O liczbach niewymiernych

Podobne dokumenty
Równoliczność zbiorów

Uwaga 1. Zbiory skończone są równoliczne wtedy i tylko wtedy, gdy mają tyle samo elementów.

Kombinowanie o nieskończoności. 3. Jak policzyć nieskończone materiały do ćwiczeń

Liczby rzeczywiste. Działania w zbiorze liczb rzeczywistych. Robert Malenkowski 1

Jarosław Wróblewski Matematyka Elementarna, lato 2012/13. Czwartek 28 marca zaczynamy od omówienia zadań z kolokwium nr 1.

Zbiór liczb rzeczywistych, to zbiór wszystkich liczb - wymiernych i niewymiernych. Zbiór liczb rzeczywistych oznaczamy symbolem R.

Temat: Liczby definicje, oznaczenia, własności. A n n a R a j f u r a, M a t e m a t y k a s e m e s t r 1, W S Z i M w S o c h a c z e w i e 1

Wymagania edukacyjne z matematyki w XVIII Liceum Ogólnokształcącym w Krakowie, zakres podstawowy. Klasa 1

Wymagania na egzamin poprawkowy z matematyki dla klasy I C LO (Rok szkolny 2015/16) Wykaz zakładanych osiągnięć ucznia klasy I liceum

MATEMATYKA WYDZIAŁ MATEMATYKI - TEST 1

Przypomnienie wiadomości dla trzecioklasisty C z y p a m i ę t a s z?

Klasa pierwsza: I TE 1, I TE 2, 1 TG, 1 TH, I TRA, 1TI Poziom podstawowy 3 godz. x 30 tyg.= 90 nr programu DKOS /07 I. Liczby rzeczywiste

Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny z matematyki w klasie I poziom rozszerzony

Internetowe Ko³o M a t e m a t yc z n e

Jarosław Wróblewski Matematyka Elementarna, zima 2011/12

Matematyka liczby zespolone. Wykład 1

KURS MATURA ROZSZERZONA część 1

Arytmetyka. Działania na liczbach, potęga, pierwiastek, logarytm

Aproksymacja diofantyczna

Jarosław Wróblewski Matematyka Elementarna, zima 2013/14. Czwartek 21 listopada zaczynamy od omówienia zadań z kolokwium nr 2.

Ułamki łańcuchowe i liczby niewymierne. Ułamki łańcuchowe i liczby niewymierne

ZADANIE 1 Ciag (a n ), gdzie n 1, jest rosnacym ciagiem geometrycznym. Wyznacz wartość największa 2xa 6 a 2 a 4 a 3 x 2 a 3 a 6. ZADANIE 2 ZADANIE 3

Jarosław Wróblewski Matematyka Elementarna, zima 2012/13

WYMAGANIA I KRYTERIA OCENIANIA Z MATEMATYKI W 3 LETNIM LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM

MATEMATYKA WYKAZ UMIEJĘTNOŚCI WYMAGANYCH NA POSZCZEGÓLNE OCENY DLA KLASY PIERWSZEJ

KONKURS ZOSTAŃ PITAGORASEM MUM. Podstawowe własności figur geometrycznych na płaszczyźnie

I V X L C D M. Przykłady liczb niewymiernych: 3; 2

Wymagania na egzamin poprawkowy z matematyki z zakresu klasy pierwszej TECHNIKUM

Matematyka wykaz umiejętności wymaganych na poszczególne oceny

1. LICZBY DZIAŁ Z PODRĘCZNIKA L.P. NaCoBeZu kryteria sukcesu w języku ucznia

Lista zadań nr 15 TERMIN ODDANIA ROZWIĄZANYCH ZADAŃ 9 marca 2015

Wymagania dla kl. 1. Zakres podstawowy. podaje przykłady liczb pierwszych, parzystych i nieparzystych cechy podzielności liczb naturalnych

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI dla klasy I ba Rok szk. 2012/2013

WYMAGANIA EDUKACYJN KRYTERIA OCENY Z MATEMATYKI W KLASIE II GIMNAZJUM

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI DLA KLAS IA I IB NA ROK SZKOLNY 2014/2015

WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY MATEMATYKA KL.VII

Matematyka z kluczem. Układ treści w klasach 4 8 szkoły podstawowej. KLASA 4 (126 h) część 1 (59 h) część 2 (67 h)

1. ODPOWIEDZI DO ZADAŃ TESTOWYCH

WYMAGANIA EDUKACYJNE KLASA I Pogrubieniem oznaczono wymagania, które wykraczają poza podstawę programową dla zakresu podstawowego.

