja planów gospodarowania wodami

Koncepcja przebudowy i rozbudowy

Zlewnia Rowu Złotnickiego

Europejskie TAK dla inwestycji MWiK

Uwarunkowania prawne obejmujące zagadnienia dotyczące wprowadzania ścieków komunalnych do środowiska

Gospodarka w zlewni a jakość wód w zbiorniku

Ocena jakości wody górnej Zgłowiączki ze względu na zawartość związków azotu

Biomanipulacja w zbiornikach wodnych jako przykład metody rekultywacji

WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY

Projekt aktualizacji Programu wodno - środowiskowego kraju programy działań

Wody powierzchniowe stojące

4. Ładunek zanieczyszczeń odprowadzony z terenu Gminy Gdańsk do Zatoki Gdańskiej

Monitoring jezior województwa podlaskiego w 2008 roku

Gdańsk, dnia 22 grudnia 2014 r. Poz ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GDAŃSKU. z dnia 19 grudnia 2014 r.

Najpierw ochrona, potem rekultywacja.

Monitoring morskich wód przybrzeżnych i zbiorników wodnych w Gminie Gdańsk w roku 2011

II Forum Ochrony Środowiska Ekologia stymulatorem rozwoju miast Warszawa lutego 2016 roku

Suma godz. Liczba godzin Ćwiczenia aud. wyk. proj. lab. P/O

"Rekultywacja Jezior Jelonek i Winiary w Gnieźnie metodą inaktywacji fosforu w osadach dennych" RAPORT LAIKA

Problemy związane z wielkoprzemysłową produkcją zwierzęcą

POZIOM TROFII NAJWIĘKSZYCH JEZIOR POMORZA ZACHODNIEGO W OSTATNIM 30. LECIU

Raport z badania terenowego właściwości fizykochemicznych wody w okręgu PZW Opole.

dorzecze: Myśla Odra region fizycznogeograficzny: Pojezierze Południowopomorskie - Równina Gorzowska wysokość n.p.m.: 56,3 m

Skąd bierze się woda w kranie?

SINICE POWIATOWA STACJA SANITARNO EPIDEMIOLOGICZNA W GDAŃSKU UL. WAŁOWA 27; GDAŃSK GDAŃSK, DNIA 21 CZERWCA 2017R.

3.10 Czyszczenie i konserwacja kanalizacji Kontrola odprowadzania ścieków rzemieślniczo-przemysłowych (podczyszczanie ścieków)

zasolenie Potoku Służewieckiego i Jez. Wilanowskiego

JEZIORO OSIEK (CHOMĘTOWSKIE) wraz z OGARDZKĄ ODNOGĄ. Położenie jeziora

Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej

Produkcyjne i środowiskowe skutki nawożenia roślin w Polsce

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 868

Nasze jeziora - naszą sprawą

Zawartość węgla organicznego a toksyczność osadów dennych

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie wykonywał badania:

Instytut Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego. Oddział Cukrownictwa. Działalność naukowa. Oddziału Cukrownictwa IBPRS. dr inż.

SYSTEMY MELIORACYJNE A WDRAŻANIE DYREKTYW UNIJNYCH

Przyroda łagodzi zmiany klimatu cykl szkoleniowy

Stan czystości wód w województwie lubuskim na podstawie badań WIOŚ

Sanitacja jako istotny problem gospodarki wodnej w dorzeczu Górnej G

WODY OPADOWE JAKO NATURALNY ZASÓB WODNY. Dr hab. inż. Jadwiga Królikowska, prof. PK

Transkrypt:

Czy rekultywacja zdegradowanych jezior jest możliwa? Czyste Jeziora Pomorza bogactwem województwa pomorskiego szanse i zagrożenia Gdańsk 18.04.2013 Dr hab. inż. Julita Dunalska, prof. UWM Katedra Inżynierii Ochrony Wód Wydział Nauk o Środowisku Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

