Biuro Planowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego w Łodzi Wojewódzki program opieki nad zabytkami w województwie łódzkim na lata 2012-2015 przyjęty uchwałą nr XXVI/487/12 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 21 czerwca 2012 r. Łódź, czerwiec 2013
WIZJA PROGRAMU Region spójny wizerunkowo, wyróżniający się różnorodnością walorów dziedzictwa kulturowego i spuścizny dziejowej, stanowiących podstawę wielokulturowej tożsamości województwa łódzkiego. MISJA PROGRAMU Prowadzenie zintegrowanej polityki zarządzania dziedzictwem kulturowym, opartej na partnerskiej wielopodmiotowej współpracy, kształtowaniu świadomości społecznej i promocji różnorodności kulturowej. CEL STRATEGICZNY Zachowanie dla przyszłych pokoleń dziedzictwa kulturowego i spuścizny dziejowej.
CELE OPERACYJNE PROGRAMU CEL OPERACYJNY I CEL OPERACYJNY II CEL OPERACYJNY III Regionalny system zarządzania dziedzictwem kulturowym Atrakcyjność krajobrazu kulturowego Tożsamość wielokulturowa regionu DZIAŁANIE 1 DZIAŁANIE 2 DZIAŁANIE 3 DZIAŁANIE 4 DZIAŁANIE 5 DZIALANIE 6 DZIALANIE 7 Stworzenie mechanizmu współpracy w zakresie zarządzania dziedzictwem kulturowym Cyfryzacja zasobów ewidencyjnych dziedzictwa kulturowego Rewitalizacja układów przestrzennych miast i wsi Poprawa stanu obiektów i obszarów zabytkowych Poprawa stanu idostępności zabytków ruchomych w muzeach oraz obiektach sakralnych Kreowanie różnorodności kulturowej Edukacja kulturowa mieszkańców województwa
CEL OPERACYJNY I Regionalny System Zarządzania Dziedzictwem Kulturowym DZIAŁANIE 1 Stworzenie mechanizmu współpracy w zakresie zarządzania dziedzictwem kulturowym Powołanie wojewódzkiej komisji j do spraw tworzenia mechanizmów współpracy, zarządzania i monitorowania w sferze dziedzictwa kulturowego w regionie Edukacja w zakresie kształcenia zdolności do współpracy w różnych formach organizacyjnych Edukacja w zakresie możliwości pozyskiwania środków finansowych na procesy rewitalizacji Organizacja konferencji tematycznych, cyklicznych spotkań i warsztatów w celu wymiany doświadczeń na temat m. in. wykorzystania tradycyjnych i innowacyjnych technologii i dobrych praktyk w rewitalizacji i rewaloryzacji
DZIAŁANIE 1 cd Stworzenie mechanizmu współpracy w zakresie zarządzania dziedzictwem kulturowym Integracja funkcjonujących portali posiadających kompleksową i profesjonalną treść z zakresu m.in. zabytków, folkloru, produktów regionalnych, symboli kulturowych, pozwalającą wykreować markę Łódzkie Aktualizacja elektronicznego kalendarza imprez kulturalnych Promocja projektów zintegrowanych dotyczących rewitalizacji i rewaloryzacji Stymulowanie działań w kierunku opracowania gminnych ewidencji zabytków, gminnych programów opieki nad zabytkami i wojewódzkiej ewidencji zabytków
DZIAŁANIE 2 Cyfryzacja zasobów ewidencyjnych dziedzictwa kulturowego w regionie łódzkim Opracowanie i wdrożenie oprogramowania mającego na celu tworzenie elektronicznej wojewódzkiej bazy danych o zasobach dziedzictwa kulturowego jako profesjonalnego narzędzia umożliwiającego generowanie danych o obiektach i obszarach zabytkowych województwa Digitalizacja ewidencyjnych zbiorów muzealnych wystawienniczych i pozawystawienniczych Stworzenie stron internetowych w placówkach muzealnych Cyfryzacja gminnych ewidencji zabytków
CEL OPERACYJNY II Atrakcyjność Krajobrazu Kulturowego DZIAŁANIE 3 Rewitalizacja układów przestrzennych miast i wsi Realizacja kompleksowych rewitalizacji zabytkowych centrów miast, przestrzeni publicznych i zabytkowych zespołów zabudowy, przeprowadzana w oparciu o studia historyczne w ośrodkach miejskich i wiejskich Opracowanie katalogów budownictwa regionalnego krajobrazów kulturowych dorzeczy: Warty, Pilicy i Bzury we współpracy z Politechniką Łódzką, Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, Narodowym Instytutem Dziedzictwa Oddziałem Terenowym w Łodzi i regionalistami Ewaluacja programów rewitalizacji ośrodków miejskich i wiejskich w województwie - przeprowadzenie rankingu wykonanych programów rewitalizacji ośrodków historycznych Ustanowienie nagrody dla najlepszych prac naukowych habilitacyjnych, doktorskich i magisterskich dotyczących procesów rewitalizacyjnych w województwie łódzkim