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA PROSTO DO MATURY KLASA 1 ZAKRES PODSTAWOWY

I. LICZBY RZECZYWISTE I/1 1 Liczby naturalne, całkowite, wymierne i niewymierne.

Matematyka z kluczem. Układ treści w klasach 4 8 szkoły podstawowej. KLASA 4 (126 h) część 1 (59 h) część 2 (67 h)

PYTANIA TEORETYCZNE Z MATEMATYKI

Wymagania edukacyjne z matematyki w klasie VII szkoły podstawowej

Matematyka II - Organizacja zajęć. Egzamin w sesji letniej

WYMAGANIA EDUKACYJNE - matematyka - poziom rozszerzony Dariusz Drabczyk

Matematyka z kluczem. Szkoła podstawowa nr 18 w Sosnowcu. Przedmiotowe zasady oceniania klasa 7

Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu

Wymagania z matematyki na poszczególne stopnie szkolne w klasie trzeciej gimnazjum

MATeMAtyka 1. Przedmiotowy system oceniania wraz z określeniem wymagań edukacyjnych. Zakres podstawowy i rozszerzony Klasa pierwsza

MATEMATYKA. WYMAGANIA EDUKACYJNE KLASA I, II, III Bożena Tarnowiecka, Arkadiusz Wolski. KLASA I Wymagania

Wymagania szczegółowe z matematyki klasa 7

WYMAGANIA EDUKACYJNE rok szkolny 2018/2019

ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA ZESTAW NR 2 POZIOM PODSTAWOWY. Etapy rozwiązania zadania

wymagania programowe z matematyki kl. III gimnazjum

ZADANIA ZAMKNIETE W zadaniach 1-25 wybierz i zaznacz na karcie odpowiedzi poprawna

Liczby. Wymagania programowe kl. VII. Dział

WYMAGANIA EDUKACYJNE

Kod ucznia: Wodzisław Śl., 11 kwietnia 2018r.

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI KLASA VII

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI DLA KLASY VII SZKOŁY PODSTAWOWEJ

Ułamki zwykłe i dziesiętne klasa I

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z MATEMATYKI DLA KLASY 1LO i 1TI ROK SZKOLNY 2018/2019

Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu

Matematyka rozszerzona matura 2017

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI W KLASIE DRUGIEJ GIMNAZJUM w roku szkolnym 2015/2016

klasa I Dział Główne wymagania edukacyjne Forma kontroli

Matematyka. - dodawanie, odejmowanie, mnożenie i dzielenie pamięciowe

WYMAGANIA Z WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI Z MATEMATYKI NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE DLA KLASY 1a i 1n zakres rozszerzony

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI Szkoła Branżowa I Stopnia

5. Logarytmy: definicja oraz podstawowe własności algebraiczne.

Kształcenie w zakresie podstawowym. Klasa 1

VII Olimpiada Matematyczna Gimnazjalistów

Funkcje: wielomianowa, wykładnicza, logarytmiczna wykład 3

Indukcja matematyczna. Zasada minimum. Zastosowania.

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY MATEMATYKA KLASA 8 DZIAŁ 1. LICZBY I DZIAŁANIA

Klasa 1 technikum. Poniżej przedstawiony został podział wymagań na poszczególne oceny szkolne:

WYMAGANIA PROGRAMOWE Z MATEMATYKI MATEMATYKA WOKÓŁ NAS NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE klasa 1 gimnazjum I.UŁAMKI ZWYKŁE I DZESIĘTNE

ZESPÓŁ SZKÓŁ W OBRZYCKU

Bukiety matematyczne dla gimnazjum

DZIAŁ II: PIERWIASTKI

Przedmiotowe zasady oceniania i wymagania edukacyjne z matematyki dla klasy drugiej gimnazjum

KRYTERIA OCENIANIA Z MATEMATYKI W OPARCIU O PODSTAWĘ PROGRAMOWĄ I PROGRAM NAUCZANIA MATEMATYKA 2001 DLA KLASY DRUGIEJ

LISTA 5. C++ PETLE for, while, do while

Funkcje elementarne. Matematyka 1

7. CIĄGI. WYKŁAD 5. Przykłady :

PLAN WYNIKOWY NAUCZANIA MATEMATYKI W LICEUM PLASTYCZNYM ZAKRES PODSTAWOWY 2017/2018

Wymagania na egzamin poprawkowy z matematyki dla klasy I A LO (Rok szkolny 2015/16)

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z MATEMATYKI W KLASIE DRUGIEJ GIMNAZJUM. rok szkolny 2016/2017

Plan wynikowy z rozkładem materiału

Wymagania na ocenę dopuszczającą z matematyki klasa I Matematyka - Babiański, Chańko-Nowa Era nr prog. DKOS /02

Wymagania edukacyjne z matematyki dla klasy VII

Wymagania edukacyjne z matematyki na poszczególne śródroczne oceny klasyfikacyjne dla klasy VII w roku 2019/2020.

Dlaczego nie wystarczają liczby wymierne

Katalog wymagań programowych na poszczególne stopnie szkolne klasa 1

Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych dla klasy 1b P R O C E N T Y

Określenie wymagań edukacyjnych z matematyki w klasie II

Transkrypt:

O liczbach niewymiernych Agnieszka Bier Spotkania z matematyką jakiej nie znacie ;) 8 stycznia 0

Liczby wymierne i niewymierne Definicja Liczbę a nazywamy wymierną, jeżeli istnieją takie liczby całkowite p oraz q 0, że a = p q

Liczby wymierne i niewymierne Definicja Liczbę a nazywamy wymierną, jeżeli istnieją takie liczby całkowite p oraz q 0, że a = p q Czy istnieją liczby, które nie są wymierne?

Liczby wymierne i niewymierne Definicja Liczbę a nazywamy wymierną, jeżeli istnieją takie liczby całkowite p oraz q 0, że a = p q Czy istnieją liczby, które nie są wymierne? W jaki sposób można zapisać liczbę niewymierną?