W skali czasu mierzonej wiekiem człowieka, jeziora wydają się trwałymi elementami krajobrazu, lecz w skali geologicznej są to elementy przejściowe, rodzące się zwykle w wyniku katastrof, aby później cicho i niedostrzegalnie dojrzewać i ginąć G. E. Hutchinson (1957) oligotrofia mezotrofia eutrofia zarastanie ląd

Przyczyny degradacji zbiorników wodnych Punktowe źródła zanieczyszczeń

Przyczyny degradacji zbiorników wodnych Obszarowe źródła zanieczyszczeń

Przyczyny degradacji zbiorników wodnych Rozproszone źródła zanieczyszczeń

Przyczyny degradacji zbiorników wodnych Inne źródła zanieczyszczeń oraz nieracjonalne zarządzanie w zlewni

Skutki degradacji: Obniżenie wartości użytkowej zbiorników wodnych Wzrost kosztów uzdatniania wody pobieranej z jezior i zbiorników zaporowych do celów komunalnych i przemysłowych (zatykanie filtrów, wzrost korozyjności, wzrost zawartości Fe i Mn, zmiany smaku i zapachu wody) Ilościowe i jakościowe zmiany flory i fauny, a szczególnie ichtiofauny Zagrożenie epidemiologiczne dla kąpiących się (bakterie chorobotwórcze przewodu pokarmowego, głównie Salmonella), zakwity sinicowe

Zakwit sinicowy! Podział związków toksycznych: hepatotoksyny - uszkadzają wątrobę neurotoksyny - podrażniają układ nerwowy dermatotoksyny - działają drażniąco na skórę i błony śluzowe cytotoksyny - powodują powstawanie guzów nowotworowych

CZY MOŻNA REKULTYWOWAĆ TAK SILNIE ZDEGRADOWANE ZBIORNIKI?

Metody ochronne w zlewni Metody rekultywacyjne w obrębie misy jeziorowej

Metody ochronne w zlewni Ograniczenie źródeł punktowych Ograniczenie źródeł rozproszonych Ograniczenie źródeł obszarowych przekształcenie gruntów ornych w obszar barierowy przed dopływem substancji biogennych do jeziora. Dotyczy to zarówno spływu powierzchniowego tj. spłukiwania gleby i osadu w wyniku erozji wodnej oraz drenażu powierzchniowego, jak i spływu z wodami gruntowymi wprowadzenie właściwej struktury użytkowania ziemi i struktury upraw prawidłowe stosowanie nawozów utrzymanie mozaiki pól dobra struktura zasiewów racjonalne melioracje

Metody rekultywacyjne jezior Metody techniczne: dotyczące wody: usuwanie wód hypolimnionu do odpływu sztuczne napowietrzanie z destratyfikacją sztuczne napowietrzanie bez niszczenia stratyfikacji termicznej przepłukiwanie jezior inaktywacja fosforu dotyczące osadów dennych: usuwanie osadów obróbka osadów Metody biologiczne: biomanipulacja biostruktury usuwanie nadmiernych ilości sestonu, makrofitów i ryb

Selektywne usuwanie wód naddennych Rzeka Kortówka Potok Parkowy Potok Leśny przewód drenarski rurociąg Potok Starodworski Rzeka Kortówka

Przykłady współcześnie realizowanych rekultywacji metodą usuwania wód naddennych Zbiornik Pławniowice, Polska (225 ha, 29 mln m 3, gł. max. 18 m) powstał w 1974. Rekultywacja od grudnia 2003 (trzy rurociągi o długości 350 m i średnicy 500 mm) Rurociągi przed zatopieniem

Devil s Lake, USA

Pine Lake, Kanada

Przykłady innych metod rekultywacji Trwałość zmian warunków środowiskowych w wodach Jeziora Długiego rekultywowanego różnymi metodami W latach 1956 1976 jezioro odbierało od 350-400 m 3 surowych ścieków bytowo gospodarczych i deszczowych z dzielnicy mieszkaniowej usytuowanej wzdłuż zachodniego brzegu jeziora. Spowodowało to jego całkowitą degradację (zbiornik saprotroficzny). 1976 całkowite odcięcie dopływu ścieków I etap sztucznego napowietrzania z destratyfikacją (lipiec 1987 kwiecień 1990) II etap sztucznego napowietrzania z destratyfikacją (sierpień 1991 listopad 2000) III etap i inaktywacja fosforu wiosna 2001 20 ton PAX 18 (roztwór chlorku poliglinu) jesień 2002 20 ton PAX 18 jesień 2003 20 ton PAX 18