DZIAŁANIE 4 Poprawa stanu obiektów i obszarów zabytkowych Opracowanie wniosków w celu uznania za pomniki historii następujących obszarów: 1. Zespołu przestrzennego Arkadia Nieborów, 2. Zespołu przestrzennego Tum Łęczyca, 3.Wielokulturowego krajobrazu miasta przemysłowego włodzi, 4. Zespołu drewnianych kościółków wieluńskich. Podjęcie działań na rzecz wpisu cmentarza żydowskiego w Łodzi na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO Stymulowanie samorządów lokalnych do utworzenia parków kulturowych mogących stanowić podstawę rozwoju tzw. turystyki kulturowej Działania konserwatorskie obiektów z listy zabytków reprezentatywnych zawartej w Programie, wskazanych przez WKZ oraz dworcach Kolei Warszawsko Wiedeńskiej Rewaloryzacja zabytkowych parków i ogrodów Prowadzenie warsztatów wykorzystania tradycyjnych i innowacyjnych technologii w konserwacji zabytków uwzględniając potencjał naukowy regionu Weryfikacja stanowisk archeologicznych oraz prowadzenia prac badawczych zagrożonych stanowisk archeologicznych
DZIAŁANIE 5 Poprawa stanu i udostępnianie zabytków ruchomych w muzeach i obiektach sakralnych Tworzenie muzeów wzmacniających tożsamość regionalną Realizacja w placówkach muzealnych nowoczesnych, audiowizualnych środków przekazu(np. panele, kioski i wystawy multimedialne oraz audio przewodniki) Przygotowanie atrakcyjnej oferty kulturalno edukacyjnej dla osób w różnym wieku z uwzględnieniem potrzeb osób niepełnosprawnych(w tym z niepełnosprawnością wzrokową i słuchową) Propagowanie dni otwartych np. Nocy Muzeów, Europejskich Dni Dziedzictwa czy Światowego Dnia Turystyki Prace z zakresu konserwacji zabytków ruchomych figurujących w rejestrze WKZ m.in. remonty elementów taboru kolejowego Rogowskiej i Krośniewickiej Kolei Wąskotorowej Wykonanie instalacji przeciwpożarowych i antywłamaniowych w wytypowanych 9 obiektach zabytkowych (w tym w muzeach) oraz w 71 drewnianych obiektach sakralnych Wydanie przewodników i publikacji po muzeach województwa
CEL OPERACYJNY III Tożsamość Wielokulturowa Regionu DZIAŁANIE 6 Kreowanie różnorodności kulturowej Podejmowanie działań na rzecz zachowania reliktów wielokulturowaości regionu mniejszości narodowych Utworzenie nowych skansenów (m.in.tadzin, Tum Kwiatkówek) irozbudowa oraz rewaloryzacja istniejących (m.in.skansenu miejskiej architektury drewnianej włodzi, kolejowych: Rogów, Skierniewice, Zduńska Wola-Karsznice) Ożywianie skansenów m.in. poprzez spotkania z twórcami ludowymi, warsztaty ginących zawodów, przygotowanie aktywnego programu zwiedzania, festiwale, dni tematyczne etc. Współorganizowanie i promowanie corocznych krajowych obchodów Europejskich Dni Dziedzictwa, w tym w 2012 r. naterenie Skansenu wmaurzycach
DZIAŁANIE 6 cd Kreowanie różnorodności kulturowej Identyfikacja produktów regionalnych Wprowadzenie jednolitego systemu identyfikacji wizualnej szlaków kulturowych i obiektów zabytkowych im towarzyszącym Podjęcie działań na rzecz opatentowania elementów dziedzictwa kulturowego (m.in. przejawów folkloru np. wzornictwa łowickiego, kulinarnych produktów regionalnych). Promowanie walorów poszczególnych podregionów kulturowych (Łowickiego na szczeblu krajowym i międzynarodowym oraz Łęczyckiego, Rawskiego, Opoczyńskiego, Sieradzkiego, Piotrkowskiego, Siemkowickiego i Wieluńskiego na szczeblu lokalnym).