Liczby wymierne i niewymierne Definicja Liczbę a nazywamy wymierną, jeżeli istnieją takie liczby całkowite p oraz q 0, że a = p q Czy istnieją liczby, które nie są wymierne? W jaki sposób można zapisać liczbę niewymierną? Których liczb jest więcej: wymiernych czy niewymiernych?

Krótka historia liczb niewymiernych

Szkoła pitagorejska Pojęcie liczby Liczbą nazywano obiekt współmierny z jedynką lub z częścią jedynki (np,,, n, n N) Współmierność dwóch wielkości oznaczała fakt, że jedna z nich jest całkowitą wielokrotnością drugiej Pitagorejczycy każdy byt można utożsamić z odpowiadającymi mu wielkościami geometrycznymi: długością, polem powierzchni, objętością, a zatem z liczbami współmierność liczb współmierność odcinków Twierdzenie Pitagorasa i jego konsekwencje Pitagoras (80-0 pne)

Szkoła Pitagorejska Twierdzenie Pitagorasa W trójkącie prostokątnym, w którym przyprostokątne mają długości a i b oraz przeciwprostokątna ma długość c zachodzi równość: a + b = c Wniosek Niech x będzie dowolną liczbą dodatnią większą od oraz niech a = x, c = x + Wtedy, na podstawie Twierdzenia Pitagorasa mamy: ( ) x ( ) + b x + = x = b

Problematyczny przekątna kwadratu ma długość niewspółmierną z długością jego boku pierwiastek jest liczbą niewymierną dowody nie wprost : Dowód za pomocą parzystości Dowód geometryczny Dowód na arkuszach papieru inne dowody: http://wwwcut-the-knotorg/proofs/sq rootshtml

Problematyczny Dowód geometryczny (Apostol)

Problematyczny Dowód geometryczny (Apostol)

Problematyczny Dowód geometryczny (Apostol) dowód nie wprost: jest liczbą wymierną

Problematyczny Dowód geometryczny (Apostol) dowód nie wprost: jest liczbą wymierną 0 trójkąt równoramienny prostokątny o przyprostokątnych długości

Problematyczny Dowód geometryczny (Apostol) dowód nie wprost: jest liczbą wymierną 0 trójkąt równoramienny prostokątny o przyprostokątnych długości trójkąt podobny do 0, o bokach całkowitej długości

Problematyczny Dowód geometryczny (Apostol) dowód nie wprost: jest liczbą wymierną 0 trójkąt równoramienny prostokątny o przyprostokątnych długości trójkąt podobny do 0, o bokach całkowitej długości konstrukcja kolejnych, coraz to mniejszych trójkątów podobnych i o bokach całkowitej długości

Problematyczny Arkusz normalny Arkusz hipernormalny a b = b a a+b b = b a b

Inne liczby niewspółmierne Hippasus z Metapanu (V w pne)- dowód niewspółmierności przekątnej pięciokąta foremnego z jego bokiem,, 6, 7, 8, 0, log średnica okręgu jest niewspółmierna z jego obwodem d a = +

Co dalej z niewymiernością? Michael Stifel,Arithmetica integra, Norymberga : numeris irrationalibus Isaac Newton, Arithmetica universalis, wyd II, Londyn 7: Przez liczbę rozumiemy nie tyle zbiór jedynek, ile abstrakcyjny stosunek dowolnej wielkości do innej wielkości tego samego rodzaju, przyjętej przez nas za jednostkę Liczby bywają trzech rodzajów: całkowite, ułamkowe i niewymierne Liczbą całkowitą jest to, co mierzy się jedynką; ułamkową wielokrotność części jedynki; liczba niewymierna jest niewspółmierna z jedynką

Jak zapisywać liczby niewymierne?

Rozwinięcia dziesiętne Rozwinięcie dziesiętne liczby Każdą liczbę (rzeczywistą) a możemy jednoznacznie przestawić w postaci sumy ułamków dziesiętnych, tj ułamków, w których mianowniki są potęgami liczby 0: a = a 0 0 0 + a 0 + a 0 + Rozwinięciem dziesiętnym liczby a nazywamy następującą postać: a 0, a a a Ciąg {a n } może być skończony lub nieskończony

Rozwinięcia dziesiętne Liczby wymierne mają skończone lub okresowe rozwinięcia dziesiętne 0 = 0, 06

Rozwinięcia dziesiętne Liczby wymierne mają skończone lub okresowe rozwinięcia dziesiętne 0 = 0, 06 = 8, 9

Rozwinięcia dziesiętne Liczby wymierne mają skończone lub okresowe rozwinięcia dziesiętne 0 = 0, 06 = 8, 9 =, =, ()

Rozwinięcia dziesiętne Liczby wymierne mają skończone lub okresowe rozwinięcia dziesiętne 0 = 0, 06 = 8, 9 =, =, () 9 7 =, (87)

Rozwinięcia dziesiętne Liczby wymierne mają skończone lub okresowe rozwinięcia dziesiętne 0 = 0, 06 = 8, 9 9 7 =, =, () =, (87) = 0, 0(78)

Rozwinięcia dziesiętne Liczby niewymierne mają nieskończone nieokresowe rozwinięcia dziesiętne =, 67090880688709

