Informacja na temat platform technologicznych, w tym Polskiej Platformy Technologicznej Inteligentnych Systemów Transportowych (PPT ITS) Europejskie platformy technologiczne Europejskie Platformy Technologiczne zainicjowane w 2003 roku i powołane przez Komisję Europejską w 2005 roku odgrywają obecnie główną rolę w realizacji celów odnowionej Strategii Lizbońskiej 2007-2013. Tworzenie platform technologicznych jest konsekwencją realizacji strategii Unii Europejskiej polegającej na budowaniu Europejskiego Obszaru Badawczego i stanowi główny cel 7. Programu Ramowego UE. Ich tworzenie i aktywizacja ma powodować rozwój innowacyjnych w skali Europy inicjatyw technologicznych, od laboratorium aŝ po rynek. Platformy technologiczne mają słuŝyć komercjalizacji prac badawczych w dziedzinie innowacji i umoŝliwiać w sposób spójny transfer innowacyjnych technologii. Platformy - obejmując łańcuch wielu zaleŝności gospodarczych - mają zapewniać przełoŝenie wiedzy generowanej przez konkretne badania na konkretne technologie i procesy, a docelowo na usługi i produkty nadające się do wprowadzenia na rynek. Rozwój platform technologicznych przebiega zasadniczo według trójfazowego schematu: 1. Partnerzy osiągają porozumienie co do wspólnej wizji rozwoju danej technologii. 2. Partnerzy określają Strategiczny Program Badań (ang. Strategic Research Agenda) oraz ustalają średnio- i długookresowe cele dla danej technologii. 3. Partnerzy wdraŝają Strategiczny Program Badań angaŝując w to własne i zewnętrzne zasoby finansowe, ludzkie, inne. Polska Platforma Technologiczna Inteligentnych Systemów Transportowych (PPT ITS) Przyczyny utworzenia PPT ITS Utworzenie PPT ITS, jest konsekwencją światowych trendów związanych z rozwojem nowej dziedziny wiedzy - Inteligentnych Systemów Transportowych i wynika z konieczności uczestnictwa instytucji publicznych oraz prywatnych w procesie tworzenia zgodnie z dyrektywami unijnymi, zintegrowanych i współ-operatywnych systemów ITS. Naczelna europejska organizacja zrzeszająca krajowe organizacje specjalizujące się w 1
systemach transportowych ERTICO zabiegała o powołanie do Ŝycia polskiej organizacji specjalizującej się w tej tematyce. W tym celu w 2006 roku z inicjatywy Instytutu Transportu Samochodowego powołane zostało Stowarzyszenie ITS Polska. Zaś parę miesięcy później Instytut podjął działania mające na celu utworzenie Polskiej Platformy Technologicznej Inteligentnych Systemów Transportowych (PPT ITS). Inteligentne Systemy Transportowe Inteligentne Systemy Transportowe to zintegrowane podejście do rozwiązywania problemów transportowych. Opierają się one na podejściu strukturalnym do zagadnienia (uŝytkownicy, obszary zastosowań, technologie) zorientowanym na potrzeby uŝytkowników, które są zaspokajane dzięki integracji zaawansowanych technologii (łączności, informacji, inteligentnego nadzoru i sterowania, detektorów ruchu nowej generacji, nowoczesnych systemów lokalizacji i nawigacji pojazdów) w poszczególnych obszarach zastosowań takich jak: planowanie, zarządzanie nadzór, sterowanie, inteligentne pojazdy, inteligentna infrastruktura. Inteligentne systemy transportowe stwarzają duŝe moŝliwości wzmacniania pozytywnych cech transportu (dostępność, mobilność), przy równoczesnym minimalizowaniu jego negatywnych oddziaływań (np. zanieczyszczenie środowiska naturalnego, zuŝycie energii, korki na drogach, wypadki, koszty budowy infrastruktury) bez ponoszenia duŝych nakładów na inwestycje. Zintegrowany charakter oferowanych przez Inteligentne Systemy Transportowe rozwiązań sprzyja ponadto realizacji postulowanej obecnie przez Unię Europejską koncepcji zrównowaŝonego rozwoju. Bardzo duŝe zainteresowanie tą dziedziną spowodowało w krótkim czasie szybki rozwój technologii towarzyszących Inteligentnym Systemom Transportowym (np. pamięci masowe, bazy danych, systemy wizualizacji, nowoczesne czujniki) w wyniku czego powstał i ustabilizował się rynek klientów i producentów oferujących szerokie spektrum moŝliwych usług i produktów do rozwiązywania problemów transportowych. Rozwój, wdraŝanie i utrzymanie Inteligentnych Systemów Transportowych jest złoŝonym interdyscyplinarnym przedsięwzięciem w wymiarach: technicznym, organizacyjnym i finansowym. Wymaga ono profesjonalnego i zindywidualizowanego podejścia dla uzyskania duŝych potencjalnych korzyści zarówno w krótkiej, jak i długiej perspektywie czasowej. W Polsce w dziedzinie Inteligentnych Systemów Transportowych obserwuje się olbrzymie opóźnienia w stosunku do klasycznych systemów zarządzania ruchem lub po 2