Zmiany zawartości fosforu ogólnego w wodach Jeziora Długiego Przed rekultywacją Ostatni rok sztucznego napowietrzania Ostatni etap inaktywacji fosforu źródło: Jolanta Grochowska

Zmiany ilości chlorofilu a w wodach Jeziora Długiego źródło: Jolanta Grochowska

Zmiany przezroczystości wody Jeziora Długiego Przed rekultywacją Ostatni etap inaktywacji fosforu źródło: Jolanta Grochowska

Zmiany zawartości materii organicznej (BZT 5 ) w wodach Jeziora Długiego Ostatni rok napowietrzania Ostatni etap inaktywacji fosforu Osiem lat po rekultywacji źródło: Jolanta Grochowska

Jezioro Długie w Olsztynie przed i po zastosowaniu koagulantu (PAX 18)

Główne przyczyny degradacji Jezior Domowych w Szczytnie: wykorzystywanie jako odbiorników ścieków bytowo-gospodarczych i przemysłowych (do lat 80-tych) nadmierny pobór wody na cele przemysłowe (lata 60-te 70-te) wykorzystywanie jako odbiorników ścieków opadowych

Wskaźnik Warstwa wody Lata badań Jezioro Domowe Duże Jezioro Domowe Małe 1969 1995 2004 1969 1995 2004 Odczyn [ph] powierzchniowa 7,7 9,1 7,8 9,1 8,1 9,3 7,6 9,1 8,3 9,9 8,0 9,2 BZT 5 [mg O 2 /dm 3 ] powierzchniowa 4,0 6,6 3,4 10,7 5,4 11,2 5,7 10,6 8,0 10,4 5,7 10,9 Chlorofil a [mg/m 3 ] powierzchniowa - 13,4 50,8 33,9 85,5-62,8 81,5 65,2 136,3 Fosfor ogólny [mg P/dm 3 ] Azot ogólny [mg N/dm 3 ] powierzchniowa - 0,36 0,51 0,18 0,31-0,33 0,62 0,23 0,47 naddenna - 0,33 1,78 0,17 0,44-0,46 2,35 0,27 0,37 powierzchniowa 1,53 3,22 1,74 2,31 2,57 3,22 2,98 9,13 1,44 3,53 2,44 5,58 naddenna 1,92 3,11 1,16 3,96 2,70 3,38 3,49 6,94 1,95 11,82 2,65 4,45 Widzialność [m] powierzchniowa 0,45 1,40 0,6 1,6 0,4 0,85 0,4 0,9 0,25 1,1 0,4 0,85

Rekultywacja Jezior Domowych w Szczytnie Koagulant: chlorek poliglinu PAX 18 (9,0% Al) Całkowita wymagana dawka: 25-30 g Al/m 2 Sposób aplikacji: powierzchniowy, kontrola GPS Okres trwania projektu: 3 wiosenne aplikacje 2010, 2011, 2012 oraz rok kontrolny 2013 źródło: Michał Łopata

NIEZBĘDNE ETAPY REKULTYWACJI JEZIOR rozpoznanie zlewni ETAP I eliminacja możliwych do usunięcia źródeł zanieczyszczeń badania jeziora ETAP II projekt rekultywacji uzyskanie niezbędnych pozwoleń ETAP III realizacja projektu monitoring środowiskowy

NIEZBEDNY WARUNEK SKUTECZNEJ REKULTYWACJI W przypadku stwierdzenia braku możliwości wyeliminowania nadmiernego obciążenia jeziora zanieczyszczeniami ze źródeł zewnętrznych, rekultywację należy uznać za niecelową, ponieważ nie stwarza szansy na poprawę jakości wód!!!

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