Rozwinięcia dziesiętne Liczby niewymierne mają nieskończone nieokresowe rozwinięcia dziesiętne =, 67090880688709 =, 700807688779760

Rozwinięcia dziesiętne Liczby niewymierne mają nieskończone nieokresowe rozwinięcia dziesiętne =, 67090880688709 =, 700807688779760 π =, 968979866879088976999 708097990786068608998680870679 880868066709860908790888 70807098096698990896

Ułamki łańcuchowe Skończony ułamek łańcuchowy [a 0, a, a,, a k ] := a 0 + a + a + a k + a k Nieskończony ułamek łańcuchowy [a 0, a, a, ] := a 0 + a + a + a 0 Z, a i N dla i > 0

Ułamki łańcuchowe Liczby wymierne skończone ułamki łańcuchowe

Ułamki łańcuchowe Liczby wymierne skończone ułamki łańcuchowe 7 8

Ułamki łańcuchowe Liczby wymierne skończone ułamki łańcuchowe 7 8 = 0 + 8 7

Ułamki łańcuchowe Liczby wymierne skończone ułamki łańcuchowe 7 8 = 0 + 8 7 = 0 + + 7 = [0,, 7]

Ułamki łańcuchowe Liczby wymierne skończone ułamki łańcuchowe 7 8 = 0 + 8 7 = 0 + + 7 = [0,, 7] = [0,, 6, ]

Ułamki łańcuchowe Liczby wymierne skończone ułamki łańcuchowe 7 8 = 0 + 8 7 67 0 = 0 + + 7 = [0,, 7] = [0,, 6, ]

Ułamki łańcuchowe Liczby wymierne skończone ułamki łańcuchowe 7 8 = 0 + 8 7 67 0 = + 7 0 = 0 + + 7 = [0,, 7] = [0,, 6, ]

Ułamki łańcuchowe Liczby wymierne skończone ułamki łańcuchowe 7 8 = 0 + 8 7 = 0 + + 7 67 0 = + 7 0 = + 0 7 = [0,, 7] = [0,, 6, ]

Ułamki łańcuchowe Liczby wymierne skończone ułamki łańcuchowe 7 8 = 0 + 8 7 = 0 + + 7 67 0 = + 7 0 = + 0 7 = [0,, 7] = [0,, 6, ] = + + 6 7

Ułamki łańcuchowe Liczby wymierne skończone ułamki łańcuchowe 7 8 = 0 + 8 7 = 0 + + 7 67 0 = + 7 0 = + 0 7 = [0,, 7] = [0,, 6, ] = + + 6 7 = + + 7 6

Ułamki łańcuchowe Liczby wymierne skończone ułamki łańcuchowe 7 8 = 0 + 8 7 = 0 + + 7 = [0,, 7] = [0,, 6, ] 67 0 = + 7 0 = + 0 7 + + + 6 = [,,, 6] = + + 6 7 = + + 7 6 =

Ułamki łańcuchowe Liczby wymierne skończone ułamki łańcuchowe 7 8 = 0 + 8 7 = 0 + + 7 = [0,, 7] = [0,, 6, ] 67 0 = + 7 0 = + 0 7 + + + 6 = [,,, 6] = + + 6 7 = + + 7 6 =

Ułamki łańcuchowe Liczby wymierne skończone ułamki łańcuchowe 7 8 = 0 + 8 7 = 0 + + 7 = [0,, 7] = [0,, 6, ] 67 0 = + 7 0 = + 0 7 + + + 6 = [,,, 6] = + + 6 7 = + + 7 6 = 0 = +

Ułamki łańcuchowe Liczby wymierne skończone ułamki łańcuchowe 7 8 = 0 + 8 7 = 0 + + 7 = [0,, 7] = [0,, 6, ] 67 0 = + 7 0 = + 0 7 + + + 6 = [,,, 6] = + + 6 7 = + + 7 6 = = + 0 = + 0

Ułamki łańcuchowe Liczby wymierne skończone ułamki łańcuchowe 7 8 = 0 + 8 7 = 0 + + 7 = [0,, 7] = [0,, 6, ] 67 0 = + 7 0 = + 0 7 + + + 6 = [,,, 6] = + + 6 7 = + + 7 6 = 0 = + = + 0 = + + 0 = [,, 0]

Ułamki łańcuchowe Liczby niewymierne nieskończone ułamki łańcuchowe = + + + = [,,,, ]

Ułamki łańcuchowe Liczby niewymierne nieskończone ułamki łańcuchowe = + + + = [,,,, ] Liczba złota : + = + + + = [,,,, ]

Ułamki łańcuchowe Liczby niewymierne nieskończone ułamki łańcuchowe = + + + = [,,,, ] Liczba złota : + = + + + = [,,,, ] π = + 7+ + + 9+ = [, 7,,, 9, ]

Przybliżenia Liczby niewymierne nieskończone ułamki łańcuchowe Ucinając nieskończony ułamek łańcuchowy na k-tym wyrazie otrzymujemy wartość przybliżoną liczby niewymiernej Przybliżenie jest tym lepsze, im większe jest k: = + =, 67090880688709 + +