prostu ich brak. Paradoksalnie, sytuacja ta stwarza moŝliwość szybkiego nadrobienia opóźnień poprzez budowę od podstaw nowoczesnego systemu zintegrowanego zarządzania transportem, zamiast dokonywania - często bardziej czasochłonnych - zmian w systemach juŝ istniejących. Misja i załoŝenia PPT ITS Instytut Transportu Samochodowego, na mocy umowy zawartej 16 lipca 2007r. z Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa WyŜszego, pełni funkcję Koordynatora Polskiej Platformy Technologicznej Inteligentnych Systemów Transportowych, nazywanej w skrócie PPT ITS. Misją Platformy PPT ITS jest promowanie w Polsce rozwiązań w zakresie Inteligentnych Systemów Transportowych poprzez propagowanie myśli technicznej, wyników ekspertyz i innowacyjnych rozwiązań. PPT ITS ma być ogólnokrajowym podmiotem działającym na rzecz środowisk obecnych na rynku Inteligentnych Systemów Transportowych. PPT ITS ma być przedsięwzięciem zespołowym, z wieloma udziałowcami, dla którego przewidywany jest szeroki zakres współpracy z podmiotami zaangaŝowanymi w obsługę logistyczną przedsięwzięcia oraz współpracę merytoryczną, między innymi w zakresie: organizacji konferencji, publikacji, w tym publikacji elektronicznych, szkoleń, doradztwa i e-commerce. Powstałe konsorcjum PPT ITS ma być partnerstwem wiedzy w zakresie promowania Inteligentnych Systemów Transportowych jako środka poprawy działania transportu, podnoszenia jego efektywności ekonomicznej i bezpieczeństwa, z uwzględnieniem ochrony środowiska i korzyści gospodarczych dla Polski wynikających z tworzenia nowego rynku. Cele PPT ITS Włączenie się w realizację głównego nurtu działań: Europejskiej Platformy Technologicznej Transportu Drogowego oraz Europejskiej Platformy Komputerowych Systemów Wbudowanych. Popularyzacja koncepcji Inteligentnych Systemów Transportowych w Polsce. Wypracowanie wizji i strategii rozwoju sektora transportu drogowego opartego na technologiach Inteligentnych Systemów Transportowych. Współdziałanie w zakresie pozyskiwania funduszy Unii Europejskiej na projekty w dziedzinie Inteligentnych Systemów Transportowych. 3
Integracja kluczowych partnerów gospodarczych, społecznych, badawczych i samorządowych w zakresie rozwoju i popularyzacji technologii Inteligentnych Systemów Transportowych. Wypracowanie trwałych więzi współpracy pomiędzy przemysłem a nauką w obszarze Inteligentnych Systemów Transportowych. Koordynator PPT ITS - Instytut Transportu Samochodowego Instytut Transportu Samochodowego posiada długoletnie i szerokie doświadczenia w dziedzinie transportu drogowego. Instytut zatrudnia obecnie około 190 pracowników etatowych, z czego ponad połowa ma wykształcenie wyŝsze, w tym blisko połowa pracuje na etatach naukowych. Liczba osób ze stopniem naukowym: profesora, doktora habilitowanego lub kierowników samodzielnych pracowni wynosi 26. W sumie, Instytut zatrudnia ponad stu wybitnych specjalistów, w tym liczne grono ekspertów cenionych w organizacjach międzynarodowych. Pracownicy naukowo-badawczy i techniczni aktywnie uczestniczą w pracach krajowych i międzynarodowych organizacji normalizacyjnych oraz w róŝnych gremiach doradczych. Międzynarodowa aktywność pracowników ITS znajduje swój wyraz w postaci ich udziału w strukturach UE (komitety, grupy robocze KE, itp.). Reprezentują oni zarówno dziedziny techniczne, jak i nauki humanistyczne. Stanowi to gwarancję wszechstronnego i wnikliwego badania wszelkich aspektów transportu drogowego (od ekologii poprzez bezpieczeństwo, po ekonomię). W Instytucie Transportu Samochodowego działa od kilku lat Sekcja Inteligentnych Systemów Transportowych. Ponadto, od 2006 roku Instytut jest