DZIAŁANIE 7 Edukacja kulturowa mieszkańców województwa Opracowanie podręczników i tras edukacji regionalnej dla różnych poziomów nauczania Współorganizowanie konkursu Wiedzy o regionie i ustanowienie nagrody dla najlepszego uczestnika. Współorganizowanie konkursu fotograficznego prezentującego walory dziedzictwa kulturowego województwa i ustanowienie nagrody dla najlepszego wykonawcy Wydanie przewodników po województwie i informatorów kulturalnych Popularyzowanie zasobów dziedzictwa i krajobrazu kulturowego wprasie, radiu, telewizji, filmie, Internecie
ZADANIA WYNIKAJĄCE Z PRZEDSTAWIANYCH DZIAŁAŃ REALIZOWANE BĘDĄ PRZEZ: SAMORZĄD WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO, SAMORZĄDY GMINNE I POWIATOWE, INSTYTUCJE I ORGANIZACJE ZWIĄZANE Z OCHRONĄ ZABYTKÓW I OPIEKĄ NAD ZABYTKAMI, OSOBY PRYWATNE
System monitorowania Realizacja Programu wymaga systematycznego obserwowania zmian zachodzących w regionie, a także reagowanie na pojawiające się problemy i zagrożenia w osiąganiu założonych przez Program rezultatów. Osiągnięcie założonych rezultatów możliwe jest jedynie dzięki sprawnemu systemowi monitorowania. Sprawny system monitorowania powinien być oparty o ujednoliconą, systematycznie uzupełnianą elektroniczną bazę wskaźników wybranych w Programie i odnoszących się do poszczególnych celów operacyjnych i działań.
Problemy związane z procesem monitorowania realizacji Programu na lata 2008-2011 Ocena realizacji Wojewódzkiego programu opieki nad zabytkami w województwie łódzkim na lata 2008-2011 wykazała szereg problemów m.in. przy podejmowaniu współpracy z samorządami gminnymi. Dane uzyskiwane w ten sposób były niekompletne, przez co nie dały rzeczywistego obrazu stanu województwa i zachodzących w regionie zmian.
Największe trudności w procesie monitorowania sprawia pozyskiwanie kompleksowych i wiarygodnych danych. Istotny problem stanowi znaczne zróżnicowanie źródeł danych pod względem ich zawartości merytorycznej. Sąto: niejednolite jakościowo bazy samorządów lokalnych; niezdigitalizowane oraz zróżnicowane bazy instytucji i organizacji związanych z ochroną i opieką nad zabytkami; strony internetowe ww. instytucji o niejednolitym stopniu aktualizacji zamieszczanych informacji.
Zmiany w podejściu do monitorowania realizacji Programu Powołanie Komisji ds. wdrażania Wojewódzkiego programu opieki nad zabytkami w województwie łódzkim na lata 2012-2015 stwarza szansę współpracy wielu ekspertów z dziedziny ochrony zabytków w zakresie wymiany wiedzy o postępach we wdrażaniu celów i działań Programu. Istnieje konieczność wypracowania zasad systematycznego pozyskiwania ww. informacji dla potrzeb monitorowania realizacji Programu.
Monitoring ilościowy - 30 wskaźników monitorowania realizacji Programu
Zasady wprowadzania danych Zapis kolejnych danych wprowadzany będzie dla każdego roku monitorowania obowiązującego Programu ze stanem na dzień 31 grudnia danego roku. Ewentualne opóźnienia wprowadzania danych wynikać będą jedynie z ograniczeń możliwości ich pozyskiwania np.: niektóre dane za 2012 r. mogą być dostępne dopiero w drugiej połowie 2013 r.
Przykład zapisu danych zebranych w Bazie wskaźników monitorowania realizacji Programu - dla wskaźników wymagających ujęcia powiatowego
Dane tabelaryczne będą mogły być prezentowane graficznie np.: w formie wykresów:
Przykład zapisu danych zebranych w Bazie wskaźników monitorowania realizacji Programu - dla wskaźników wymagających ujęcia gminnego
Elektroniczna baza wskaźników nie jest zbiorem zamkniętym, może być modyfikowana w zależności od potrzeb powstałych w trakcie procesu monitorowania realizacji Programu. Dane zestawione kompleksowo w formie tabelarycznej bazy będą również przedstawione w układzie terytorialnym.
Przykład prezentacji danych w ujęciu terytorialnym
Przykład prezentacji danych w ujęciu powiatowym
Dziękuję za uwagę