Przybliżenia Liczby niewymierne nieskończone ułamki łańcuchowe Ucinając nieskończony ułamek łańcuchowy na k-tym wyrazie otrzymujemy wartość przybliżoną liczby niewymiernej Przybliżenie jest tym lepsze, im większe jest k: = + =, 67090880688709 + + + =,

Przybliżenia Liczby niewymierne nieskończone ułamki łańcuchowe Ucinając nieskończony ułamek łańcuchowy na k-tym wyrazie otrzymujemy wartość przybliżoną liczby niewymiernej Przybliżenie jest tym lepsze, im większe jest k: = + =, 67090880688709 + + + =, + =, +

Przybliżenia Liczby niewymierne nieskończone ułamki łańcuchowe Ucinając nieskończony ułamek łańcuchowy na k-tym wyrazie otrzymujemy wartość przybliżoną liczby niewymiernej Przybliżenie jest tym lepsze, im większe jest k: = + =, 67090880688709 + + + =, + + + + + =, =, (6)

Przybliżenia Liczby niewymierne nieskończone ułamki łańcuchowe Ucinając nieskończony ułamek łańcuchowy na k-tym wyrazie otrzymujemy wartość przybliżoną liczby niewymiernej Przybliżenie jest tym lepsze, im większe jest k: = + =, 67090880688709 + + + =, + + + + + π = + 7+ + + =, =, (6) =, 96897986

Przybliżenia Liczby niewymierne nieskończone ułamki łańcuchowe Ucinając nieskończony ułamek łańcuchowy na k-tym wyrazie otrzymujemy wartość przybliżoną liczby niewymiernej Przybliżenie jest tym lepsze, im większe jest k: = + =, 67090880688709 + + + =, + + + + + π = + 7+ + + =, =, (6) π + 7 =, (87) =, 96897986

Przybliżenia Liczby niewymierne nieskończone ułamki łańcuchowe Ucinając nieskończony ułamek łańcuchowy na k-tym wyrazie otrzymujemy wartość przybliżoną liczby niewymiernej Przybliżenie jest tym lepsze, im większe jest k: = + =, 67090880688709 + + + =, + + + + + π = + 7+ + + =, =, (6) =, 96897986 π + 7 =, (87) π + =, (09966) 7+

Przybliżenia Liczby niewymierne nieskończone ułamki łańcuchowe Ucinając nieskończony ułamek łańcuchowy na k-tym wyrazie otrzymujemy wartość przybliżoną liczby niewymiernej Przybliżenie jest tym lepsze, im większe jest k: = + =, 67090880688709 + + + =, + + + + + π = + 7+ + + =, =, (6) =, 96897986 π + 7 =, (87) π + =, (09966) 7+ π + 7+ + =, 99

Liczby niewymierne w praktyce Zapis symboliczny najkrótsza forma zapisu reprezentacja wartości, ale niejawna przykłady:, log, π, π, e, e, Wartości przybliżone Do obliczeń używamy wartości przybliżonych liczb niewymiernych Uzyskany wynik jest przybliżony,, 7 π, e, 7

Których liczb jest więcej wymiernych czy niewymiernych?

Ilość elementów w zbiorze - moc zbioru Moc zbioru skończonego Jeśli zbiór jest skończony, to mocą tego zbioru nazywamy ilość jego elementów

Ilość elementów w zbiorze - moc zbioru Moc zbioru skończonego Jeśli zbiór jest skończony, to mocą tego zbioru nazywamy ilość jego elementów Na przykład, moc zbioru A = {w, x, y, z} jest równa

Ilość elementów w zbiorze - moc zbioru Moc zbioru skończonego Jeśli zbiór jest skończony, to mocą tego zbioru nazywamy ilość jego elementów Na przykład, moc zbioru A = {w, x, y, z} jest równa Zbiory nieskończone Zbiór nieskończony ma nieskończenie wiele elementów

Ilość elementów w zbiorze - moc zbioru Moc zbioru skończonego Jeśli zbiór jest skończony, to mocą tego zbioru nazywamy ilość jego elementów Na przykład, moc zbioru A = {w, x, y, z} jest równa Zbiory nieskończone Zbiór nieskończony ma nieskończenie wiele elementów Na przykład, zbiorami nieskończonymi są: N - zbiór liczb naturalnych, P - zbiór liczb naturalnych parzystych, W - zbiór liczb wymiernych, Z - zbiór liczb całkowitych, R - zbiór liczb rzeczywistych

Ilość elementów w zbiorze - moc zbioru Moc zbioru skończonego Jeśli zbiór jest skończony, to mocą tego zbioru nazywamy ilość jego elementów Na przykład, moc zbioru A = {w, x, y, z} jest równa Zbiory nieskończone Zbiór nieskończony ma nieskończenie wiele elementów Na przykład, zbiorami nieskończonymi są: N - zbiór liczb naturalnych, P - zbiór liczb naturalnych parzystych, W - zbiór liczb wymiernych, Z - zbiór liczb całkowitych, R - zbiór liczb rzeczywistych Moc zbioru liczb naturalnych Zbiór N = {,,, } wszystkich liczb naturalnych jest nieskończony Jego moc oznaczamy symbolem ℵ 0 (alef-zero) O zbiorze mocy ℵ 0 mówimy, że jest przeliczalny