aktywnym Członkiem Stowarzyszenia ITS Polska, którego Członkami są równieŝ takie instytucje jak: GDDKiA, Politechnika Gdańska. Koordynatorem PPT ITS z ramienia Instytutu Transportu Samochodowego jest dr inŝ. Andrzej Wojciechowski, Dyrektor Instytutu Transportu Samochodowego. W bieŝącą działalność PPT ITS z ramienia Instytutu Transportu Samochodowego zostaną zaangaŝowane docelowo cztery, w tym dr inŝ. Marek Litwin, krajowy specjalista w dziedzinie Inteligentnych Systemów Transportowych. Partnerzy PPT ITS W konsorcjum tym rolę wiodącej jednostki badawczej będzie pełnił Instytut Transportu Samochodowego, a potencjalnymi Partnerami byliby: Partnerzy Stowarzyszenia 4
ITS Polska, MZA Sp. z o.o., Solaris Bus & Coach S.A., Związek Pracodawców Motoryzacji, Polska Izba Motoryzacji, Tramwaje Warszawskie Sp. z o.o., a takŝe krajowe uczelnie i instytuty badawcze. Taka współpraca umoŝliwiłaby opracowanie spójnej strategii działania w obszarze ITS słuŝącej inicjowaniu wspólnych przedsięwzięć: badawczych, badawczo-wdroŝeniowych i komercjalizacji ich wyników. PPT ITS ma być równieŝ organizacją otwartą dla nowych podmiotów, tj. instytucji rządowych i samorządowych, przemysłu i usług, instytutów badawczych, uczelni i innych organizacji oraz osób prywatnych związanych z tematyką Inteligentnych Systemów Transportowych, w oparciu o które będzie realizować swe statutowe zadania. PPT ITS będzie współpracować z innymi organizacjami w Europie działającymi w obszarze Inteligentnych Systemów Transportowych, przede wszystkim europejskimi platformami technologicznymi w obszarze transportu drogowego (ERTRAC) i komputerowych systemów wbudowanych. Pełne usankcjonowanie działalności PPT ITS nastąpi w momencie podpisania listów intencyjnych przez Partnerów i uchwalenia statutu PPT ITS. Harmonogram działania PPT ITS na lata 2007-2008 1. Podpisanie przez partnerów listów intencyjnych przystąpienia do PPT ITS - listopad 2007; 2. Uchwalenie statutu i struktury PPT ITS (podpisanie przez Partnerów PPT ITS) - listopad grudzień 2007; 3. Opracowanie Strategicznej Agendy Badawczej w obszarze Inteligentnych Systemów Transportowych na lata 2007-2013, stanowiącej podstawę do formułowania priorytetów dotyczących badań i rozwoju technologii w tej dziedzinie: identyfikacja krajowych programów i strategii wspierających realizację najistotniejszych z punktu widzenia interesu Polski działań w obszarze Inteligentnych Systemów Transportowych - listopad marzec 2008; wypracowanie długoterminowej wizji rozwoju dziedziny Inteligentnych Systemów Transportowych w Polsce - grudzień maj 2008; opracowanie I wersji Strategicznej Agendy Badawczej na lata 2007-2013 w obszarze Inteligentnych Systemów Transportowych - grudzień kwiecień 2008; opracowanie II (ostatecznej) wersji Strategicznej Agendy Badawczej na lata 2007-2013 w obszarze Inteligentnych Systemów Transportowych 5
- marzec wrzesień 2008; 4. Organizacja cyklicznych konferencji (w tym: Polski Kongres ITS) - listopad grudzień 2008; 5. Działalność wydawnicza, (w tym Magazyn i Kwartalnik Inteligentnych Systemów Transportowych) - grudzień grudzień 2008; 6. Szkolenia (w tym z zakresu pozyskiwania funduszy UE i zarządzania projektami w obszarze Inteligentnych Systemów Transportowych - grudzień wrzesień 2008; 7. Doradztwo i ekspertyzy - grudzień wrzesień 2008; Inteligentne Systemy Transportowe w programach Unii Europejskiej ZałoŜenia i cele dotyczące działalności przedmiotowej PPT ITS wkomponowują się w niektóre obszary tematyczne 7. Programu Ramowego UE oraz PO Infrastruktura i Środowisko, a takŝe w szereg innych pomniejszych inicjatyw współfinansowanych ze środków unijnych i krajowych. Jeśli chodzi o 7. PR UE, to PPT ITS szczególny nacisk będzie kładła na popularyzację zagadnień tematycznych związanych z Inteligentnymi Systemami Transportowymi w ramach priorytetu VII Transport oraz priorytetu III Technologie komunikacyjne i informacyjne. Współpraca w ramach PPT ITS ma słuŝyć takŝe pozyskiwaniu funduszy UE z innych programów na przedsięwzięcia łączące działalność badawczą z działalnością: wdroŝeniową, konkurencyjną i szkoleniową. 6