Ilość elementów w zbiorze - moc zbioru Moc zbioru skończonego Jeśli zbiór jest skończony, to mocą tego zbioru nazywamy ilość jego elementów Na przykład, moc zbioru A = {w, x, y, z} jest równa Zbiory nieskończone Zbiór nieskończony ma nieskończenie wiele elementów Na przykład, zbiorami nieskończonymi są: N - zbiór liczb naturalnych, P - zbiór liczb naturalnych parzystych, W - zbiór liczb wymiernych, Z - zbiór liczb całkowitych, R - zbiór liczb rzeczywistych Moc zbioru liczb naturalnych Zbiór N = {,,, } wszystkich liczb naturalnych jest nieskończony Jego moc oznaczamy symbolem ℵ 0 (alef-zero) O zbiorze mocy ℵ 0 mówimy, że jest przeliczalny Czy wszystkie zbiory nieskończone mają jednakową moc?

Ilość elementów w zbiorze - moc zbioru Moc zbioru skończonego Jeśli zbiór jest skończony, to mocą tego zbioru nazywamy ilość jego elementów Na przykład, moc zbioru A = {w, x, y, z} jest równa Zbiory nieskończone Zbiór nieskończony ma nieskończenie wiele elementów Na przykład, zbiorami nieskończonymi są: N - zbiór liczb naturalnych, P - zbiór liczb naturalnych parzystych, W - zbiór liczb wymiernych, Z - zbiór liczb całkowitych, R - zbiór liczb rzeczywistych Moc zbioru liczb naturalnych Zbiór N = {,,, } wszystkich liczb naturalnych jest nieskończony Jego moc oznaczamy symbolem ℵ 0 (alef-zero) O zbiorze mocy ℵ 0 mówimy, że jest przeliczalny Czy wszystkie zbiory nieskończone mają jednakową moc? NIE!

Jak porównywać nieskończone zbiory? Równoliczność zbiorów Dwa zbiory A i B nazywamy równolicznymi, jeśli istnieje wzajemnie jednoznaczne odwzorowanie (bijekcja) ze zbioru A w zbiór B

Jak porównywać nieskończone zbiory? Równoliczność zbiorów Dwa zbiory A i B nazywamy równolicznymi, jeśli istnieje wzajemnie jednoznaczne odwzorowanie (bijekcja) ze zbioru A w zbiór B

Jak porównywać nieskończone zbiory? Równoliczność zbiorów Dwa zbiory A i B nazywamy równolicznymi, jeśli istnieje wzajemnie jednoznaczne odwzorowanie (bijekcja) ze zbioru A w zbiór B

Jak porównywać nieskończone zbiory? Równoliczność zbiorów Dwa zbiory A i B nazywamy równolicznymi, jeśli istnieje wzajemnie jednoznaczne odwzorowanie (bijekcja) ze zbioru A w zbiór B

Jak porównywać nieskończone zbiory? Przykład Liczb naturalnych parzystych jest tyle samo co liczb naturalnych nieparzystych

Jak porównywać nieskończone zbiory? Przykład Liczb naturalnych parzystych jest tyle samo co liczb naturalnych nieparzystych Konstruujemy funkcję ze zbioru P = {,, 6, } liczb parzystych w zbiór NP = {,,, } liczb nieparzystych: f (n) = n

Jak porównywać nieskończone zbiory? Przykład Liczb naturalnych parzystych jest tyle samo co liczb naturalnych nieparzystych Konstruujemy funkcję ze zbioru P = {,, 6, } liczb parzystych w zbiór NP = {,,, } liczb nieparzystych: f (n) = n Ta funkcja jest wzajemnie jednoznaczna A zatem zbiory P i NP są równoliczne

Jak porównywać nieskończone zbiory? Przykład Wszystkich liczb naturalnych jest tyle samo co liczb naturalnych parzystych

Jak porównywać nieskończone zbiory? Przykład Wszystkich liczb naturalnych jest tyle samo co liczb naturalnych parzystych Konstruujemy funkcję ze zbioru N = {,,, } w zbiór P = {,, 6, } liczb parzystych: f (n) = n

Jak porównywać nieskończone zbiory? Przykład Wszystkich liczb naturalnych jest tyle samo co liczb naturalnych parzystych Konstruujemy funkcję ze zbioru N = {,,, } w zbiór P = {,, 6, } liczb parzystych: f (n) = n Ta funkcja jest wzajemnie jednoznaczna A zatem zbiory P i N są równoliczne

Moc zbioru liczb wymiernych 0

Moc zbioru liczb wymiernych 0

Moc zbioru liczb wymiernych 0

Moc zbioru liczb wymiernych 0

Moc zbioru liczb wymiernych 0

Moc zbioru liczb wymiernych 0

Moc zbioru liczb wymiernych 0

Moc zbioru liczb wymiernych 0

Moc zbioru liczb wymiernych 0

Moc zbioru liczb wymiernych 0

Moc zbioru liczb wymiernych 0

Moc zbioru liczb wymiernych 0

Moc zbioru liczb wymiernych 0

Moc zbioru liczb wymiernych 0

Moc zbioru liczb wymiernych 0

Moc zbioru liczb wymiernych 0

Moc zbioru liczb wymiernych 0

Moc zbioru liczb wymiernych 0

Moc zbioru liczb wymiernych 0

Moc zbioru liczb wymiernych 0

Moc zbioru liczb wymiernych 0

Moc zbioru liczb wymiernych 0

Moc zbioru liczb wymiernych

Moc zbioru liczb wymiernych

Moc zbioru liczb wymiernych Podany schemat określa funkcję: f : N W Każdej liczbie naturalnej jest przyporządkowana dokładnie jedna liczba wymierna Powyższa funkcja jest: różnowartościowa na A zatem, zbiór W liczb wymiernych jest równoliczny ze zbiorem liczb naturalnych: W = ℵ 0

Moc zbioru liczb niewymiernych Zbiór NW liczb niewymiernych nie jest przeliczalny

Moc zbioru liczb niewymiernych Zbiór NW liczb niewymiernych nie jest przeliczalny Zbiór NW zawiera więcej elementów niż zbiór W

Moc zbioru liczb niewymiernych Zbiór NW liczb niewymiernych nie jest przeliczalny Zbiór NW zawiera więcej elementów niż zbiór W Zbiór liczb rzeczywistych R = W NW nie jest przeliczalny

Moc zbioru liczb niewymiernych Zbiór NW liczb niewymiernych nie jest przeliczalny Zbiór NW zawiera więcej elementów niż zbiór W Zbiór liczb rzeczywistych R = W NW nie jest przeliczalny Podzbiór 0; R nie jest przeliczalny

Moc zbioru liczb niewymiernych Zbiór NW liczb niewymiernych nie jest przeliczalny Zbiór NW zawiera więcej elementów niż zbiór W Zbiór liczb rzeczywistych R = W NW nie jest przeliczalny Podzbiór 0; R nie jest przeliczalny Dowód nie wprost metoda przekątniowa

Moc zbioru liczb niewymiernych Zbiór NW liczb niewymiernych nie jest przeliczalny Zbiór NW zawiera więcej elementów niż zbiór W Zbiór liczb rzeczywistych R = W NW nie jest przeliczalny Podzbiór 0; R nie jest przeliczalny Dowód nie wprost metoda przekątniowa Zakładamy, że istnieje bijekcja zbioru N w zbiór 0;

Moc zbioru liczb niewymiernych Zbiór NW liczb niewymiernych nie jest przeliczalny Zbiór NW zawiera więcej elementów niż zbiór W Zbiór liczb rzeczywistych R = W NW nie jest przeliczalny Podzbiór 0; R nie jest przeliczalny Dowód nie wprost metoda przekątniowa Zakładamy, że istnieje bijekcja zbioru N w zbiór 0; Liczby rzeczywiste z przedziału 0; można ponumerować liczbami naturalnymi

Moc zbioru liczb niewymiernych Zbiór NW liczb niewymiernych nie jest przeliczalny Zbiór NW zawiera więcej elementów niż zbiór W Zbiór liczb rzeczywistych R = W NW nie jest przeliczalny Podzbiór 0; R nie jest przeliczalny Dowód nie wprost metoda przekątniowa Zakładamy, że istnieje bijekcja zbioru N w zbiór 0; Liczby rzeczywiste z przedziału 0; można ponumerować liczbami naturalnymi Liczby niewymierne mają rozwinięcia dziesiętne nieskończone, nieokresowe

Moc zbioru liczb niewymiernych Zbiór NW liczb niewymiernych nie jest przeliczalny Zbiór NW zawiera więcej elementów niż zbiór W Zbiór liczb rzeczywistych R = W NW nie jest przeliczalny Podzbiór 0; R nie jest przeliczalny Dowód nie wprost metoda przekątniowa Zakładamy, że istnieje bijekcja zbioru N w zbiór 0; Liczby rzeczywiste z przedziału 0; można ponumerować liczbami naturalnymi Liczby niewymierne mają rozwinięcia dziesiętne nieskończone, nieokresowe Konstruujemy liczbę rzeczywistą, która nie ma numeru

Moc zbioru liczb niewymiernych Załóżmy, że ponumerowaliśmy wszystkie liczby rzeczywiste z przedziału 0;, to znaczy ustawiliśmy je w pewnej kolejności, np: r = 0, 6789066 r = 0, 00000000000000000 r = 0, 68660079 r = 0, 0090000000000 r = 0, 000000000 6 r 6 = 0, 69676788 7

Moc zbioru liczb niewymiernych Tworzymy nową liczbę rzeczywistą r w sposób następujący r = 0, 6789066 r = 0, 00000000000000000 r = 0, 68660079 r = 0, 0090000000000 r = 0, 000000000 6 r 6 = 0, 69676788 7 na n-tym miejscu po przecinku liczba r ma cyfrę, która jest równa n-tej cyfrze po przecinku liczby r n, zwiększonej o (oraz 0, jeśli na tym miejscu była cyfra 9)

Moc zbioru liczb niewymiernych Tworzymy nową liczbę rzeczywistą r w sposób następujący r = 0, r = 0, 6789066 r = 0, 00000000000000000 r = 0, 68660079 r = 0, 0090000000000 r = 0, 000000000 6 r 6 = 0, 69676788 7

Moc zbioru liczb niewymiernych Tworzymy nową liczbę rzeczywistą r w sposób następujący r = 0, r = 0, 6789066 r = 0, 00000000000000000 r = 0, 68660079 r = 0, 0090000000000 r = 0, 000000000 6 r 6 = 0, 69676788 7

Moc zbioru liczb niewymiernych Tworzymy nową liczbę rzeczywistą r w sposób następujący r = 0, 7 r = 0, 6789066 r = 0, 00000000000000000 r = 0, 68660079 r = 0, 0090000000000 r = 0, 000000000 6 r 6 = 0, 69676788 7

Moc zbioru liczb niewymiernych Tworzymy nową liczbę rzeczywistą r w sposób następujący r = 0, 7 r = 0, 6789066 r = 0, 00000000000000000 r = 0, 68660079 r = 0, 0090000000000 r = 0, 000000000 6 r 6 = 0, 69676788 7

Moc zbioru liczb niewymiernych Tworzymy nową liczbę rzeczywistą r w sposób następujący r = 0, 7 r = 0, 6789066 r = 0, 00000000000000000 r = 0, 68660079 r = 0, 0090000000000 r = 0, 000000000 6 r 6 = 0, 69676788 7

Moc zbioru liczb niewymiernych Tworzymy nową liczbę rzeczywistą r w sposób następujący r = 0, 70 r = 0, 6789066 r = 0, 00000000000000000 r = 0, 68660079 r = 0, 0090000000000 r = 0, 000000000 6 r 6 = 0, 69676788 7

Moc zbioru liczb niewymiernych Tworzymy nową liczbę rzeczywistą r = 0, 70

Moc zbioru liczb niewymiernych Tworzymy nową liczbę rzeczywistą r = 0, 70 Liczba r różni się od każdej liczby w ciągu r n, ponieważ na n-tym miejscu po przecinku ma inną cyfrę niż r n

Moc zbioru liczb niewymiernych Tworzymy nową liczbę rzeczywistą r = 0, 70 Liczba r różni się od każdej liczby w ciągu r n, ponieważ na n-tym miejscu po przecinku ma inną cyfrę niż r n Liczba r leży w przedziale (0, )

Moc zbioru liczb niewymiernych Tworzymy nową liczbę rzeczywistą r = 0, 70 Liczba r różni się od każdej liczby w ciągu r n, ponieważ na n-tym miejscu po przecinku ma inną cyfrę niż r n Liczba r leży w przedziale (0, ) Otrzymujemy sprzeczność nie da się ponumerować wszystkich liczb rzeczywistych z przedziału (0, )

Moc zbioru liczb niewymiernych Tworzymy nową liczbę rzeczywistą r = 0, 70 Liczba r różni się od każdej liczby w ciągu r n, ponieważ na n-tym miejscu po przecinku ma inną cyfrę niż r n Liczba r leży w przedziale (0, ) Otrzymujemy sprzeczność nie da się ponumerować wszystkich liczb rzeczywistych z przedziału (0, ) Zbiór liczb rzeczywistych z przedziału ( 0, ) jest nieprzeliczalny

Moc zbioru liczb niewymiernych Tworzymy nową liczbę rzeczywistą r = 0, 70 Liczba r różni się od każdej liczby w ciągu r n, ponieważ na n-tym miejscu po przecinku ma inną cyfrę niż r n Liczba r leży w przedziale (0, ) Otrzymujemy sprzeczność nie da się ponumerować wszystkich liczb rzeczywistych z przedziału (0, ) Zbiór liczb rzeczywistych z przedziału ( 0, ) jest nieprzeliczalny (0, ) = 0, }{{ W 0, }}{{ NW } przeliczalny nieprzeliczalny

Moc zbioru liczb niewymiernych Zbiór (0, ) NW liczb niewymiernych z przedziału 0, jest nieprzeliczalny

Moc zbioru liczb niewymiernych Zbiór (0, ) NW liczb niewymiernych z przedziału 0, jest nieprzeliczalny Zbiór liczb niewymiernych jest nieprzeliczalny

Moc zbioru liczb niewymiernych Zbiór (0, ) NW liczb niewymiernych z przedziału 0, jest nieprzeliczalny Zbiór liczb niewymiernych jest nieprzeliczalny Moc zbioru R oznaczamy c (continuum)

Moc zbioru liczb niewymiernych Zbiór (0, ) NW liczb niewymiernych z przedziału 0, jest nieprzeliczalny Zbiór liczb niewymiernych jest nieprzeliczalny Moc zbioru R oznaczamy c (continuum) NW = c

Moc zbioru liczb niewymiernych Zbiór (0, ) NW liczb niewymiernych z przedziału 0, jest nieprzeliczalny Zbiór liczb niewymiernych jest nieprzeliczalny Moc zbioru R oznaczamy c (continuum) NW = c Hipoteza continuum Nie istnieją zbiory nieskończone o mocy większej niż ℵ 0 i mniejszej niż c

Źródła Bibliografia H Steinhaus Kalejdoskop matematyczny, WSiP Warszawa 989 W Więsław Problemy z niewymiernością - stworzenie liczb rzeczywistych, M-S-N nr 9 (99) W Więsław Ułamki łańcuchowe, M-S-N nr 7 (996) http://wwwcut-the-knotorg/proofs/sq rootshtml